Felsefede Sinik Bulmaca

Kinizm (sinizm, kinik ya da kuşkuculuk), SofistGorgias'ın ve daha sonra da Sokrates'in öğrencisi olan Antisthenes'in öğretisidir. Antisthenes, Kynosarges Gymnasion'da^[1] okulunu kurmuştur. Kinik okulun, kyon kelimesinden türediği söylenmektedir; kyon ise köpek ya da köpeksi anlamındadır.

Genel çerçeve[değiştir göreceli_ İdeali aramak
önce SûKrataa'm duruşmadaki sa- _ :rıne karşı çıkmak. Platon,# Platom Cumhuriyetite Sokrates’in
"unmnsını y°ni d-nn nnlnttıgı Cumhuriye t 'te ideal şehir-devlet erdem veya ahlâki kavramlar hak­
^o/ogyy/i, sonra da Sokrates'i bir vizyonunu ortaya koyar ve erdemin kında ortaya koyduğu soruları tarif
der olarak kullandığı bir dizi çeşitli yönlerini inceler. Ancak bu­ eder ve onlara kısa, öz tanımlar ve-
diyalogu yazar. Bu diyaloglarda nu yaparken ahlak felsefesinin dı- „ • ünlü olan
bazen hangisinin Sokrates'in han­ şındaki konuları da ele alır. İlk Yu­ \"erdemin bil eri olduğu’) sözünü söy­
gisinin Platon'un fikirleri olduğunu man düşünürleri gibi doğayı ve lem iş ve adil davranmak gerekliliği­
ayırmak zordur ama Platon'un kozmosun yapısını sorgular ve de­ ni anlatmıştır, siz önce adaletin ne
araştırmalarında ve fikirlerini açık­ ğiştiği görülen dünyada sabit, eb e­ olduğunu sormalısınız. Platon dü­
lamada hocasını n yöntemlerini di olanın nasıl var olduğunu araş­ şünce veya mantık zincirimizde
kullandığını anlıyoruz. Platon'un tırır. Platon kendisinden öncekile ­ herhangi bir ahlaki kavramı kullan­
başlangıçtaki düşünceleri de ho- rin aksine madan önce tu kavramla ne kaste-
 ANTİK DÜNYA 53
Ayrıca bkz.: Miletli Thales ■Heraklıt 40 ■Protagoras ■ Sokrates »Aristoteles 56 63 ■ Plotinus ■
Hippolu St. Augustine

dildiğini ve o kavramı o tür bir kav­ lam ına eşit olduğunu ya da bütün
ram yapanın ne olduğunu eksiksiz üçgenlerin iç açıları toplamının
biçimde açıklamamız gerektiğini derece olduğunu m antık zinci­
düşünür. Ö nce herhangi bir şeyin ri kullanarak çözebileceğim izi ifa­
formunun -tüm toplumlar ve tüm de eder. Dünyanın hiçbir yerinde
* *
zamanlar için doğru olan form- mükemmel bir üçgen var olmama­
doğrusunu ya da mükemmelini na­ sına rağmen bu ifadelerin doğrulu­ Eğer parçaların anlamlan
sıl tanıyacağımız sorusunu sorar. ğun u biliriz; mükemmel üçgeni -ya varsa evrenseller de olmalıdır.
Bunu yaparak Platon yaşadığımız da mükemmel çizgiyi veya daireyi- Platon
dünyadaki şeylerin -bunlar ister ah­ m antığım ızı kullanarak zihinleri­
laki kavramlar ister fiziksel nesneler mizde algılayabiliriz. Platon da bu
olsun- bir tür ideal formlarının ger­ nedenle bu tür mükemmel formla­
çekten varolduğunu ve bizim bun­ rın herhangi bir yerde var olup ol­
dan bir şekilde haberdar olduğumu­ madıklarını sorar.
zu ima eder.
Platon çevremizdeki dünyanın Fikirler Dünyası
nesnelerinden, örneğin yataklardan Mantık, Platon'u tek bir sonuca g ö­ Teorisini resimlemek için Platon
bahseder. Ona göre bir yatak gör­ türür; maddi dünyadan tamamen "M ağara Benzetmesi"ni kullanır.
düğüm üzde onun yatak olduğunu ayrı bir Fikirler ya da Formlar dün­ İnsanların doğum larından itibaren
biliriz ve çeşitli yönlerden farklı ol­ yası olmalıdır. Mükem m el "üçgen" içine hapsedildikleri bir m ağara ha­
salar da her yatağı tanırız. Köpekler Fikri ile mükemmel "yatak" ve mü­ yal etmemizi söyler. Bu m ağarada
kendi içlerindeki türler bakımından kemmel "köpek" fikirleri de orada karanlıkta arka duvara bakacak şe­
büyük farklılık gösterirler ama tüm bulunur. İnsan duyularının bu yeri kilde bağlanmışlardır. Sadece önle-
köpekler "köpek gibi olma" özelliği­ doğrudan algılayam ayacağını, bu­ rindekini görürler. Mahkûm ların ar­
ni paylaşırlar, ki biz bunu da tanı­ nun bize ancak mantık yoluyla algı­ kasında canlı bir ateş yanmakta ve
yabiliriz ve bu da bizim köpeğin ne lanabilir geleceğin i söyler. Hatta bu karşılarındaki duvara gölgesi akset­
olduğunu bilmemizi sağlar. Platon Fikirler Dünyası’nın "gerçek" oldu­ mektedir. Ayrıca ateşle
sadece ortak bir "köpek gibi olma" ğunu ve çevremizdeki dünyanın mahkûmların arasında insanların
ya da "yatak g ibi olma"nın var ol­ bunu model alan bir yer olduğunu yürüdükleri ve bazen çeşitli n esne­