Geğirmek abdesti bozar mı sorusu özellikle namaz ibadetinde bulunan kişilerin araştırdığı bir sorudur. Namaz ibadeti, abdestsiz bir vaziyette yapılamadığı için insanlar bu konuda hassas olmakta, geğirince abdest bozulur mu sorusunu sormaktadır. Bu çerçevede gündeme gelen sorulardan bir diğeri de sesli geğirmek abdest bozar mı ve geğirince namaz abdesti bozulur mu sualleridir.
GeğirmekAbdestBozarMı?
Abdest, bireylerin namaz ve Kur'an'ı Kerim okuma ibadetlerinden önce bedenlerine yaptıkları temizlik işlemidir. Abdesti bozan bir takım durumlar vardır, bunların arasına geğirmek ya da sesli geğirmek de dahil midir merak edilmektedir. Geğirmek, midede bulanan gaz ya da havanın ağız yoluyla dışarı çıkma eylemine verilen bir isimdir. Diğer türlü gaz çıkarma, kanama, uyku, kusma ya da diğer türlü vücuttan (tuvalet ihtiyacı) dışarı beden sıvılarının çıkması abdesti bozmaktadır. Ancak burun akması, hapşırmak, öksürmek, tükürmek veya ağlamak abdesti bozan durumlara dahil değildir.
Geğirince Abdest Bozulur Mu?
Geğirmenin abdest bozup bozmadığı hususunda insanlarda bir kafa karışıklığı ve bilgi karmaşası olduğu ise bir gerçek. Diyanet kaynaklarına ve İslam alimleri fetvalarına baktığımız zaman geğirmenin (sesli ya da sessiz) abdesti bozmadığını görmekteyiz. Gelelim önemli noktaya, kişinin geğirdiği zaman midesinden ağzına kusmaya yakın miktarda sıvı geliyor ise (reflü hastalarında sıklıkla gelişen bir durumdur) namaz abdesti bozulur.
CEVAP
Ve aleykumusselam ve rahmetullah.
بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على رسولنا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين
Bilindiği üzere kişinin dübüründen (arka taraftan) çıkan gaz icma ile abdesti bozar, bunda hiçbir ihtilaf yoktur.
Ancak fakihler, erkeğin zekerinden veya kadının fercinden çıkan gazın abdesti bozup bozmayacağı konusunda ihtilaf etmişlerdir.
Hanefîlere, Mâlikîlere ve Hanbelîlerde bir görüşe göre önden çıkan gaz sebebiyle abdest bozulmaz.
Şâfiîlere, Hanbelîlerde baskın görüşe ve seleften Abdullah İbnu’l-Mubarek’e, İshak b. Râheveyh’e göre ise -kesin olarak çıktığı bilinip bunda şüphe duyulmaması şartıyla- önden çıkan gaz aynı dübürden çıkan gaz gibi abdesti gerektirir.
Bu meselede ihtilaf güçlü olup, iki taraftan birini destekleyen açık bir delil bulunmayıp iki tarafında güçlü gerekçeleri vardır. Dolayısıyla en ihtiyatlı olan, gazın önden çıktığı kesin olarak hissedilmişse yeniden abdest almaktır.
Bu konuda kadınlar için söylenecek en doğru hüküm, “Suud Büyük Âlimler Heyeti Fetva Kurulu” nun yaptığı ayrıma gidilmesidir. Şöyle ki; eğer önden çıkan gaz, birkaç doğum yapılması sebebiyle fercin genişlemesinden kaynaklı ise, yani bir şekilde ferce hava girip sonra beden bir halden başka bir hale değişince o hava fercten çıkmışsa, bunun -arkadan çıkan gaz gibi- yenilen ve içilen şeylerle, bağırsakla bir alakası olmayıp abdesti bozmaz. Ancak bu sorun olmaksızın önden gaz kaçırılıyorsa, bu gaz abdesti bozucu olarak sayılır. Bu iki farklı durumun arası, uzman bir doktora başvurularak ayırt edebilir ve birinci durum tıbbi yöntemlerle biiznillah giderilebilir.
Şayet abdesti bozan gazın çıkması, bir namaz vaktinin girişinden itibaren diğer namaz vaktine kadar, abdest alıp farz namazı kılma süresi kadar bile kesilmeyecek şekilde sürekli devam etse, böyle biri, istihâzalı kadın veya idrarını tutamayan kimse gibi “devamlı olan özür sahipleri” nden sayılır. Bunlar için olan hüküm ise her namaz vaktinde abdest almaktır. Şöyle ki; mesela öğle namazı vakti girdikten sonra abdest alır ve ikindi namazı vakti girinceye kadar o abdestle istediği kadar farz ve nafile namaz kılabilir. İkindi namazına kadar gaz defaatle çıksa bile bu abdestine zarar vermez, yeniden abdest almaya gerek yoktur. Keza namaz esnasında çıksa buna itibar etmeden rahatlıkla namazına devam eder, hızlı kılıp bir an önce bitirmesine gerek olmayıp namazı sahih olur. Ama tabi bu özrünün dışında abdesti bozan başka bir sebep meydana gelirse o halde abdesti bozulur. Ve sonra öğle namazı vakti çıkıp ikindi namazı vakti girince abdesti bozulmuş olur, ikindi namazı için yeniden abdest alır ve gaz çıksa bile o abdest akşam namazına kadar geçerli olur. Akşam namazı vakti girince de yine abdest alır…
Sorunuzdan anlaşıldığı üzere sizde önden gaz çıkma durumu yukarıda anlatıldığı şekliyle sürekli meydana gelmektedir. Dolayısıyla açıklandığı şekilde hareket etmelisiniz.
Peki “devamlı olan özür sahibi” olmaktan ne zaman çıkılır?
El-Cevap: Bir kimse devamlı olan özür sahibi olarak sayıldıktan sonra her namaz vakti içerisinde en az bir defa özür hali tekrarlanırsa bu kimse özür sahibi olmaya devam eder. Ama tam bir namaz vakti süresince özür hali kesilip hiç görmezse o zaman yukarıda açıkladığımız özür sahibi hükmü bu kimse hakkında geçersiz olur ve normale döner. Hanefi mezhebi uleması böyle açıklamıştır.
Ve’l-hamdu lillâhi Rabbi’l-âlemîn.