Gbu Ne Demek

Öncelikle Hava Kuvvetlerimizde belli birkaç çeşit mühimmat var. Bunları tanıyarak başlayalım. Çeşitliliği sağlayan aslında farklı güdüm sistemleri, farklı atış biçimleri ve farklı tesir etkileri. Hava Kuvvetlerimizin envanterinde Havadan Karaya atış yapmak için bomba olarak şuan en çok kullanılan “MARK” serisi genel maksat bombaları vardır. Bu bombalar adı üzerinde genel olarak her şey için kullanılabilirler. Belli bir araziyi ya da yerleşkeyi bombalamaktan tutunda bir konvoya hareketli nesnelere kadar ihtiyaç durumunda kullanılabilirler. Bunun dışında Sığınak delici olarak da yerli üretim Nüfuz Edici Bomba (NEB) kullanılır. NEB’ler 2,5 metrelik güçlendirilmiş betonu delebilme kabiliyetine sahiptirler. Bu sayede teröristlerin kullandığı mağaralara veya korunaklı binalara karşı kullanılabilirler. Bu bombalara çeşitli güdüm kitleri takılarak daha kullanışlı hale getirilebilirler.

Bizim kullandığımız bombalar bu güdüm sistemi anlamında 4’e ayrılıyor.

1) Lazer Güdümlü Bomba. (LGB – Paveway / LGK ve Teber)

2) GPS Güdümlü Bomba. (JDAM / HGK)

3) Kanatlı Güdüm Kiti takılmış Bomba. (JSOW / KGK)

4) Serbest Düşümlü (Güdümsüz) Bomba.

Yazının başında Bizde Mark serisi genel maksat bombalarının kullanıldığını söylemiştim. Bu bombalardan anlatmaya başlayalım. Mark serisi bombalar sade halde güdümsüz olarak bulunan, uçaklarda farklı atış teknikleriyle atılabilen genel maksat bombalarıdır. MK, MK, MK ve MK olmak üzere 4 farklı tipi vardır.

MK Libre yani Kilogramdır.

MK Libre yani Kilogramdır.

MK Libre yani Kilogramdır.

MK ise Libre yani Kilogramdır.

Bizim hava kuvvetlerimizde en çok MK ve MK bombaları yer alır. MK ve MK bu diğer iki bombaya göre pek kullanılmaz. Bu bombalar Herhangi bir güdüm kiti takılmadan tamamen bombaların içindeki ve uçağın içindeki dahili hedefleme sistemleriyle yön bulur ve atış bunlara göre yapılır. Fakat istendiği takdirde bu bombaların dışına çeşitli modifikasyonlar yaparak ve çeşitli aparatlar takarak bombaya güdüm özelliği katılabilir. Takılan güdüm kitine göre bombanın ismi de değişmektedir.

Örneğin Lazer Güdüm kiti takıldığında ismi Paveway olarak veya LGK olarak geçer Kısaca Lazer güdümlü bombalar şu şekilde çalışır: MK gibi bir genel maksat bombasının önüne ve arkasına bir güdüm kiti takılır ve bu sayede bomba lazerle güdülenebilir hale gelir. Uçaklara bombalar yüklenirken bombaların yanında uçakların gövde altına bir hedefleme podu da (Sniper, Lantırn veya Aselpod gibi) yüklenir. Daha sonra operasyon sırasında hedefe belli bir mesafe kaldıktan sonra; pilot uçaktan bu podlar vasıtasıyla atış yapacağı hedefi veya lokasyonu lazer ile işaretlemeye başlar. Bu lazer bildiğimiz lazer’den farklı olarak gözle görünmez. Pilot menzile girdikten sonra bombayı uygun anda bırakır. Bırakılan bomba kendisine takılan lazer arayıcı başlık ve kanatçıklar sayesinde lazerin izlediği yolu takip eder ve lazerin aydınlattığı yere düşerek infilak eder. Lazer güdümlü bomba kısaca böyle çalışır. Burada Lazer güdüm kitinin en büyük avantajı lazeri takip eden sistemin sürekli kendini yenilemeye devam etmesidir. Bu sayede bomba uçaktan ayrıldıktan sonra bile lazeri farklı bir konuma sıkarak yeniden güdümleme imkanınız olur. Yani havada hedef değişikliği yapabilirsiniz. Dolayısıyla hareketli hedefleri bile vurabilirsiniz. Tabi bu bombanın bırakıldığı yüksekliğe bağlı olarak belli bir mesafeyle sınırlıdır. Yani siz feetten bombayı bıraktığınızda gidip km ötedeki hedefi vuramazsınız. Çünkü Bomba sadece havada süzülerek ilerler harici bir motoru yoktur bu yüzden belli bir mesafeden sonrasına takati yetmeyecektir. Hava Kuvvetlerimizin envanterinde bu tipteki bombalar: GBU Paveway I ve GBU Paveway II’dir. GBU Paveway II, GBU / GBU Paveway III vs. şeklinde isimlendirilen ve harp başlıkları ya da kullanım maksatları farklı olan bombalarda vardır ancak bu bombalar hava kuvvetlerimizde kullanıyor mu o konuda net bir bilgimiz bulunmuyor.

GBU MK’ün lazer güdüm kiti eklenmiş halidir. Libre yani Kilogramdır.

GBU ise MK’nin lazer güdüm kiti eklenmiş halidir. Libre yani Kilogramdır.

Yerli ve milli üretim LGK ise bildiğimiz kadarıyla bu şekilde özel bir isim kullanmaz.

Gelelim GPS Güdümlü bombalara. Bu bombalar adı üzerinde askeri bir GPS kullanılarak hedefine güdülenir. Lazer güdümlü bombalara göre hedeflerini “Daha uzaktan daha isabetli” vururlar, ancak lazer güdümlü bomba gibi atıldıktan sonra hedefi güncellenemez. Dolayısıyla hareketli hedeflerden ziyade durağan haldeki hedeflere karşı çok daha etkilidir. Hava şartları ve atış koşulları iyi seviyede olduğunda santimetre hassasiyetinde vuruş gücü oluşturacak bir yapıya sahiptirler. Bu bombalar güdümsüz genel maksat bombası gibi atılır, yani özel bir ayara ihtiyaçları yoktur, pilot koordinatları girer veya koordinatlar önceden uçağın bilgisayarına yüklenmiştir, pilot hedefin üzerine gelip bombayı bırakır ve görevini tamamlar. Hava kuvvetlerimizin envanterinde bu tipte (bildiğimiz) 4 farklı bomba vardır. Bunlar: GBU 31 [VI] JDAM, GBU[V3] JDAM, GBU 38 JDAM, ve bunların yerli ve milli muadili HGK

GBU[VI]: MK genel maksat bombasına GPS güdüm kiti takılmış halidir. Libre Yani Kilogramdır.

GBU[V3]: BLU denilen yerli üretim “Nüfuz Edici Bomba” NEB’in Muadili olan BunkerBuster tipi yani Sığınak Delici tipi Librelik bir başka deyişle Kilogramlık bir bombadır.

GBU MK genel maksat bombasına GPS güdüm kiti takılmış halidir. Libre Yani Kilogramdır.

HGK GBU[V1]’in biraz daha gelişmiş yerli muadilidir. Bunun dışında fazla bir farklılık bulunmamaktadır.

Bunların yanında hem Lazer Güdümlü hem de GPS/INS güdümlü bombalarda vardır. Özel olarak geliştirilen ve CEP değeri çok daha küçük olan bu bombalar sayesinde hem sabit bir hedef büyük bir hassasiyetle vurulabilirken, hem de hareketli hedefler vurulabilmektedir. Envanterde bu bombalardan 2 farklı çeşit bulunmaktadır. Bunlar ABD yapımı GBU LJDAM ve Yerli üretim TEBER güdüm kitidir.

GBU Bu bomba Laser JDAM olarak geçen yine MK genel maksat bombasının GPS güdüm kiti takılmış halidir. Bununla birlikte birde bombanın tam ucuna bir lazer arayıcı başlık takılarak istenildiği takdirde lazer güdümlü bomba özelliği de kazanabilmektedir. Hava Kuvvetlerimiz envanterinde fazla sayıda bulunmamaktadır.

TEBER: GBU’ün yerli muadilidir. Teber, Ataletsel Ölçüm Birimi (AÖB), Küresel Konumlama Sistemi (KKS) ve Yarı Aktif Lazer Arayıcı Başlığı (LAB) kullanarak genel maksat bombalarını akıllı bir silah sistemi haline getirir. MK ve MK bombaları için kullanılabilir. Yüksek irtifadan atıldığında menzili 28 km’ye kadar erişebilmektedir. Lazer arayıcı başlık kullandığı için aynı envanterimizde yer alan diğer tüm lazer güdümlü mühimmatlar gibi havada hedef değişikliği yapabilmekte ve hızı 50 km/h’den küçük olan hareketli hedeflere karşı kullanılabilmektedir.

Son olarak Kanatlı Güdüm Kitlerinden bahsedelim. Bu bombalar yapı itibariyle diğerlerinden biraz farklı olmakla beraber en nihayetinde hedefleri ve amaçları aynıdır. Hava Kuvvetlerimiz envanterinde bu tip mühimmat olarak AGM JSOW, KGK ve KGK bulunmaktadır.

AGM JSOW: Gece, gündüz ve her türlü hava şartında kullanılabilen, GPS/INS destekli seyrüsefer sistemi ile hedefine son yaklaşma safhasında kullanılan kızılötesi arayıcı ve veri bağlantısı sayesinde hedefine nokta vuruşu gerçekleştirebilmektedir. Diğer tür mühimmatlara göre farkı, atış sonrası havada açılan kanatlar sayesinde km’lik bir menzile değil, km’yi aşan bir menzile sahiptir. Harp başlığını genellikle MK bombası oluşturur. MK bombası da kullanılabilir.

KGK: JSOW mühimmatının birebir aynısı sayılmasa da aynı görevi yerine getirebildiği ve JSOW ile hemen hemen benzer yapıya sahip olduğu için JSOW mühimmatının yerli muadili sayılabilir. MK ve MK bombaları için kullanılabilir. GPS/INS güdüm sistemiyle yön bulur ve havada knot ( km/h) hıza erişebilir. 30 bin feet irtifadan atıldığında km’yi aşan bir menzile sahiptir. Çok uzaktan atılmasına rağmen en fazla 6 metre sapma payı vardır.

Bunların dışında başta belirttiğimiz üzere Nüfuz Edici Bombalarımız yani NEB’lerimiz var ve operasyonlarda etkili biçimde kullanılıyorlar. NEB’ler genel maksat bombasından farklı olarak düştüğü zemini delme gücüne sahiptir. Bu sayede örneğin bir korugan, barınak veya mağara gibi genel maksat bombalarının pek etkili olamadığı hedefleri de imha edebilir. En az 2,5 metrelik güçlendirilmiş betonu delme kapasitesine sahiptir.  Bu bombalarımız da LGB ve JDAM gibi güdüm kitleri veya milli üretimimiz HGK (Hassas Güdüm Kiti) ve LGK (Lazer Güdüm Kiti) da kullanabiliyor.

HGK ve LGK’dan da biraz bahsedeyim. HGK JDAM’in muadilidir, LGK ise adı üzerinde lazer güdümlü Paveway LGB lerin muadilidir. Özellikleri hemen hemen aynı sayılır fakat bu yerli üretim güdüm kitlerimiz Aselsan, Roketsan ve SAGE’nin yayınladığı sayısal verilere bakılırsa ABD menşeili muadillerine göre az bir miktarda olsa daha gelişmiştir.

Bu ürünlerimizin detayını “Türk Hava Kuvvetlerinin Kullanımındaki Yerli Üretim Güdüm Kitleri” ve “Hava Kuvvetlerinde TEBER Dönemi” başlıklı haber yazılarımızdan öğrenebilirsiniz.

Tüm bunların dışında birkaç farklı tip bomba daha var. Bunlar genel maksat bombası olarak değil farklı tipte bombalar. Mesela BLU denen bomba yukarıda belirttiğim gibi Sığınak delici tipi bomba. BLU isimli bir bomba var. BLU Durandal II olarak geçer, pist delici bombadır. Düşman Pistlerine atılarak uçak kalkışını önlemek amacıyla kullanılır. Piste ağır zarar verir. Birde bunların dışında Demet bombası ya da Misket bombası olarak geçen CBU serisi ve MK bombası var. Bu tipte bombalar bir paketin içine konulmuş bir sürü el bombası gibi düşünülebilir. Uçaktan atıldıktan sonra belli bir irtifada paket niteliğindeki bombanın dışını kaplayan yüzey parçalanır ve yüzlerce küçük küçük bomba büyük bir alana dağılır ve belli bir alandaki her şeyi yok eder. Daha çok bir arada bulunan zırhlı birliklere veya konvoylara saldırırken kullanılır. Bir defada duruma göre 40 dan fazla tankı imha edecek veya ağır hasar verebilecek seviyede oldukları söylenir. Veya apron gibi bir alana dizilmiş yan yana duran bir sürü uçağı yerde imha edebileceği söylenir. Silahlı kuvvetlerimizin düzenlediği operasyonlarda pek kullanılmaz. Bizim envanterimizde bulunan modelleri: MK 20 Rockeye II, CBU, CBU ve CBU Dediğim gibi bunlar pek kullanılmaz, daha çok genel maksat bombaları ve sığınak delici bombalar kullanılır.

Belirtmekte fayda var ki bunlar yalnızca havadan karaya güdümlü / güdümsüz bombalardır. Bunların dışında havadan karaya güdümlü füzeler, seyir füzeleri, anti radyasyon füzeleri vs. gibi daha birçok mühimmat vardır. Ancak bu başka bir makale konusu olsun. Yalnızca en çok kullanılan bombaları anlatırken bile yeterince uzattık sanırım.

Hava Kuvvetlerimizin en çok kullandığı bombalar Lazer güdümlü GBU, GPS güdümlü GBU, Bunların yerli üretim muadilleri LGK ve HGK ve de NEB bombalarıdır.

Yazar: Abdullah Bekci     Kaynak: seafoodplus.info

 

Nüfuz Edici Bomba (NEB) , yer üstü ve yer altındaki hedeflere karşı kullanılmak üzere tasarlanan. Ardışık Delici Harp Başlığı teknolojisine sahip, Türkiye’de geliştirilen ilk beton delici mühimmattır. NEB’ in dış geometrisi, güdüm kiti arayüzleri, kütle, kütle merkezi ve eylemsizlik özellikleri MK ( lb) GMB ile benzerdir. 

• Düşük çarpma hızlarında ve açılarında dahi yüksek delme etkinliği
• Öz delici tasarımında tasarımında kullanılan önceden şekillendirilmiş parçacıklar ile ikincil hedeflere karşı yüksek etkinlik,
• Programlanabilir ateşleme zamanları,
• Farklı hedef tiplerine karşı kullanılabilme özelliği,
• MK ( lb) GMB ile uyumlu tüm güdüm kitleri ile kullanılabilme potansiyeli,
• MK ( lb) GMB taşıyabilen tüm uçaklardan atılabilme potansiyeli.

TEMEL ÖZELLİKLERİ

• Boy: mm
• En Büyük Çap: ,2 mm
• Ağırlık: kg
• Patlayıcı Tipi

                     Ön Delici: ONUR-1 MOD 4

                     Ana Delici: FMU A/B

                     3” sert hedef tapaları

HEDEF TİPLERİ

GÖMÜLÜ SERT HEDEFLER

• Mühimmat Depoları                                                          
• Yer Altı Petrokimya Depoları
• Sığınaklar
• Uçak Hangarları
• Komuta Kontrol Merkezleri

YER ÜSTÜ HEDEFLER

• Uçak Pistleri
• Barajlar
• Köprüler
• Kritik Binalar

ALAN HEDEFLERİ

• Radar Antenleri
• Sabit Füze Bataryaları
• Endüstriyel Tesisler
• Park Halindeki Uçaklar

GÜDÜM 

NEB, Hassas Güdüm Kiti (HGK) ve GBUE/B lazer güdüm kiti ile kullanıma uyumludur. MK ( lb) GMB ile uyumlu tüm güdüm kitleri ile kullanılabilme potansiyeline sahiptir.

PLATFORMLAR

NEB, F4E/ ve F16 uçaklarına sertifiye edilmiştir. MK ( lb) GMB’ nin sertifiye olduğu tüm uçaklardan atılabilme potansiyeline sahiptir. 

DELME ETKİNLİĞİ

En az 2,1 m 35 MPa güçlendirilmiş beton