Gen Haritasının Çözüldüğü Proje
kaynağı değiştir]
Proje, İnsan Genomun'dan baz çiftlik parçalar yapay bakteri kromozomlar haline getirip bakterilerde çoğaltılarak gerçekleştirilmiştir. Dizi çözümlemeleri yapıldıktan sonra, parçaların birbiriyle örtüşen dizileri belirlenmiş ve her parçanın özel enzimlerce kesilme profili kaydedilerek genomdaki yeri saptanmıştır. Bu çalışmalarda otomatik DNA dizi analiz teknikleri ve bilgisayar teknolojilerindeki hızlı gelişmelerin büyük katkısı olmuştur.[3]
Projenin sonucu, etik tartışmaları da beraberinde getirdi. Çünkü bu projenin, öjenik çalışmaların önünü açacağı ve bu amaç doğrultusunda yapılacak deneysel girişimlere de hız kazandıracağı belirtiliyor. Projeye karşı çıkanlar bu projenin, doğanın doğal düzenini tehlikeye atacağını ve insanın, istihdamdan sigortaya kadar günlük yaşamın her alanında “Genetik Ayrımcılığa” yol açacağını ileri sürmekte. Muhalifler özellikle öjenizm faktörünün altını çizerken, bu projeyle insanların, diğer canlı türlerinin genleriyle beraber yapılacak deneysel çalışmaların sınırlarını büyük ölçüde genişleteceğini, bu yüzden de sonu belirsiz bir biyolojik ve ekolojik felakete götüreceğini öne sürüyorlar.
İnsan Genom Projesi kapsamında etik, yasal ve sosyal konular için ayrılan bütçe toplam bütçenin yüzde beşini (yaklaşık 60 milyon $) kapsamaktaydı. Bu konuya önem verilmesindeki neden genetik bilgiye dayanarak yapılabilecek olası ayrımcılık ve istismarın genetik araştırmaların boyutu geliştikçe ve genetik testlerin maliyeti düştükçe daha da artacağı kaygısıdır. ELSI’de süregelen birçok proje ELSI’nin muhtemel etkilerini kapsarken bazıları literatür, konferanslar, seminerler ve basın aracılığıyla eğitimi amaçlar. Bu kapsamda hedef kitle olan doktorlar, eğitimciler, öğrenciler, din adamları ve hukukçular için çeşitli eğitici materyaller de sağlanmaktadır. Bütün bu çabalar İnsan Genom Projesi’nin insanlara ve uzmanlara en uygun şekilde aktarılması ve uygulama alanlarında hataların en aza indirilmesi ya da engellenmesi içindir.
4 Eylül 'de, Craig Venter kendi DNA dizisinin tümünü yayınlamıştır. Bu, bir insanın 6 milyar harflik genomunun yayınlandığı ilk seferdir.
Tarihçe[değiştir İnsanlığın ilk gen haritası tamamlandı: Kanser ve yaşlılığın sırrı çözülüyor mu?
Bilim insanları, yaklaşık 8 milyarlık dünya nüfusunda hastalıklara neden olan mutasyon ve genetik çeşitlilik ile ilgili çok önemli ipuçları sağlayacak ilk tam insan genomu haritasını yayınlamayı başardı.
'te araştırmacılar, insan genomunun tam dizilimini açıkladıklarını duyurmuştu. Ancak bunun yaklaşık yüzde 8'i tam deşifre edilememişti. Neden ise haritaya entegre edilmesi çok güç olan yüksek oranda kendini tekrarlayan DNA parçaçıkları idi.
Science dergisinde yayınlanan makalede ise farklı ülkelerden bilim insanlarının oluşturduğu konsorsiyum, neredeyse 20 yıl sonra bu sorunun çözüldüğünü açıkladı.
ABD Ulusal İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü (NHGRI) direktörü Eric Green yaptığı açıklamada, "Gerçekten eksiksiz bir insan genom dizisi oluşturmak, DNA planımızın ilk kapsamlı görünümünü sağlayan inanılmaz bir bilimsel başarıyı temsil ediyor" dedi. Çalışmanın hastalar üzerindeki genetik çalışmayı güçlendireceğinin de altını çizen direktör, "Bu temel bilgi, insan genomunun tüm işlevsel nüanslarını anlamak için devam eden birçok çalışmayı destek verecek" dedi.
Haritanın tamamı, kromozom ve genlerin oluşturulduğu birimler olan 3 bin 55 milyar baz çiftinden ve proteinleri kodlayan 19 bin genden oluşuyor.
Araştırmacılar, bunlar arasında yaklaşık 2 bin yeni gen tanımladı. Çoğu devre dışı olan bu genlerin 'inin hala aktif olma ihtimali söz konusu. Bilim insanları ayrıca, tıbbi anlamda önemli gendeki yaklaşık 2 milyon ek genetik varyantı da tespit ettiklerini duyurdu.
"İnsanın genom dizilimini gerçekten tamamlamak, yeni bir gözlük takmak gibiydi" diyen kıdemli araştırmacı Adam Phillippy, "Artık her şeyi net şekilde görebileceğiz ve tüm bunların ne anlama geldiğini anlamaya bir adım daha yaklaştık" diyerek tıp alanında ne kadar büyük bir adım atıldığını vurguladı.
Tam gen haritası insanlık evrimi ve biyolojisinin daha iyi anlaşılmasına fırsat sunmasının yanında yaşlanma ve kanser gibi alanlarda tıbbi keşiflerin yapılmasını sağlayacak.
Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri
TÜSEB Başkanı Fahrettin Keleştemur: “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz”
“Özellikle son zamanlarda şeker, şişmanlık, kanser gibi hastalıklar çok fazla artıyor. Bunların toplumumuzdaki bir genetik arka planı, temeli var mı?”
Türkiye Sağlık Enstitüleri (TÜSEB) Başkanı Fahrettin Keleştemur, Türk Genom Projesi’nin Türkiye’de sağlık alanında çığır açacağını belirterek, “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz” dedi. Keleştemur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ’da hayata geçirilmesini bekledikleri Türk Genom Projesi’nin ülkenin gen haritasının çıkarılmasını sağlayacağını söyledi. Projeyle Türkiye’yi sağlıkta bekleyen risklerin, varsa toplumda hastalıklara karşı genetik eğilimlerin ve hangi alanlarda olduğunun belirleneceğini ifade eden Keleştemur, tüm bunlara karşı önleyici tedbirler alınabilmesi için projenin çok önem taşıdığını vurguladı. Projenin birkaç milyar doları bulabilecek çok büyük bir çalışma olduğunu anlatan Keleştemur, şöyle devam etti: “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayan bir proje olacak ve önümüzdeki birkaç yılı kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz. Özellikle son zamanlarda şeker hastalığı, şişmanlık, kanser gibi hastalıklar çok fazla artıyor. Bunların toplumumuzdaki bir genetik arka planı, temeli var mı? Bunların tespiti ve sonuçta tedbir alınması bakımından bu proje çok önemli. Proje, sağlıkta çığır açacak. Bunların yanı sıra ülkemizde bazı hastalıkların, bazı bölgelerde daha yoğun olduğunu görüyoruz. Bunların nedenleri araştırılarak önlenebilecek. Akraba evliliklerinin önemi nedir? Nadir hastalıklarla ilgili problemlerimiz nelerdir? Bazı nadir hastalıklar bizde daha fazla mı görülüyor? Bunların nedenleri nelerdir? Araştırma yaparak tedbir alma imkanımız olacak.“
Proje kapsamında büyük bir nüfus üzerinde araştırma ve inceleme yapılacağını dile getiren Keleştemur, bu durumun gelecekteki biyomoleküler genetiğin Türkiye’de iyice yerleştirilmesine de zemin hazırlayacağını, böylece ileri araştırmaların gerçekleştirilebileceğini bildirdi. Kişiye özel kanser tedavisi dönemi Keleştemur, kişiye yönelik tedavi yönteminin son yıllarda en fazla konuşulan konuların başında yer aldığına dikkati çekti. Türkiye’nin bu alanda geri kalmaması hatta Avrupa’nın önüne geçebilmesi için “Onkogen Projesi”ni hayata geçirdiklerini anlatan Keleştemur, Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesinin hastanesi Massachusetts General Hospital ile protokol imzaladıklarını söseafoodplus.infool kapsamında Türk hekimlerin, Harvard Üniversitesinde özellikle kişiye özel kanser tedavisi konusunda eğitim göreceğini ifade eden Keleştemur, şunları kaydetti: “Bu öğretim elemanları, Türkiye’ye döndüklerinde bu alanda çalışmalar yürüten hekimlerin eğitilmesini sağlayacak. Kişiye yönelik tedavi kavramı, hızlı şekilde yayılıyor. En çok üzerinde durulan konu da kanser.
Akciğer kanseri genel bir terim ama her kişideki akciğer kanseri, özellikle de moleküler genetik konularda farklılık gösteriyor. Ama herkese aynı tedaviyi uyguluyoruz. Bu durum, tedavide kesin sonuca ulaşılmasını engelliyor. Yakın zamanda kanserde kişiye özel tedavi dönemi başlamış olacak.
Tanrı’nın dilini &#;ğrendik
Haberin DevamıBaşkan Clinton, genetik şifrenin çözümünü tarihin en büyük buluşlarından biri olarak tanımladı. Clinton, Beyazsaray'da düzenlediği basın toplantısında ‘‘Tanrı'nın yaşamı yarattığı dili öğreniyoruz’’ dedi.
Clinton: Bu çok büyük bir keşif
ABD Başkanı Bill Clinton, uluslararası çalışmalar sonucu insanların genlerinin haritasının ortaya çıkarılmasını, tarihin en büyük buluşlarından biri olarak nitelendirdi ve ‘‘Tanrı'nın yaşamı yarattığı dili bugün öğreniyoruz’’ dedi.
Clinton'ın önemli buluşla ilgili Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısına, İngiltere Başbakanı Tony Blair de uydu bağlantısıyla Londra'dan katıldı. Clinton, konuşmasında, genlerin haritasının çıkarılmasının, büyük İtalyan matematikçi, astronom ve fizikçi Galileo Galilei'nin () buluşlarıyla eşit öneme sahip olduğunu belirterek, bu buluşla kanser, şeker, Parkinson ve Alzheimer hastalığının tedavisinde yeni bir devir açılacağını anlattı. Clinton, ‘‘Tanrı'nın en kutsal armağanının ne kadar harika, güzel ve karmaşık olduğunu daha yakından anlıyoruz’’ dedi.
Clinton, buluş çerçevesinde sağlanacak ilerlemelerle insanların yaşamlarının hem zenginleşeceğini, hem de uzayacağını belirterek, ‘‘Ancak önümüzde çok büyük bir görev var. Genlerin hastalıklarla bağlantısının belirlenmesi, yeni teşhis ve tedavi yöntemlerinin ortaya çıkarılması gerekiyor’’ diye konuştu.
CLINTON’DAN BLAİR’E: BEBEĞİNİN ÖMRÜ 25 YIL DAHA UZADI
Clinton,
basın toplantısına uydu kanalıyla Londra’dan katılan İngiltere Başbakanı Tony Blair’e kısa bir süre önce çocuk sahibi olduğunu hatırlatarak, ‘‘Bu buluştan sonra sizin bebeğinizin ömrünün 25 yıl uzayacağını söyleyebilirim’’ dedi.İngiltere Başbakanı Blair de ‘‘Tarihin en büyük gelişmelerinden birine bugün şahit olduğumuza kuşku yok’’ dedi. İnsan genlerinin haritasının çıkarılmasının, antibiyotiklerin bulunuşundan daha büyük bir başarı olduğunu anlatan Blair, ‘‘Bu, 21'inci yüzyılın ilk dev teknolojik zaferi’’ diye konuştu.
İnsanın genetik dizisi milyon harften oluşuyorİNSANIN gen haritasını çıkarmayı amaçlayan The Human Genom Projet, ABD ve İngiltere devlet kuruluşlarınca yılında başlatıldı. Aynı dönemde Rockvill'deki Celera Genomics adlı şirket de çalışmalarına başladı.
Celera şirketinde bilim adamları, milyon harften oluşan insanın genetik dizisini doğru olarak sıralayabilmek için, süper bilgisayarlarında işlem yürüttüler.
Alman, Japon, Fransız ve Çinli bilim adamlarının da katkıda bulunduğu on yıllık çalışmalar sonucunda, insanın genetik dizisinin yüzde 97'si doğru olarak sıralandı. Dizinin yüzde 3'ü insan vücudunda insülin, hemoglobin gibi proteinlerin oluşumunu düzenliyor. DNA'da bulunan geniş boşluklardaki kimi genler ise, elektrik düğmesi gibi başka genleri açıp kapıyor.
Genlerin yüzde 98'i şempanzeye uyuyor
İnsanın genetik yapısıyla ilgili bilgiler o kadar çok ki, kitaplar üst üste konulduğunda 70 metre yüksekliğe erişebiliyor.
Bir kişi, gününün her saniyesini gen haritasının bir harfini ezberlemekle geçirirse, gen bilgilerinin tümünü ezberlemek için yüz yıl gerekiyor.
Dünyanın en çok tartışılan bir teorisinin cevabı da bilimadamlarından geliyor. İnsanın gen yapısı şempanzeye yüzde 98 oranında uyuyor.
Her hücredeki DNA kodu içinde 3 milyar gen harfi bulunduğu belirtilirken, vücutta 75 trilyon hücre bulunduğu da hatırlatılıyor.
Amerikan ve İngiliz bilimadamları araştırmaları boyunca her saniye 12 bin DNA harfini deşifre ettiklerini belirttiler.
Genetik sözlük
Genetik şifre: Hücre çekirdeğindeki kimyasal dille yazılmış formül. Dioksiribo Nükleik Asit (DNA) denen bu şifre fosfat ve şekerden oluşuyor. Tek yumurta ikizleri dışında iki kişinin aynı genetik şifreye sahip olma olasılığı 2 milyonda birdir.
Gen: Yunanca doğum ya da başlangıç anlamındaki ‘genos’tan geliyor. Yaşamı belirleyen genler, DNA sarmalında yer alıyor. Ancak genler DNA'nın % 2 ile % 4'ünü oluşturuyor. Geri kalanına ise ‘boş’ DNA deniyor. 28 bin ile bin arasında gen olduğu sanılıyor.
Kromozom: İnsanlarda genleri taşıyan 23 çift kromozom bulunuyor. Döllenme sırasında çocuk anneden 23 kromozom, babadan 23 kromozom alıyor. Döllenme XX olarak gerçekleştiğinde bebeğin cinsiyeti kız, XY olduğunda ise erkek oluyor. Kromozomlar birbirine eklense milyar kilometrelik şerit oluşur.
DNA sıralaması: DNA mikroskop altında dört renkte görünür. Bunlar A, T, C ve G harfleriyle adlandırılır. Tüm canlılar bu harflerin yan yana dizilmesinden oluşur. Bu dizinlerin 3 milyar farklı kombinasyonu vardır.
Gen terapisi: İnsana gen nakledilmesi ya da hatalı genin onarılarak hastalığın tedavi edilmesine gen terapisi deniyor.
25 yıl sıkın dişinizi ölümsüzlük geliyor
Bilim, yaşamın sırrını çözüyor. Bilimadamları, Human Genome Projesi'yle insanın genetik şifresinin yüzde 97'sinin çözüldüğünü açıkladılar. Bu buluşla pek çok hastalık, gen tedavisiyle önlenebilecek.
Kimin ne kadar şansı var
10 YAŞ: ’te 25 yaşında olacak. Bu kişiler hastalıktan ölüm nedir bilmeden yaşayabilecekler.
20 YAŞ: 'te 35 yaşında olacak. İntihar etmez ya da trafik canavarı olmazlarsa onlar da hastalıktan ölme kavramını unutacaklar.
30 YAŞ: 'te 45 yaşında olacak. Normal koşullarda bu kişiler de torunlarının torunlarını görebilecek kadar yaşayabilecek.
40 YAŞ: 'te 55 yaşında olacak bu kişilerin, Türkiye koşullarına göre dişlerini sıkması gerekecek.
50 YAŞ: 'te 65 yaşında olacak. Mezarda emeklilik sınırındaki bu kişiler şanslarını zorlamalı.
60 YAŞ: 'te 75 yaşında olacak. Hálá kansere yakalanmamışlarsa büyük olasılıkla kalpleri tekliyordur. Şansı en az gözükenler bu yaş grubundan itibaren başlıyor. Yine de ne derler: Öldürmeyen Allah, öldürmez
Ay'a gitmekten daha önemliGen haritasının çözülmesiyle ilgili ilk açıklamayı, Londra'da Dr. John Sulston (solda), Dr. Michael Morgan (ortada) ve Dr. Michael Dexter (sağda) düzenledikleri basın toplantısında yaptılar. Dr. Dexter, ‘‘İnsanın gen haritasını çözmek bence Ay'a gitmekten de, tekerleğin icadından da çok daha önemli. Çünkü bu bilgi insanlık varoldukça önemini koruyacak’’ dedi.
Alınyazısının kara kutusu
ABD'nin liderliğinde 18 ülkenin katılımıyla yürütülen Human Genome Projesi çevçevesinde insanın yaşam sırrını içeren DNA'yı oluşturan milyar tane genetik ünite deşifre edildi. Genetik şifreyle ilgili ilk açıklama Londra'dan geldi:
İnsan genlerinin % 97'si çözüldü ve bu genlerin % 85'inin doğru şekilde sıralanması tamamlandı.Wellcome Vakfı Başkanı Dr. Michael Dexter, ‘‘İnsanın gen haritasını çözmek, aya gitmekten de önemli bir gelişmedir’’ dedi.
Dexter, ‘‘Çünkü bu, insanlık varoldukça önemini koruyacak ve kullanılabilecek bir bilgidir’’ diye konuştu.
Dr. Dexter, insanın gen haritasının çözülmesiyle insanlığın bir gecede bütün hastalıklara çare bulmasının beklenemeyeceğini, ancak pekçok hastalığın tedavisiyle ilgili gelişmelerin sırada olduğunu belirtti. Dexter, böylece kanserden kalp hastalıklarına kadar geniş yelpazedeki pek çok hastalığın önlenmesinin mümkün olabileceğini anlattı. Amerikan ve İngiliz bilimadamlarının yaptıkları araştırmalar, insanların genetik açıdan % oranında birbirlerine benzediklerini ve farklılıkların da geriye kalan binde 2 oranını belirlediğini ortaya koyuyor.
Bundan sonra neler olacak? Genetik haritanın çözümlenmesiyle yılına kadar kanser dahil pekçok hastalığa karşı tedavi geliştirilecek.
İnsanın genetik haritası % oranında deşifre edilecek. DNA ünitelerinin sıralanması tamamlanacak, ne işe yaradıkları bulunacak.
Kanser, şeker ve felç gibi hastalık risklerini belirleme testleri denenmeye başlayacak. Hemofili, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine karşı gen tedavisi geliştirilecek.
Kişinin gen yapısına göre özel tedavi metodları geliştirilecek. Bu sayede kanser dahil birçok hastalık tedavi edilebilecek.
Genetik bozukluklar onarılarak Akdeniz anemisi gibi hastalıklara son verilecek.
Pekçok potansiyel hastalık daha nüksetmeden moleküler bazda önlenebilecek. Ancak herkesin bu tedavi metodlarından yararlanamayacak, eşitsizlikler artacak. Ortalama yaşam süresi 90 ile 95 yaşa çıkacak. Yaşlanmayla ilgili pekçok gen deşifre edilecek bu sayede insan ömrü uzamaya devam edecek.
İnsanoğlunun geçmişi sayesinde daha fazla bilgi sahibi olacağız. Genetik araştırmalar sayesinde atalarımızın, ne zaman nereden göç ettikleri, kimlerle akraba olduğumuz açıklık kazanacak.
Farenin gen haritası insanınkinden değerli
‘GENOM’
diye adlandırılan insan genleri haritasının açıklanması tıp dünyasında heyecan uyandırırken, şirketler açısından fare gen haritasının insanınkinden daha değerli olduğu ileri sürüldü. Uzmanlar fare gen haritasının piyasa değerinin 7 milyar dolar olduğunu belirtirken, insan gen haritasının çözümünde önemli rol alan ‘‘Celera Genomic’’ adı şirket, Amerikan hükümet kuruluşlarının yaptığı çalışmaya paralel olarak fare genlerinin de haritasını çıkarttı. Şirket yetkilisi Samuel Broder, fare gen haritası bilinmeden insan gen haritasının bir işe yaramayacağını öne sürerek, insan ve fare genlerinin birbirine çok benzediğini, ancak parçacıkların (junk) tamamıyla farklı olduğunu söyledi.Farede insan yumurtası
ÇEŞİTLİ tıbbi tedavi yöntemlerinin kadınlarda kısırlığa yol açmasının artık önüne geçiliyor. Kanadalı bilim adamları yumurtalık dokusunu farelere aşılayarak saklamayı başardılar.
Toronto'daki Mount Sınai Hastanesi Samuel Luenfield Araştırma Enstitüsü'nden Dr.Ariel Revel araştırmaya başkanlık etti. Avrupa Üreme ve Embriyoloji Derneği'nin dün Bologna'daki konferansında konuşan Dr.Revel iki hastadan alınan altı yumurtayı, iki farenin sırt kaslarına nakletti. Daha sonra yumurtalar farelerden geri alındı ve ikisi laboratuvar koşullarında olgunlaştı. Bu gelişme üç günde gerçekleşti. Dr.Revel, ‘‘Bir yıl içinde bu tekniğin uygulamaya konulabileceğini zannediyorum’’ dedi.
İnsanlığın ilk gen haritası tamamlandı: Kanser ve yaşlılığın sırrı çözülüyor mu?
Bilim insanları, yaklaşık 8 milyarlık dünya nüfusunda hastalıklara neden olan mutasyon ve genetik çeşitlilik ile ilgili çok önemli ipuçları sağlayacak ilk tam insan genomu haritasını yayınlamayı başardı.
'te araştırmacılar, insan genomunun tam dizilimini açıkladıklarını duyurmuştu. Ancak bunun yaklaşık yüzde 8'i tam deşifre edilememişti. Neden ise haritaya entegre edilmesi çok güç olan yüksek oranda kendini tekrarlayan DNA parçaçıkları idi.
Science dergisinde yayınlanan makalede ise farklı ülkelerden bilim insanlarının oluşturduğu konsorsiyum, neredeyse 20 yıl sonra bu sorunun çözüldüğünü açıkladı.
ABD Ulusal İnsan Genomu Araştırma Enstitüsü (NHGRI) direktörü Eric Green yaptığı açıklamada, "Gerçekten eksiksiz bir insan genom dizisi oluşturmak, DNA planımızın ilk kapsamlı görünümünü sağlayan inanılmaz bir bilimsel başarıyı temsil ediyor" dedi. Çalışmanın hastalar üzerindeki genetik çalışmayı güçlendireceğinin de altını çizen direktör, "Bu temel bilgi, insan genomunun tüm işlevsel nüanslarını anlamak için devam eden birçok çalışmayı destek verecek" dedi.
Haritanın tamamı, kromozom ve genlerin oluşturulduğu birimler olan 3 bin 55 milyar baz çiftinden ve proteinleri kodlayan 19 bin genden oluşuyor.
Araştırmacılar, bunlar arasında yaklaşık 2 bin yeni gen tanımladı. Çoğu devre dışı olan bu genlerin 'inin hala aktif olma ihtimali söz konusu. Bilim insanları ayrıca, tıbbi anlamda önemli gendeki yaklaşık 2 milyon ek genetik varyantı da tespit ettiklerini duyurdu.
"İnsanın genom dizilimini gerçekten tamamlamak, yeni bir gözlük takmak gibiydi" diyen kıdemli araştırmacı Adam Phillippy, "Artık her şeyi net şekilde görebileceğiz ve tüm bunların ne anlama geldiğini anlamaya bir adım daha yaklaştık" diyerek tıp alanında ne kadar büyük bir adım atıldığını vurguladı.
Tam gen haritası insanlık evrimi ve biyolojisinin daha iyi anlaşılmasına fırsat sunmasının yanında yaşlanma ve kanser gibi alanlarda tıbbi keşiflerin yapılmasını sağlayacak.
Biomedya - Biyoteknoloji & Yaşam Bilimleri
TÜSEB Başkanı Fahrettin Keleştemur: “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz”
“Özellikle son zamanlarda şeker, şişmanlık, kanser gibi hastalıklar çok fazla artıyor. Bunların toplumumuzdaki bir genetik arka planı, temeli var mı?”
Türkiye Sağlık Enstitüleri (TÜSEB) Başkanı Fahrettin Keleştemur, Türk Genom Projesi’nin Türkiye’de sağlık alanında çığır açacağını belirterek, “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz” dedi. Keleştemur, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ’da hayata geçirilmesini bekledikleri Türk Genom Projesi’nin ülkenin gen haritasının çıkarılmasını sağlayacağını söyledi. Projeyle Türkiye’yi sağlıkta bekleyen risklerin, varsa toplumda hastalıklara karşı genetik eğilimlerin ve hangi alanlarda olduğunun belirleneceğini ifade eden Keleştemur, tüm bunlara karşı önleyici tedbirler alınabilmesi için projenin çok önem taşıdığını vurguladı. Projenin birkaç milyar doları bulabilecek çok büyük bir çalışma olduğunu anlatan Keleştemur, şöyle devam etti: “Türk Genom Projesi, tüm hastalıkları kapsayan bir proje olacak ve önümüzdeki birkaç yılı kapsayacak. Her türlü hastalığın genetik temeline inebileceğimiz gibi genetik yapımızın da bazı hastalıklara karşı eğilimi olup olmadığına bakarak, önleyici tedbirler alabileceğiz. Özellikle son zamanlarda şeker hastalığı, şişmanlık, kanser gibi hastalıklar çok fazla artıyor. Bunların toplumumuzdaki bir genetik arka planı, temeli var mı? Bunların tespiti ve sonuçta tedbir alınması bakımından bu proje çok önemli. Proje, sağlıkta çığır açacak. Bunların yanı sıra ülkemizde bazı hastalıkların, bazı bölgelerde daha yoğun olduğunu görüyoruz. Bunların nedenleri araştırılarak önlenebilecek. Akraba evliliklerinin önemi nedir? Nadir hastalıklarla ilgili problemlerimiz nelerdir? Bazı nadir hastalıklar bizde daha fazla mı görülüyor? Bunların nedenleri nelerdir? Araştırma yaparak tedbir alma imkanımız olacak.“
Proje kapsamında büyük bir nüfus üzerinde araştırma ve inceleme yapılacağını dile getiren Keleştemur, bu durumun gelecekteki biyomoleküler genetiğin Türkiye’de iyice yerleştirilmesine de zemin hazırlayacağını, böylece ileri araştırmaların gerçekleştirilebileceğini bildirdi. Kişiye özel kanser tedavisi dönemi Keleştemur, kişiye yönelik tedavi yönteminin son yıllarda en fazla konuşulan konuların başında yer aldığına dikkati çekti. Türkiye’nin bu alanda geri kalmaması hatta Avrupa’nın önüne geçebilmesi için “Onkogen Projesi”ni hayata geçirdiklerini anlatan Keleştemur, Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesinin hastanesi Massachusetts General Hospital ile protokol imzaladıklarını söseafoodplus.infool kapsamında Türk hekimlerin, Harvard Üniversitesinde özellikle kişiye özel kanser tedavisi konusunda eğitim göreceğini ifade eden Keleştemur, şunları kaydetti: “Bu öğretim elemanları, Türkiye’ye döndüklerinde bu alanda çalışmalar yürüten hekimlerin eğitilmesini sağlayacak. Kişiye yönelik tedavi kavramı, hızlı şekilde yayılıyor. En çok üzerinde durulan konu da kanser.
Akciğer kanseri genel bir terim ama her kişideki akciğer kanseri, özellikle de moleküler genetik konularda farklılık gösteriyor. Ama herkese aynı tedaviyi uyguluyoruz. Bu durum, tedavide kesin sonuca ulaşılmasını engelliyor. Yakın zamanda kanserde kişiye özel tedavi dönemi başlamış olacak.
Tanrı’nın dilini &#;ğrendik
Başkan Clinton, genetik şifrenin çözümünü tarihin en büyük buluşlarından biri olarak tanımladı. Clinton, Beyazsaray'da düzenlediği basın toplantısında ‘‘Tanrı'nın yaşamı yarattığı dili öğreniyoruz’’ dedi.
Clinton: Bu çok büyük bir keşif
ABD Başkanı Bill Clinton, uluslararası çalışmalar sonucu insanların genlerinin haritasının ortaya çıkarılmasını, tarihin en büyük buluşlarından biri olarak nitelendirdi ve ‘‘Tanrı'nın yaşamı yarattığı dili bugün öğreniyoruz’’ dedi.
Clinton'ın önemli buluşla ilgili Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısına, İngiltere Başbakanı Tony Blair de uydu bağlantısıyla Londra'dan katıldı. Clinton, konuşmasında, genlerin haritasının çıkarılmasının, büyük İtalyan matematikçi, astronom ve fizikçi Galileo Galilei'nin () buluşlarıyla eşit öneme sahip olduğunu belirterek, bu buluşla kanser, şeker, Parkinson ve Alzheimer hastalığının tedavisinde yeni bir devir açılacağını anlattı. Clinton, ‘‘Tanrı'nın en kutsal armağanının ne kadar harika, güzel ve karmaşık olduğunu daha yakından anlıyoruz’’ dedi.
Clinton, buluş çerçevesinde sağlanacak ilerlemelerle insanların yaşamlarının hem zenginleşeceğini, hem de uzayacağını belirterek, ‘‘Ancak önümüzde çok büyük bir görev var. Genlerin hastalıklarla bağlantısının belirlenmesi, yeni teşhis ve tedavi yöntemlerinin ortaya çıkarılması gerekiyor’’ diye konuştu.
CLINTON’DAN BLAİR’E: BEBEĞİNİN ÖMRÜ 25 YIL DAHA UZADI
Clinton,
basın toplantısına uydu kanalıyla Londra’dan katılan İngiltere Başbakanı Tony Blair’e kısa bir süre önce çocuk sahibi olduğunu hatırlatarak, ‘‘Bu buluştan sonra sizin bebeğinizin ömrünün 25 yıl uzayacağını söyleyebilirim’’ dedi.İngiltere Başbakanı Blair de ‘‘Tarihin en büyük gelişmelerinden birine bugün şahit olduğumuza kuşku yok’’ dedi. İnsan genlerinin haritasının çıkarılmasının, antibiyotiklerin bulunuşundan daha büyük bir başarı olduğunu anlatan Blair, ‘‘Bu, 21'inci yüzyılın ilk dev teknolojik zaferi’’ diye konuştu.
İnsanın genetik dizisi milyon harften oluşuyorİNSANIN gen haritasını çıkarmayı amaçlayan The Human Genom Projet, ABD ve İngiltere devlet kuruluşlarınca yılında başlatıldı. Aynı dönemde Rockvill'deki Celera Genomics adlı şirket de çalışmalarına başladı.
Celera şirketinde bilim adamları, milyon harften oluşan insanın genetik dizisini doğru olarak sıralayabilmek için, süper bilgisayarlarında işlem yürüttüler.
Alman, Japon, Fransız ve Çinli bilim adamlarının da katkıda bulunduğu on yıllık çalışmalar sonucunda, insanın genetik dizisinin yüzde 97'si doğru olarak sıralandı. Dizinin yüzde 3'ü insan vücudunda insülin, hemoglobin gibi proteinlerin oluşumunu düzenliyor. DNA'da bulunan geniş boşluklardaki kimi genler ise, elektrik düğmesi gibi başka genleri açıp kapıyor.
Genlerin yüzde 98'i şempanzeye uyuyor
İnsanın genetik yapısıyla ilgili bilgiler o kadar çok ki, kitaplar üst üste konulduğunda 70 metre yüksekliğe erişebiliyor.
Bir kişi, gününün her saniyesini gen haritasının bir harfini ezberlemekle geçirirse, gen bilgilerinin tümünü ezberlemek için yüz yıl gerekiyor.
Dünyanın en çok tartışılan bir teorisinin cevabı da bilimadamlarından geliyor. İnsanın gen yapısı şempanzeye yüzde 98 oranında uyuyor.
Her hücredeki DNA kodu içinde 3 milyar gen harfi bulunduğu belirtilirken, vücutta 75 trilyon hücre bulunduğu da hatırlatılıyor.
Amerikan ve İngiliz bilimadamları araştırmaları boyunca her saniye 12 bin DNA harfini deşifre ettiklerini belirttiler.
Genetik sözlük
Genetik şifre: Hücre çekirdeğindeki kimyasal dille yazılmış formül. Dioksiribo Nükleik Asit (DNA) denen bu şifre fosfat ve şekerden oluşuyor. Tek yumurta ikizleri dışında iki kişinin aynı genetik şifreye sahip olma olasılığı 2 milyonda birdir.
Gen: Yunanca doğum ya da başlangıç anlamındaki ‘genos’tan geliyor. Yaşamı belirleyen genler, DNA sarmalında yer alıyor. Ancak genler DNA'nın % 2 ile % 4'ünü oluşturuyor. Geri kalanına ise ‘boş’ DNA deniyor. 28 bin ile bin arasında gen olduğu sanılıyor.
Kromozom: İnsanlarda genleri taşıyan 23 çift kromozom bulunuyor. Döllenme sırasında çocuk anneden 23 kromozom, babadan 23 kromozom alıyor. Döllenme XX olarak gerçekleştiğinde bebeğin cinsiyeti kız, XY olduğunda ise erkek oluyor. Kromozomlar birbirine eklense milyar kilometrelik şerit oluşur.
DNA sıralaması: DNA mikroskop altında dört renkte görünür. Bunlar A, T, C ve G harfleriyle adlandırılır. Tüm canlılar bu harflerin yan yana dizilmesinden oluşur. Bu dizinlerin 3 milyar farklı kombinasyonu vardır.
Gen terapisi: İnsana gen nakledilmesi ya da hatalı genin onarılarak hastalığın tedavi edilmesine gen terapisi deniyor.
25 yıl sıkın dişinizi ölümsüzlük geliyor
Bilim, yaşamın sırrını çözüyor. Bilimadamları, Human Genome Projesi'yle insanın genetik şifresinin yüzde 97'sinin çözüldüğünü açıkladılar. Bu buluşla pek çok hastalık, gen tedavisiyle önlenebilecek.
Kimin ne kadar şansı var
10 YAŞ: ’te 25 yaşında olacak. Bu kişiler hastalıktan ölüm nedir bilmeden yaşayabilecekler.
20 YAŞ: 'te 35 yaşında olacak. İntihar etmez ya da trafik canavarı olmazlarsa onlar da hastalıktan ölme kavramını unutacaklar.
30 YAŞ: 'te 45 yaşında olacak. Normal koşullarda bu kişiler de torunlarının torunlarını görebilecek kadar yaşayabilecek.
40 YAŞ: 'te 55 yaşında olacak bu kişilerin, Türkiye koşullarına göre dişlerini sıkması gerekecek.
50 YAŞ: 'te 65 yaşında olacak. Mezarda emeklilik sınırındaki bu kişiler şanslarını zorlamalı.
60 YAŞ: 'te 75 yaşında olacak. Hálá kansere yakalanmamışlarsa büyük olasılıkla kalpleri tekliyordur. Şansı en az gözükenler bu yaş grubundan itibaren başlıyor. Yine de ne derler: Öldürmeyen Allah, öldürmez
Ay'a gitmekten daha önemliGen haritasının çözülmesiyle ilgili ilk açıklamayı, Londra'da Dr. John Sulston (solda), Dr. Michael Morgan (ortada) ve Dr. Michael Dexter (sağda) düzenledikleri basın toplantısında yaptılar. Dr. Dexter, ‘‘İnsanın gen haritasını çözmek bence Ay'a gitmekten de, tekerleğin icadından da çok daha önemli. Çünkü bu bilgi insanlık varoldukça önemini koruyacak’’ dedi.
Alınyazısının kara kutusu
ABD'nin liderliğinde 18 ülkenin katılımıyla yürütülen Human Genome Projesi çevçevesinde insanın yaşam sırrını içeren DNA'yı oluşturan milyar tane genetik ünite deşifre edildi. Genetik şifreyle ilgili ilk açıklama Londra'dan geldi:
İnsan genlerinin % 97'si çözüldü ve bu genlerin % 85'inin doğru şekilde sıralanması tamamlandı.Wellcome Vakfı Başkanı Dr. Michael Dexter, ‘‘İnsanın gen haritasını çözmek, aya gitmekten de önemli bir gelişmedir’’ dedi.
Dexter, ‘‘Çünkü bu, insanlık varoldukça önemini koruyacak ve kullanılabilecek bir bilgidir’’ diye konuştu.
Dr. Dexter, insanın gen haritasının çözülmesiyle insanlığın bir gecede bütün hastalıklara çare bulmasının beklenemeyeceğini, ancak pekçok hastalığın tedavisiyle ilgili gelişmelerin sırada olduğunu belirtti. Dexter, böylece kanserden kalp hastalıklarına kadar geniş yelpazedeki pek çok hastalığın önlenmesinin mümkün olabileceğini anlattı. Amerikan ve İngiliz bilimadamlarının yaptıkları araştırmalar, insanların genetik açıdan % oranında birbirlerine benzediklerini ve farklılıkların da geriye kalan binde 2 oranını belirlediğini ortaya koyuyor.
Bundan sonra neler olacak? Genetik haritanın çözümlenmesiyle yılına kadar kanser dahil pekçok hastalığa karşı tedavi geliştirilecek.
İnsanın genetik haritası % oranında deşifre edilecek. DNA ünitelerinin sıralanması tamamlanacak, ne işe yaradıkları bulunacak.
Kanser, şeker ve felç gibi hastalık risklerini belirleme testleri denenmeye başlayacak. Hemofili, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine karşı gen tedavisi geliştirilecek.
Kişinin gen yapısına göre özel tedavi metodları geliştirilecek. Bu sayede kanser dahil birçok hastalık tedavi edilebilecek.
Genetik bozukluklar onarılarak Akdeniz anemisi gibi hastalıklara son verilecek.
Pekçok potansiyel hastalık daha nüksetmeden moleküler bazda önlenebilecek. Ancak herkesin bu tedavi metodlarından yararlanamayacak, eşitsizlikler artacak. Ortalama yaşam süresi 90 ile 95 yaşa çıkacak. Yaşlanmayla ilgili pekçok gen deşifre edilecek bu sayede insan ömrü uzamaya devam edecek.
İnsanoğlunun geçmişi sayesinde daha fazla bilgi sahibi olacağız. Genetik araştırmalar sayesinde atalarımızın, ne zaman nereden göç ettikleri, kimlerle akraba olduğumuz açıklık kazanacak.
Farenin gen haritası insanınkinden değerli
‘GENOM’
diye adlandırılan insan genleri haritasının açıklanması tıp dünyasında heyecan uyandırırken, şirketler açısından fare gen haritasının insanınkinden daha değerli olduğu ileri sürüldü. Uzmanlar fare gen haritasının piyasa değerinin 7 milyar dolar olduğunu belirtirken, insan gen haritasının çözümünde önemli rol alan ‘‘Celera Genomic’’ adı şirket, Amerikan hükümet kuruluşlarının yaptığı çalışmaya paralel olarak fare genlerinin de haritasını çıkarttı. Şirket yetkilisi Samuel Broder, fare gen haritası bilinmeden insan gen haritasının bir işe yaramayacağını öne sürerek, insan ve fare genlerinin birbirine çok benzediğini, ancak parçacıkların (junk) tamamıyla farklı olduğunu söyledi.Farede insan yumurtası
ÇEŞİTLİ tıbbi tedavi yöntemlerinin kadınlarda kısırlığa yol açmasının artık önüne geçiliyor. Kanadalı bilim adamları yumurtalık dokusunu farelere aşılayarak saklamayı başardılar.
Toronto'daki Mount Sınai Hastanesi Samuel Luenfield Araştırma Enstitüsü'nden Dr.Ariel Revel araştırmaya başkanlık etti. Avrupa Üreme ve Embriyoloji Derneği'nin dün Bologna'daki konferansında konuşan Dr.Revel iki hastadan alınan altı yumurtayı, iki farenin sırt kaslarına nakletti. Daha sonra yumurtalar farelerden geri alındı ve ikisi laboratuvar koşullarında olgunlaştı. Bu gelişme üç günde gerçekleşti. Dr.Revel, ‘‘Bir yıl içinde bu tekniğin uygulamaya konulabileceğini zannediyorum’’ dedi.