Geniz akıntısı hissedilir bir belirti haline geldiğinde, bu daha çok boğaz bölgesinde balgam hissi ile sık sık boğaz temizleme isteğine neden olur. Balgam çıkarma ve tükürme hastayı toplumda güç durumlara düşürür. Geniz akıntısının neden olduğu öksürük ve boğazda gıcık hissi oldukça rahatsız edicidir. Yoğun akıntı boğaza indiğinde, nefes borusuna kaçmaması için refleks ya da istemli olarak öksürük olur. Öksürük balgamlı olabileceği gibi kuru da olabilir. Bu tip öksürükler nedeniyle bazı hastalarda öğürmeler, mide bulantısı ve kusma gibi ek yakınmalar dahi görüyoruz. Geniz akıntısı belirtileri bazen burun tıkanıklığı, yüz bölgesinde dolgunluk, baş ağrısı ve hapşırma ile de beraber olabilir. Bu gibi durumlarda sinüzit hastalığı veya alerjik nezle ile ilişkili olduğuna sıkça rastlıyoruz. Geniz akıntısı hastalarının diğer yakınmaları arasında tekrarlayan boğaz sorunları, faranjit, kulak iltihaplanmaları, bronşit ve astım gibi hastalıklar da olabilir. Zira geniz akıntısı, bu hastalıkları tetikleyen veya tedavisini güçleştiren etkenler arasındadır.
Geniz akıntısının yaşla da ilgisi vardır (old man's drip). Burun içi mukoza örtüsünün yaşlanmayla değişmesi, geniz akıntısını arttırabilir. Hafif ısı değişimlerine yaşlı burunlar daha hassastır. Ayrıca akıntılar herhangi bir yiyecek veya özellikle baharatlı yendiğinde de tetiklenebilir.
Burada üzerinde durmak istediğim bir konu daha var. Bazı hastalarda geniz akıntısı olmadığı halde "akıntı varmış hissi" olabiliyor. Tekrarlayan endoskopik muayeneler ve takiplerle bu hastaları, gerçekten geniz akıntısı olan hastalardan ayırdedebiliyoruz. Akıntı olmadığı halde hissinin bulunması, çeşitli boğaz-geniz kitleleriyle, yaşlılıkla, inflamatuvar hastalıklarla veya psikolojik rahatsızlıklarla ilişkili olabiliyor. Bu hastalarda ileri araştırma ve tetkikler yapmak ve ilgili branşlara yönlendirmek gerekebiliyor.
Reflü hastalığı da hatalı bir şekilde geniz akıntısı gibi hissedilebilir. Mide asidinin boğaz ve gırtlak bölgesinde yaptığı tahriş nedeniyle, hastalar boğazlarındaki bu hissi geniz akıntısıymış gibi algılayabilir. Burun ve genizde, rutin yaptığımız endoskopik muayene sırasında, gerçek bir geniz akıntısı varsa bunu zaten görebiliyoruz. Gırtlak bölgesinin endoskopisinde de asit kaçağının (reflü) etkileri (interarytenoid pakidermi) saptanabilir. Hastaların bazılarına, yemek borusu-mide endoskopisi yapıldığı halde reflü hastalığı (laringofaringeal reflü) olmadığı söylenmiş olabiliyor. Oysa pHmetri kateteri takılmamış ve diğer araştırmaları tamamlanmamış hastalarda, reflü tanısı konulamamış olabilir. Reflü hastalarında ilgili branşlar tarafından araştırmaların tamamlanması ve hastalık saptanırsa en az ay tedavi görmeleri gerekmektedir.
Geniz akıntısını endoskopik değerlendirme sırasında görerek saptadığımız hastaların çoğunda çözüm sağlanabilir. Bu akıntının çözümü için önce geniz akıntısının nedenini belirlemek gerekir. Hasta ile uzun uzun konuşarak, yakınmasının süresi ve ilişkili tüm durumlar etraflıca öğrenilmelidir. Geniz akıntısının birden fazla nedeni olabildiğinden, her ayrıntı bilinmelidir. Muayene sırasında geniz akıntısının kaynağı önce burunda aranır. İnce endoskoplarla yaptığımız burun içi muayenesinde (nazal endoskopi) elde ettiğimiz bulgular çok önemlidir. Burun boşluğu, sinüs kanallarının açıldığı bölgeler ile geniz bölgesinin tamamını bu optik-kameralı muayenede inceleyebiliyoruz. Bu şekilde geniz bölgesindeki akıntıyı, kaynaklandığı sinüs bölgesini, mukoza örtüsünün sağlığını, alerji olup olmadığını ve buna yol açan burun kaynaklı pek çok hastalığı doğrudan görüp, teşhis edebiliyoruz. Yani kısacası eğer geniz akıntısının nedeni/nedenleri doğru belirlenirse, elbette geniz akıntısını önlemek ve tedavi etmek olanaklı oluyor.
Geniz akıntısı muayeneler sırasında görülmeyen, sadece akıntı hissi olan hastaların tedavisinde benim faydam olmayabiliyor. Gerçek bir geniz akıntısı söz konusu olmadığı için, bu hasta grubunu olası durumlara göre başka branşların araştırma ve tedavilerine yönlendirmek gerekli olabiliyor.
Geniz akıntısı olan hastalarda önce mutlaka bazı ilaç ve spreylerle tedavi uygularız. Burun işleyişinin desteklenmesi ve düzeltilmesi sayesinde çoğu vakada geniz akıntısında azalma görülür. Bunun için burnun çeşitli tuzlu su karışımları ile yıkanması da oldukça faydalıdır. Tüm bu uygulamaların doktor önerisi ile yapılması ve bulgulardaki değişimlerin endoskopik muayeneler ile takip edilmesi çok önemlidir. Yani tedavi verildiğinde, sonuç alınana kadar hastanın düzenli olarak kontrollerine gelmesi gerekir. Düzelme olması halinde tedavi sonlandırılabilir; düzelme olmaması halinde tedaviye eklemeler yapılır veya bir sonraki adıma geçilebilir. Bol su içilmesi, sigaranın azaltılması/bırakılması çok etkilidir; geniz akıntısının yoğunluğunun azalmasını sağlar. Sinüzit hastalığı ve alerjik nezle varsa, bunların da belirlenmesi ve tedavi edilmeleri gereklidir.
Geniz akıntısına yol açan neden sinüzit veya burun eti büyümesiyse ve bu durumlar uzun süreli ilaç tedavileri ile düzelmiyorsa, bu hastalıkların ameliyatla tedavisi sayesinde geniz akıntısını çözüme ulaştırabiliyoruz. Sinüzit hastalığının ameliyatla tedavisinde, endoskopik görüntü altında hassas araçlarla yaptığımız milimetrik çalışmalarla, sinüs kanallarının salgı akış yollarını düzenleyebiliyoruz. Bu ameliyata endoskopik sinüs cerrahisi diyoruz. Yapısı bozulmuş ve aşırı büyümüş burun etlerinin küçültülmesi de solunum yollarının açılmasında ve burun işleyişinde düzelme ile beraber, geniz akıntısının tedavisinde önemli rol oynayabiliyor. Ancak bunların hiçbiri, hastaların tabiriyle, "geniz akıntısı ameliyatı" değildir. Yapılan her tedavi ve uygulama geniz akıntısının sebebine yöneliktir. Zira geniz akıntısı bir hastalık değil, bir belirtidir.
Geniz akıntısının tedavi süresi farklı farklı. geniz akıntısının nedeni örneğin bir nezle veya grip ise, genellikle 5 ila 10 gün sürelik bir tedavi ile düzelir. Akut iltihaplı sinüzitlerde 10 ila 14 gün tedavi uygulanır; bazen basamak tedavisi ile süre uzatılabilir. Kronik sinüzitlerde bazen aylar süren tedavi gerekli olabilir. Kronik hadiselerde genellikle burun işleyişi bozulmuş olduğu için, bu tip mukoza sorunu olan hastalarda en az hafta yıkama ve kortizonlu spreylerle tedavi vermeyi ve endoskopik takipler yapmayı tercih ederiz. Bu tedavi ve takipler ile geniz akıntısı tamamen ortadan kalkabilir. Tedaviden kısmi olarak fayda görenlere bir süre daha tedavi verir ve düzelene kadar takip ederiz. İlaçlarla tedaviden hiç fayda görmeyenlerde sinüs boşluklarının ve kanallarının durumunu görmek için sinüs tomografisi gibi görüntüleme yöntemlerine başvururuz. Sinüslerde anatomik veya işlevsel sorunlar varsa, operasyon ve benzeri ileri tedavileri planlayabiliriz. İlaçlarla tedaviden fayda görmeyen hastalarda yapılacak bir sinüzit ameliyatının ortalama süresi 1 saattir. Ancak operasyon sonrası pansumanlar hafta, takipler ise ay kadar sürebilir. Özel bir sinüzit tipi olan polipli sinüzit hastalarını, operasyon sonrasında bir kaç sene, yılda defa görmemiz gerekir.
Akut sinüzitlerde sinüs boşlukları iltihapla doludur ve sinüs kanallarından burun boşluğuna iltihap akışı olur. Burun boşluğundan da genize ve boğaza sarı-yeşil renkli balgam gelişi olur. Üst solunum yolu infeksiyonlarında hissedilen burun-geniz akıntısı bu şekildedir. Bu durum sıklıkla bir nezle-gribi takiben ve kırgınlık ile ateş gibi hastalık belirtileri ile birliktedir. Bu hastalar, geniz akıntılarının günler veya haftalardır olduğunu söylerler.
Kronik sinüzitli hastalar ise geniz akıntılarının aylardır veya yıllardır olduğunu ifade ederler. Buradaki akıntılar genellikle iltihaplı değildir. Sinüs ve mukoza işleyişindeki bozukluk nedeniyle yoğun jel veya uhu gibi yapışkan; grimsi, bazen beyaz ve şiddeti dönemsel olarak değişen bir geniz akıntısı olur. Örneğin yazın kronik sinüzit hastaları kuru-sıcak hava ve tuzlu deniz suyu ile oldukça rahatlarlar. Kış mevsimi ve hastalıklarla beraber yakınmalar şiddetlenir.
Geniz akıntısına yol açan sinüslerle ilgili bir diğer durumda sinüzit hastalığı yoktur, fakat bir salgı kısırdöngüsü vardır. Olağan koşullarda sinüsün doğal deliğinden akıp gitmesi gereken mukus salgısı, diğer bir delikten sinüse geri döner durur. Aksesuar ostium salgı kısırdöngülerinde, ilaç ve sprey tedavileri sırasında iyiye giden, fakat tedavi kesildiğinde tekrar başlayan inatçı bir geniz akıntısı olur. Bu tip aksesuar delikler normalde de olabilir, yani yapısal olarak bulunabilir ya da eski tip sinüzit ameliyatları sırasında açılmış olabilir. Bu delikler ince kesitli sinüs tomografisinde bazen görülebilir. Ama mukus salgısının sinüsün doğal kanalından çıkarak, aksesuar delikten sinüsün içerisine döndüğünü endoskopik muayenede görmemiz, kesin teşhis için en önemlisidir. Bunun için orta sinüs pasajına (orta meatus) girerek değerlendirmemize olanak sağlayan ince pediatrik optiklerin varlığı (2,7mm çaplı) ile bu endoskopik muayeneyi yapabilmek ve bulguları yorumlayabilmek için de deneyim çok önemlidir.
Geniz akıntısı önlemenin yollarından biri bol bol su içmektir, günde en az ,5 litre su içilmelidir. Sigara içilmemesi ve tozlu-dumanlı, hava kirliliği olan ortamlardan uzak durulması gerekir. Hastaların burunlarına tuzlu su spreyleri veya solüsyonları kullanmaları faydalıdır. Burada burun yıkamanın önemini bir kez daha vurgulamak gerekir. Alerjik nezlesi olanların alerjenlerle teması azaltmak için önlemler alması gerekir. Dönemsel olarak doktor kontrolünde alerji tedavileri kullanılabilir. Diğer yandan burun mukozasında ve işleyişinde bozulmaya neden olan esas hastalıklar belirlenmişse, bu durumda artık önlem almak değil, bunların tedavisine başlamak gerekir.
Burun ve sinüsler, salkl düzeyde nefes almanz için vardr. Eer çevresel faktörlerden etkilenen hassas bir yapnz varsa ve salkl bir yaam ekline sahip deilseniz burun ve sinüsler çevrenizden zarar görebilir. Bu zararlar sonucunda da çeitli hastalklar oluur.
Saln ve düzenli doktor kontrollerinin ihmale gelmeyeceini hatrlatarak, doann sizlere sunduu bitkisel tedavi yöntemlerinin de iyi gelebileceini vurgulamak isteriz. Eer burun ve sinüslerde bir geniz aknts yayorsanz aklnzdaki geniz aknts çözüm önerileri nelerdir sorusuna doru yantlar burada bulabilirsiniz.
Salkta en doru tedavi yöntemleri ve kesin sonuçlar için mutlaka alannda uzman bir doktora bavurunuz. Tavsiyelerimiz hafif iddetteki rahatszlklar için evde geçici bitkisel öneriler içerir. Reçete nitelii tamaz. Salkl günler dileriz…
Baz zamanlarda boaznzda balgam varm hissine kaplabilirsiniz. Özellikle de uyuduunuz anlarda ve yatar pozisyonda dinlendiiniz durumlarda bunu fark edersiniz. Boazn tkanmasna neden olan geniz aknts, burun ve sinüs kanalndan boaza doru ilerleyen bir svnn addr. Bu aknt durumu, geniz aknts olarak ifade edilir.
Boaz yolunda mukusun birikmesi, pek çok kiide yaanabilir. Bu rahatszln ise tedavisi vardr. Geniz aknts brahim Saraçolu gibi uzmanlar tarafndan bitkisel tedavilerle giderilmitir. imdi sizlere en ekonomik ve kolay yöntemlerle, geniz aknts bitkisel çözüm önerilerini sunalm. Ancak hiçbir tavsiyenin doktor görüü yerini tutmayacan belirtmek isteriz.
Bilgiler reçete nitelii tamaz. Uygulama öncesi doktor görüü alnz.
Geniz aknts nasl durdurulur dediinizde bu süreçte bolca sarmsak yemenizi önereceiz. Sarmsak doal bir antibiyotiktir ve geniz akntsna neden olan durumlar ortadan kaldrr. Vücudun savunma mekanizmasn canlandrr ve sinüslerin açlmasn salar.
Sarmsak gün içinde çi olarak veya yemeklere eklenerek tüketilebilir. Geniz akntsna ne iyi gelir doal olarak bu sorunu nasl çözerim diyorsanz aslnda bu durumu sk yaamamanz adna baklk güçlendirici olarak da sarmsak tüketebilirsiniz.
lginizi çekebilir: Sarmsan Faydalar Nelerdir? Sarmsak Yutmann Faydalar
Geniz akntsna neden olan eyler içinde bakln dümesi de vardr ve vücut direncini toparlamak için bol C vitamini almak gerekir. Geniz aknts yaadnz günlerde C vitamini kayna limon suyu tüketebilirsiniz.
Dilerseniz limon suyuyla gargara yapp sinüslerin açlmasn hzlandrabilirsiniz. Antioksidan ve C vitamini kayna limon, mukuslarn hzlca atlmasn kolaylatrmaktadr. Limon suyunun taze limondan sklmas da etkisini artracaktr.
lginizi çekebilir: Limonlu Suyun Hiç Duymadnz 15 Faydas
Geniz aknts her mevsim yaanabilir. ayet k günlerinde yaanrsa bu durum daha da yorucu ve stresli geçebilir. Baklk sistemini güçlendirmek adna tüketilen portakal, geniz aknts sürecinde meyve suyu haliyle de tüketilebilir.
Portakal suyu C vitamini içerdii için vücuttan mikrop ve bakteri atlmn kolaylatrr. Taze portakal suyu içerek geniz akntsn doal yöntemlerle giderebilirsiniz.
lginizi çekebilir: Portakal Suyunun Hiç Duymadnz 7 Faydas
Geniz akntsna ne iyi gelir evde hzlca ne yapabilirim diyorsanz ve doal elma sirkeniz varsa anslsnz! Elma sirkesi de antibiyotik etkili besinlerden biridir ve geniz akntsna iyi gelir. 1 bardak suyun içine 1 kak elma sirkesi ilave ederek tükettiinizde, geniz akntsn temizlemi olacaksnz.
Solunum yolunu açmaya yardm eden elma sirkesi, daha rahat uyumanz ve nefes almanz salayacaktr. Elma sirkesinin tad ac gelirse, biraz bal ekleyerek yumuatabilirsiniz. Su ile seyreltmeden tüketmemenizi öneririz.
lginizi çekebilir: Elma Sirkesi Nasl Yaplr? Faydalar Nelerdir?
Ananas güçlü antioksidan meyvelerden biridir. Geniz aknts durumunda tercih edebilirsiniz. Antibakteriyel etkiye sahip olan ananas suyu sayesinde vücudunuzu mikroplara kar korumu olacaksnz. Ananas suyunu tüketirken taze ve organik olanlardan seçmenizi öneririz.
lginizi çekebilir: Vitamin Deposu Tropikal Ananasn 10 Faydas
Geniz aknts nasl geçer diye düünüyorsanz en ferahlatc seçeneklerden biri nanedir. Geniz akntsnda nefesi açmann bir yolu da nane ya kullanmaktr. Nane ya ferahlatc etkiye sahiptir ve burundan rahatça nefes almanz salar.
Uyuyacanz odada nane ya bulundurduunuz durumda, uyku esnasnda geniz aknts oluma riskini de en aza indirebilirsiniz. Dilerseniz 1 damla nane ya ile 1 bardak suyu kartrp içebilirsiniz.
Nane ya, geniz aknts için önerilen doal çözümlerden biridir. Geçmeyen geniz aknts neden olur sorusunun cevaplarndan biri alerjik nedenlerdir. Nane ya koklamak alerjik geniz akntsna ne iyi gelir diyenler için de alternatif bir yöntemdir. Scak suya nane ya damlatp duman soluyabilirsiniz.
lginizi çekebilir: Nane Ya Faydalar Nelerdir? Ne e Yarar? Nasl Kullanlr?
Geniz akntsna ne iyi gelir bitkisel kaynakl yalardan faydalanabilir miyim diyorsanz lavanta ya mis gibi kokusuyla imdadnza yetiecektir. Balgam ve geniz akntsna ne iyi gelir diye düünüyorsanz ferahlatc lavanta yandan faydalanabilirsiniz.
Lavanta ya, tpk nane ya gibi keskin kokusuyla geniz yolunu rahatlatr. Geniz akntsndan meydana gelen balgamlarn atlmn hzlandran lavanta ya, nefes almn da kolaylatrmaktadr.
Doal tedavi yöntemleri arasnda çok kez ad geçen lavanta ya, imdi de geniz akntsna çare olmaktadr. Lavanta yan biraz suyla kartrp soluduunuzda dahi geniz akntsn giderebilirsiniz.
lginizi çekebilir: Lavanta Ya Faydalar, Ne e Yarar? Nasl Yaplr?
Geniz akntsna ne iyi gelir evde ne yapabilirim diyorsanz en iyi çözümlerden biri zencefildir. Bakteri ve enfeksiyonu gideren zencefil, geniz akntsnda meydana gelen rahatszlklar da yok eder. Vücudun direncini yükselten zencefil, kan dolamn hzlandrr ve sinüslerin tkanmasna neden olan svlar dar atar.
Geniz aknts öksürüüne ne iyi gelir diye düünüyorsanz buhar banyosundan da yararlanabilirsiniz. Zencefilli çay, zencefil buhar, zencefilli su geniz akntsndan kurtulmanz kolaylatrr. Zencefil, tarçn, bal, limon karm da geniz aknts için önerilen karmlar arasndadr. ayet geniz akntnz yeni baladysa, çok fazla ilerlemeden zencefili tüketerek bu hastal durdurabilirsiniz.
lginizi çekebilir: Zencefil Bal Karmnn 13 Faydas, Neye yi Gelir?
Bal, vücut direncini koruyan faydal besinlerden biridir. Bal pek çok besinle kartrp tüketerek geniz akntsn önleyebilirsiniz. Ball bitki çaylar içebilirsiniz. Ayrca geniz aknts zeytinya ve bal karmyla da giderilebilir.
Baln organik olmas, hastaln iyilemesini hzlandrmaktadr. Geniz aknts nasl yok edilir diyenler bal zencefil, tarçn, limon ile kartrp güçlü bir macun elde edip tüketebilirler.
lginizi çekebilir: Baln Az Bilinen 14 Faydas: ifa Kayna!
Antioksidan etkili yeil çay, geniz aknts ikayeti olanlarn fincanlarndan eksik olmuyor. ltihaplar temizleme konusunda güçlü etkileri olan yeil çay, vücudu arndrr ve akntnn durmasn salar. Yeil çay günde 2 defa içerek sinüslerin temizlenmesine yardm edebilirsiniz. Dilerseniz yeil çay demleyip buharn da soluyarak doal bir tedavi uygulayabilirsiniz.
lginizi çekebilir: Yeil Çayn Faydalar, Zayflatr M? Ne Zaman çilmeli?
Geniz akntsna ne iyi gelir Saraçolu tarafndan da masaya yatrlm bir sorudur ve brahim Saraçolu adaçayn önermektedir. Adaçayn 10 dakika kadar demledikten sonra süzerek içebilirsiniz. Adaçayn demlerken süre önemlidir; çünkü bitki çok fazla scak suda kaldnda zararl maddeler ortaya çkabilmekte ve çayn tad aclamaktadr.
lginizi çekebilir: Adaçay Nasl Demlenir? Faydalar, Neye yi Gelir?
Zerdeçal geniz aknts için iyi gelir mi sorusunun cevab evettir. 1 çay ka toz zerdeçal süt ve balla kartrp içebilirsiniz. Süt tüketimi yapmak istemiyorsanz sadece ball karm da deneyebilirsiniz. Zerdeçal youn tad, aromas ve güçlü içeriiyle genzi açc bir etki yaratr.
Geniz akntsnn baz belirtileri vardr. Listemizdeki belirtiler sizde de yaanyorsa, doktora gitme zamannz gelmitir!
Geniz aknts medikal destekle iyiletirilebilir. Bunun için “Kulak Burun Boaz Hastalklar” doktoru ile görümeniz gerekir. Size sunaca tedavi yöntemleri ise öyle olacaktr:
Geniz aknts tedavi edilmezse pek çok salk sorununu ortaya çkarabilir. Baz kiilerde geniz akntsnn akciere zarar olduu gözlemlenmitir. Bu nedenle rahatszln ilk gününde doktora gidilmesi gerekir. Geniz akntsnn oluabilecek zararlar öyledir:
Salkta en doru tedavi yöntemleri ve kesin sonuçlar için mutlaka alannda uzman bir doktora bavurunuz. Tavsiyelerimiz hafif iddetteki rahatszlklar için evde geçici bitkisel öneriler içerir. Reçete nitelii tamaz. Salkl günler dileriz…
Geniz Tkanklna Ne yi Gelir, Nasl Açlr?
Bademcik imesine Ne yi Gelir? Evde laçsz 10 Bitkisel Çözüm
Kuru Öksürüe Ne yi Gelir? Evde Tedavisi, ifal Doal uruplar
Burun Tkanklna Ne yi Gelir? Evde Annda Etkili 6 Doal Çözüm
Evde Kendi Burun Spreyinizi Kolayca Hazrlayn! En Etkili 5 Doal Tarif
Solunum sistemimiz, vücudumuzun dış ortamla sık temas eden bölgelerinin başında gelir. Buna bağlı olarak, soğuk havalarla beraber görülme sıklığı artan üst solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere, çok çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkar. Hayat kalitesini ciddi manada olumsuz etkileyen bu sağlık problemleri, farklı klinik belirti ve semptomların görülmesine neden olur. Bu belirtilerin başında geniz akıntısı gelmektedir.
Vücudumuzda soluk yoluyla alınan hava, ilk olarak üst solunum yollarına uğrar ve devamında akciğerlere doğru iletilir. Burun boşluğunda nemlendirilen ve ısıtılan hava, yabancı maddelerden ve mikroorganizmalardan temizlenmesi amacıyla bağışıklık sistemine ait çeşitli dokularla karşılaşır. Bu bölgelerden biri de genizdir. Geniz bölgesinin ardından gırtlak ile soluk borusuna aktarılan hava akımı, bronşlar vasıtasıyla akciğere ulaşır ve böylece solunum süreci tamamlanır.
Eğer çeşitli sebeplerle burun ve geniz bölgesinin epitel dokusunda (mukoza) iltihaplanma durumu gerçekleşirse, içeriği etkene göre değişkenlik gösteren sıvı kıvamdaki salgıda artış ortaya çıkar. Oluşan salgı, burun veya geniz yoluyla üst solunum yolundan drene olur ve sonuçta burun ve geniz akıntısı şikâyetleri meydana gelir. Geniz akıntısı, iltihaplı salgının dokulara ulaşması nedeniyle ağız dokusunda, yutakta ve gırtlakta iltihaplanmaya yol açabilir.
Üst solunum yolunu oluşturan bütün anatomik bölgeler, kan damarlarının yoğun olarak bulunduğu özel bir epitel doku ile kaplıdır. Mukoza adı verilen bu doku; yüzeyinin nemli olması ve bol damar içeriği sayesinde havanın ısıtılması ve nemlendirilmesinde oldukça önemli bir rol oynar. Solunan havanın içeriği ile vücuttaki çeşitli fizyolojik olaylara bağlı olarak mukozada çeşitli değişimle gelişebilir ve mukozada ödemleşme veya iltihaplanma gerçekleşebilir.
Mukozadaki değişimler, yüzeyin nemlenmesinden sorumlu salgıların miktarını artırarak üst solunum yolu boyunca akıntıya neden olur. Sıvı kıvamdaki bu salgı mikroorganizmaların üremesi için elverişli bir ortam oluşturduğundan, başta berrak renkli bir sıvı halinde olsa da zamanla iltihaplı bir kıvam kazanarak sarı-yeşil renk alır. İltihaplı akıntı üst solunum yolu boyunca tüm dokularda iltihaplanmaya ve enfeksiyonlara neden olabilir.
Bahsedilen akıntı geniz bölgesinden ağız ve yutağa doğru aktığında, geniz akıntısı veya postnazal akıntı olarak ifade edilir.
Geniz akıntısı, temelde üst solunum yollarının iltihaplanması veya çeşitli etkenler sonucu tahriş olmasıyla ortaya çıksa da çok çeşitli sebepler sonucunda gelişebilir. Hastalarda geniz akıntısı şikâyeti, sıklıkla aşağıdaki sebeplerle gözlenmiştir:
Üst solunum yolunun viral enfeksiyonları: Geniz akıntısının en sık sebeplerinden biri burun boşluğu, geniz ve diğer üst solunum yolu mukozasının iltihaplanmasına yol açan virüs enfeksiyonlarıdır. Başta nezle ve grip olmak üzere, solunum yoluyla bulaşan her türlü enfeksiyonda iltihaplı geniz akıntısı gelişebilir.
Sinüzit: Burun boşluğuna açılan sinüslere ait mukozanın iltihaplanması sonucu, salgı miktarındaki artışa bağlı geniz akıntısı sıklıkla görülür.
Solunan havanın kuru olması: Kuru hava, mukozada tahrişe yol açarak salgı üretimini tetikler ve geniz akıntısı ile sonuçlanır.
Soğuk hava: Solunan havanın düşük sıcaklıkta olması durumunda, mukozadaki damarlar daralarak mukoza salgısında artışa neden olur ve geniz akıntısı meydana gelir.
Havadaki ani değişimler: Hava sıcaklığında, özelliğinde veya akımında ani değişiklikler, mukozadaki kan akışı ve salgı üretiminde değişiklikleri tetikleyerek geniz akıntısına neden olur.
Alerji: Doğadaki çeşitli biyolojik unsurlara karşı alerjik reaksiyon gösteren kişilerde yoğun mukoza salgısı üretimine bağlı geniz akıntısı görülür. Bu husus, özellikle alerjik rinit hastalarında tipiktir.
Yabancı cisim solunumu: Üst solunum yolunun herhangi bir bölgesinde yabancı bir cisim nedeniyle tıkanıklık meydana gelirse; hem mukoza salgısı artış gösterir hem de cismin bulunduğu bölge mikroorganizmalarca enfekte olarak salgının iltihaplanmasına neden olur. Artan mukoza salgısı geniz akıntısı olarak drene olabilir.
Hamilelik: Gebelikte çeşitli hormonların kandaki düzeylerinde değişiklikler ortaya çıkar. Bu yeni hormon dengesi, mukozadaki kan damarlarının genişlemesine ve salgı artışına yol açabilir. Dolayısıyla gebelikte fizyolojik nedenlerle geniz akıntısı gelişebilir.
Beslenme: Tüketilen çeşitli özelliklerdeki besinler (baharatlı, acı vs.), üst solunum yollarını tahriş ederek salgı üretimini tetikleyebilir. Sonuçta geniz akıntısı ortaya çıkabilir.
Sigara dumanı: Burun ve geniz mukozasını tahriş edebilecek sigara dumanı veya çeşitli kimyasallarla kontamine olan havanın solunması geniz akıntısına neden olabilir.
İlaçlar: Bazı antihipertansif ilaçlar veya doğum kontrol hapları gibi hormon içerikli ilaçlar, yan etki olarak geniz akıntısı yapabilir.
Geniz akıntısı şikâyeti, altta yatan sebebe bağlı olarak çeşitli belirtilere eşlik eder. Bu belirtiler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Boğaz ağrısı: Geniz akıntısı doğrudan ağız boşluğu, dilin arka kısmı ve gırtlağa doğru drene olduğundan, iltihaplı geniz akıntısı bu bölgelerde de iltihaplanmaya neden olabilir. Buna bağlı olarak boğaz ağrısı şikâyeti gelişebilir.
Boğazda şişlik: Benzer mekanizmayla iltihaplanan gırtlak ve çevresi, boğazda şişlik olarak kendini gösterebilir.
Burun akıntısı: Geniz akıntısı, üst solunum yollarında burun akıntısı olarak da kendini gösterebilir.
Burun tıkanıklığı: Üst solunum yollarının iltihaplanması, mukozada ödeme yol açarak burun tıkanıklığı şeklinde ortaya çıkabilir.
Öksürük: Gırtlağın geniz akıntısı yoluyla tahriş olması ve iltihaplanması öksürüğe sebep olabilir. Aynı şekilde, üst solunum yolu enfeksiyonlarında mukozanın zarar görmesine bağlı olarak da öksürük refleksi tetiklenebilir.
Baş ağrısı: Sinüzite bağlı geniz akıntılarında baş ağrısı tabloya eşlik edebilir.
Bulantı ve kusma: Ağız boşluğuna ve gırtlağa drene olan geniz akıntısı, bulantıya yol açarak kusma refleksini tetikleyebilir.
Ağız kokusu: Uzun dönem geniz akıntısı ağız boşluğuna drene olan kişilerde, iltihaplı salgıya bağlı kötü ağız kokusu ortaya çıkabilir.
Kulak ağrısı, işitme kaybı gibi kulakla ilgili şikâyetler: Geniz bölgesi anatomik olarak orta kulakla bağlantılı olduğundan, iltihaplı salgı orta kulağa geçerek bu bölgenin iltihaplanmasına neden olabilir. Bu durumda orta kulak iltihabına bağlı belirtiler görülebilir.
Geniz akıntısının giderilebilmesi için öncelikli olarak geniz akıntısının altında yatan sebebin doğru şekilde teşhis edilmesi gerekir. Titizlikle yapılan fizik muayene ve gerekli tetkiklerin verileri doğrultusunda tanı koyulduktan sonra tedavi planlanır. Geniz akıntısının tedavisinde atılacak adımlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
Geniz akıntısı veya postnazal sızıntı, burun boşluğu ile ağız boşluğunun bağlantısı olan genizden çeşitli nedenlerden dolayı gırtlağa ve ağız boşluğunun arkasına doğru berrak ya da iltihaplı sıvı akması durumudur. Vücut enfeksiyona maruz kalınca savaşmaya başlar ve normalden fazla mukus salgısı üretir. Fazla üretilen mukus ise boğazın arkasında birikerek burundan boğaza doğru damlar. Bazı durumlarda ise geniz akıntısı reflü, alerjik rinit ve sinüzit gibi durumlardan dolayı oluşabilir. Çoğu kişi tarafından bu akıntı bir hastalık gibi anlaşılsa da, bazı bilim insanlarınca bu sağlıklı bir fizyolojik tepkidir denilir. Yaygın olarak görülen bu rahatsızlık her insanın başına hayatının bir döneminde mutlaka gelen bir problemdir.
Geniz akıntısı neden olur? Sorusunun birçok yanıtı bulunur. Bu yüzden geniz akıntısının tedavi edilebilmesi için altta yatan hastalığın iyi bilinmesi gerekir. Geniz akıntısına neden olabilen hastalıklar şu şekildedir:
Üst Solunum Yolu Enfeskiyonları: Burun ve geniz gibi solunum yolu bölgelerini etkileyen viral ve bakteriyel enfeksiyonlarda bu alanlardaki salgı oranı artar. Oluşan ödem nedeniyle boşaltımı engellenen salgı ise iltihaplanır. Bu yüzden geniz akıntısı iltihaplı olarak akabilir.
Sinüzit: Burun boşluğundaki paranazal sinüslerin iltihabi hastalık durumudur. Bundan dolayı oluşabilir.
Anatomik Sorunlar: Burun duvarı (septum) eğrilikleri, burun etleri (konkalar) büyümesi gibi burun mukus salgısının boşaltım sorununa neden olan her problem geniz akıntısına neden olabilir.
Alerji: Çeşitli dış etkenlere karşı kişilerde gelişen alerjik tepkimeler burun mukoza salgısının artmasına neden olur. Bu da geniz akıntına neden olur.
Gebelik: Hamileliği bağlı olarak değişen hormonlar mukozanın artmasına neden olur ve geniz akıntısı meydana gelebilir.
Kanser: Geniz, sinüs ve burun boşluğunda oluşan tümörler mukozanın drenajını etkileyerek geniz akıntısına neden olabilir.
Kuru ve Soğuk Hava: Dış mekanda bulunan kuru ve soğuk hava burun içini tahriş ederek mukozada ödeme neden olabilir. Artan mukozada genizde akıntıya sebep olur.
İlaçlar: Doğum kontrol hapları ve bazı tansiyon ilaçları yan etki olarak geniz akıntısı yapabilir.
Baharatlı Yiyecekler: Çok fazla baharatlı yiyecek tüketilmesi mukozayı artırarak genizde akıntı oluşturabilir.
Uzun süreli olarak geniz akıntısı yaşamak kişinin yaşam kalitesini düşürür. Şiddetli ve sürekli geniz akıntılarında doktora başvurulmalı ve sorunun nedeni tespit edilmelidir. Tespite uygun olarak tedavi edilmelidir.
Öksürük, boğazda kaşıntıyla birlikte geniz akıntısı yaygın bir hastalıktır. Buna neden olan temel faktör mukus akıntısıdır. Ağız, burun, geniz gibi bölgelerin nemli kalmasına olanak sağlayan mukus, vücudun savunması ve dengesi için önemli bir yerdedir. Mukus sıvısının gerekenden fazla miktarda olması geniz akıntısına neden olmaktadır.
Çoğunluklu bağışıklığın azalması, soğuk algınlığı, sinüzit, alerjik reaksiyonlar çocuklarda geniz akıntısına sebebiyet vermektedir.
Geniz akıntısı olan bireylerde altta yatan hastalığın semptomlarının yanı sıra akıntının neden olduğu belirtiler de meydana gelir. Yaygın görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Geniz akıntı tanısı için öncelikle doktor hastaya belirtilerin olup olmadığına dair sorular yöneltir ve tıbbi geçmişi hakkında bilgi alır. Hastanın burun ve boğazına bakarak incelemesini yapar. Bazı testler ve akıntıdan bir örnek alarak labaratuvara gönderebilir. Alerjiden şüphelenilen vakalarda ise alerji için kan testi ve deriden yapılan prick test istenebilir. Bunların yanı sıra, göğüs röntgeni, akciğer fonksiyon testi ve tam kan sayımı isteyebilir.
Geniz akıntısı tedavisine başarılı olabilmek için neden olan hastalığın tedavisinin doğru yapılması gerekir.
Genizdeki akıntı viral bir enfeksiyondan kaynaklı ise semptomlara yönelik bir tedavi uygulanır. Buruna nazal spreyler ve iltihabı önleyici anti inflamatuvar ilaçlar verilebilir. Grip gibi hastalıklar için de antiviral ilaçlardan fayda sağlanabilir.
Sinüzit gibi bakteri kaynaklı hastalıklarda ise sıklıkla antibiyotik tedavisi uygulanır. Anotomik bozukluklarda ilaç tedavisi verilebilir ancak yeterli değilse cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Alerjik sorunlardan oluşan bir durumda ise antihistaminik ilaçlar kullanılması ve alerjenlerden uzak durulması tedavi edici bir yöntemdir.
Bazı tedbirler ve uygulamalar ile geniz akıntısı evde tedavi edilebilir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
Bu önlemlere rağmen akıntısı devam eden bireylerin uzaman bir KBB uzmanından destek almaları doğru olacaktır.