Giriti Kim Aldı
Girit'in Fethi Tarihi - Girit Kuşatması Nedenleri ve Sonuçları Neler, Kaç Yıl Sürdü?
Osmanlı'nın kazanmak için uzun yıllar mücadele vermesinden dolayı, Girit'in fethi önemi ayrı bir yerdedir. Çoğunlukla öğrenciler tarafından Girit'in fethi tarihi araştırılır. Sınavlarda çıkan konular arasında olduğu için Girit'in Fethi sonuçları herkes tarafından merak edilir. Girit'in fethi hangi padişah döneminde meydana gelmiştir diye düşünenler vardır. Osmanlı'nın, hangi devletle mücadele ettiğini ve Girit kuşatması sonuçları hakkında bilgilere ulaşmak isteyenler için işte detaylar…
Girit'in Fethi Tarihi Nedir ve Nedenleri Nelerdir?
Girit, Osmanlı Devleti ile Venedik Cumhuriyeti arasında yıllarında yapılan savaş sırasında fethedilmiştir. Savaş, IV. Mehmet'in padişahlığı ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı zamanında yapılmıştır. Venedik'e ek olarak, Fransa, Papalık Devleti ve Malta Şövalyeleri ile de mücadele edilmiştir. Oldukça uzun soluklu bir savaş olmuş ve tam 24 yıl sürmüştür. Savaş tüm Akdeniz, Ege, Dalmaçya ve Girit bölgelerini etkisi altına almıştır. Osmanlı'nın galibiyeti ile sonuçlanan savaşta Girit alınsa da, Kandiye Kalesi direnerek Osmanlı'ya büyük bir zorluk yaşatmıştır. yılına kadar süren Kandiye Kuşatması boyunca, Osmanlılar Venedikliler tarafından baskı altına alınmış ve kuşatmayı bitirmeleri istenmiştir. Girit'in bu kadar uzun sürede alınmasının temel nedeni, Venediklilerin Osmanlılara karşı son derece gelişmiş teknolojiler kullanmasıdır. Girit'in alınmasının sebebi ise Venediklilerin, Akdeniz ve Ege'de Osmanlılar için büyük bir tehlike oluşturmasıdır.
Girit Fethinin Sonuçları Nelerdir?
Girit'in Fethi sonrası meydana gelen gelişmeler aşağıda belirtilmiştir.
- Girit Adası, Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'de ele geçirdiği son toprak parçası olmuştur.
- Akdeniz ve Ege'nin güvenliği büyük ölçüde sağlanmıştır.
- Venedik Cumhuriyeti ve müttefikleri için önemli bir kayıp yaşanmıştır.
- Kuşatmanın, 24 yıl sürmesi Osmanlı'nın zayıflığını tüm dünyaya göstermiştir.
- Osmanlı, Venedik ve müttefikleri arasında geçen bu savaş sırasında kullanılan yeni teknik ve teknolojilerin ne kadar önemli olduğu anlaşılmıştır.
| Eyalete bağlı sancaklar | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kandiye Sancağı | Hanya Sancağı | Resmo Sancağı | ||||||
Kaynakça[değiştir 
GİRİT VİLAYETİ ( Krete, Kreta, Crete, Akritis)
Osmanlı döneminde Girit Vilayeti; Hanya, İsfakiye, Resmo, Kandiye ve Laşid sancaklarına ayrılmıştı. Vilayet merkezi Hanya şehriydi. Sancak merkezleri adları anılan kasabalardır. Ancak Laşid Sancağının idare merkezi Yenişehir, İsfakiye Sancağının idare merkezi Vamus kasabalarıydı.
Akdeniz’in ikinci büyük adası olan Girit, stratejik konumu itibariyle tarih boyunca önemli olmuştur. İlkçağlarda Minos uygarlığının merkezi olan ada, ortaçağda Venedik idaresinde Akdeniz’in en büyük ticaret yollarının üzerinde yer aldı. Girit, yılında Kandiye şehrinin ele geçirilmesiyle bütünüyle Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dahil oldu. Osmanlı’nın bu adada diğer fetih bölgelerinde uyguladığı “Anadolu’dan nüfus göç ettirme (şenlendirme)” politikası uygulamamasına rağmen, ihtida ( din değiştirme) ve evlenmeler yoluyla Müslüman nüfus giderek arttı. yılında Yunanistan’ın bağımsızlığını kazanmasıyla başlayan dönem, Girit Adası’nda yy boyunca sürecek Rum isyanlarının ve kargaşanın hüküm sürmesiyle devam etti. Yüzyıl sonunda ( ) Büyük Devletlerin işgali altında kalan Girit’te artık muhtariyet dönemi başlamış, Osmanlı ordusu adadan çekilmişti. Londra Antlaşmasıyla ada bütünüyle Yunanistan’a bağlanınca Girit’in Müslüman halkı da azınlık statüsü kazandı. Bu tarihten sonra Yunan uyruklu olan Müslüman Giritlilerin kimlik tanımları “din” üzerinden oldu. Girit Müslümanları Büyük Mübadelesine kadar adadaki varlıklarını Cemaat-i İslamiye İdarelerinin yönetiminde sürdürdüler.
Girit ve Mübadele
Adadan Anadolu kıyılarına Müslüman göçü, Osmanlı ordusunun adayı terk ettiği yy. sonlarında yaşanan çatışmalar ve kıyımlar yüzünden zaten başlamıştı. yıllarındaki ayaklanmalardan sonra on binlerce Müslüman Anadolu’ya sığındı. Girit Salnamesindeki verilere göre adanın toplam nüfusu olarak verilmişti. Bu toplamın ’sını Müslümanlar,’ini Hıristiyanlar, ’ini de Yahudiler oluşturmaktaydı. yılına gelindiğinde Girit Müslümanlarının sayısı artık civarındaydı. yıllarına gelindiğinde, kırsal kesimde yaşayan çok sayıda Müslüman güvenlik nedeniyle, Müslüman şehirli nüfusun yoğunlukla yaşadığı üç büyük kente -Kandiye, Resmo ve Hanya’ya- akmışlar, mülklerinin büyük bölümünü yok pahasına satmak zorunda kalmışlardı. Nihayet 30 Ocak yılında Mübadele Sözleşmesinin imzalanmasıyla Girit Müslümanları kendilerini Anadolu kıyılarına taşıyacak olan Seyr-ü Sefain vapurlarına ( başta Gülcemal olmak üzere Bahr-i Cedid, Giresun, vb.) ya da kendi imkânlarıyla kiraladıkları yabancı bandıralı vapurlara binmek üzere Kandiye, Resmo ve Hanya limanlarına doluştular.
Girit’in diğer Müslüman yerleşim yerleri olan Yerapetra ( İearapetra), Estiye ( Sitia), Laşit (Lasithi) bölgesi, Spinolonga gibi yerlerden gelen Müslümanlar da bu üç limandan Girit’i terk ettiler. Girit’te zeytincilik, bahçecilik, bağcılıkla uğraşan Müslümanlar beceri ve uğraşı türlerine göre Marmara Adası’ndan Mersin’e kadar olan kıyı şeridinde Ege ve Akdeniz kıyılarının kendilerine uygun şehir ve kasabalarında iskân edildiler. Mübadele ile kadarı Kandiye’den olmak üzere yaklaşık Girit Müslümanı, iskân edildikleri Ayvalık, Edremit, İzmir, Bodrum, Mersin gibi kıyı şehirlerinde, ana dilleri Rumcayı konuşmaya, Girit kültürünün bir ifade biçimi olan mânilerini okumaya, şifalı otların hakim olduğu özel Girit mutfağını yaşatmaya devam ettiler. Günümüzde Heraklion (Kandiye) kenti, Girit Bölgesi’nin (Periphery) ve Heraklion İlininin merkezidir. Chania (Hanya), Rethymno (Resmo), Lasithi (Laşid) kentleri ise il statüsündedir.
nest...
GİRİT VİLAYETİ ( Krete, Kreta, Crete, Akritis)
Osmanlı döneminde Girit Vilayeti; Hanya, İsfakiye, Resmo, Kandiye ve Laşid sancaklarına ayrılmıştı. Vilayet merkezi Hanya şehriydi. Sancak merkezleri adları anılan kasabalardır. Ancak Laşid Sancağının idare merkezi Yenişehir, İsfakiye Sancağının idare merkezi Vamus kasabalarıydı.
Akdeniz’in ikinci büyük adası olan Girit, stratejik konumu itibariyle tarih boyunca önemli olmuştur. İlkçağlarda Minos uygarlığının merkezi olan ada, ortaçağda Venedik idaresinde Akdeniz’in en büyük ticaret yollarının üzerinde yer aldı. Girit, yılında Kandiye şehrinin ele geçirilmesiyle bütünüyle Osmanlı İmparatorluğu topraklarına dahil oldu. Osmanlı’nın bu adada diğer fetih bölgelerinde uyguladığı “Anadolu’dan nüfus göç ettirme (şenlendirme)” politikası uygulamamasına rağmen, ihtida ( din değiştirme) ve evlenmeler yoluyla Müslüman nüfus giderek arttı. yılında Yunanistan’ın bağımsızlığını kazanmasıyla başlayan dönem, Girit Adası’nda yy boyunca sürecek Rum isyanlarının ve kargaşanın hüküm sürmesiyle devam etti. Yüzyıl sonunda ( ) Büyük Devletlerin işgali altında kalan Girit’te artık muhtariyet dönemi başlamış, Osmanlı ordusu adadan çekilmişti. Londra Antlaşmasıyla ada bütünüyle Yunanistan’a bağlanınca Girit’in Müslüman halkı da azınlık statüsü kazandı. Bu tarihten sonra Yunan uyruklu olan Müslüman Giritlilerin kimlik tanımları “din” üzerinden oldu. Girit Müslümanları Büyük Mübadelesine kadar adadaki varlıklarını Cemaat-i İslamiye İdarelerinin yönetiminde sürdürdüler.
Girit ve Mübadele
Adadan Anadolu kıyılarına Müslüman göçü, Osmanlı ordusunun adayı terk ettiği yy. sonlarında yaşanan çatışmalar ve kıyımlar yüzünden zaten başlamıştı. yıllarındaki ayaklanmalardan sonra on binlerce Müslüman Anadolu’ya sığındı. Girit Salnamesindeki verilere göre adanın toplam nüfusu olarak verilmişti. Bu toplamın ’sını Müslümanlar,’ini Hıristiyanlar, ’ini de Yahudiler oluşturmaktaydı. yılına gelindiğinde Girit Müslümanlarının sayısı artık civarındaydı. yıllarına gelindiğinde, kırsal kesimde yaşayan çok sayıda Müslüman güvenlik nedeniyle, Müslüman şehirli nüfusun yoğunlukla yaşadığı üç büyük kente -Kandiye, Resmo ve Hanya’ya- akmışlar, mülklerinin büyük bölümünü yok pahasına satmak zorunda kalmışlardı. Nihayet 30 Ocak yılında Mübadele Sözleşmesinin imzalanmasıyla Girit Müslümanları kendilerini Anadolu kıyılarına taşıyacak olan Seyr-ü Sefain vapurlarına ( başta Gülcemal olmak üzere Bahr-i Cedid, Giresun, vb.) ya da kendi imkânlarıyla kiraladıkları yabancı bandıralı vapurlara binmek üzere Kandiye, Resmo ve Hanya limanlarına doluştular.
Girit’in diğer Müslüman yerleşim yerleri olan Yerapetra ( İearapetra), Estiye ( Sitia), Laşit (Lasithi) bölgesi, Spinolonga gibi yerlerden gelen Müslümanlar da bu üç limandan Girit’i terk ettiler. Girit’te zeytincilik, bahçecilik, bağcılıkla uğraşan Müslümanlar beceri ve uğraşı türlerine göre Marmara Adası’ndan Mersin’e kadar olan kıyı şeridinde Ege ve Akdeniz kıyılarının kendilerine uygun şehir ve kasabalarında iskân edildiler. Mübadele ile kadarı Kandiye’den olmak üzere yaklaşık Girit Müslümanı, iskân edildikleri Ayvalık, Edremit, İzmir, Bodrum, Mersin gibi kıyı şehirlerinde, ana dilleri Rumcayı konuşmaya, Girit kültürünün bir ifade biçimi olan mânilerini okumaya, şifalı otların hakim olduğu özel Girit mutfağını yaşatmaya devam ettiler. Günümüzde Heraklion (Kandiye) kenti, Girit Bölgesi’nin (Periphery) ve Heraklion İlininin merkezidir. Chania (Hanya), Rethymno (Resmo), Lasithi (Laşid) kentleri ise il statüsündedir.