Göbeklitepe Saatleri

Yerleşim yeri olarak kullanılmadığı bilinen ve tapınmaya hizmet eden Göbeklitepe, şaşırtıcı anıtsal mimarisiyle 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girdi. Türkiye'de de’’ 2019 Göbeklitepe Yılı” ilan edildi. Henüz küçük bir bölümü çıkarılan Göbeklitepe, yaklaşık 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihini değiştirdi. Dünyanın bilinen en eski ve en büyük tapınma (kült) merkezi sayılan Göbeklitepe ile dinsel inanışın yerleşik yaşama geçişteki etkisi kanıtlandı.

Harran Ovası'na hakim bu tarih öncesi yerleşimin sınırlı bir bölümü kazılsa da, sıra dışı bulguları Neolitik Çağ'la ilgili pek çok bilgiyi altüst etti. Şanlıurfa'nın Örencik Köyü yakınlarındaki Göbeklitepe kazılarını 1995'te Alman arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt başlattı ve 2014'deki ölümüne dek 20 yıl sürdürdü. Göbeklitepe; avcı-toplayıcı yaşamı, tarım ve hayvancılığa geçişi, tapmak mimarisi ve sanatın doğuşunu anlamamıza önemli katkılar sağladı. Varlığını M.Ö. 8 bin dolaylarına kadar sürdürdükten sonra terk edildi. Başka ya da benzer amaçlarla kullanılmadı.

DÜNYANIN EN ESKİ İNANÇ MERKEZİ

Göbeklitepe'deki en ilgilnç buluntular, boyu 6 metreyi, ağırlığı 40 tonu bulabilen 'T' formlu anıtsal dikilitaşlardır (Steller). Bu gizemli dikilitaşların 10-12 tanesi dairesel planda dizilerek araları taş duvarlar ile örülmüştür. Ortadaki bir çift karşılıklı büyük dikilitaş ile çevresindeki dikilitaşlar yuvarlak ya da oval kapalı mekânlar oluşturur. Kazılar neticesinde bu mekanların altı tanesi ortaya çıkarılmış olsa da jeomanyetik ölçümlerle bu mekanların 20'yi bulduğu biliniyor.

Dikilitaşların çoğunda insan, hayvan ya da soyut semboller var. Taşa işlenen bu en eski rölyeflerin yanı sıra üç boyutlu hayvan kabartmalarına da rastlanıyor. Gövdesinde el, kol ve parmak motifleri bulunan dikilitaşlarsa stilize insan heykelleri olarak yorumlanıyor. Karşılama bölümünden kazı alanına servislerle bir dakikada ulaşılıyor. Girişteki animasyon ve bilgilendirmeler kaçırılmayacak türden. A,B,C ve D olarak bölümlendirilen kazı alanı, yürüyüş gezi güzergahı ile çevrilmiş ve üstü kapatılmıştır.

HAZIR GELMİŞKEN

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'ni mutlaka ziyaret edin. Zira Göbeklitepe kazılarından çıkan görkemli sanat eserleri ve heykelcikler burada sergileniyor. Tapınak yapılarındaki leopar rölyefi, yaban domuzları, leylek, tilki, ceylan, akrep, yılan ve kafası olmayan insan kabartması dönemin inancıyla ilgili önemli bulgular. Ayrıca Göbeklitepe'nin etkileyici bir replikası da ayrı bir bölümde ziyaretçilerini bekliyor.

Dünyanın ilk tapınağı olarak kabul edilen ve tarihi yeniden yazdıran bir keşif diyebiliriz Göbeklitepe için. Şanlıurfa Göbeklitepe Müzesi giriş ücreti, ziyaret saatleri, önemi, hikayesi, nerede, nasıl gidilir gibi hakkında bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.

Göbeklitepe Hakkında Bilgi

Şanlıurfa sınırları içerisinde bulunan Göbeklitepe, 12 bin yıllık tarihi ile 21. yüzyılın en önemli arkeolojik keşfi olma özelliğini taşıyor. Öyle ki, piramitlerin inşasından yaklaşık 8 bin yıl, Stonehenge‘den ise 7 bin yıl önce yapılmış.

Göbeklitepe’de yapılan kazılar sonucunda toplamda birbirine benzeyen 6 tapınak ortaya çıkartılmış. Toprak altında bulunan kalıntıların hepsi gün yüzüne çıkartıldığında ise, tapınak sayısının 20’ye çıkacağı belirtiliyor. Bu tapınaklar, halka şeklinde oluşturulmuş 10-12 arası değişen T şeklindeki dikili taşlar ile çevrelenmiş. T şeklindeki taşların ağırlığı, 40 ile 60 ton arası değişiyor ve bunların arası taş duvarlarla örülmüş. Tapınağın ortasında ise, 2 tane T şeklindeki büyük taş karşılıklı olarak duruyor. Bu taşların üzerine aslan, tilki, Yaban ördeği, domuz, boğa, yılan gibi hayvan figürleri kabartmalı olarak işlenmiş. Figürlerin, kabilelere ait simgeler olabileceği tahmin ediliyor.

Göbeklitepe Hikayesi ve Tarihi

Göbeklitepe’ye ilk kez, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi’nin ortak projesi olan Güneydoğu Anadolu Tarih Öncesi Araştırmaları Karma Projesi kapsamında yapılan yüzey araştırmaları sırasında rastlanmış. 1980 yılında ise Survey Work tarafından ilk kez bir makaleye konu edilerek yayınlanmış. Fakat bu bölgenin gerçek önemi 1994 yılında Klaus Schmidt ‘in Göbeklitepe’yi incelemeye başlamasıyla ortaya çıkıyor. Göbeklitepe’yi bulan arkeolog Klaus Schimidt, ilerleyen yıllarda kazı başkanlığını üstlenmiş ve 2014 yılında vefatına kadar bu görevini sürdürmüş.

Arkeologların alanı araştırması esnasında hiçbir çanak çömlek kalıntısına rastlanmaması ve çakmaktaşından yapılan yonga, dilgi ve çekirdeklere çokça rastlanması, buranın Neolitik Çağ‘a ait olduğuna dair belirgin özellikler arasında kabul ediliyor. Kazılar, avcı-toplayıcı yaşam biçiminden besin üretimine geçişle ilgili bilgilerimizi büyük oranda değiştiren yapıların, dikili taşların ve küçük buluntuların keşfedilmesini sağlamış oldu.

Yapılan kazılarda bulunan kireçtaşından yapılmış T şeklinde dikilitaş parçaları, Göbeklitepe’nin döneminde nasıl bir önem taşıdığını gösteren ilk ipuçlarını oluşturuyor.

Göbeklitepe’nin Önemi 

Göbeklitepe’nin önemi insanlık tarihini sil baştan ele alınmasına sebep olacak bir durum arz etmesinden kaynaklanıyor. 12 bin yıl önce, insanlığın ne türlü bir sosyal hayata ve imkanlara sahip oldukları hakkında bilgi edinmemizi sağlıyor. Ayrıca dünyadaki ilk tapınak olması itibariyle de önem taşıyor. Neolitik Dönem’deki avcı-toplayıcılar hakkındaki gizemli noktalar, buradaki kazılar sayesinde tam olarak ortaya çıkartılabilinirse, insanlık tarihinin yeniden güncellenmesi söz konusu olur.

Göbeklitepe, 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne dahil edilmiş.

Göbeklitepe’nin Gizemi

Göbeklitepe’nin keşfiyle birlikte bir çok gizemli soruda cevabını bekliyor. Bu soruların bazılarını şöyle ifade edebiliriz:

• Göbeklitepe kimler tarafından yapıldı?
• 60 tonluk taşları nasıl taşıdılar ve diktiler?
• Göbeklitepe’yi ne amaçlı inşa ettiler?
• Sonrasında neden topraklarla üzeri kapatıldı?

Bunlar gibi daha bir çok soruyu cevaplamak  için bilim adamlarına görev düşüyor.

Göbeklitepe Nerede, Nasıl Gidilir?

Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın 19 km kadar doğusunda Örencik Köyü yakınlarında yer alıyor. Göbeklitepe’ye yol tarifi verecek olursak; özel aracınız ile Şanlıurfa Merkez’den Mardin istikametinde 7 km kadar ilerlediğinizde karşınıza çıkan Örenyeri kavşağından sola dönüyorsunuz. Bu yoldan dümdüz devam ettiğinizde tabelaların yönlendirmesiyle Göbeklitepe’ye ulaşım sağlarsınız. Haritadaki konumunu görmek için tıklayın.

Özel aracınız yoksa, örenyerine toplu taşıma araçları ile gitme imkanınızda var. Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi‘ne ait otobüsler, merkezden Göbeklitepe’ye günde 3 sefer düzenliyor. Ayrıca özel firmalar tarafından düzenlenen Göbeklitepe turları ile de örenyerini ziyaret edebilirsiniz.

Göbeklitepe Ziyaret Saatleri

Göbeklitepe, haftanın her günü ziyarete açık olup, yaz ve kış dönemine göre kapanış saatleri değişiklik gösteriyor.

1 Nisan – 31 Ekim arası ziyaret saatleri:
Açılış Saati: 08:00
Kapanış Saati: 19:00

31 Ekim – 1 Nisan arası ziyaret saatleri:
Açılış Saati: 08:00
Kapanış Saati: 17:00

Göbeklitepe Giriş Ücreti 2023

• 2023 yılı Göbeklitepe Müzesi giriş ücreti: 200 TL
• Göbeklitepe giriş ücreti öğretmen ve öğrencilere ücretsiz.

Göbeklitepe Örenyeri’ne girişlerde Müzekart geçerli. Eğer Müzekart’ınız yoksa Şanlıurfa Müzesi‘ne kimliğinizle başvurarak 60 TL karşılığında Müzekart+ çıkartabilirsiniz. Böylece, 1 yıl boyunca Göbeklitepe Örenyeri dahil, tüm müzeleri ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.

Göbeklitepe Müzesi İletişim

Adres: Göbeklitepe Örenyeri, Dağeteği Mahallesi, Şanlıurfa

Müze Telefon: (0414) 313 1588

Göbeklitepe ve Şanlıurfa sınırları içerisinde yapılan kazılarda çıkartılan eserler, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi‘nde sergileniyor. Ayrıntılı bilgi için tıklayın.