Güneş Sistemindeki Cüce Gezegenler
kaynağı değiştir]
Ana madde: Güneş
Güneş, Güneş Sistemi'nin ana yıldızı ve en önemli öğesidir. Büyük kütlesi nükleer kaynaşmayı sürdürmek için yeterince yüksek bir iç yoğunluk sağlar. Nükleer kaynaşma çok büyük miktarlarda enerji açığa çıkarır ve bu enerjinin çoğu görünür ışık gibi elektromanyetik ışımalarla dış uzaya yayılır.
Güneş bir sarı cüce olarak sınıflandırılır ancak galaksimizde bulunan diğer yıldızlarla kıyaslandığında bu isim yanıltıcı olabilir çünkü Güneş ortalama büyüklük ve parlaklıkta bir yıldızdır. Yıldızlar, parlaklıkları ve yüzey sıcaklıklarına göre yerleştirildikleri Hertzsprung-Russell diyagramı ile sınıflandırılır. Genel olarak daha sıcak olan yıldızlar daha parlaktır. Bu modele uyan yıldızlar anakolu oluşturur ve Güneş anakolun tam ortasında yer alır. Ancak Güneş'ten daha parlak ve sıcak yıldızlara az rastlanırken, daha az parlak ve soğuk yıldızlara sıkça rastlanır.[31]
Güneş'in anakoldaki konumunun bir yıldızın yaşamının en güzel dönemi olduğuna inanılmaktadır. Henüz nükleer kaynaşma için kullandığı yakıt olan hidrojen kaynaklarını tüketmemiştir. Güneş gittikçe daha parlaklaşmaktadır, yaşamının başlarında şu ankinden %75 daha az parlaktı.[32]
Güneş'in içinde bulunan hidrojen ve helyum oranlarının hesaplanması sonucunda yaşam süresinin yarısında olduğu ortaya çıkmaktadır. Sonunda anakoldan uzaklaşacak ve daha büyük, daha parlak ama daha soğuk olacak, kızıllaşarak yaklaşık beş milyar yıl içinde de kırmızı dev hâline gelecektir.[30] Bu noktada parlaklığı şu anki değerinin birkaç bin katı olacaktır.
Güneş Öbek I yıldızıdır; yani Evren'in gelişiminin son dönemlerinde doğmuştur. Daha yaşlı olan Öbek II yıldızlardan daha fazla miktarda, hidrojen ve helyumdan ağır elementler (gök bilimsel anlamda "metaller") barındırır.[33] Hidrojen ve helyumdan daha ağır olan elementler eski ve patlayan yıldızların çekirdeklerinde oluşmuştur. Yani Evren'de bu elementlerin bulunabilmesi için ilk kuşak yıldızların ölmesi gerekmiştir. En eski yıldızlarda çok az miktarda metal varken, daha sonra doğan yıldızlarda daha fazla metal vardır. Bu yüksek metallik oranının Güneş'in gezegen sistemi oluşturmasında çok önemli olduğuna inanılmaktadır çünkü gezegenler bu metallerin kaynaşmasından oluşmuştur.[34]
Gezegenlerarası ortam[değiştir 
Güneş sistemindeki cüce gezegenlerden en çok bilinenleri ise Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake&#;dır.
Küçük cisimler ise güneş sisteminin diğer üyeleridir. &#;Küçük cisimler&#;; asteroidler, kuyruklu yıldızlar, Kuiper Kuşağı nesneleri ile gaz ve tozların ortak adıdır. Kuiper Kuşağı, Plüton&#;un yörüngesinin ötesinde yer alan ve binlerce gezegenimsi küçük cismi içeren kuşaktır.
Uluslararası Astronomi Birliği (UAB), yılında güneş sistemindeki gezegenlerin tanımını yeniden ele alarak gezegen ve diğer cisimleri (uydular hariç) üç ayrı kategoriye ayırdı. Bu da pluton un sonu oldu.
Gezegen Nedir?
&#; Güneş çevresinde dolanan ve bir yörüngeye sahip olan,
&#; Kendi kütle çekimi kuvveti nedeniyle küresel yapı oluşturabilecek kütleye sahip ve bundan ötürü hidrostatik denge durumunda olan,
&#; Gezegen oluşma teorisine göre yörüngesini temizlemiş olan (gezegen yörüngesinde dolanırken yörüngesi üzerinde bulunan maddelerin tamamını üzerine toplaması-kütle artışının olmaması) gök cisimlerine denir.
Cüce Gezegen Nedir?
&#; Güneş çevresinde dolanan ve bir yörüngeye sahip olan,
&#; Kendi kütle çekim kuvveti nedeniyle küresel yapı oluşturabilecek kütleye sahip ve bundan ötürü hidrostatik denge durumunda olan,
&#; Gezegen oluşumu teorisine göre yörüngesini temizlememiş olan,
&#; Uydu olmayan bir gök cisimlerine denir.
Küçük Cisimler
&#; Uydular dışında, Güneş etrafında dolanan diğer gök cisimlerine denir.
Not: UAB&#;nin, yılında aldığı karar ile Plüton, gezegen sınıfından çıkarılmış ve &#;cüce gezegen&#; olarak sınıflandırılmıştır. Böylece güneş sistemindeki gezegen sayısı 8 e düşmüştür.
kaynağı değiştir]
Güneş sistemindeki cüce gezegenlerden en çok bilinenleri ise Ceres, Plüton, Eris, Haumea, Makemake&#;dır.
Küçük cisimler ise güneş sisteminin diğer üyeleridir. &#;Küçük cisimler&#;; asteroidler, kuyruklu yıldızlar, Kuiper Kuşağı nesneleri ile gaz ve tozların ortak adıdır. Kuiper Kuşağı, Plüton&#;un yörüngesinin ötesinde yer alan ve binlerce gezegenimsi küçük cismi içeren kuşaktır.
Uluslararası Astronomi Birliği (UAB), yılında güneş sistemindeki gezegenlerin tanımını yeniden ele alarak gezegen ve diğer cisimleri (uydular hariç) üç ayrı kategoriye ayırdı. Bu da pluton un sonu oldu.
Gezegen Nedir?
&#; Güneş çevresinde dolanan ve bir yörüngeye sahip olan,
&#; Kendi kütle çekimi kuvveti nedeniyle küresel yapı oluşturabilecek kütleye sahip ve bundan ötürü hidrostatik denge durumunda olan,
&#; Gezegen oluşma teorisine göre yörüngesini temizlemiş olan (gezegen yörüngesinde dolanırken yörüngesi üzerinde bulunan maddelerin tamamını üzerine toplaması-kütle artışının olmaması) gök cisimlerine denir.
Cüce Gezegen Nedir?
&#; Güneş çevresinde dolanan ve bir yörüngeye sahip olan,
&#; Kendi kütle çekim kuvveti nedeniyle küresel yapı oluşturabilecek kütleye sahip ve bundan ötürü hidrostatik denge durumunda olan,
&#; Gezegen oluşumu teorisine göre yörüngesini temizlememiş olan,
&#; Uydu olmayan bir gök cisimlerine denir.
Küçük Cisimler
&#; Uydular dışında, Güneş etrafında dolanan diğer gök cisimlerine denir.
Not: UAB&#;nin, yılında aldığı karar ile Plüton, gezegen sınıfından çıkarılmış ve &#;cüce gezegen&#; olarak sınıflandırılmıştır. Böylece güneş sistemindeki gezegen sayısı 8 e düşmüştür.
Ana madde: Kuiper kuşağı
Kuiper kuşağı bölgenin ilk oluşumudur ve asteroit kuşağına benzer şekilde büyük bir enkaz halkasıdır ancak büyük ölçüde buzdan oluşmuştur. Güneş'ten 30 ile 50&#;AB uzaklıktadır. Bu bölgenin kısa periyotlu kuyruklu yıldızların doğduğu yer olduğu düşünülmektedir. Genel olarak küçük Güneş Sistemi cisimlerinden oluşmuştur fakat Quaoar, Varuna, () EL61, () FY9 ve Orcus gibi Kuiper kuşağının en büyük cisimleri cüce gezegenler olarak tekrar sınıflandırılabilir. Çapı 50&#;km'nin üzerinde 'den fazla Kuiper kuşağı gök cismi olduğu tahmin edilmektedir ancak Kuiper kuşağının toplam kütlesinin Dünya'nın kütlesinin onda biri hatta yüzde biri olduğu düşünülmektedir.[69] Birçok Kuiper kuşağı gök cisminin birden fazla doğal uydusu vardır. Çoğunun yörüngesi tutulum çemberinin dışına çıkar.
Kuiper kuşağı kabaca "rezonant" kuşak ve "klasik" kuşak olarak ikiye ayrılabilir. Rezonant kuşak, yörüngesi Neptün'ün yörüngesine bağlı olan gök cisimlerinden oluşur. Örneğin Neptün'ün her üç dönüşü için iki kere dönen ya da her iki dönüşü için bir kere dönen gök cisimleri gibi. Rezonant kuşak aslında Neptün'ün yörüngesi içinde başlar. Klasik kuşakta Neptün ile rezonans hâlinde olmayan gök cisimleri bulunur ve kabaca 39,4&#;AB ile 47,7&#;AB arasında yer alır.[70] Klasik Kuiper kuşağının bireyleri ilk keşfedilen üyeleri () QB1'in isminden ötürü cubewano olarak adlandırılır.[71]
- Plüton ve Charon
- Plüton (ortalama 39&#;AB) cüce gezegeni Kuiper kuşağının bilinen en büyük gök cismidir. yılında keşfedildiğinde Güneş Sistemi'nin dokuzuncu gezegeni olarak değerlerdirilmişti, yılında resmî bir gezegen tanımının kabulünden sonra bu değişmiştir. Plüton'un yörüngesi görece dış merkezlidir. Tutulum düzlemiyle 17 derecelik bir açı yapar ve günberide 29,7&#;AB'den (Neptün'ün yörüngesi içinde) günötede 49,5&#;AB'ye kadar uzanır.
- Plüton'un en büyük uydusu olan Charon'un gelecekte uydu sınıfında mı kalacağı yoksa cüce gezegen olarak mı sınıflandırılacağı kesinlik kazanmamıştır. Plüton ve Charon yüzeylerinin ötesindeki bir kütle merkezinin etrafındaki yörüngede döner ve bundan dolayı Plüton-Charon bir ikili sistem oluşturur. Daha küçük olan iki doğal uydu Nix ve Hydra Plüton ile Charon'un etrafında döner.
- Plüton Neptün ile 'lik bir rezonans içinde (Neptün'ün Güneş etrafında her üç dönüşü için Plüton iki kere döner) rezonans kuşağında yer alır. Kuiper kuşağı içinde bu rezonansı paylaşan gök cisimlerine plütinolar denir.[72]
Seyrek disk[değiştir kaynağı değiştir]
Birçok trans-Neptün cismin (TNOs) çekirdeğinin buzlu olduğu düşünüldü ve bu yüzden belki &#; &#;km yarıçaplı (Dünya'nın yüzde üçü kadar) olması gerekiyordu. Bu cisimlerin yarıçapları hakkında sadece kabaca tahminler olmasına rağmen, yaklaşık bilinen TNOs büyük olasılıkla cüce gezegendir. Bunlardan 30'unu araştıran bir grup eninde sonunda Kuiper Kuşağı'nda tane olduğunun kanıtlanacağına inanıyor ve daha binlercesine.
IAU beş cismi cüce gezegen olarak tanımlıyor: Ceres, Plüton, Eris, Haumea ve Makemake. Ceres ve Plüton direkt gözlemlerle cüce gezegen olarak biliniyor. Eris, genellikle Plüton'dan daha kütleli olduğu için cüce gezegen olarak kabul ediliyor. Haumea ve Makemake mutlak büyüklüklerine dayanılarak cüce gezegen olarak kabul ediliyor. Güneş'e göre olan uzaklıkla, beşi;
- Ceres – 1 Ocak 'de keşfedildi, Neptün'den 45 yıl önce. Yarım asır boyunca gezegen olarak kabul edildikten sonra asteroid olarak sınıflandırıldı. IAU tarafından 19 Eylül 'da cüce gezegen olarak kabul edildi.
- Plüton – 18 Şubat tarihinde keşfedildi. 76 yıl boyunca gezegen olarak kabul edildi. IAU tarafından 24 Ağustos 'da cüce gezegen olarak tanımlandı.
- Haumea – 28 Aralık 'te keşfedildi. IAU tarafından 17 Eylül 'de cüce gezegen olarak tekrar sınıflandırıldı.
- Makemake – 31 Mart 'te keşfedildi. IAU tarafından 11 Temmuz 'de cüce gezegen olarak tanımlandı.
- Eris – 5 Ocak 'te keşfedildi. Medya raporlarında onuncu gezegen olarak anıldı. IAU tarafından 13 Eylül 'da cüce gezegen olarak kabul edildi.
Mike Brown Eris, Plüton, Haumea, Makemake ve altı diğer cismi neredeyse kesin cüce gezegen olarak görüyor, çünkü onlar hidrostatik dengede bulunabilecek kadar yeterli kütleye sahip. Eğer onlar (öncelikli olarak taşlı olacak şekilde) yoğun ise ve tahminî yarıçaplarının altı sınırındalarsa, yüksek olasılıklıdır.Güneş'e göre olan uzaklıklarıyla, altı tane ek olarak cüce gezegen olabilecek cisim:
- Orcus – 17 Ocak 'te keşfedildi
- MS4 - 18 Haziran 'de keşfedildi
- Salacia – 22 Eylül 'te keşfedildi
- Quaoar – 5 Haziran 'de keşfedildi
- Gonggong - 17 Temmuz 'de keşfedildi
- Sedna – 14 Kasım 'te keşfedildi
Hiçbir uzay probu bunları ziyaret etmedi. Fakat NASA'nın uyduları bu konuda başarılı olursa ve görevini başarıyla tamamlarsa 'te bu değişti ve Dawn, Ceres'in yörüngesine girdi. New Horizons'da aynı yıl Plüton sisteminin içinden geçmesi planlanıyor. Bu Kuiper Kuşağı cisimlerini kesfetmek için NASA ise New Horizons 2 adında yeni bir görev planlıyor. Eğer bu görev gerçekleşirse tahmini veriler yerine elimizde kayda değer bilgiler olacak.
Ceres'den sonra asteroid kuşağındaki ikinci en kütleli cisim Vesta da cüce gezegen olarak sınıflandırılabilir, çünkü şekli hidrostatik dengeden çıkmaktadır ve bunun en büyük sebebi katılaşmadan sonra meydana gelen kütleli etkilerdir. Cüce gezegenin tanımı bu probleme hitap etmiyor. Dawn probundan gelen veri, 'de Vesta'da dolanan, belki bu konuyu açığa kavuşturmaya yardım edebilir.