Eğer üzerinde yaşadığımız gezegenin büyük bir yer olduğunu sanıyorsanız tekrar düşünün.
Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından 8 Şubat&#;ta yayınlanan yukarıdaki video, yıldızların zihinleri zorlayan büyüklüklerine ilişkin çarpıcı bir karşılaştırma sunuyor. Dünya&#;nın evrendeki gök cisimlerine göre aslında ne kadar küçük olduğunu bize hatırlatıyor. Videodaki sıralamayı esas alarak şu bilgileri verebiliriz.
Jüpiter: Güneş sistemimizdeki bir gaz devi olan bu gezegen tane Dünya&#;yı içine alabilecek hacme sahip.
Teide 1: Keşfedilen ilk kahverengi cüce yıldız. ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Jüpiter&#;den biraz büyük. (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre)
Proxima Centauri: Güneş&#;ten sonra bize en yakın yıldız. 4,25 ışık yılı uzaklıkta. Jüpiter&#;den 1,5 kat büyük.
Güneş: Yeryüzünün ısı ve ışık kaynağı yıldızımız. Öyle büyük ki, içine 1 milyon bin tane Dünya sığdırabiliriz. Çapı yerküreden kat fazla. Ama sıkı durun, ondan çok daha büyükleri geliyor;
Sirius A: Gökyüzünde görebildiğimiz en parlak yıldız. 8,6 ışık yılı uzaklıkta. Güneş&#;ten yaklaşık iki kat büyük ve ondan 25 kat daha parlak.
Pollux: 34 ışık yılı uzaklığı ile bize en yakın dev turuncu yıldız. Güneş&#;ten en az 8 kat büyük.
Arcturus: Yaklaşık 37 ışık yılı uzaklıkta. Güneş&#;ten kat parlak ve 26 kat daha büyük.
Rigel: Gökyüzündeki en parlak yedinci yıldız olan bu dev, Dünya&#;dan ışık yılı uzakta. Güneş&#;ten en az bin kat parlak ve 78 kat daha büyük.
Deneb: Dünya&#;dan 3 bin ışık yılı uzaklıktaki bu yıldız, Güneş&#;ten bin kat parlak ve en az kat daha büyük.
Pistol: Samanyolu galaksisinin en parlak mavi &#; devlerinden birisi olan yıldız, yaklaşık 26 bin ışık yılı uzaklıkta. Güneş&#;ten 10 milyon kat daha fazla ışık yayıyor. Güneş ve Dünya&#;nın arasını dolduracak kadar büyük.
Antares: Yaklaşık ışık yılı uzaklıkta yer alan kırmızı &#; dev yıldız, Güneş&#;ten kat büyük ve 10 bin kat fazla ışık yayıyor.
Betelgeuse: Bir süpernova (yıldız patlaması)&#;nın eşiğinde olan yıldız, Güneş&#;in katı kadar inanılmaz bir büyüklüğe ve 13 bin kat daha fazla parıltıya sahip. En az ışık yılı uzaklıkta.
VY Canis Majoris: Dünya&#;dan yaklaşık 3 bin ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Güneş&#;ten tam kat daha büyük. İçine 2 milyar tane Güneş, 7 desilyon tane Dünya sığabilir. Eğer saatte kilometre hızla giden bir uzay mekiği, VY Canis Majoris&#;in etrafında bir tur atmak isteseydi bu tur yaklaşık yıl sürerdi.
Aşağıdaki klipte de geçtiğimiz yıl hazırlanan daha kapsamlı bir karşılaştırma yer alıyor. İyi seyirler.
(seafoodplus.info haber içerikleri kaynak gösterilmeden ve yazarın adı belirtilmeden alıntı yapılamaz, kanuna aykırı ve izinsiz kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz)
İlgili
kaynağı değiştir]
Yıldızların çoğu 1 milyar ile 10 milyar yıl arasında yaşa sahiptir. Bazı yıldızlar gözlemlenen evrenin yaşı olan 13,7 milyar yaşına yakındır.[76] Yıldız ne kadar büyük olursa yaşam süresi de o kadar kısa olur çünkü büyük yıldızların çekirdeklerinde daha büyük olan basınç hidrojenin daha hızlı yanmasına neden olur. En büyük yıldızlar ortalama bir milyon yıl yaşarlarken minimum kütleye sahip olan kırmızı cüceler yakıtlarını çok yavaş yaktıklarından on ile yüz milyar yıl arasında yaşarlar.
Kütle
Anakol
Altdev
Kırmızı dev
Çekirdekte Helyum yanması
Kimyasal bileşim[değiştir
Güneş Aslında Dev Bir Yıldız!
Popüler bilim yayınları ve basında, Güneş&#;in diğer yıldızlar karşısında nasıl da küçücük kaldığı ile ilgili çok sayıda karşılaştırma görmüşsünüzdür. Oysa yıldızlar alemi, belgeselcilerin gözdeleri olan gösterişli bu dev yıldızlara karşı pek merhametli davranmaz.
Gösterişli dev yıldızların yanında biricik yıldızımızın pek bir minik, pek bir çelimsiz kaldığı doğrudur. Ancak, bizim bu minicik sandığımız yıldızımız, Samanyolu&#;nda yer alan yıldızların &#;en az&#; %88&#;inden daha büyük kütleye, çapa ve parlaklığa sahiptir.
Üstteki fotoğrafta boyut karşılaştırmasını verdiğimiz &#;kırmızı cüce&#; yıldızlar, var olan tüm yıldızların en az %80&#;ini oluştururlar ve ancak Jüpiter gibi gaz devi gezegenler ile kıyaslanabilecek boyutlardadırlar.
Kırmızı cüce yıldızlar ile, yıldızımız arasında kalan ve K tayf sınıfı anakol yıldızları olarak nitelenen bir yıldız ailesi daha bulunur. Bunlar da Güneş&#;in yanında küçük, mütevazı boyutlardadır ve tüm yıldızların yaklaşık %8&#;lik bölümünü meydana getirirler.
G tayf sınıfı bir anakol yıldızı olan Güneş, &#;boyut&#; olarak kırmızı cüce yıldızların çoğundan onlarca kat büyük olmasına karşın, kütle* açısından arada bu denli büyük farklar bulunmaz.
Örneğimizdeki kırmızı cüce yıldız, yanında minicik kalıyor olsa da; yıldızımızın yaklaşık %20&#;si kadar, yani 5 kat az kütleye sahiptir. Onunla hemen hemen aynı boyutlarda olan Jüpiter gezegeninin kütlesi ise Güneş&#;in sadece binde biri kadardır. Yani o minicik yıldız, yanında çok yakın boyutlarda görülen Jüpiter&#;den en az kat daha ağırdır.
Unutmayın, yıldızlar kendileriyle aynı boyutta görülen gezegenlerden her zaman çok ama çok daha büyük kütleye sahiptirler.
Yine, tüm yıldızların %88&#;i Güneşimizden daha soluktur ve çok daha az ışıma ve enerji yayarlar. Örneğin, bir yıldız Güneş&#;in %80&#;i kütleye sahipse, yaydığı ışıma sadece %35&#;i kadar olabilir. Yarısı kadar kütleye sahipse, parlaklığı ve ışıma gücü yıldızımızın %5&#;ini geçemez. Boyut örneğini verdiğimiz %20 Güneş kütlesindeki yıldızın yaydığı enerji ise yıldızımızın %1&#;inden daha azdır (Kaderin bir cilvesi, bu yıldız en az milyar yıl daha parlamayı sürdürecek, fakat Güneş milyar yıl sonra sönüp yok olacak)&#;
Güneş benzeri kütle ve çapa sahip yıldızlar, evrende var olan yıldızların yaklaşık %&#;ini meydana getiriyorlar. Yani, yıldızımızın akranı diyebileceğimiz epeyce yıldız mevcut. İçinde yer aldığımız galaksimiz Samanyolu&#;nda milyar yıldız var farzedersek, sadece bizim galaksimizde en az 14 milyar Güneş benzeri yıldız var demektir. Pekii, galaksimizdeki Güneş&#;ten büyük yıldız sayısı kaç tanedir?
Geri kalan büyük kütleli anakol yıldızlarının ve ömrünün sonuna yaklaşmış kırmızı devlerin, tüm yıldızların en fazla %5 veya 6&#;sını oluşturduğu düşünülüyor. Bu da, milyar yıldız içeren Samanyolu&#;ndaki &#;Güneş&#;in ağabeylerinin&#; 24 milyar civarında olduğu anlamına gelir.
Özetle her gün ışığı ile aydınlanıp ısındığınız yıldızımız, galaksimizdeki milyar yıldızdan büyük ve parlakken, sadece 24 milyar yıldızdan daha küçük ve soluktur. Belgesellerde Güneş&#;e yapılan yakıştırmalar, boyu olan birinin yanına &#;lik bir basketbolcu getirip, &#;bak kısa boylusun işte&#; demeye benziyor. Gördüğünüz gibi, yıldızımızın mütevazı olmak için pek bir sebebi bulunmuyor&#;
(*) Tam olarak aynı şey olmasa da, kütleyi &#;ağırlık&#; olarak düşünebilirsiniz.
Hazırlayan: Zafer Emecan
İleri Okuma 1) Evrende var olan yıldız türleri 2) Türlerine göre yıldız miktarı 3) HR Diyagramı
kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Görünür parlaklık ve Mutlak parlaklık
Bir yıldızın görünür parlaklığı, kadir ile ölçülür. Bu kavram Dünya’dan uzaklığı, yıldızlararası toz ve gazın söndürücü etkisi ve atmosferden geçerken uğradığı değişime göre yıldızın parlaklığını belirler. Mutlak kadir yıldız ile Dünya arasındaki mesafe 10 parsek (32,6 ışık yılı) olsa kadir sınıfının ne olacağıdır ve doğrudan yıldızın parlaklığına bağlıdır.
Kadir sınıfı (m)
Yıldız&#; Sayısı[]
0
4
1
15
2
48
3
4
5
1,
6
4,
7
14,
Hem görünür hem de mutlak kadir sınıfı ölçeği logaritmik
