Güvenlik Soruşturması Neden Olumsuz Gelir

Devlet memuru olabilmek için gerekli şartlardan biri de güvenlik soruşturmasının olumlu neticelenmesidir. Güvenlik soruşturması olumsuz çıktı diyen adayların başvurması gereken bazı yollar mevcuttur. Bunlardan ilki tavsiye etmesek de idari başvuru iken diğeri ise etkili ve çözüm üreten asıl yol olan idare mahkemesinde açılacak idari davadır.

Bu tebligatı aldıktan sonra profesyonel bir hukuki yardım almanız gerekmektedir. Zira idari davalar özel hukuk davaları gibi uzun sürelere tabi değildir. Bu durum hak kaybı yaşamanızı olası hale getirmektedir. Güvenlik soruşturması olumsuz çıktı diyen adayların idareye başvurmaları çok tavsiye ettiğimiz bir seçenek değildir. Olumsuzluk nedeniyle ilişiğinizi kesen bir kurumun yaptığı işlemi geri alması gibi bir durumla hiç karşılaşmadık. Ancak tabi ki bu da kanunca öngörülmüş bir haktır. Bunun yerine vakit kaybetmeden idare mahkemelerinde açacağınız iptal ya da tam yargı davaları ile hakkınızda hukuka aykırı olarak tesis edilmiş bir idari işlem varsa iptalini isteyebilirsiniz.

Güvenlik Soruşturması: İlgili kurumun talebi doğrultusunda, yetkili makamlar tarafından kişi hakkında hazırlanan ve kişinin bazı temel haklarını kullanması konusunda sakınca olup olmadığına yönelik hazırlanan rapor olarak tanımlanabilmektedir.

Sabıka Kaydı Araştırması: Yargılanan kişinin tekerrüre esas olacak bir suçunun bulunup bulunmadığının; hükmün tecil durumunun; kamu hizmetlerinden yararlanmak isteyen kişinin yasaklı olup olmadığının; yasal bir koşul varsa kamu görevine girmede mahkumiyet durumunun saptanması için başvurulan süreci ifade etmektedir.

Fişleme: Güvenlik ile ilgili kuruluşların, kendiliğinden bilgi toplayıp depolamaları olarak tanımlanabilmektedir.

Mahallinde Araştırma: Güvenlik soruşturmasında gerekli bilgiler, arşivlerdeki kayıtlardan hakkında bilgi istenilen kişinin yaşadığı çevrede yapacağı araştırmadan elde edilmektedir.

Arşiv Araştırması: Güvenlik soruşturması yapılırken; arşivlerdeki kayıtlardan, adli sicilden, hakkında bilgi istenilen kişinin yaşamını sürdürdüğü çevrede yapacağı araştırmadan yararlanılmasını ifade etmektedir.

Devlet Memuru: Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu kanunun uygulanmasında memur sayılır ( Sayılı DMK – Madde 4). Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlananlar devlet

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanuni Dayanağı

Öncelikle idarenin kadro ve pozisyonlara atama yapmak konusunda takdir yetkisi bulunduğu açık olmakla birlikte, takdir yetkisinin bu yönde kullanılması sonrasında tamamlanan süreçte ilgili mevzuatta öngörülen koşulları taşıyan personelin atamasının yapılması konusunda artık takdir yetkisinden söz edilemeyeceği, bu durumda bağlı yetkisinin olduğu Danıştay yerleşik içtihatlarında belirtilmektedir.

Güvenlik soruşturması olumsuz çıkanlar yılında okullarından veya mesleklerinden ilişiği kesilmiştir. Yaşanan bu olumsuz duruma karşı idari dava açmayanlar maalesef haklarından feragat ettiler.

Halihazırda yürürlükte bulunan Sayılı “Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun‟ u Tarih Sayılı Resmi Gazete yürürlüğe girmiştir.  Aynı şekilde Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği Tarih ve Sayılı Resmi Gazete yayınlanmıştır.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kimlere Yapılır ?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması; gizlilik dereceli birim ve kısımlar ile askeri, emniyet, istihbarat teşkilatlarında ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalıştırılacak personel hakkında yapılmaktadır Temmuz tarihinde hain darbe girişimi sonrası Devlet Memurları Kanunu maddeye eklenen hüküm ile güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması tüm atanacak memurlar için zorunlu hale getirilmiştir.

Asker, polis, öğretmen, doktor, akademik personel, infaz memurları, hemşire ve kamu işçileri dahil olmak üzere kamuya yapılacak tüm alımlarda güvenlik soruşturması yapılmaktadır.

Güvenlik soruşturmasında elenme nedenleri çok çeşitli olabilmektedir. Kendisinin veya ailesinin sabıka kaydı, bank asya hesabı, istihbari bilgi, yurt, dershane veya okul olabilir. Tüm bu nedenler açtığımızda idari davalarda karşılaştığımız durumlardır.

Sabıka Kaydı Araştırması

Kişilerin bazı haklarını kullanabilmeleri için bir engelin bulunup bulunmadığını belirlemek adına istenilen “sabıka kaydı”; vatandaşlar tarafından “temiz kâğıdı” veya “adli sicil belgesi” olarak da nitelendirilebilmektedir. Bu bağlamda sabıka kayıtları; adli sicil bürosunda her hükümlü için ayrı ayrı tutulan ve kişinin geçmiş mahkumiyetleri ve cezasının infazı ile ilgili bilgileri içeren kayıtlar olarak tanımlanabilmektedir ve sabıka kaydının içeriğini, Ceza Mahkemesi Hükümleri oluşturmaktadır. Aynı şekilde e devlet üzerinden sabıka kaydı çıkarılabilmektedir. Son olarak adli sicil kaydı belgesinde hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı görünmez.

Güvenlik soruşturmasında ailenin etkisi çok fazladır. Sabıka kaydı sadece kişiye yapılmak. Kişi ile birlikte birinci derece yakınlarına da yapılmaktadır. Bu araştırmanın gerekçesi ise kişinin içinde bulunduğu ortamdır. Bu husus yönetmelik kapsamında dikkate alınır.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz Çıkanlar Ne Yapmalı ?

Memur olabilmek için, Sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilmiş olan genel ve özel şartları taşımak gerektiği öngörülmektedir. Bu doğrultuda da memuriyete alınmada; kurumların kendi kanun ya da özel mevzuatında belirtilmiş olan özel şartlar yanında vatandaşlık, eğitim, yaş, askerlik ve sağlık koşulları gibi kamu haklarından yasaklı olmamak, belirli sürenin üstünde hapis cezası almamış olmak ve yine bazı suçlardan dolayı hükümlü olmamak şeklindeki genel şartları taşımak gerekmektedir. Bu şartları taşımayanların memur olması mümkün olmadığı gibi, memuriyet sırasında bu koşullardan herhangi birinin kaybedilmesi durumunda da memuriyete son verilebilmektedir.

Güvenlik soruşturması davasını kazananlar, mesleklerine veya okullarına geri dönmekte, bu süreçte kaybettikleri parasal ve özlük haklarını mahkeme kararıyla geri almaktadırlar. Görevlerine iade edilme, yeniden atanma, yerleştirilme hakkı kazanan adaylar öncelikle kurumlarına bu hakları için dilekçe ile başvuruda bulunabilirler. Kurumun 60 gün içerisinde cevap vermemesi ya da açık olarak istemi reddetmesi halinde ise bu duruma ilişkin işlemden kaynaklanan tam yargı davası açılabilmektedir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yılından beri mevzuatımızda yer almakta olup, Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarından sonra sayılı "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu" ile yasal düzenleme yapılarak konu tüm detayları ile hukuki netliğe kavuşturulmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Hizmete Girme” kenar başlıklı Maddesinde “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.” cümlesine yer verilmiş, sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Maddesinde devlet memurluğuna atanacaklarda aranacak genel ve özel şartlar maddeler halinde sayılmıştır.Öte yandan sayılı Hakimler ve  Savcılar Kanunu,   sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu, sayılı TSK Personel Kanunu vb kanunlarda bu mesleklere giriş için özel şartlara yer verildiği görülmektedir. 

Anayasa Mahkemesince /24 sayılı dosyada " sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun"un  “…Milli Savunma Bakanlığı, jandarma,…” ve “…ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel…” ibarelerinin iptaline karar verilmiş,  bu Kanun 1. maddesine yılında sayılı Kanunun maddesi ile eklenen “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerinden bilgi ve belge almaya, 4/12/ tarihli ve sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun inci maddesinin beşinci ve inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında tutulan kayıtlara ulaşmaya, Cumhuriyet başsavcılıkları tarafından yürütülen soruşturma sonuçlarını, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar ile kesinleşmiş mahkeme kararlarını almaya yetkilidir.” şeklindeki fıkra, Anayasa Mahkemesinin / sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

15 Temmuz hain FETÖ darbe girişiminden sonra binlerce memur KHK'lar ile kamu görevinden ihraç edilmiş, sayılı Devlet Memurları Kanununun maddesine eklenen "Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılmış olmak" cümlesi ile güvenlik soruşturması tüm memurlar için zorunlu hale getirilmiştir. Bu kural da, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.

Anayasa Mahkemesince sayılı Kanun ve sayılı Kanunun Maddesine eklenen “Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak.” cümlesinin iptalinden sonra sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu kabul edilmiştir.

" kuralına yer verilmektedir.

Görüleceği üzere Kanun ile güvenlik soruşturması yapılacak olanların kapsamı genişletilmiş olup, buna göre;

-bulunduğu gizlilik dereceli birimler,

-Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma,

-emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli,

-ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel,

-kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler,

-üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler,

-milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaktır.

Kanunda arşiv araştırması 4. Maddede, güvenlik soruşturması 5. Maddede tanımlanmaktadır. Arşiv araştırması kişinin adli sicil kaydının,  kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,  kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,   hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının, mevcut kayıtlardan tespit edilmesi olarak tanımlanmıştır.

Güvenlik soruşturması ise  arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;

a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,

b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,

c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesi olarak tanımlanmıştır.

Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla Değerlendirme Komisyonu kurulacağı, memuriyet veya kamu görevlerine uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal verilerin, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Değerlendirme Komisyonuna iletileceği, Değerlendirme Komisyonunun kendisine iletilen verilere ilişkin nesnel ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunacağı açıkça kurala bağlanmıştır.

Uygulamada en çok görülen ve memur adaylarının güvenlik soruşturmasını olumsuz yapan unsurlardan biri de memuriyetten önce ceza mahkemelerince verilen HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) kararlarıdır.

Ceza Muhakemesi Kanununun maddesinin 5 numaralı bendinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması müessesesi düzenlenmiş bulunmaktadır. Bende göre;  “Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.” 

TCK'nın yürürlüğe girmesinin ardından HAGB kararı alanların memuriyete girip giremeyeceği sorunu idari yargıda tartışılmış, HAGB kararının memuriyete engel olmadığı Danıştay tarafından kabul edilmiştir.

Burada tartışılması gereken husus, memur adayının aldığı cezaların güvenlik soruşturmasını olumsuz yapıp yapmayacağı hususu olup, yukarıda yer verilen madde hükmü çok açık olduğundan ve güvenlik soruşturmasını olumsuz olarak etkilemesine hukuken dayanak olamayacağından salt HAGB kararları dikkate alınarak güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak değerlendirilemeyeceğidir. Yukarıda yer verilen kural uyarınca HAGB kararı hukuki sonuç doğurmayacağından güvenlik soruşturmasına da esas alınmasına imkan yoktur.

Nitekim Danıştay Dairesinin gün ve E/, K/ sayılı kararında;

"Uyuşmazlık bu açıdan değerlendirildiğinde; davacı hakkında mahkumiyet kararını veren Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmede; davacının durumunun Ceza Muhakemesi Kanununun maddesi kapsamında olduğu ve bu maddede aranılan koşulların gerçekleşmiş olduğu sonucuna ulaşılarak sanık hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına hükmedilmesi karşısında, hükmün sanık hakkında hukuki sonuç doğurmayacağının da anılan maddede açıkça belirtilmiş olması nedeniyle davacının memuriyetine engel bir mahkumiyet hükmünün bulunduğundan söz etme olanağı kalmamıştır.” denilerek hükmün açıklanmasının geri bırakılması halinde memuriyete engel bir husus bulunmadığı açıkça ortaya konulmaktadır.

sayılı Kanundan sonra da güvenlik soruşturmasının olumsuz olması nedeniyle ataması yapılmayan aday memurlar için açılan davalarda yürütmeyi durdurma kararı verilmektedir. Ankara 6. İdare Mahkemesinin yeni tarihli bir kararında ();

"Bu durumda, değerlendirme komisyonu tarafından davacı hakkında yer alan arşiv bilgisi kapsamında yapılacak işin mahiyeti ve önemi nedeniyle ataması sakıncalı görülmüş ise de, davacı hakkında Balıkesir 3. Asliye Ceza Mahkemesi'nin E/, K/ sayılı dosyasında "Görevi Yaptırmamak İçin Direnme" suçu kapsamında "hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına" karar verildiği ve Balıkesir 3. Asliye Ceza Mahkemesi'ne 06/04/ tarihli başvuru üzerine 14/04/ tarih ve E/, K/

Anayasa Mahkemesi de günlü Resmi Gazetede yayımlanan bireysel başvuru kararında "güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığı gerekçesiyle teknikerlik görevine başlatılmama işlemine karşı açılan iptal davasında davanın sonucuna etkili iddianın kararda karşılanmaması nedeniyle gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği" sonucuna varmıştıseafoodplus.infoa;

Bu nedenle güvenlik soruşturmasının olumsuz olmasına bağlı olarak atanmamaya dair tesis edilen işleme karşı açılan bir davada, davacının hangi sebeple güvenlik soruşturmasının olumsuz olarak sonuçlandığının ve güvenlik soruşturması neticesinde elde edilen verinin kişinin yapacağı görevi neden olumsuz olarak etkilediğinin açıkça ortaya konulması önemlidir. Bu kapsamda derece mahkemelerinden beklenen, güvenlik soruşturması sonucunda elde edilen bilgilerin neler olduğunu kararında belirtmesi ve söz konusu bilgiyi, davacının yerleştirildiği kurumu ve alacağı görevi göz önünde bulundurarak değerlendirmesidir. Burada önemli olan husus güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasını doğuran tespitlerin davacının şahsından kaynaklanması ya da davacının şahsıyla güncel ve kişisel bir bağlantıyı ortaya koyabilecek nitelikte olmasıdır. Yine bu noktada derece mahkemelerince söz konusu bağlantının nasıl kurulduğunun detaylı bir şekilde gerekçelendirilmesi, keyfîliğin önüne geçebilmek adına önem arz etmektedir.

Mahkeme kararından başvurucunun güvenlik soruşturmasının neden olumsuz olarak kabul edildiği anlaşılamamaktadır. Kararın dayanağı olan istihbari nitelikteki bilginin içeriğinde yer alan tespit aktarılmamış, bu nedenle de güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmasının başvurucunun şahsına bağlı hangi nedenden kaynaklandığı kararda yer almamıştır. Bunun yanı sıra kararda güvenlik soruşturması sonucunda elde edilen bilginin başvurucunun yapacağı göreve hangi nedenle olumsuz bir etki yaptığı da ortaya konulmamıştır.

Kural olarak derece mahkemesi kararında esasa ilişkin hususlarda yeterli gerekçe bulunması hâlinde istinaf merciince bu karara atıfta bulunarak değerlendirme yapılması makul görülebilir. İlk derece mahkemesi kararında gerekçe bulunmadığı hâllerde ise başvurucular tarafından ileri sürülen esaslı itirazların istinaf merciince gerekçeli bir şekilde karşılanması gerekir. Somut olayda başvurucunun temel iddialarının ilk derece mahkemesince kararda tartışılmamasına ve gerekçe oluşturulmamasına rağmen başvurucunun ileri sürdüğü esaslı iddiaların Bölge İdare Mahkemesince de karşılanmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak istihbari bilgilerin idari işlemi neden ve nasıl haklılaştırdığı hususunun derece mahkemelerinin gerekçelerinde yer almadığı görülmektedir. Derece mahkemeleri başvurucu hakkında elde edilen bilgileri herhangi bir şekilde değerlendirmemiş, bilginin tesis edilen işleme ulaşmadaki hukuki etkisi ve benzeri boyutları ile işin esası ile ilgili kendi değerlendirmesini ortaya koymamıştır. Diğer bir ifadeyle başvurucunun güvenlik soruşturmasının sonucuna ilişkin iddiaları yeterli bir şekilde açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu nedenle yargılama süreci bir bütün olarak değerlendirildiğinde başvurucunun gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır." gerekçesine yer verilmektedir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması özellikle 15 Temmuz hain FETÖ darbe girişimi sonrası devletin gösterdiği refleksin bir ürünü olup, Anayasa Mahkemesi kararları uyarınca ancak yasal düzenleme ile ve çerçevesi oluşturularak yapılması mümkün olan uygulamalardır.

Kamu görevlilerinin keyfi tutum ve davranışları ile kişilerin memuriyete girmesi engellenemeyeceği gibi açılan davalarda verilen kararlar dikkate alındığında güvenlik soruşturması olumsuz olanların mahkeme kararı ile memuriyete başladıkları sıkça görülmektedir.

Danıştay ve Anayasa Mahkemesi kararları da konuyu netleştirmiş olup, sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra da cezaların şahsiliği, masumiyet karinesi, HAGB kararlarının dikkate alınmaması vb gerekçeler ile açılan davalarda alınan sonuçlar ile memuriyete engel durumların ortadan kalktığı görülmektedir.

Av. Sadi KAYABAŞI

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir?

Güvenlik soruşturması arşiv araştırmasını kapsayan bir husustur. Kamu görevine geçişte yapılan soruşturmaya arşiv araştırması da dahildir. Ancak önemli olduğu için Kanunda arşiv araştırması güvenlik soruşturmasının yanında yer almıştır.

Şu an için kamuya alımlarda güvenlik soruşturması yapılmıyor. Çünkü Anayasa Mahkemesi tarafından alınan bir iptal kararı var. Bu karar kısmen geçmişe de etki ediyor. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının hukuki zeminine, sebep ve sonuçlarına, dava yollarına vs. geçmeden önce bu iptal kararına, şu an ki mevcut duruma ve geçmiş kararlara nasıl etki ettiğine değineceğiz.

Güvenlik Soruşturması Kalktı mı?

Malum olduğu üzere 15 Temmuz darbe girişimi sonrası kamuya personel alımı işlemleri çok ciddiye alınmaya başlandı. sayılı KHK düzenlemesi ile sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 48 hükmüne her türlü devlet memuru olabilme yolunda kesin surette güvenlik soruşturması şartı getirildi.

Bu çerçevede güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemleri hukuki sınırlarını aşacak şekilde yorumlandı ve bir kısım insanlar bu durumdan mağdur oldular. Ancak tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan Anayasa Mahkemesi kararı ile KHK’nın getirdiği bu güvenlik soruşturması şartı iptal edildi. Bugün kamuya alımlarda güvenlik soruşturması yapılmıyor.
Anayasa Mahkemesinin ilgili kararını şu adreste bulabilirsiniz: seafoodplus.info

Öncelikle yukarıda da belirttiğimiz üzere tüm memurlar için inceleme şartı kalkmış durumdadır.

Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?

İlgili kişinin kamu personeli olmasının ardından hemen güvenlik soruşturması süreci başlar. Bunun için kişiye herhangi bir bildirim vs. yapılmasına gerek yoktur. Kurumlar arası birtakım evrak sonrasında bu süreç başlar.

Güvenlik soruşturmasının ne kadar süreceği ile ilgili net bir şey söylemek zor. Bu tamamen ilgili kuruma, göreve, kişi hakkındaki bilgilere ulaşmaya, alınacak personel sayısına vs. bağlıdır. Genellikle birkaç ayda sonuçlansa da daha uzun sürdüğü de görülmektedir.

Güvenlik Soruşturmasında Nelere Bakılır?

Güvenlik soruşturmasına nelere bakılacağı yukarıda bahsettiğimiz yönetmelik madde 11 hükmünde yer alır. Buna göre şu hususlara dikkat edilir:

• Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakının bulunup bulunmadığı ve sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı
• Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı,
• Yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgili derecesinin iç yüzü ve nedeni, araştırılır.

Güvenlik Soruşturması Olumsuz Çıkanlar Ne Yapabilir?

Güvenlik soruşturması olumsuz çıkan kişiler bunun hukuki denetimini isteyebilir. Çünkü güvenlik soruşturması sonuç olarak bir idari işlemdir ve idarenin tüm işlemleri yargıya idari yargıya konu edilebilir. Bu kapsamda Anayasa mahkemesinin iptal kararı olmasaydı dahi bu konuda idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. 

AYM’nin iptal kararı verildiği sırada güvenlik soruşturması devam eden kişilerin bu soruşturmasının sonlandırılması gerekirdi. Bu şekilde sonuçlanmayan kişiler de iptal davası açarak hakkını yasal olarak arayabilir.

Güvenlik Soruşturması İtiraz

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının neden olumsuz sonuçlandığı genellikle muhataplarına bildirilmemektedir. Öte yandan bu işleme karşı herhangi bir itiraz imkanı da bulunmamaktadır. Bu durumda ancak idari işlemin iptali talepli idari dava açıldığında idarenin bu konudaki savunmasından olumsuzluk nedeni öğrenilebilmektedir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

İdari yargıda görev ve yetki meselesi kamu düzenine ilişkindir. Bu çerçevede idareye karşı açılacak olan davanın hangi mahkemede açılacağı konusu karşımıza çıkar. Güvenlik soruşturması iptal davası, idare mahkemelerinde açılması gerekmektedir. Başka bir ifade ile görevli mahkeme idare mahkemesidir.

Bununla beraber davanın hangi yer idare mahkemesinde açılacağının tespit edilmesi de önemlidir. Biz buna hukuk aleminde yetkili mahkeme meselesi adını veriyoruz. Çünkü yanlış mahkemede açılan davalar yetkisizlik nedeniyle başka mahkemeye gönderilmekte ve dava henüz açılamadan sürüncemede kalabilmektedir. Dolayısıyla sayılı kanunda yer alan yetki kurallarına çok dikkat etmek gerekmektedir. Bu çerçevede uzman bir avukattan kesinlikle yardım alınmalıdır.

İdari Başvuru Nedir?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlanması nedeniyle açılacak olan iptal davalarında dava açmadan önce idareye ön başvuru yapmak zorunlu değildir. Ancak sayılı Yasanın maddesi uyarınca atamama işlemine karşı itiraz yapılabilirse de ülkemiz idare uygulamasında bu yoldan sonuç alınabildiği pek söylenemez. Çünkü bizim bugüne kadarki mesleki tecrübelerimiz göstermektedirki; idare hiç bir zaman olumsuz bir işlemini mahkeme kararı olmadan geri almamaktadır. Bununla birlikte hiçbir idareci/yönetici kendisini güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gibi bir konuda sorumluluk altına sokmamakta, ikballeri açısından riskler almamaktadırlar. Tüm bu sebepler sonucunda idari yargıda zaman kaybetmeden bir avukatla iptal davası açmak isabetli olacaktır.

Dava Açma Süresi – Zamanaşımı Ne Kadardır?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz sonuçlanan kişilerin bu işlemlere karşı kararın kendilerine tebliğiden itibaren 60 gün içinde  güvenlik soruşturması davası iptal davalarını açmaları gerekmektedir. Aksi halde açılan davalar süre yönünden reddolunacaktır. İdari yargıda dava açma süresi kamu düzenine ilişkin olduğu varsayılır. Dolayısıyla ne zaman farkedilirse edilsin idari yargı mercii tarafından süresinde açılmayan dava hakkında süre yönünden red kararı verilmesi gerekmektedir.

Güvenlik Soruşturması İdare Mahkemesi Süreci Nasıldır?

İdare mahkemeleri, kural olarak yazılı yargılama usulüne uygulanır(İYUK m.1/2). İdari mahkemesi inceleme evrak üzerinden yapılır. İlk incelemede davanın gerekli şartları taşıyıp taşımadığı, özellikle İYUK 3. ve 5. maddeye uygun olup olmadığı kontrol edilir.  3. ve 5. maddeye aykırılık bulunduğu takdirde, “otuz gün içinde 3 ve 5 inci maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak üzere dilekçelerin reddine karar verilir.

İdare mahkemesi dava açıldıktan sonra ara karar kurarak davalı idareden savunma talep eder. Davalı idare 30 gün içinde (Bu süre mahkeme tarafından azaltılabilir) savunmasını yapar. İdare mahkemesi davalı idarenin savunmasından sonra yürütme durdurma kararını görüşür. Yürütme durdurma kararı verilmesi durumunda kişi mesleğine başlar. Fakat dava esastan devam eder. Yürütme durdurma kararına karşı 7 gün içinde taraflar Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilebilir.

Bu tarz bir idari davanın Yürütmenin Durdurulması talepli açılması gerekmektedir.

Yürütmenin Durdurulmasıyla İlgili Emsal Karar

Van 4. İdare Mahkemesi Esas No: /

• Güvenlik Soruşturması İptal Davası
• Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu

… Bu durumda; her ne kadar davacının, Hakkari Üniversitesi Eğitim Fakültesi bünyesinde araştırma görevlisi olmaya hak kazanmasına rağmen hakkında yapılan güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle ataması yapılmamış ise de, sayılı Kanun’un maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin 8. numaralı alt bendinin tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tarih ve E/73, K/65 sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı ile iptal edildiği, yukarıda alıntısına yer verilen Danıştay kararında da belirtildiği gibi Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiş olduğu bilindiği halde görülmekte olan davaların Anayasa’ya aykırılığı saptanmış hükümler dikkate alınarak çözümlenmelerinin Anayasa’nın üstünlüğü ve Hukuk Devleti ilkesine aykırı olacağı açık bulunduğundan, yasal dayanağı ortadan kalkan dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.

Dava konusu işlemin sebep unsuru yönünden yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş olup, davalı idarece sayılı Devlet Memurları Kanunu ve ilgili mevzuatı uyarınca davacı araştırma görevlisi adayının diğer atama şartlarını sağlayıp sağlamadığı hususunda değerlendirme yapılarak atama işleminin tesis edilebileceği tabiidir.

Diğer yandan; dava konusunun kamu görevine girme hakkı ve çalışma hürriyetine ilişkin olduğu ve davacının işsiz kalacağı hususu gözetildiğinde, dava sonuçlanıncaya kadar işlemin uygulanmaya devam etmesi halinde telafisi güç zararların doğabileceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden sayılı Kanun’un 27’nci maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, tebligatın tamamlanmasına, bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içerisinde Erzurum Bölge İdare Mahkemesi’ne itiraz yolu açık olmak üzere, 16/04/ tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

İdari Süreçlerde Avukat Desteğinin Önemi Nedir?

Şuan sizin için belirsiz diyebileceğimiz bir süreç söz konusudur. Ancak hukuki süreç başlatacak olan kişilerin alanında uzman idare avukatıyla süreci takip etmeleri gerekmektedir.

Daha fazla makale için tıklayınız.

Avukata Danışmak Ücretli Midir?

Dava Nasıl Açılır?