Hadis Terim Anlamı
kaynağı değiştir]
Ahmed İbn-i Hanbel, Şafiî ve İmam Mâlik gibi, hadisleri derleyen ve fıkhî görüşlerini bu rivayetlere dayandıran nakilcilerden oluşuyordu. Nakilciler rivayet zinciri açısından "sahih" gördükleri hadisleri muhkem nasslar olarak değerlendirirler ve akıl yönünden kritiğe tâbî tutmazlar.
Rivayetçi eğilimlerin bir başka karakteristiği, halkın nezdinde hadislerin itibarını artırmak için hadis imamlarına insan üstü vasıflar yüklenmesidir. Bu rivayetlere göre hadis imamları milyonlarca hadisi râvî zincirleriyle birlikte hafızalarında tutabilirler. İmam Buhârî, bir hadisi kaynağından almak için aylarca yolculuk yapar, ancak rivayet eden kişinin boş eliyle ahıra götürerek atını kandırdığı için hadisi ondan almaktan vazgeçer, şartlarına tamamen uygun bile olsa rüyasında peygamberi görerek kaydettiği bütün hadisleri tasdik ettirir.
İmamiyye Şiiliği yalnızca 12 imam kanalıyla gelen söz ve rivayetleri dinî kaynak (hadis) olarak kabul etmektedir.[] Bu anlayışta İslâm Peygamberi'nin sözleri yanında 12 imamın söz ve hikâyelerine de hadis denilir.
Kur'ancılar[değiştir kaynağı değiştir]
Hadis kelimesi Arapçada yeni, haber ve söz mânâlarına gelmektedir. Çoğulu ehâdîstir. (Arapça:&#;أَحَادِيث)[1][2][26]
Yeni, yani Arapça olarak cedîd, kadîm yani eskinin zıttı olarak gelir ve büyük ihtimalle cedîdden kasıt, Allah rasulünün sözleri, kadîm ise âyetlerdir.[26]
Tanım[değiştir HADİSile İLİŞKİLİ MADDELER
&#; Madde sayfasına gitHz. Peygamber’in sözlerini, fiillerini ve tasviplerini ifade eden terim; hadisleri tesbit, nakil ve anlamaya yönelik ilim.
Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onaylarının ortak adı, şer‘î delillerin ikincisi.Hadis anlamında kullanılan bir terim.Hz. Peygamber’e nisbet edilen söz ve haber anlamında hadis terimi.Hz. Peygamber’in Kur’an dışında Allah’a dayandırarak söylediği hadisler.Hadisi kaynağına isnat ederek nakletmek anlamında terim.Hadisi usulüne uygun olarak rivayet etme anlamında terim.Hadislerin bir hocadan öğrenilmesi, başkalarına öğretilmesi ve rivayet edilmesi metotlarının ortak adı.Râvinin hocasından öğrendiği hadisi başkasına rivayet edinceye kadar ezberinde saklaması anlamında hadis terimi.Bir hadisi veya bir sözü ilk söyleyene nisbet etmek için senedinde yer alan râvilerin adlarını zikretme anlamında hadis terimi.Hadisin senedinden sonra gelen rivayet anlamında hadis terimi.Öğrendiği hadisi rivayet eden kimse anlamında terim.Hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan kimse.Hadis nakil ve rivayetini meslek edinip çok miktarda hadisi ezbere bilen kimse.Daha çok, hadis rivayetine yeni başlayan kimseleri ifade eden bir terim.Hadisçiler ve hadis taraftarları anlamında terim.
Çeşitli konulara dair kırk hadisi ihtiva eden eserlerin ortak adı.Hadislerin büyük bir kısmını ve genellikle güvenilir olanlarını ihtiva eden altı hadis kitabı.Hadis literatüründe en güvenilir hadis kitabı için kullanılan tabir.Âlî isnadla rivayet edilen hadisleri toplayan kitap türü.Bir kişinin rivayet ettiği hadisleri veya bir konuya dair rivayetleri toplayan telif türüne verilen ad.Bir muhaddisin veya çeşitli âlimlerin garîb ve nâdir rivayetlerini bir araya getiren kitap türü.Rivayetleri konularına göre sıralayan kitap türü.Bir hadis kitabındaki rivayetleri daha farklı isnadlarla toplayan hadis kitabı türü.Yaşları veya aynı hocalardan hadis almaları dolayısıyla akran olan râvilerin birbirinden hadis rivayet etmesi anlamında bir terim.Zayıf olan ve rivayetleri kabul edilmeyen râvilere dair kaleme alınmış eserlerin ortak adı.Hadis usulü veya onun alt disiplinleri anlamında terim.Rivayetlerin sağlamlık derecesini tesbit etmeyi konu alan hadis ilim dalı.Hadislerin anlaşılmasını ve onlardan hüküm çıkarılmasını konu edinen ilim dalı.Hadis metinlerinde geçen nâdir kelimeleri konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.Hadislerin sıhhatini zedeleyen kusurları inceleyen disiplin.Birbirlerine zıtmış gibi görünen makbul hadisler ve bu hadisleri inceleyen ilim dalı.Hadis ilminin, râvileri ve güvenilirlik derecelerini belirlemeye yarayan yan dalları için kullanılan bir terim.Hadis ilminin hadislerin ne maksatla söylendiğini araştıran dalı.Hadis râvilerinin isim ve künyelerini konu alan ilim dalı.Hadis öğrenimi için kurulan medrese.EMÎRÜ’l-MÜ’MİNÎN fi’l-HADÎSDönemindeki âlimler arasında en üstün seviyeye ulaşmış hadis hâfızları için kullanılan bir tabir.Senedinde kopukluk bulunmayan rivayet anlamında hadis terimi.Ferd veya garîb bir hadisin başka yollardan rivayet edilip edilmediğinin araştırılması anlamında hadis terimi.Genellikle hadisin kıraat yoluyla rivayet edildiğini gösteren terim.Hadis rivayet usullerinden biri.Bir muhaddisin rivayet ettiği hadisleri veya bir âlimin okutacağı metni talebeye yazdırması anlamında terim.Hadisin icâzet yoluyla rivayet edildiğini göstermek için kullanılan terim.Genellikle hadisin semâ yoluyla rivayet edildiğini belirten terim.Farklı isnadları bulunan bir hadisi rivayet ederken isnadların birinden diğerine geçmeyi ve bunların ortak râvisinden sonra konulan özel işareti belirten hadis terimi.Uzun bir hadisin belli bir kısmını alıp rivayet etme anlamında bir terim.İki veya daha çok hadisi bir hadis gibi rivayet etme anlamında terim.Aynı muhaddisten hadis rivayet eden iki râvinin ölüm tarihleri arasında uzun bir zaman diliminin bulunmasını ifade eden hadis terimi.Râvinin hadis rivayetine ehliyetini yok eden akıl eksikliği ve zayıflığı hali.İsnadda veya metindeki kelimeleri yerini değiştirerek rivayet etmek anlamında hadis terimi.Hadis metninde bir kelimenin yanlışlığına veya bir rivayetin zayıflığına işaret etmek için kullanılan terim.Çok hadis rivayet eden yedi sahâbî hakkında kullanılan terim.Çok hadis rivayet etmesiyle tanınan sahâbî.Çok hadis rivayet eden yedi sahâbîden biri.En çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.ABDULLAH b. ÖMER b. HATTÂBHz. Ömer’in oğlu, en çok hadis rivayet eden, en çok fetva veren yedi sâhâbîden ve abâdileden biri.Hz. Peygamber’in amcasının oğlu, tefsir ve fıkıh ilimlerinde otorite kabul edilen ve çok hadis rivayet edenler arasında yer alan sahâbî.Hz. Peygamber’e hizmetiyle tanınan ve en çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri. ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim. ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.’den fazla hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.Konusunun doğruluğu bilgisini bizzat kendisi veren haber anlamında kelâm ve fıkıh usulü terimi.Bir sahâbî veya tevâtür sayısının altındaki birkaç sahâbî tarafından rivayet edilip daha sonra özellikle tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn dönemlerinde yaygın kabul gören haber.Mütevâtir derecesine ulaşmayan haber.Haber-i vâhidin en üst derecesi için kullanılan hadis terimi.Güvenilir bir râvinin kendisinden daha güvenilir râviye aykırı olarak rivayet ettiği hadis anlamında bir terim.Zayıf rivayetleri ifade etmek üzere kullanılan hadis terimi.Senedin sahâbîden sonra gelen kısmında bir veya daha çok râvisi atlanarak rivayet edilen hadis anlamında terim.Daha çok, Hz. Peygamber’in bir davranışını veya sözünü râvilerin birbirine göstererek veya söyleyerek rivayet ettikleri hadis anlamında terim.Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onaylarının ortak adı, şer‘î delillerin ikincisi.Hadis anlamında kullanılan bir terim.Hz. Peygamber’e nisbet edilen söz ve haber anlamında hadis terimi.Hz. Peygamber’in Kur’an dışında Allah’a dayandırarak söylediği hadisler.Hadisi kaynağına isnat ederek nakletmek anlamında terim.Hadisi usulüne uygun olarak rivayet etme anlamında terim.Hadislerin bir hocadan öğrenilmesi, başkalarına öğretilmesi ve rivayet edilmesi metotlarının ortak adı.Râvinin hocasından öğrendiği hadisi başkasına rivayet edinceye kadar ezberinde saklaması anlamında hadis terimi.Bir hadisi veya bir sözü ilk söyleyene nisbet etmek için senedinde yer alan râvilerin adlarını zikretme anlamında hadis terimi.Hadisin senedinden sonra gelen rivayet anlamında hadis terimi.Öğrendiği hadisi rivayet eden kimse anlamında terim.Hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan kimse.Hadis nakil ve rivayetini meslek edinip çok miktarda hadisi ezbere bilen kimse.Daha çok, hadis rivayetine yeni başlayan kimseleri ifade eden bir terim.Hadisçiler ve hadis taraftarları anlamında terim.Çeşitli konulara dair kırk hadisi ihtiva eden eserlerin ortak adı.Hadislerin büyük bir kısmını ve genellikle güvenilir olanlarını ihtiva eden altı hadis kitabı.Hadis literatüründe en güvenilir hadis kitabı için kullanılan tabir.Âlî isnadla rivayet edilen hadisleri toplayan kitap türü.Bir kişinin rivayet ettiği hadisleri veya bir konuya dair rivayetleri toplayan telif türüne verilen ad.Bir muhaddisin veya çeşitli âlimlerin garîb ve nâdir rivayetlerini bir araya getiren kitap türü.Rivayetleri konularına göre sıralayan kitap türü.Bir hadis kitabındaki rivayetleri daha farklı isnadlarla toplayan hadis kitabı türü.Yaşları veya aynı hocalardan hadis almaları dolayısıyla akran olan râvilerin birbirinden hadis rivayet etmesi anlamında bir terim.Zayıf olan ve rivayetleri kabul edilmeyen râvilere dair kaleme alınmış eserlerin ortak adı.Hadis usulü veya onun alt disiplinleri anlamında terim.Rivayetlerin sağlamlık derecesini tesbit etmeyi konu alan hadis ilim dalı.Hadislerin anlaşılmasını ve onlardan hüküm çıkarılmasını konu edinen ilim dalı.Hadis metinlerinde geçen nâdir kelimeleri konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.Hadislerin sıhhatini zedeleyen kusurları inceleyen disiplin.Birbirlerine zıtmış gibi görünen makbul hadisler ve bu hadisleri inceleyen ilim dalı.Hadis ilminin, râvileri ve güvenilirlik derecelerini belirlemeye yarayan yan dalları için kullanılan bir terim.Hadis ilminin hadislerin ne maksatla söylendiğini araştıran dalı.Hadis râvilerinin isim ve künyelerini konu alan ilim dalı.Hadis öğrenimi için kurulan medrese.EMÎRÜ’l-MÜ’MİNÎN fi’l-HADÎSDönemindeki âlimler arasında en üstün seviyeye ulaşmış hadis hâfızları için kullanılan bir tabir.Senedinde kopukluk bulunmayan rivayet anlamında hadis terimi.Ferd veya garîb bir hadisin başka yollardan rivayet edilip edilmediğinin araştırılması anlamında hadis terimi.Genellikle hadisin kıraat yoluyla rivayet edildiğini gösteren terim.Hadis rivayet usullerinden biri.Bir muhaddisin rivayet ettiği hadisleri veya bir âlimin okutacağı metni talebeye yazdırması anlamında terim.Hadisin icâzet yoluyla rivayet edildiğini göstermek için kullanılan terim.Genellikle hadisin semâ yoluyla rivayet edildiğini belirten terim.Farklı isnadları bulunan bir hadisi rivayet ederken isnadların birinden diğerine geçmeyi ve bunların ortak râvisinden sonra konulan özel işareti belirten hadis terimi.Uzun bir hadisin belli bir kısmını alıp rivayet etme anlamında bir terim.İki veya daha çok hadisi bir hadis gibi rivayet etme anlamında terim.Aynı muhaddisten hadis rivayet eden iki râvinin ölüm tarihleri arasında uzun bir zaman diliminin bulunmasını ifade eden hadis terimi.Râvinin hadis rivayetine ehliyetini yok eden akıl eksikliği ve zayıflığı hali.İsnadda veya metindeki kelimeleri yerini değiştirerek rivayet etmek anlamında hadis terimi.Hadis metninde bir kelimenin yanlışlığına veya bir rivayetin zayıflığına işaret etmek için kullanılan terim.Çok hadis rivayet eden yedi sahâbî hakkında kullanılan terim.Çok hadis rivayet etmesiyle tanınan sahâbî.Çok hadis rivayet eden yedi sahâbîden biri.En çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.ABDULLAH b. ÖMER b. HATTÂBHz. Ömer’in oğlu, en çok hadis rivayet eden, en çok fetva veren yedi sâhâbîden ve abâdileden biri.Hz. Peygamber’in amcasının oğlu, tefsir ve fıkıh ilimlerinde otorite kabul edilen ve çok hadis rivayet edenler arasında yer alan sahâbî.Hz. Peygamber’e hizmetiyle tanınan ve en çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri. ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim. ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.’den fazla hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.Konusunun doğruluğu bilgisini bizzat kendisi veren haber anlamında kelâm ve fıkıh usulü terimi.Bir sahâbî veya tevâtür sayısının altındaki birkaç sahâbî tarafından rivayet edilip daha sonra özellikle tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn dönemlerinde yaygın kabul gören haber.Mütevâtir derecesine ulaşmayan haber.Haber-i vâhidin en üst derecesi için kullanılan hadis terimi.Güvenilir bir râvinin kendisinden daha güvenilir râviye aykırı olarak rivayet ettiği hadis anlamında bir terim.Zayıf rivayetleri ifade etmek üzere kullanılan hadis terimi.Senedin sahâbîden sonra gelen kısmında bir veya daha çok râvisi atlanarak rivayet edilen hadis anlamında terim.Daha çok, Hz. Peygamber’in bir davranışını veya sözünü râvilerin birbirine göstererek veya söyleyerek rivayet ettikleri hadis anlamında terim.Her hakkı mahfuzdur.TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır. TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?BAŞKA BİR MADDE GÖSTER kaynağı değiştir]
HADİSile İLİŞKİLİ MADDELER
&#; Madde sayfasına git
Hz. Peygamber’in sözlerini, fiillerini ve tasviplerini ifade eden terim; hadisleri tesbit, nakil ve anlamaya yönelik ilim.
Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onaylarının ortak adı, şer‘î delillerin ikincisi.
Hadis anlamında kullanılan bir terim.
Hz. Peygamber’e nisbet edilen söz ve haber anlamında hadis terimi.
Hz. Peygamber’in Kur’an dışında Allah’a dayandırarak söylediği hadisler.
Hadisi kaynağına isnat ederek nakletmek anlamında terim.
Hadisi usulüne uygun olarak rivayet etme anlamında terim.
Hadislerin bir hocadan öğrenilmesi, başkalarına öğretilmesi ve rivayet edilmesi metotlarının ortak adı.
Râvinin hocasından öğrendiği hadisi başkasına rivayet edinceye kadar ezberinde saklaması anlamında hadis terimi.
Bir hadisi veya bir sözü ilk söyleyene nisbet etmek için senedinde yer alan râvilerin adlarını zikretme anlamında hadis terimi.
Hadisin senedinden sonra gelen rivayet anlamında hadis terimi.
Öğrendiği hadisi rivayet eden kimse anlamında terim.
Hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan kimse.
Hadis nakil ve rivayetini meslek edinip çok miktarda hadisi ezbere bilen kimse.
Daha çok, hadis rivayetine yeni başlayan kimseleri ifade eden bir terim.
Hadisçiler ve hadis taraftarları anlamında terim.
Çeşitli konulara dair kırk hadisi ihtiva eden eserlerin ortak adı.
Hadislerin büyük bir kısmını ve genellikle güvenilir olanlarını ihtiva eden altı hadis kitabı.
Hadis literatüründe en güvenilir hadis kitabı için kullanılan tabir.
Âlî isnadla rivayet edilen hadisleri toplayan kitap türü.
Bir kişinin rivayet ettiği hadisleri veya bir konuya dair rivayetleri toplayan telif türüne verilen ad.
Bir muhaddisin veya çeşitli âlimlerin garîb ve nâdir rivayetlerini bir araya getiren kitap türü.
Rivayetleri konularına göre sıralayan kitap türü.
Bir hadis kitabındaki rivayetleri daha farklı isnadlarla toplayan hadis kitabı türü.
Yaşları veya aynı hocalardan hadis almaları dolayısıyla akran olan râvilerin birbirinden hadis rivayet etmesi anlamında bir terim.
Zayıf olan ve rivayetleri kabul edilmeyen râvilere dair kaleme alınmış eserlerin ortak adı.
Hadis usulü veya onun alt disiplinleri anlamında terim.
Rivayetlerin sağlamlık derecesini tesbit etmeyi konu alan hadis ilim dalı.
Hadislerin anlaşılmasını ve onlardan hüküm çıkarılmasını konu edinen ilim dalı.
Hadis metinlerinde geçen nâdir kelimeleri konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
Hadislerin sıhhatini zedeleyen kusurları inceleyen disiplin.
Birbirlerine zıtmış gibi görünen makbul hadisler ve bu hadisleri inceleyen ilim dalı.
Hadis ilminin, râvileri ve güvenilirlik derecelerini belirlemeye yarayan yan dalları için kullanılan bir terim.
Hadis ilminin hadislerin ne maksatla söylendiğini araştıran dalı.
Hadis râvilerinin isim ve künyelerini konu alan ilim dalı.
Hadis öğrenimi için kurulan medrese.
EMÎRÜ’l-MÜ’MİNÎN fi’l-HADÎS
Dönemindeki âlimler arasında en üstün seviyeye ulaşmış hadis hâfızları için kullanılan bir tabir.
Senedinde kopukluk bulunmayan rivayet anlamında hadis terimi.
Ferd veya garîb bir hadisin başka yollardan rivayet edilip edilmediğinin araştırılması anlamında hadis terimi.
Genellikle hadisin kıraat yoluyla rivayet edildiğini gösteren terim.
Hadis rivayet usullerinden biri.
Bir muhaddisin rivayet ettiği hadisleri veya bir âlimin okutacağı metni talebeye yazdırması anlamında terim.
Hadisin icâzet yoluyla rivayet edildiğini göstermek için kullanılan terim.
Genellikle hadisin semâ yoluyla rivayet edildiğini belirten terim.
Farklı isnadları bulunan bir hadisi rivayet ederken isnadların birinden diğerine geçmeyi ve bunların ortak râvisinden sonra konulan özel işareti belirten hadis terimi.
Uzun bir hadisin belli bir kısmını alıp rivayet etme anlamında bir terim.
İki veya daha çok hadisi bir hadis gibi rivayet etme anlamında terim.
Aynı muhaddisten hadis rivayet eden iki râvinin ölüm tarihleri arasında uzun bir zaman diliminin bulunmasını ifade eden hadis terimi.
Râvinin hadis rivayetine ehliyetini yok eden akıl eksikliği ve zayıflığı hali.
İsnadda veya metindeki kelimeleri yerini değiştirerek rivayet etmek anlamında hadis terimi.
Hadis metninde bir kelimenin yanlışlığına veya bir rivayetin zayıflığına işaret etmek için kullanılan terim.
Çok hadis rivayet eden yedi sahâbî hakkında kullanılan terim.
Çok hadis rivayet etmesiyle tanınan sahâbî.
Çok hadis rivayet eden yedi sahâbîden biri.
En çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.
ABDULLAH b. ÖMER b. HATTÂB
Hz. Ömer’in oğlu, en çok hadis rivayet eden, en çok fetva veren yedi sâhâbîden ve abâdileden biri.
Hz. Peygamber’in amcasının oğlu, tefsir ve fıkıh ilimlerinde otorite kabul edilen ve çok hadis rivayet edenler arasında yer alan sahâbî.
Hz. Peygamber’e hizmetiyle tanınan ve en çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.
ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
’den fazla hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
Konusunun doğruluğu bilgisini bizzat kendisi veren haber anlamında kelâm ve fıkıh usulü terimi.
Bir sahâbî veya tevâtür sayısının altındaki birkaç sahâbî tarafından rivayet edilip daha sonra özellikle tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn dönemlerinde yaygın kabul gören haber.
Mütevâtir derecesine ulaşmayan haber.
Haber-i vâhidin en üst derecesi için kullanılan hadis terimi.
Güvenilir bir râvinin kendisinden daha güvenilir râviye aykırı olarak rivayet ettiği hadis anlamında bir terim.
Zayıf rivayetleri ifade etmek üzere kullanılan hadis terimi.
Senedin sahâbîden sonra gelen kısmında bir veya daha çok râvisi atlanarak rivayet edilen hadis anlamında terim.
Daha çok, Hz. Peygamber’in bir davranışını veya sözünü râvilerin birbirine göstererek veya söyleyerek rivayet ettikleri hadis anlamında terim.
Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onaylarının ortak adı, şer‘î delillerin ikincisi.
Hadis anlamında kullanılan bir terim.
Hz. Peygamber’e nisbet edilen söz ve haber anlamında hadis terimi.
Hz. Peygamber’in Kur’an dışında Allah’a dayandırarak söylediği hadisler.
Hadisi kaynağına isnat ederek nakletmek anlamında terim.
Hadisi usulüne uygun olarak rivayet etme anlamında terim.
Hadislerin bir hocadan öğrenilmesi, başkalarına öğretilmesi ve rivayet edilmesi metotlarının ortak adı.
Râvinin hocasından öğrendiği hadisi başkasına rivayet edinceye kadar ezberinde saklaması anlamında hadis terimi.
Bir hadisi veya bir sözü ilk söyleyene nisbet etmek için senedinde yer alan râvilerin adlarını zikretme anlamında hadis terimi.
Hadisin senedinden sonra gelen rivayet anlamında hadis terimi.
Öğrendiği hadisi rivayet eden kimse anlamında terim.
Hadisleri öğrenip rivayet etmekle meşgul olan kimse.
Hadis nakil ve rivayetini meslek edinip çok miktarda hadisi ezbere bilen kimse.
Daha çok, hadis rivayetine yeni başlayan kimseleri ifade eden bir terim.
Hadisçiler ve hadis taraftarları anlamında terim.
Çeşitli konulara dair kırk hadisi ihtiva eden eserlerin ortak adı.
Hadislerin büyük bir kısmını ve genellikle güvenilir olanlarını ihtiva eden altı hadis kitabı.
Hadis literatüründe en güvenilir hadis kitabı için kullanılan tabir.
Âlî isnadla rivayet edilen hadisleri toplayan kitap türü.
Bir kişinin rivayet ettiği hadisleri veya bir konuya dair rivayetleri toplayan telif türüne verilen ad.
Bir muhaddisin veya çeşitli âlimlerin garîb ve nâdir rivayetlerini bir araya getiren kitap türü.
Rivayetleri konularına göre sıralayan kitap türü.
Bir hadis kitabındaki rivayetleri daha farklı isnadlarla toplayan hadis kitabı türü.
Yaşları veya aynı hocalardan hadis almaları dolayısıyla akran olan râvilerin birbirinden hadis rivayet etmesi anlamında bir terim.
Zayıf olan ve rivayetleri kabul edilmeyen râvilere dair kaleme alınmış eserlerin ortak adı.
Hadis usulü veya onun alt disiplinleri anlamında terim.
Rivayetlerin sağlamlık derecesini tesbit etmeyi konu alan hadis ilim dalı.
Hadislerin anlaşılmasını ve onlardan hüküm çıkarılmasını konu edinen ilim dalı.
Hadis metinlerinde geçen nâdir kelimeleri konu alan ilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
Hadislerin sıhhatini zedeleyen kusurları inceleyen disiplin.
Birbirlerine zıtmış gibi görünen makbul hadisler ve bu hadisleri inceleyen ilim dalı.
Hadis ilminin, râvileri ve güvenilirlik derecelerini belirlemeye yarayan yan dalları için kullanılan bir terim.
Hadis ilminin hadislerin ne maksatla söylendiğini araştıran dalı.
Hadis râvilerinin isim ve künyelerini konu alan ilim dalı.
Hadis öğrenimi için kurulan medrese.
EMÎRÜ’l-MÜ’MİNÎN fi’l-HADÎS
Dönemindeki âlimler arasında en üstün seviyeye ulaşmış hadis hâfızları için kullanılan bir tabir.
Senedinde kopukluk bulunmayan rivayet anlamında hadis terimi.
Ferd veya garîb bir hadisin başka yollardan rivayet edilip edilmediğinin araştırılması anlamında hadis terimi.
Genellikle hadisin kıraat yoluyla rivayet edildiğini gösteren terim.
Hadis rivayet usullerinden biri.
Bir muhaddisin rivayet ettiği hadisleri veya bir âlimin okutacağı metni talebeye yazdırması anlamında terim.
Hadisin icâzet yoluyla rivayet edildiğini göstermek için kullanılan terim.
Genellikle hadisin semâ yoluyla rivayet edildiğini belirten terim.
Farklı isnadları bulunan bir hadisi rivayet ederken isnadların birinden diğerine geçmeyi ve bunların ortak râvisinden sonra konulan özel işareti belirten hadis terimi.
Uzun bir hadisin belli bir kısmını alıp rivayet etme anlamında bir terim.
İki veya daha çok hadisi bir hadis gibi rivayet etme anlamında terim.
Aynı muhaddisten hadis rivayet eden iki râvinin ölüm tarihleri arasında uzun bir zaman diliminin bulunmasını ifade eden hadis terimi.
Râvinin hadis rivayetine ehliyetini yok eden akıl eksikliği ve zayıflığı hali.
İsnadda veya metindeki kelimeleri yerini değiştirerek rivayet etmek anlamında hadis terimi.
Hadis metninde bir kelimenin yanlışlığına veya bir rivayetin zayıflığına işaret etmek için kullanılan terim.
Çok hadis rivayet eden yedi sahâbî hakkında kullanılan terim.
Çok hadis rivayet etmesiyle tanınan sahâbî.
Çok hadis rivayet eden yedi sahâbîden biri.
En çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.
ABDULLAH b. ÖMER b. HATTÂB
Hz. Ömer’in oğlu, en çok hadis rivayet eden, en çok fetva veren yedi sâhâbîden ve abâdileden biri.
Hz. Peygamber’in amcasının oğlu, tefsir ve fıkıh ilimlerinde otorite kabul edilen ve çok hadis rivayet edenler arasında yer alan sahâbî.
Hz. Peygamber’e hizmetiyle tanınan ve en çok hadis rivayet eden sahâbîlerden biri.
ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
ile arasında hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
’den fazla hadis rivayet eden sahâbîler için kullanılan terim.
Konusunun doğruluğu bilgisini bizzat kendisi veren haber anlamında kelâm ve fıkıh usulü terimi.
Bir sahâbî veya tevâtür sayısının altındaki birkaç sahâbî tarafından rivayet edilip daha sonra özellikle tâbiîn ve tebeu’t-tâbiîn dönemlerinde yaygın kabul gören haber.
Mütevâtir derecesine ulaşmayan haber.
Haber-i vâhidin en üst derecesi için kullanılan hadis terimi.
Güvenilir bir râvinin kendisinden daha güvenilir râviye aykırı olarak rivayet ettiği hadis anlamında bir terim.
Zayıf rivayetleri ifade etmek üzere kullanılan hadis terimi.
Senedin sahâbîden sonra gelen kısmında bir veya daha çok râvisi atlanarak rivayet edilen hadis anlamında terim.
Daha çok, Hz. Peygamber’in bir davranışını veya sözünü râvilerin birbirine göstererek veya söyleyerek rivayet ettikleri hadis anlamında terim.
Her hakkı mahfuzdur.TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
Ana akım mezhepler, hadisleri İslâm'ın kutsal kitabı olan Kur'ân'ın açıklayıcısı tamamlayıcısı görürler. Hadis uzmanı İbnü's-Salah, hadis ile dinin diğer yönleri arasındaki ilişkiyi şöyle açıklar: "Çeşitli dallardaki ilimlerin içlerinden en önemlisi fıkıhtır."[]İbn Hâcer "Buradaki 'diğer bilimler'den kastedilen dinle ilgili olanlardır" diye açıklıyor, "Kur'an tefsiri, hadis ve hukuk. Hadis ilmi, bu üç ilimden her birinin sergilediği ihtiyaçtan dolayı en yaygın olanı hâline geldi. İhtiyaç ortadadır. Kur'an tefsir'ine gelince, Allah'ın kelâmını açıklamak için tercih edilen yol, İslâm Peygamberi'nin sözü olarak kabul edilenler iledir. Buna bakan, kabul edilebiliri kabul edilemezden ayırma ihtiyacındadır. Fıkıhla ilgili olarak fakih, istisna için kabul edilebilir olana delil göstermeye muhtaçtır ki bu ancak hadis ilmiyle mümkün olan bir şeydir.” []