Halveti Tarikatı Kolları
kaynağı değiştir]
Halvet’îyye yolu Pîr Ömer Halvetî ile birlikte yaygınlık kazanmaya başlamışsa da sonrasında pek çok kollar zuhur etmiş ve bu nedenle de "tarikatların anası" olarak anılmıştır. Halvet gönlünden Allah'tan gayrısını uzaklaştırmak ya da Allah'tan gayrısından uzaklaşarak ona yaklaşmak üzere yalnız kalmak anlamlarına kullanılır.
Özellikle Osmanlı döneminde Anadolu, Balkanlar, Ortadoğu ve Afrika'da geniş bir yayılma alanı bulmuştur. Kıbrıs'ta Gazimagosa'ya Kutub Osman Efendi gitmiştir. Kurucusu Türk olan Halveti tarikatı, Azerbaycan'ın Şah İsmail trafından Şiileştirilmeden önce Şirvanşahlar devletinde yaygındı. Merkezi bugünkü Bakü şehrinde bulunan Şirvanşahlar devletinin son hükümdarları Halveti şeyhlerine büyük saygı göstermişler, zaviyelerini saray binasının yanıbaşına açmalarına müsaade etmişlerdir. "Pîr-i Sâni" olarak anılan Seyyid Yahya Şirvanî tarîkatın yüzyıllarda Osmanlı coğrafyasında yayılmasını sağlayan en önemli sîmâlarından biridir. Günümüzde de Halveti mensupları tarafından okunan Vird-i Settar ismiyle anılan eser Yahya Şirvani'ye aittir. Yahya Şirvani tarafından yetiştirilen dervişlerin Anadolu'ya halife olarak gönderilmeleri tarikatın Anadolu'da yayılmasında etkili olmuştur.
Kol ve şubeleri[değiştir Tarikatlarda şeyhden şeyhe ulaşarak tarikat pirine, ondan da yine şeyhten şeyhe, böylece Hz. peygamber'e kadar ulaştığı kabul edilen zincire, silsile-i tarikat denir.
Bununla ilgili olarak mutasavvıflar, silsilenin nikah-ı manevi olduğunu, nasıl nikah ile insanların nesli, meşru bir şekilde devam ediyorsa, manevi nikah tabir edilen silsileyle de tarikat geleneği devam etmektedir. Böyle bir zincirle Hz. Peygamber'e bağlı olmayan şahsın, tarikat bünyesinde irşada ehliyeti kabul edilmediği gibi, manen yetişmesi ve gelişmesi de mümkün değildir.
Tarikatların en önemli özelliklerinden biri olan Hz. Peygamber'e kadar ulaşan kesiksiz bir silsileye sahip olmaları şartını, Aziz Mahmud Hüdayı , "Tevhid'den istifade için, mutlaka kesiksiz bir silsileye sahip bir mürşid-i kamil tarafından telkin edilmesinin zorunlu olduğu" şeklinde ifade eder.
Tarikat silsilelerinin ortaya çıkışı da, muhtemelen tarikatların oluşmaya başladığı XIII. yüzyıldan sonradır. Diğer taraftan her hangi bir tarikatın silsilesini ele aldığımız zaman, iki kategoriden oluştuğunu görüyoruz. Bunlardan birinci kısım, tarikatın esas kurucusu sayılan ve tarikatın genellikle adını aldığı zattan, Hz. Peygamber'e kadar olan isnadı teşkil eder.
Tasavvuf tarihi boyunca, tarikat geleneğinde iki esaslı silsile kabul edile gelmiştir. Bunların biri Hz. Ali'ye, diğeri Hz. Ebubekir'e nisbet olunur. Hz. Peygamber'in Hz. Ebubekir'e zikir olarak Lafza-i Celali, Hz. Ali'ye Kelime-i Tevhid'i telkin ettiği belirtilir. Bu anlayışa göre, seafoodplus.infober, Mekke'den Medine'ye hicret esnasında saklandıkları mağarada bağdaş kurup, oturmuş olan yol arkadaşı Hz. Ebubekir'in kulağına kalbi zikri üç defa telkin ettiği kabul edilir.
Yine, rivayete göre bir gün Hz. Ali, Peygamberimizden, Allah'a en yakın, kullara en kolay yolu göstermesini istemiştir. Bunun üzerine Hz. Peygamber, huzurlarında Hz. Ali'ye diz çöktürüp, gözlerini yumdurmuştur. Kendisine bu durumda üç defa açıktan "La ilahe illallah" cümlesini tekrar etmesini söylemiş, Hz. Ali de tekrar etmiştir.
Tarikatlar zamanla bu iki olaya dayanarak, silsileleri Hz. Ebubekir'e ulaşanlar ve zikr-i hafiyi esas alanlar, silsileleri Hz. Ali'ye ulaşıp, zikr-i cehri'yi esas alanlar diye iki kategoriye ayrılmıştır.
Hâtem-ül Enbiyâ Hazret-i Muhammed Mustafa (s.a.v)
1. Şah-ı Velayed Hazret-i Aliyyül Murtaza (k.v ve r.a) ()
Hazret-i İmam-ı Hasan-ül Mücteba (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Hüseyin-i Kerbela (Radiyallahü Anh) (Kerbela, ö)
Hazret-i İmam-ı Zeynel Abidin (Radiyallahü Anh) (Medine, ö. )
.Hazret-i İmam-ı Muhammed Bakır (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Cafer-i Sadık (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Musa-i Kâzım (Radiyallahü Anh) (Bağdat, ö)
Hazret-i İmam-ı Aliyyül Rıza (Radiyallahü Anh) (Tus, ö. )
Hazret-i İmam-ı Muhammed Takî (Radiyallahü Anh) (Bağdat ö)
Hazret-i İmam-ı Aliyyül Nakî (Radiyallahü Anh) (Samarra, ö. )
Hazret-i İmam-ı Hasan-ül Askerî (Radiyallahü Anh) (Samarra, ö)
Hazret-i İmam-ı Muhammed Mehdi (Radiyallahü Anh) (Samarra,..)
2- Hazret-i Seyyid-üt Tâbiîn Ebû Sa'id Hasan bin Yesâr el Basrî ()
3- Hazret-i Şeyh-ül Lâmi Habib el Acemî (?)
4- Hazret-i Şeyh Kebir Ebû Süleyman Davûd bin Nasır et Tâî (?)
5- Hazret-i Şeyh Fahim Ebûl Mahfuz Maruf Aliyy’ül Kerhî bin Firûzî (?)
6- Hazret-i Şeyh Kerim ebû'l Hasan Sırrı es Sakatî (?)
7- Hazret-i Şeyh Seyyidü't Tâife-i Sûfıyye Ebû-l Kasım Cüneyd bin Muhammed el Bağdadî (?)
Buraya kadar olan silsile, Kadiriyye, Mevleviyye, Bayramiyye, Sühreverdiyye, Desukiyye gibi, silsilesi Hz. Ali'ye ulaşan pek çok tarikatla aynıdır .
8- Hazret-i Şeyh Ebû Ali Ahmed Mimşâd ed Dineverî (?)
9- Hazret-i Ebû Abdullah Muhammed Dineverî (?)
Hazret-i Şeyh Ebu Hafs Kadı Vecihüddin Ömer el Bekrî Sühreverdi (?)
Hazret-i Şeyh Ebû’n Necib Ziyâüddîn Abdülkâhir el Bekrî es Sühreverdî ()
Hazret-i Şeyh Ebu Reşid Kutbuddin el Ebheri (Ebheriyye tarikatı piri) (?)
Hazret-i Şeyh Rüknuddîn Muhammed Nehhâs el Buharî (?)
Hazret-i Şeyh Şihâbüddîn Muhammed et Tebrizî (?-?)
Hazret-i Şeyh es Seyyid Cemâleddîn-i Şirâzî (Tebrizî) (?)
Hazret-i Zâhidiyye tarikatının pîri İbrahim Zahîd Geylânî (?)
Silsile burada ikiye ayrılır. Buradan sonra İbrahim Zahid Geylani'nin halifelerinden Şeyh Ahi Muhammed Harezmi ile Halvetiye Tarikatı başlayıp, devam ederken; Şeyh Safiyyuddin Erdebili ile Safeviyye, diğer ismiyle Erdebiliyye Tarikatı ortaya çıkacaktır.
Hazret-i Şeyh Kerîmüddin Ahi Muhammed bin Nuru'l Halvetî (Harezmi) (?)
Hazret-i Pîr Ebû Abdullah Sîracüddin Ömer bin Ekmelüddin el Geylânî el Lahcî Halveti (?)
Eş Şeyh Ebu Abdullah Siracüddîn Ömer Hazretleri, Geylan'ın Lahcan kasabasında doğmuştur. Burada yetiştikten sonra Harezm'de bulunan amcası Ahî Muhammed bin Nur el Halveti'nin yanına gitmiştir. Ondan inabe aldıktan sonra seyr u sülukta ilerleyerek hülefasının en ilerileri arasında görülmüştür. 'de amcası ve şeyhi Ahî Muhammed Nuru'l Halveti Hazretlerinin vefatı üzerine irşat makamına oturmuştur. Fıtrî kemalatı ve manevi mevki itibariyle Halvetiyye tarikatının kurucusu ve Pir'i olmuştur. Bir müddet sonra Tebriz yakınlarındaki Hûy (Hoy) kasabasına, bir aralık Mısır'a oradan da Hicaz'a gidip hac farizasını yerine getirmiştir. Sonunda Sultan Üveys'in daveti üzerine Herat'a gelmiştir. Orada iken bir rivayete göre 'da, bir rivayete göre de 'de Hakk'ın rahmetine kavuşmuştur.
Halvet anlayışı; Halvetilik bir tarikat olarak ortaya çıkmadan önce ve sonra, hemen hemen bir çok tarikatta uygulanan bir metottu. Halvet'in bir tarikat adı olarak ortaya çıkışı ise, Ebu Abdullah Siraceddin Ömer bin Ekmeleddin el-Geylani el-Lahici (ö/) ile birliktedir.
Bu zatın halvet'i çok sevip, hayatı boyunca büyük bir çınar ağacının kovuğunda defalarca halvet çıkarmasından dolayı, kendisine Halveti lakabı verilmiştir. Bu lakap da Halveti tarikatına ad olmuştur.
Hz. Pir Ömerü'l Halveti (k.s.) hakkındaki rivayetlerden biri de O'nun manevi cihat, ibadet ve takva ehli olup kırk erbain çıkardığı ve halvette gün kaldığıdır. Ondan sonra gelen büyük pirlerden biri de Seyyid Yahya-i Şirvanî Hazretleri'dir. Bu zat-ı âli Seyyid İmam Musa Kâzım Hazretleri'nin torunlarındandır. Şirvan'ın merkezi olan Şumâhi'de doğar. Manevi feyzini Şeyh Sadreddin Hıtavi Hazretleri'nden alır. Halifelik makamına erişir. Şeyhinin damadı olmakla şereflenir. Şumâhi'den Bakü'ye geçerek ömrünün sonuna kadar orada yaşar ve ümmetin irşadına gayret eder.
Kırk kadar şube kurucusu yetiştiren Halveti tarikatının bugünkü feyz ve tesiri, Hz. Şirvanî'nin İslâm dünyasının çeşitli bölgelerine gönderdiği halifeleriyle gerçekleşmiştir. Onun kendi tedris ve irşat halkasında bin kadar halife yetiştirdiği söylenir. Bu halifelerden en büyüklerinin isimleri arasında:
eş Şeyh Dede Ömer Rûşenî
eş Şeyh Ali Alaaddîn
eş Şeyh Pir Şükrullah el Ensârî
eş Şeyh Habîb Karamanî
eş Şeyh Muhammed Bahâüddîn el Erzincânî'nin isimleri zikredilebilir.
Hz. Şirvanî'nin İslâm âlemine kazandırdığı : Şifâü'l Esrar, Esrârü'l Vahy, Merâtib-i Esrârü'l Kalb, Esrârü'l Vuzû, Rumûzu'l İrşâdât, Menâzilü'l Arifin,
Şerh-i Esmâ-i Seb'a, Şerh-i Süâlât-ı Gülşen-i Râz, Atvârü'l Kalb, Esrârü'l Talibin isimli tasavvufî eserleri mevcuttur. Bunlar arasında kelime-i tevhitteki harflerin sayısına eşit olmak üzere yirmi dört bölümden düzenlenmiş Esrârü't Talibin adlı risalenin dervişlerin istifade edebilecekleri önemli bir kaynak olduğu rivayet edilir.
Hz. Şirvanî'nin tertibi olan yukarıda adını zikretmediğimiz bir eseri daha vardır. Bu eser, Halvetiyye şubelerinin hepsinde çok önemsenen, kitabın özeti olduğu ifade edilen ve zikir esnasında okunan "Vird-i Settâr"dır. Bu eser, "Vird-i Yahya" ya da "Evrâd-ı Şerif" diye de bilinmektedir.
Hz. Pir Ömerü'l Halveti'nin şer'î esaslar üzerine kurduğu ve ikinci Pir Seyyid Yahya-i Şirvanî Hazretleri'nin zamanın icaplarına göre daha da geliştirip genişlettiği Halveti tarikatı, Hz. Şirvanî'den sonra dört ana şubeye ayrıldı:
1. Ruşeniyye: 'de dâr-ı beka eyleyen Aydınlı Dede Ömer Ruşenî Hazretleri tarafından kurulmuştur.
Dede Ömer Ruşenî Hazretleri'nin irşat ve terbiyesi altında yetişen halifelerinden ikisi, eş Şeyh Ebu Abdurrahman Muhammed Demirtaş Hazretleri tarafindan Demirtaşiyye ve eş Şeyh es Seyyid İbrahim Gülşenî Hazretleri tarafindan Gülşeniyye-i Halvetiyye kolları kurulmuştur.
Halvetiyye'nin Gülşeniyye kolundan da eş Şeyh Hasan Sezai Efendi Hazretleri tarafından Sezaiyye-i Halvetiyye, eş Şeyh Hasan Hâleti Efendi Hazretleri tarafindan Hâletiyye-i Halvetiyye kolları açılmıştır.
2. Cemaliyye: ya da 'da vefat ettiği sanılan Amasyalı Cemaleddin Halveti Hazretleri tarafından kurulmuştur. Kanunî Sultan Süleyman'ın mürşid-i kâmili olan bu zat-ı âli, Çelebi Halife ve Aksarayî namıyla da tanınırdı.
Halvetiyye'nin Cemaliyye kolundan eş Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Sünbüliyye kolu, Arif-i billah eş Şeyh Şaban-ı Velî Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Şabaniyye kolu, eş Şeyh es Seyyid Ahmed el Harirî el Assâlî Hazretleri tarafından Assâliyye kolu ve eş Şeyh es Seyyid Muhammed el Bahşi Hazretleri tarafından Bahşiyye kolu açılmıştır.
Halvetiyye Şabaniyye kolundan Karabaş-ı Velî diye anılan eş Şeyh Ali Alaaddîn Efendi Hazretleri tarafından Karabaşiyye kolu açılmış olup bu koldan da eş Şeyh Nasuhî Muhammed el Halveti Hazretleri'ne nispet edilen Halvetiyye'nin Nasûhiyye kolu ve eş Şeyh Şemsüddîn Mustafa el Bekrî'ye nispet edilen Bekriyye kolu açılmıştır. Nasûhiyye kolundan da el Hac Mustafa Efendi Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Çerkeşiyye kolu ve bu koldan da eş Şeyh Hacı Halil Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Haliliyye ve eş Şeyh Kuşadalı İbrahim Efendi Hazretleri'ne nispet edilen İbrahimiyye kolları açılmıştır.
Halvetiyye'nin Bekriyye kolundan ise, eş Şeyh Mehmet Kemaleddin el Bekri Hazretleri'ne nispet edilen Kemaliyye kolu, eş Şeyh Seyyid Şemsüddîn Muhammed b. Salim el Hafenî Hazretleri'ne nispet edilen Hafeniyye kolu, ve bu koldan da eş şeyh es Seyyid Ahmed et Ticani Hazretleri'ne nispet edilen Ticaniyye kolu açılmıştır. Yine Halvetiyye'nin Bekriyye kolundan eş Şeyh Muhammed b. Abdülkerim el Medenî es Semanî Hazretleri'ne nispet edilen Semaniyye (Sümmaniyye) kolu, eş Şeyh Seyyid Feyzeddin Hüseyin es Semanî Hazretleri'ne nispet edilen Fevziyye kolu, eş Şeyh Şihabüddîn Ahmed ed Derderi Hazretleri'ne nispet edilen Derderiyye (Dardariyye) kolu ve bu koldan da eş Şeyh Seyyid Ahmed es Sâvî Hazretleri'ne nispet edilen Saviyye kolu açılmıştır.
3. Ahmediyye: 'da dâr-ı beka eyleyen Şeyh Ahmed Şemseddin Hazretleri tarafından kurulmuştur.
Halvetiyye'nin Ahmediyye kolundan eş Şeyh Ramazanüddîn Mahfi Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Ramazaniyye kolu, eş Şeyh İbrahim Ümmî Sinan Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Sinaniyye kolu, eş Şeyh Hasan Hüsameddîn el Buhari el Uşşakî Hazretleri'ne nispet edilen Uşşakıyye kolu, eş Şeyh Niyazî Muhammed el Mısrî Hazretleri'ne nispet edilen Mısrîyye kolu açılmıştır. Halvetiyye'nin Ramazaniyye kolundan eş Şeyh Hasan Burhaneddîn Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Cihangiriye kolu, eş Şeyh Muhammed el Buhûrî Hazretleri'ne nispet edilen Buhûriyye kolu, eş Şeyh es Seyyid Ahmed Raûfî Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Raûfıyye kolu. eş şeyh Nureddîn Muhammed el Cerrahi Hazretleri'ne nispet edilen Cerrahiyye kolu, eş Şeyh Mehmed Hayati Efendi'ye nispet edilen Hayatiyye kolu açılmıştır. Halvetiyye'nin Sinaniyye kolundan eş Şeyh Mustafa Muslihiddîn Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Muslihiyye kolu ve bu koldan eş Şeyh es Seyyid Ahmed Zehri Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Zehriyye kolu açılmıştır.
4. Şemseddin-i Sivasiyye: Bu kol, Ahmediyye kolundan devam eder. Şemseddin-i Ahmed Sivasî Hazretleri tarafından kendi adına açılmış olup Halvetiyye'nin Sivasiyye kolu olarak bilinmektedir.
Cenab-ı Hakk'ın yardım ve inayeti, Hz. Peygamber Efendimiz'in ruhani yardımı ve Halveti meşayihinin himmetleri ile çevre bölgelere halifeler göndermek suretiyle tarikatı yayma faaliyetleri, Yahya-ı Şirvani Hazretleri'nin gayretleri ile genişleyerek yukarıda adlarını zikrettiğimiz asıl dört şubeye-Ruşeniyye, Cemaliyye, Assaliyye, Bahşiyye- sonra bu şubelerden kol kol başka şubelerden de Halvetiyye tarikatı kırk şubeye kadar ulaşmıştır.
Halvetilerde ikinci Pir kabul edilen Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra Halveti tarikatı dört ana şubeye ayrılmıştır. Ruşeniyye, Cemaliyye, Ahmediyye ve Şemsiye. Şeyh Ahmed Şemseddin tarafından kurulan Ahmediyye’den ise dört kol ortaya çıkmıştır.
eş Şeyh Pir Ebu Abdullah Siracüddîn Ömerü'l Halveti'den sonra Halvetilik silsilesi şöyle devam eder:
Hazret-i Pir Ahi Mirem Muhammed Halveti (?)
Hazret-i Şeyh Hacı İzzeddin Halvetî (?)
Hazret-i Şeyh Sadreddin Hiyavî (?)
Hazret-i Pîr-i sânî eş Şeyh Seyyid Celaleddin-i Yahya-ı Şirvânî el Baküvî (?)
Hazret-i Şeyh Pîr Muhammed Bahaüddin-i Erzincanî (?)
Halvetiye Tarikatının başta Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra dört ana kola ayrıldığını görüyoruz.
Bu ana kollar şunlardır:
1. Ruşeniyye-i Halvetiyye: Bu kol Yahya-ı Şirvani'nin baş halifesi ve postnişini Dede Ömer Ruşeni'nin kurduğu bir koldur.
2. Cemaliyye-i Halvetiyye: Bu kol Çelebi Halife olarak meşhur olmuş, Şeyh Mehmed Çelebi Cemale'ye aittir.
3. Şemsiyye-i Halvetiyye: Bu tarikat da Halvetiyye'nin ana kollarından biridir. Bu tarikatın kurucusu Şeyh Şemseddin Ahmed Sivasi'dir.
4. Ahmediyye-i Halvetiyye: Bu kol, Ahmed Şemseddin Marmaravi'ye aittir. Halveti şeyhlerinden Mehmed Nazmi'nin Halvetiye'nin bu koluyla ilgili değerlendirmeleri oldukça ilginçtir. Ona göre bu kola mensup olanların hepsi üseafoodplus.info tarikat içi taassubuna tipik örnek teşkil eden bu görüşe cevabı, Tıbyan sahibi Haririzade Kemaleddin Efendi verecektir. Haririzade, Şeyh Mehmed Nazmi'nin haksızlık ettiğini ve bunun doğru olmadığını belirtir. Hazret-i Şeyh İbrahim Kamil Tacettin Kayserî (?-?)
Hazret-i Şeyh Kabaklarlı Alaaddin Uşşaki Halveti (?)
Hazret-i Şeyh Yiğit Başı Veli Ahmet Şemseddin-i Marmaravî (Ahmediye Kolu) (?)
Hazret-i Şeyh Hacı İzzettin Karamanî (Habib Ömer) Efendi (?)
Hazret-i Şeyh Kasım Efendi Karahisarî (?)
Hazret-i Şeyh Muhammed Muhyiddin Karahisarî (?)
Hazret-i Pir Ramazan Efendi Mahfî Karahisarî (Ramazaniye Kolu) (?)
Şeyh Ramazan-ı Mahfî Efendi, senesinde Afyonkarahisar’da dünyaya geldi. Ramazaneddîn-i Mahfî diye tanınmıştır. Aklî ve naklî ilimleri tamamlayarak Şeyh Kâsım Çelebi’den el almıştır. Şeyh Kâsım Çelebi Hazretlerinin vefâtından sonra da onun halîfesi Şeyh Muhammed Muhyiddîn Karahisârî’nin (vefât) yanında seyr ü sülûkunu tamamlamış ve onun halîfesi olmuştur. Şeyh Ramazan Efendi, Şeyh Muhammed Muhyiddîn Efendi’den aldığı hilâfet ile yılında İstanbul’a gelmiştir.
Sevenlerinden biri olan Bezzazistan Kethüdası Hüsrev Çelebi tarafından Koca Mustafa Paşa’da kendisi için bir tekke binâ ettirmişseafoodplus.infoân Tekkesi diye de bilinen dergâhın şeyhliğini üstlenerek irşâd vazifesine başlamıştır. Kumaşçılıkla iştigâlle kalmayıp onların bir tür vekilliğini ve kâhyalığını da yaptığı için kendisine Bezirgân denilen Hüsrev Çelebi, bu binâyı senesinde Koca Mimar Sinân’a yaptırmıştır. On üç adet dervîş hücresi, selâmlık mekânları, harem ile diğer müştemilat ortadan kaldırılmış olup, câmi-tevhîdhâne niteliğinde olan ana yapı hâlen mevcuttur. Dergâhın ilk şeyhi Ramazan Efendi’ye izâfeten Ramazan Efendi Tekkesi diye de anıla gelmiştir. Ramazan Efendi’nin türbesinin barındığı için de hem âsitâne hem de pîr-evi olma niteliğini kazanmıştır.
Ramazaniyye Şubesinin Kurucusu
Ramazaniyye, Halvetiyye tarîkatının Ahmediyye kolunun bir şubesidir. Adını, Şeyh Ramazaneddîn-i Mahfî Hazretlerinden almıştır. Ramazan Efendi son zamanlarında tekkesinde halktan uzak bir hayat yaşardı. Yetmiş altı yıllık ömrünün otuz iki yılını dergâhta şeyhlik yaparak sürdürmüştür. senesinde vefât ederek tekkesinin avlusuna defnedilmiştir. Vefatına “Rızâ-i pâk”, “eş-Şeyhü’l-mücâhid”,“Ka’betü’l-uşşâk” “geçti şeyh bugün” ve “tarîk-i tâc” gibi tarihler düşürülmüştür. Şeyh Ramazan Efendi, “Mahfî” mahlasından da anlaşıldığı gibi kemâlini gizleyen bir Allah dostudur. Sefîne-i Evliyâ adlı eserin müellifi Şeyh Hüseyîn Vassâf’ın ifâdesi ile “tarîk-i tesettür”e yani tarikatta gizliliğe meyyaldir. Bu nedenle zamanında gerekli şöhreti bulamamış, hayatı ayrıntılı olarak kaleme alınmamıştır. Ramazan Efendi’nin pek çok halîfesi vardır.
Rüyaları Tabir Ederdi
Ramazan Efendi, rüyâ tâbiri ilminde, zamanının İbn-i Sîrîn’i denilecek kadar ileri şahsiyetti. “Mahfî” mahlasını kullandığı ilâhîlerinin olduğu kaydedilmektedir. Kütüphane kayıtlarında Ramazan Efendi’ye nispet edilen akaid şerhleri vardır.
Şu beyti pek meşhûrdur:
Mahfî bugünü gözleyip
Girdi yola aşk özleyip
Âşıkları cem eyleyip
Gitsin bugün hû hû deyu
Tasavvuf hakkında şu güzel sözleri söylemiştir;
Tasavvuf, kimse gönlün yıkmamaktır
Haram ve nehyi olana bakmamaktır
Yemişçi Hasan Paşa dergaha sığındı Sultan seafoodplus.info Han’ın vezirlerinden Güzelce Mahmud Paşa, Ramazan Efendi’nin müridlerindendi. Vezirliği tamamen terk edip tasavvufa yönelmek istiyordu. Günün birinde Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa’nın elinden kaçıp Ramazan Efendi’ye sığınmıştı. Sadrazam, onun dergahda olduğunu haber alınca hemen adamlarını gönderip veziri yakalamalarını emretti. Fakat, Ramazan Efendi, Mahmud Paşa’yı onlara teslim etmedi. Sadrazam, kendisi gelip veziri almak isteyince Ramazan Efendi: “Bizim dergahımızda paşa yoktur, cümlesi dervişdir. İsterseniz hepsi gelsin, siz de bakınız, hangisi Mahmud Paşa ise alınız! diye buyurdu. Dervişler tek tek dergahdan çağrıldı. Mahmud Paşa da onların arasında aba giymiş olarak bulunmakta idi. Hasan Paşa onu görünce:“İşte aradığım budur” diyemedi. Dergahdan ayrıldı gitti.
Buradan Tevhid Kokusu Geliyor Şeyh Sünbül Sinân Efendi’nin şöyle bir keramet gösterdiği rivayet edilir. Ramazan Efendi’in türbesinin olduğu yer evvelce bir arsa halinde imiş. Şeyh Sünbül Sinân Hazretleri bir gün buradan geçerken oturmuşlar “Buradan tevhid kokusu geliyor” buyurmuşlardır. Oysa Ramazan Efendi bu mahalde bulunmuyorlardı, hatta doğmamıştı bile.
Ramazaniyye yolunun diğer şubeleri ve pirleri:
Cihângiriyye/İstanbul-Cihangir(Şeyh Hasan Burhâneddîn-i Cihângirî Efendi, vefât)
Buhûriyye(Şeyh Muhammed el-Buhûrî Efendi, vefât)
Raûfiyye/İstanbul-Üsküdar(Şeyh Seyyîd Ahmed Raûfî Efendi, vefât)
Cerrâhiyye/İstanbul-Karagümrük(Şeyh Muhammed Nûreddîn Cerrâhî Efendi, vefât)
Hayâtiyye(Şeyh Muhammed Hayâtî Efendi, vefât)
Hazret-i Şeyh Mestçi Ali er-Rumî (ö. /)
Hazret-i Şeyh Mestçizâde İbrahim İbn-i Ali Rumî (ö. /)
Hazret-i Şeyh Debbağ Ali er-Rumî Halveti (ö/)
Hazret-i Şeyh Lofçavî Fadıl Ali er-Rumî (ö/)
Hazret-i Şeyh Abdullah bin Fadıl Ali Efendi er-Rumî (ö/)
Hazret-i Pir El Hacc Şakir Mehmet Halveti Dobniçevi (?-?) ?>
Halvetilerde ikinci Pir kabul edilen Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra Halveti tarikatı dört ana şubeye ayrılmıştır. Ruşeniyye, Cemaliyye, Ahmediyye ve Şemsiye. Şeyh Ahmed Şemseddin tarafından kurulan Ahmediyye’den ise dört kol ortaya çıkmıştır.
Halvetiye Tarikatı, bu dört ana koldan sonra, bir çok alt şubelere ayrılır. Tasavvuf tarihinde en çok kol ve şubelere sahip tarikat olarak nitelendirebileceğimiz hatta bu özelliğinden dolayı tasavvuf ehli tarafından önceleri "Tarikat kuluçkası", zamanla "Tarikat fabrikası" denile gelmiştir.
Hazret-i Şeyh Kutb-ül Arifin Bedreddin Seyyid Mustafa Efendi Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Süleyman Efendi Halife Zenica'vi (ö)
Hazret-i Şeyh İbrahim Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Seyyid İsmail Bin Şeyh İbrahim Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Hasan Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Ali Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Ömer-ül Mütlei Selanikî (ö)
Hazret-i Şeyh Abdullah Halkî İştipî (ö)
Hazret-i Şeyh Mehmed Ali Vahdetî İştipî ()
Hazret-i Şeyh Abdülkadir Sebâtî Sinopî ()
Hazret-i Şeyh İbrahim Kanâatî Gümülcinevî ()
nest...
Tarikatlarda şeyhden şeyhe ulaşarak tarikat pirine, ondan da yine şeyhten şeyhe, böylece Hz. peygamber'e kadar ulaştığı kabul edilen zincire, silsile-i tarikat denir.
Bununla ilgili olarak mutasavvıflar, silsilenin nikah-ı manevi olduğunu, nasıl nikah ile insanların nesli, meşru bir şekilde devam ediyorsa, manevi nikah tabir edilen silsileyle de tarikat geleneği devam etmektedir. Böyle bir zincirle Hz. Peygamber'e bağlı olmayan şahsın, tarikat bünyesinde irşada ehliyeti kabul edilmediği gibi, manen yetişmesi ve gelişmesi de mümkün değildir.
Tarikatların en önemli özelliklerinden biri olan Hz. Peygamber'e kadar ulaşan kesiksiz bir silsileye sahip olmaları şartını, Aziz Mahmud Hüdayı , "Tevhid'den istifade için, mutlaka kesiksiz bir silsileye sahip bir mürşid-i kamil tarafından telkin edilmesinin zorunlu olduğu" şeklinde ifade eder.
Tarikat silsilelerinin ortaya çıkışı da, muhtemelen tarikatların oluşmaya başladığı XIII. yüzyıldan sonradır. Diğer taraftan her hangi bir tarikatın silsilesini ele aldığımız zaman, iki kategoriden oluştuğunu görüyoruz. Bunlardan birinci kısım, tarikatın esas kurucusu sayılan ve tarikatın genellikle adını aldığı zattan, Hz. Peygamber'e kadar olan isnadı teşkil eder.
Tasavvuf tarihi boyunca, tarikat geleneğinde iki esaslı silsile kabul edile gelmiştir. Bunların biri Hz. Ali'ye, diğeri Hz. Ebubekir'e nisbet olunur. Hz. Peygamber'in Hz. Ebubekir'e zikir olarak Lafza-i Celali, Hz. Ali'ye Kelime-i Tevhid'i telkin ettiği belirtilir. Bu anlayışa göre, seafoodplus.infober, Mekke'den Medine'ye hicret esnasında saklandıkları mağarada bağdaş kurup, oturmuş olan yol arkadaşı Hz. Ebubekir'in kulağına kalbi zikri üç defa telkin ettiği kabul edilir.
Yine, rivayete göre bir gün Hz. Ali, Peygamberimizden, Allah'a en yakın, kullara en kolay yolu göstermesini istemiştir. Bunun üzerine Hz. Peygamber, huzurlarında Hz. Ali'ye diz çöktürüp, gözlerini yumdurmuştur. Kendisine bu durumda üç defa açıktan "La ilahe illallah" cümlesini tekrar etmesini söylemiş, Hz. Ali de tekrar etmiştir.
Tarikatlar zamanla bu iki olaya dayanarak, silsileleri Hz. Ebubekir'e ulaşanlar ve zikr-i hafiyi esas alanlar, silsileleri Hz. Ali'ye ulaşıp, zikr-i cehri'yi esas alanlar diye iki kategoriye ayrılmıştır.
1. Şah-ı Velayed Hazret-i Aliyyül Murtaza (k.v ve r.a) ()
Hazret-i İmam-ı Hasan-ül Mücteba (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Hüseyin-i Kerbela (Radiyallahü Anh) (Kerbela, ö)
Hazret-i İmam-ı Zeynel Abidin (Radiyallahü Anh) (Medine, ö. )
.Hazret-i İmam-ı Muhammed Bakır (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Cafer-i Sadık (Radiyallahü Anh) (Medine, ö)
Hazret-i İmam-ı Musa-i Kâzım (Radiyallahü Anh) (Bağdat, ö)
Hazret-i İmam-ı Aliyyül Rıza (Radiyallahü Anh) (Tus, ö. )
Hazret-i İmam-ı Muhammed Takî (Radiyallahü Anh) (Bağdat ö)
Hazret-i İmam-ı Aliyyül Nakî (Radiyallahü Anh) (Samarra, ö. )
Hazret-i İmam-ı Hasan-ül Askerî (Radiyallahü Anh) (Samarra, ö)
Hazret-i İmam-ı Muhammed Mehdi (Radiyallahü Anh) (Samarra,..)
2- Hazret-i Seyyid-üt Tâbiîn Ebû Sa'id Hasan bin Yesâr el Basrî ()
3- Hazret-i Şeyh-ül Lâmi Habib el Acemî (?)
4- Hazret-i Şeyh Kebir Ebû Süleyman Davûd bin Nasır et Tâî (?)
5- Hazret-i Şeyh Fahim Ebûl Mahfuz Maruf Aliyy’ül Kerhî bin Firûzî (?)
6- Hazret-i Şeyh Kerim ebû'l Hasan Sırrı es Sakatî (?)
7- Hazret-i Şeyh Seyyidü't Tâife-i Sûfıyye Ebû-l Kasım Cüneyd bin Muhammed el Bağdadî (?)
Buraya kadar olan silsile, Kadiriyye, Mevleviyye, Bayramiyye, Sühreverdiyye, Desukiyye gibi, silsilesi Hz. Ali'ye ulaşan pek çok tarikatla aynıdır .
8- Hazret-i Şeyh Ebû Ali Ahmed Mimşâd ed Dineverî (?)
9- Hazret-i Ebû Abdullah Muhammed Dineverî (?)
Hazret-i Şeyh Ebu Hafs Kadı Vecihüddin Ömer el Bekrî Sühreverdi (?)
Hazret-i Şeyh Ebû’n Necib Ziyâüddîn Abdülkâhir el Bekrî es Sühreverdî ()
Hazret-i Şeyh Ebu Reşid Kutbuddin el Ebheri (Ebheriyye tarikatı piri) (?)
Hazret-i Şeyh Rüknuddîn Muhammed Nehhâs el Buharî (?)
Hazret-i Şeyh Şihâbüddîn Muhammed et Tebrizî (?-?)
Hazret-i Şeyh es Seyyid Cemâleddîn-i Şirâzî (Tebrizî) (?)
Hazret-i Zâhidiyye tarikatının pîri İbrahim Zahîd Geylânî (?)
Silsile burada ikiye ayrılır. Buradan sonra İbrahim Zahid Geylani'nin halifelerinden Şeyh Ahi Muhammed Harezmi ile Halvetiye Tarikatı başlayıp, devam ederken; Şeyh Safiyyuddin Erdebili ile Safeviyye, diğer ismiyle Erdebiliyye Tarikatı ortaya çıkacaktır.
Hazret-i Şeyh Kerîmüddin Ahi Muhammed bin Nuru'l Halvetî (Harezmi) (?)
Hazret-i Pîr Ebû Abdullah Sîracüddin Ömer bin Ekmelüddin el Geylânî el Lahcî Halveti (?)
Eş Şeyh Ebu Abdullah Siracüddîn Ömer Hazretleri, Geylan'ın Lahcan kasabasında doğmuştur. Burada yetiştikten sonra Harezm'de bulunan amcası Ahî Muhammed bin Nur el Halveti'nin yanına gitmiştir. Ondan inabe aldıktan sonra seyr u sülukta ilerleyerek hülefasının en ilerileri arasında görülmüştür. 'de amcası ve şeyhi Ahî Muhammed Nuru'l Halveti Hazretlerinin vefatı üzerine irşat makamına oturmuştur. Fıtrî kemalatı ve manevi mevki itibariyle Halvetiyye tarikatının kurucusu ve Pir'i olmuştur. Bir müddet sonra Tebriz yakınlarındaki Hûy (Hoy) kasabasına, bir aralık Mısır'a oradan da Hicaz'a gidip hac farizasını yerine getirmiştir. Sonunda Sultan Üveys'in daveti üzerine Herat'a gelmiştir. Orada iken bir rivayete göre 'da, bir rivayete göre de 'de Hakk'ın rahmetine kavuşmuştur.
Halvet anlayışı; Halvetilik bir tarikat olarak ortaya çıkmadan önce ve sonra, hemen hemen bir çok tarikatta uygulanan bir metottu. Halvet'in bir tarikat adı olarak ortaya çıkışı ise, Ebu Abdullah Siraceddin Ömer bin Ekmeleddin el-Geylani el-Lahici (ö/) ile birliktedir.
Bu zatın halvet'i çok sevip, hayatı boyunca büyük bir çınar ağacının kovuğunda defalarca halvet çıkarmasından dolayı, kendisine Halveti lakabı verilmiştir. Bu lakap da Halveti tarikatına ad olmuştur.
Hz. Pir Ömerü'l Halveti (k.s.) hakkındaki rivayetlerden biri de O'nun manevi cihat, ibadet ve takva ehli olup kırk erbain çıkardığı ve halvette gün kaldığıdır. Ondan sonra gelen büyük pirlerden biri de Seyyid Yahya-i Şirvanî Hazretleri'dir. Bu zat-ı âli Seyyid İmam Musa Kâzım Hazretleri'nin torunlarındandır. Şirvan'ın merkezi olan Şumâhi'de doğar. Manevi feyzini Şeyh Sadreddin Hıtavi Hazretleri'nden alır. Halifelik makamına erişir. Şeyhinin damadı olmakla şereflenir. Şumâhi'den Bakü'ye geçerek ömrünün sonuna kadar orada yaşar ve ümmetin irşadına gayret eder.
Kırk kadar şube kurucusu yetiştiren Halveti tarikatının bugünkü feyz ve tesiri, Hz. Şirvanî'nin İslâm dünyasının çeşitli bölgelerine gönderdiği halifeleriyle gerçekleşmiştir. Onun kendi tedris ve irşat halkasında bin kadar halife yetiştirdiği söylenir. Bu halifelerden en büyüklerinin isimleri arasında:
eş Şeyh Dede Ömer Rûşenî
eş Şeyh Ali Alaaddîn
eş Şeyh Pir Şükrullah el Ensârî
eş Şeyh Habîb Karamanî
eş Şeyh Muhammed Bahâüddîn el Erzincânî'nin isimleri zikredilebilir.
Hz. Şirvanî'nin İslâm âlemine kazandırdığı : Şifâü'l Esrar, Esrârü'l Vahy, Merâtib-i Esrârü'l Kalb, Esrârü'l Vuzû, Rumûzu'l İrşâdât, Menâzilü'l Arifin,
Şerh-i Esmâ-i Seb'a, Şerh-i Süâlât-ı Gülşen-i Râz, Atvârü'l Kalb, Esrârü'l Talibin isimli tasavvufî eserleri mevcuttur. Bunlar arasında kelime-i tevhitteki harflerin sayısına eşit olmak üzere yirmi dört bölümden düzenlenmiş Esrârü't Talibin adlı risalenin dervişlerin istifade edebilecekleri önemli bir kaynak olduğu rivayet edilir.
Hz. Şirvanî'nin tertibi olan yukarıda adını zikretmediğimiz bir eseri daha vardır. Bu eser, Halvetiyye şubelerinin hepsinde çok önemsenen, kitabın özeti olduğu ifade edilen ve zikir esnasında okunan "Vird-i Settâr"dır. Bu eser, "Vird-i Yahya" ya da "Evrâd-ı Şerif" diye de bilinmektedir.
Hz. Pir Ömerü'l Halveti'nin şer'î esaslar üzerine kurduğu ve ikinci Pir Seyyid Yahya-i Şirvanî Hazretleri'nin zamanın icaplarına göre daha da geliştirip genişlettiği Halveti tarikatı, Hz. Şirvanî'den sonra dört ana şubeye ayrıldı:
1. Ruşeniyye: 'de dâr-ı beka eyleyen Aydınlı Dede Ömer Ruşenî Hazretleri tarafından kurulmuştur.
Dede Ömer Ruşenî Hazretleri'nin irşat ve terbiyesi altında yetişen halifelerinden ikisi, eş Şeyh Ebu Abdurrahman Muhammed Demirtaş Hazretleri tarafindan Demirtaşiyye ve eş Şeyh es Seyyid İbrahim Gülşenî Hazretleri tarafindan Gülşeniyye-i Halvetiyye kolları kurulmuştur.
Halvetiyye'nin Gülşeniyye kolundan da eş Şeyh Hasan Sezai Efendi Hazretleri tarafından Sezaiyye-i Halvetiyye, eş Şeyh Hasan Hâleti Efendi Hazretleri tarafindan Hâletiyye-i Halvetiyye kolları açılmıştır.
2. Cemaliyye: ya da 'da vefat ettiği sanılan Amasyalı Cemaleddin Halveti Hazretleri tarafından kurulmuştur. Kanunî Sultan Süleyman'ın mürşid-i kâmili olan bu zat-ı âli, Çelebi Halife ve Aksarayî namıyla da tanınırdı.
Halvetiyye'nin Cemaliyye kolundan eş Şeyh Yusuf Sünbül Sinan Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Sünbüliyye kolu, Arif-i billah eş Şeyh Şaban-ı Velî Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Şabaniyye kolu, eş Şeyh es Seyyid Ahmed el Harirî el Assâlî Hazretleri tarafından Assâliyye kolu ve eş Şeyh es Seyyid Muhammed el Bahşi Hazretleri tarafından Bahşiyye kolu açılmıştır.
Halvetiyye Şabaniyye kolundan Karabaş-ı Velî diye anılan eş Şeyh Ali Alaaddîn Efendi Hazretleri tarafından Karabaşiyye kolu açılmış olup bu koldan da eş Şeyh Nasuhî Muhammed el Halveti Hazretleri'ne nispet edilen Halvetiyye'nin Nasûhiyye kolu ve eş Şeyh Şemsüddîn Mustafa el Bekrî'ye nispet edilen Bekriyye kolu açılmıştır. Nasûhiyye kolundan da el Hac Mustafa Efendi Hazretleri tarafından Halvetiyye'nin Çerkeşiyye kolu ve bu koldan da eş Şeyh Hacı Halil Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Haliliyye ve eş Şeyh Kuşadalı İbrahim Efendi Hazretleri'ne nispet edilen İbrahimiyye kolları açılmıştır.
Halvetiyye'nin Bekriyye kolundan ise, eş Şeyh Mehmet Kemaleddin el Bekri Hazretleri'ne nispet edilen Kemaliyye kolu, eş Şeyh Seyyid Şemsüddîn Muhammed b. Salim el Hafenî Hazretleri'ne nispet edilen Hafeniyye kolu, ve bu koldan da eş şeyh es Seyyid Ahmed et Ticani Hazretleri'ne nispet edilen Ticaniyye kolu açılmıştır. Yine Halvetiyye'nin Bekriyye kolundan eş Şeyh Muhammed b. Abdülkerim el Medenî es Semanî Hazretleri'ne nispet edilen Semaniyye (Sümmaniyye) kolu, eş Şeyh Seyyid Feyzeddin Hüseyin es Semanî Hazretleri'ne nispet edilen Fevziyye kolu, eş Şeyh Şihabüddîn Ahmed ed Derderi Hazretleri'ne nispet edilen Derderiyye (Dardariyye) kolu ve bu koldan da eş Şeyh Seyyid Ahmed es Sâvî Hazretleri'ne nispet edilen Saviyye kolu açılmıştır.
3. Ahmediyye: 'da dâr-ı beka eyleyen Şeyh Ahmed Şemseddin Hazretleri tarafından kurulmuştur.
Halvetiyye'nin Ahmediyye kolundan eş Şeyh Ramazanüddîn Mahfi Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Ramazaniyye kolu, eş Şeyh İbrahim Ümmî Sinan Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Sinaniyye kolu, eş Şeyh Hasan Hüsameddîn el Buhari el Uşşakî Hazretleri'ne nispet edilen Uşşakıyye kolu, eş Şeyh Niyazî Muhammed el Mısrî Hazretleri'ne nispet edilen Mısrîyye kolu açılmıştır. Halvetiyye'nin Ramazaniyye kolundan eş Şeyh Hasan Burhaneddîn Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Cihangiriye kolu, eş Şeyh Muhammed el Buhûrî Hazretleri'ne nispet edilen Buhûriyye kolu, eş Şeyh es Seyyid Ahmed Raûfî Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Raûfıyye kolu. eş şeyh Nureddîn Muhammed el Cerrahi Hazretleri'ne nispet edilen Cerrahiyye kolu, eş Şeyh Mehmed Hayati Efendi'ye nispet edilen Hayatiyye kolu açılmıştır. Halvetiyye'nin Sinaniyye kolundan eş Şeyh Mustafa Muslihiddîn Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Muslihiyye kolu ve bu koldan eş Şeyh es Seyyid Ahmed Zehri Efendi Hazretleri'ne nispet edilen Zehriyye kolu açılmıştır.
4. Şemseddin-i Sivasiyye: Bu kol, Ahmediyye kolundan devam eder. Şemseddin-i Ahmed Sivasî Hazretleri tarafından kendi adına açılmış olup Halvetiyye'nin Sivasiyye kolu olarak bilinmektedir.
Cenab-ı Hakk'ın yardım ve inayeti, Hz. Peygamber Efendimiz'in ruhani yardımı ve Halveti meşayihinin himmetleri ile çevre bölgelere halifeler göndermek suretiyle tarikatı yayma faaliyetleri, Yahya-ı Şirvani Hazretleri'nin gayretleri ile genişleyerek yukarıda adlarını zikrettiğimiz asıl dört şubeye-Ruşeniyye, Cemaliyye, Assaliyye, Bahşiyye- sonra bu şubelerden kol kol başka şubelerden de Halvetiyye tarikatı kırk şubeye kadar ulaşmıştır.
Halvetilerde ikinci Pir kabul edilen Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra Halveti tarikatı dört ana şubeye ayrılmıştır. Ruşeniyye, Cemaliyye, Ahmediyye ve Şemsiye. Şeyh Ahmed Şemseddin tarafından kurulan Ahmediyye’den ise dört kol ortaya çıkmıştır.
eş Şeyh Pir Ebu Abdullah Siracüddîn Ömerü'l Halveti'den sonra Halvetilik silsilesi şöyle devam eder:
Hazret-i Pir Ahi Mirem Muhammed Halveti (?)Hazret-i Şeyh Hacı İzzeddin Halvetî (?)
Hazret-i Şeyh Sadreddin Hiyavî (?)
Hazret-i Pîr-i sânî eş Şeyh Seyyid Celaleddin-i Yahya-ı Şirvânî el Baküvî (?)
Hazret-i Şeyh Pîr Muhammed Bahaüddin-i Erzincanî (?)
Halvetiye Tarikatının başta Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra dört ana kola ayrıldığını görüyoruz.
Bu ana kollar şunlardır:
2. Cemaliyye-i Halvetiyye: Bu kol Çelebi Halife olarak meşhur olmuş, Şeyh Mehmed Çelebi Cemale'ye aittir.
3. Şemsiyye-i Halvetiyye: Bu tarikat da Halvetiyye'nin ana kollarından biridir. Bu tarikatın kurucusu Şeyh Şemseddin Ahmed Sivasi'dir.
4. Ahmediyye-i Halvetiyye: Bu kol, Ahmed Şemseddin Marmaravi'ye aittir. Halveti şeyhlerinden Mehmed Nazmi'nin Halvetiye'nin bu koluyla ilgili değerlendirmeleri oldukça ilginçtir. Ona göre bu kola mensup olanların hepsi üseafoodplus.info tarikat içi taassubuna tipik örnek teşkil eden bu görüşe cevabı, Tıbyan sahibi Haririzade Kemaleddin Efendi verecektir. Haririzade, Şeyh Mehmed Nazmi'nin haksızlık ettiğini ve bunun doğru olmadığını belirtir. Hazret-i Şeyh İbrahim Kamil Tacettin Kayserî (?-?)
Hazret-i Şeyh Kabaklarlı Alaaddin Uşşaki Halveti (?)
Hazret-i Şeyh Yiğit Başı Veli Ahmet Şemseddin-i Marmaravî (Ahmediye Kolu) (?)
Hazret-i Şeyh Hacı İzzettin Karamanî (Habib Ömer) Efendi (?)
Hazret-i Şeyh Kasım Efendi Karahisarî (?)
Hazret-i Şeyh Muhammed Muhyiddin Karahisarî (?)
Hazret-i Pir Ramazan Efendi Mahfî Karahisarî (Ramazaniye Kolu) (?)
Şeyh Ramazan-ı Mahfî Efendi, senesinde Afyonkarahisar’da dünyaya geldi. Ramazaneddîn-i Mahfî diye tanınmıştır. Aklî ve naklî ilimleri tamamlayarak Şeyh Kâsım Çelebi’den el almıştır. Şeyh Kâsım Çelebi Hazretlerinin vefâtından sonra da onun halîfesi Şeyh Muhammed Muhyiddîn Karahisârî’nin (vefât) yanında seyr ü sülûkunu tamamlamış ve onun halîfesi olmuştur. Şeyh Ramazan Efendi, Şeyh Muhammed Muhyiddîn Efendi’den aldığı hilâfet ile yılında İstanbul’a gelmiştir.
Sevenlerinden biri olan Bezzazistan Kethüdası Hüsrev Çelebi tarafından Koca Mustafa Paşa’da kendisi için bir tekke binâ ettirmişseafoodplus.infoân Tekkesi diye de bilinen dergâhın şeyhliğini üstlenerek irşâd vazifesine başlamıştır. Kumaşçılıkla iştigâlle kalmayıp onların bir tür vekilliğini ve kâhyalığını da yaptığı için kendisine Bezirgân denilen Hüsrev Çelebi, bu binâyı senesinde Koca Mimar Sinân’a yaptırmıştır. On üç adet dervîş hücresi, selâmlık mekânları, harem ile diğer müştemilat ortadan kaldırılmış olup, câmi-tevhîdhâne niteliğinde olan ana yapı hâlen mevcuttur. Dergâhın ilk şeyhi Ramazan Efendi’ye izâfeten Ramazan Efendi Tekkesi diye de anıla gelmiştir. Ramazan Efendi’nin türbesinin barındığı için de hem âsitâne hem de pîr-evi olma niteliğini kazanmıştır.
Ramazaniyye Şubesinin Kurucusu
Ramazaniyye, Halvetiyye tarîkatının Ahmediyye kolunun bir şubesidir. Adını, Şeyh Ramazaneddîn-i Mahfî Hazretlerinden almıştır. Ramazan Efendi son zamanlarında tekkesinde halktan uzak bir hayat yaşardı. Yetmiş altı yıllık ömrünün otuz iki yılını dergâhta şeyhlik yaparak sürdürmüştür. senesinde vefât ederek tekkesinin avlusuna defnedilmiştir. Vefatına “Rızâ-i pâk”, “eş-Şeyhü’l-mücâhid”,“Ka’betü’l-uşşâk” “geçti şeyh bugün” ve “tarîk-i tâc” gibi tarihler düşürülmüştür. Şeyh Ramazan Efendi, “Mahfî” mahlasından da anlaşıldığı gibi kemâlini gizleyen bir Allah dostudur. Sefîne-i Evliyâ adlı eserin müellifi Şeyh Hüseyîn Vassâf’ın ifâdesi ile “tarîk-i tesettür”e yani tarikatta gizliliğe meyyaldir. Bu nedenle zamanında gerekli şöhreti bulamamış, hayatı ayrıntılı olarak kaleme alınmamıştır. Ramazan Efendi’nin pek çok halîfesi vardır.
Rüyaları Tabir Ederdi
Ramazan Efendi, rüyâ tâbiri ilminde, zamanının İbn-i Sîrîn’i denilecek kadar ileri şahsiyetti. “Mahfî” mahlasını kullandığı ilâhîlerinin olduğu kaydedilmektedir. Kütüphane kayıtlarında Ramazan Efendi’ye nispet edilen akaid şerhleri vardır.
Şu beyti pek meşhûrdur:
Mahfî bugünü gözleyip
Girdi yola aşk özleyip
Âşıkları cem eyleyip
Gitsin bugün hû hû deyu
Tasavvuf hakkında şu güzel sözleri söylemiştir;
Haram ve nehyi olana bakmamaktır
Yemişçi Hasan Paşa dergaha sığındı
Sultan seafoodplus.info Han’ın vezirlerinden Güzelce Mahmud Paşa, Ramazan Efendi’nin müridlerindendi. Vezirliği tamamen terk edip tasavvufa yönelmek istiyordu. Günün birinde Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa’nın elinden kaçıp Ramazan Efendi’ye sığınmıştı. Sadrazam, onun dergahda olduğunu haber alınca hemen adamlarını gönderip veziri yakalamalarını emretti. Fakat, Ramazan Efendi, Mahmud Paşa’yı onlara teslim etmedi. Sadrazam, kendisi gelip veziri almak isteyince Ramazan Efendi: “Bizim dergahımızda paşa yoktur, cümlesi dervişdir. İsterseniz hepsi gelsin, siz de bakınız, hangisi Mahmud Paşa ise alınız! diye buyurdu. Dervişler tek tek dergahdan çağrıldı. Mahmud Paşa da onların arasında aba giymiş olarak bulunmakta idi. Hasan Paşa onu görünce:“İşte aradığım budur” diyemedi. Dergahdan ayrıldı gitti.
Buradan Tevhid Kokusu GeliyorŞeyh Sünbül Sinân Efendi’nin şöyle bir keramet gösterdiği rivayet edilir. Ramazan Efendi’in türbesinin olduğu yer evvelce bir arsa halinde imiş. Şeyh Sünbül Sinân Hazretleri bir gün buradan geçerken oturmuşlar “Buradan tevhid kokusu geliyor” buyurmuşlardır. Oysa Ramazan Efendi bu mahalde bulunmuyorlardı, hatta doğmamıştı bile.
Ramazaniyye yolunun diğer şubeleri ve pirleri:Cihângiriyye/İstanbul-Cihangir(Şeyh Hasan Burhâneddîn-i Cihângirî Efendi, vefât)
Buhûriyye(Şeyh Muhammed el-Buhûrî Efendi, vefât)
Raûfiyye/İstanbul-Üsküdar(Şeyh Seyyîd Ahmed Raûfî Efendi, vefât)
Cerrâhiyye/İstanbul-Karagümrük(Şeyh Muhammed Nûreddîn Cerrâhî Efendi, vefât)
Hayâtiyye(Şeyh Muhammed Hayâtî Efendi, vefât)
Hazret-i Şeyh Mestçi Ali er-Rumî (ö. /)
Hazret-i Şeyh Mestçizâde İbrahim İbn-i Ali Rumî (ö. /)
Hazret-i Şeyh Debbağ Ali er-Rumî Halveti (ö/)
Hazret-i Şeyh Lofçavî Fadıl Ali er-Rumî (ö/)
Hazret-i Şeyh Abdullah bin Fadıl Ali Efendi er-Rumî (ö/)
Hazret-i Pir El Hacc Şakir Mehmet Halveti Dobniçevi (?-?) ?>
Halvetilerde ikinci Pir kabul edilen Seyyid Yahya-ı Şirvani'den sonra Halveti tarikatı dört ana şubeye ayrılmıştır. Ruşeniyye, Cemaliyye, Ahmediyye ve Şemsiye. Şeyh Ahmed Şemseddin tarafından kurulan Ahmediyye’den ise dört kol ortaya çıkmıştır.
Halvetiye Tarikatı, bu dört ana koldan sonra, bir çok alt şubelere ayrılır. Tasavvuf tarihinde en çok kol ve şubelere sahip tarikat olarak nitelendirebileceğimiz hatta bu özelliğinden dolayı tasavvuf ehli tarafından önceleri "Tarikat kuluçkası", zamanla "Tarikat fabrikası" denile gelmiştir.
Hazret-i Şeyh Kutb-ül Arifin Bedreddin Seyyid Mustafa Efendi Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Süleyman Efendi Halife Zenica'vi (ö)
Hazret-i Şeyh İbrahim Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Seyyid İsmail Bin Şeyh İbrahim Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Hasan Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Ali Efendi Halife Köstendilî (ö)
Hazret-i Şeyh Ömer-ül Mütlei Selanikî (ö)
Hazret-i Şeyh Abdullah Halkî İştipî (ö)
Hazret-i Şeyh Mehmed Ali Vahdetî İştipî ()
Hazret-i Şeyh Abdülkadir Sebâtî Sinopî ()
Hazret-i Şeyh İbrahim Kanâatî Gümülcinevî ()