Hamile Kalmayı Önlemenin Yolları

DOĞUM KONTROL HAPLARI:

Kadınların kullandığı bir yöntemdir. Doğum kontrol hapları kadınlık hormonlarını içerir. Yumurtalıklardan yumurta atılmasını (ovülasyonu) engelleyerek gebeliği önler. Her gün düzenli olarak alınmalıdır. Etkili bir yöntemdir. Kullanmadan önce mutlaka muayene olunmalı ve aile planlaması danışmanlığı alınmalıdır. Başka bir engel yoksa doğurganlık çağı boyunca kullanılabilir. Başarısızlık oranı: %

AYLIK VE ÜÇ AYLIK ENJEKTABL YÖNTEMLER:

Kadınların kullandığı gebelikten koruyucu iğnelerdir. Bunlar da kadınlık hormonu içerir. Çok yüksek oranda gebelikten koruyucu yöntemlerdir. Ayda bir ve üç ayda bir olarak iki çeşidi vardır. Başarısızlık oranı: %

ÖN KOLA TAKILAN CİLT ALTI ÇUBUKLARI (İmplant):

Kadınların kullandığı, dirseğin 8 cm üstüne, ön kolun iç yüzüne deri altına yerleştirilen bir adet kibrit çöpü ebadında ince yumuşak çubuktur. Kadınlık hormonu olan progesteron içerir. Koruyucu etkisi çok yüksektir. Üç yıl süre ile gebelikten korur. Kadın kullanmaya başlamadan önce aile planlaması danışmanlığı almalı ve muayene olmalıdır. Uygulamanın bir merkezde yaptırılması gerekir. Lokal anestezi altında küçük bir cerrahi işlemle doktor tarafından kolayca uygulanır. Deri altına yerleştirilen çubuk gözle görünmez; ancak elle hissedilebilir. Emzirenler dahil doğurgan çağda bulunan her yaştaki kadın bu yöntemi kullanabilir. Gebe kalmak istedikleri zaman yine lokal anestezi ile kolaylıkla çıkarılabilir. Kısa bir süre sonra gebe kalınabilir. Başarısızlık oranı: %

RAHİM İÇİ ARAÇ (SPİRAL):

Bakırlı ve hormanlu seçenekleri vardır. Doğurmuş kadınlarda tercih edilir. Bakırlı seçenekte kanama ve enfeksiyon riski artar, dış gebelikten korumaz, koruyamama oranı %&#;tür. Hormonlu spiral adet düzensizliği ve adet görmemeye neden olabilir. Koruyamama oranı %1&#;in altındadır. Her ikisi de uygulandıktan sonra 5 yıl süre ile etkindirler.

SPERMİSİTLER (SPERM ÖLDÜRÜCÜLER):

Kadının vajinasına (hazneye) konularak uygulanan fitil, köpük ve tabletlerdir. Erkek tohum hücresini (sperm) hazne içinde öldürerek gebeliği önler. Her cinsel ilişki öncesinde uygulama tekrarlanmalıdır. Doğru ve düzenli kullanıldığında gebeliği önleyici etkisi %94&#;dür. Başarısızlık oranı: %

KADINLARDA TÜPLERİN BAĞLANMASI (Tüp Ligasyonu):

Bölgesel veya genel anestezi ile yapılabilir. Basit bir operasyonla kadınların yumurtalık kanallarının (tüplerin) bağlanmasıdır. Çok etkili bir yöntemdir. Bir daha hiç çocuk istemeyen aileler için uygulanır. Yapıldıktan sonra kadın artık normal yollarla gebe kalamaz. Tüplerin bağlanması cinsel hayatı ve adet düzenini kesinlikle etkilemez. Başarısızlık oranı: %

ERKEĞİN KULLANABİLECEĞİ YÖNTEMLER KONDOM (Prezervatif, Kaput, Kılıf):

Cinsel ilişki sırasında erkeğin kullandığı, erkek cinsel organına (penis) takılan çok ince kauçuk bir kılıftır. Erkeğin sperminin vajinaya girmesini engellerler. Kullanılan kondom atılmalıdır. Her cinsel ilişkide mutlaka bir yenisi kullanılmalıdır. Her ilişkide ve dogru olarak kullanıldığında gebelikten yüksek oranda korur. Kondom, cinsel yolla bulaşan hastalıklara (frengi, bel soğukluğu, hepatit, AIDS gibi) karşı da koruyucudur. Başarısızlık oranı: % Spermisit madde içeren kondomların koruyuculuk oranı daha yüksektir. Kurallara uygun olarak kullanıldığında gebelikten koruma oranı %98&#;e çıkmaktadır.

ERKEKLERDE KANALLARIN BAĞLANMASI (Vazektomi):

Lokal anestezi ile yapılır. Yaklaşık yirmi dakika sürer. Erkek bu sırada ağrı ya da herhangi bir rahatsızlık hissetmez. Doktor tarafından uygulanır. Hastanede yatmayı gerektirmez. Etkisinin başlaması için üç ay beklenmelidir. Bu sırada başka bir yöntemle korunmalıdır. Kanalların bağlanmasıyla spermlerin (tohum hücrelerinin) meniye karışması önlenir; böylece gebeliğin oluşması engellenmiş olur. Çok etkili ve sürekli bir yöntemdir. Artık başka çocuk istemeyen çiftler bu yöntemi seçmelidir. Erkeğin cinsel fonksiyonlarında kesinlikle bir değişiklik olmaz. Başarısızlık oranı: %

 Elbette iğneler ve rahim içi hormonlu spiraller de bu bağlamda amaca uygun olarak kullanır. Aynı zamanda yine takvime dikkat etmek ve cerrahi olarak da birçok değişik yöntem son şekilde kullanılabilir. Bu kontroller ele alındığı takdirde çiftler sağlıklı şekilde birliktelik yaşayabilir.

 HAMİLE KALMAMAK İÇİN NE YAPMALIYIM?

Pek çok kişi hamile kalmamak için ne yapması gerektiğine yönelik araştırma gerçekleştirmektedir. Hazırlıksız yakalanmamak ya da sürpriz yaşamamak isteyenler adına gebeliği önlemek amaçlı birçok farklı yöntem bu konuda öne çıkar.

• Doğum kontrol hapları
•  Kondom
•  Aylık iğneler
•  Cilt altı uygulama olarak implantlar
•  Rahim içi hormonlu ya da normal spiraller
•  Birtakım cerrahi yöntemler 

 Bu şekilde yukarıda verilen farklı yöntemler kullanılmak suretiyle gebeliği önleme imkanı elde edilebilir.

GEBELİKTEN KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?

 Genelde gebelikten kurtulmak amaçlı belli başlı yöntemler yaygın olarak kullanılır. Bunlar içerisinde başta doğum kontrol hapları ya da kondom gelmektedir. Elbette bu ileride bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin kısa vadede almış olduğu önlemlerdir.

Bunun dışında uzun vadede implant kullanımı, cerrahi yöntemler ya da rahim içi hormonlu spiral çeşitleri değerlendirilir. Ayrıca kısa vadede aylık ya da 3 aylık iğne seçenekleri de bu konuda değerlendirilir. Böylece gebelikten korunma şansı elde edilmektedir.

HAMİLE KALMAMAK İÇİN DOĞAL YÖNTEMLER

 Hamile kalmamak amaçlı ayrıca birtakım doğal yöntemleri yine kullanmak mümkün. Bu kapsamda özellikle cinsel ilişki esnasında geri çekilme yaygın olarak değerlendirilir. Elbette bunun da kesin bir yöntem olmadığını söylemek mümkündür.

Aynı zamanda yine doğal yöntemler içerisinde takvim yöntemi yer alır. Bu iki yöntem kapsamında hamilelik durumu olasılık bakımından düşürülebilir. Fakat bunun kesin sağlanabilmesi için doğum kontrol hapları ya da Kondom gibi sağlık ürünlerinin değerlendirilmesi gerekmektedir.

HAMİLELİĞE KARŞI NASIL KORUNMALI?

Genel olarak hamileliğe karşı korunmak amaçlı doğum kontrol hapları, iğneler ve kondom çeşitleri ön plana çıkmaktadır. Bunlar yapay yöntem olması ile beraber doğal yöntemleri de değerlendirmek mümkündür. Ancak henüz gebelik dönemine hazır olmayanlar adına, daha garantili yöntemleri ele almak büyük önem taşımaktadır.

İlişki sonrası hamile kalmamak için ne yapmalıyım sorusunun cevabı, korunmasız cinsel ilişkilerden sonra çiftler tarafından sıkça araştırılmaktadır. Zira yumurtlama dönemi içinde olunmamasına rağmen hamile kalma ihtimali az da olsa her zaman vardır. Peki, korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamile kalmamak için neler yapılmalı?

Sizler için hazırladığımız bu yazıda, korunmasız cinsel ilişki sonrası istenmeyen gebelikleri önleyebilecek yöntemleri sıraladık. Hazırsanız hemen başlayalım!

Korunmasız Cinsel İlişkiden Sonra Hamile Kalmamak İçin Yapılması Gerekenler

İlişki sonrası hamile kalmamak için alınabilecek iki temel önlem vardır. Bunlardan ilki ertesi gün hapı, ikincisi ise birkaç gün içinde bakır spiral taktırmaktır. Gelin şimdi, korunmasız ilişki sonrası hamile kalmamak için yapılması gerekenleri daha detaylı inceleyelim…

1. Ertesi Gün Hapı

Korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamile kalmamak için yapılabilecek şeylerden ilki ertesi gün hapı kullanmak olacaktır. Ertesi gün hapı, yüksek miktarda progesteron içeren ve istenmeyen gebelikleri önlemeye yarayan bir ilaçtır. Eczaneden reçetesiz bir şekilde temin edilebilen bu ilaçlar, isminden dolayı ilişkiden bir gün sonra alınması gerektiği düşünülse de ne kadar erken alınırsa gebelikten koruma olasılığı o kadar yüksektir. İlk 24 saatte alınan ertesi gün hapının gebelikte koruma oranı %90 civarıyken, ikinci gün alınan hapların başarı oranı %75’ geriler. 5. günden sonra ise ertesi gün hapının koruyuculuğunun olmadığı düşünülmektedir. Bununla birlikte korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamile kalmamak için kullanılan ertesi gün haplarının yalnızca acil durumlarda alınması gerekir. Zira bu haplar yüksek miktarda hormon içerdiğinden, düzenli kullanılması halinde birçok yan etkiye sebep olabilmektedir. Tek kullanımında dahi geçici adet düzensizliği, mide bulantısı, karın ağrısı ve kusma gibi yan etkilere neden olabilen ertesi gün hapı, düzenli kullanıldığında kişinin tüm hormonal dengesini alt üst edebilir. Bu nedenle yalnızca kondom yırtılması gibi acil durumlarda korunmasız ilişki sonrası hamile kalmamak için ne yapmalıyım diyenlere bir alternatiftir. Genellikle tek doz halinde kullanılan ertesi gün hapı, bazı markalarda çift doz kullanılması gerekebilmektedir. Dolayısıyla kullanmadan önce mutlaka ilacın prospektüsü okunmalıdır.

2. Bakırlı Spiral

Cinsel ilişki sonrası hamile kalmamak için ne yapmalıyım sorusuna verilebilecek bir diğer yanıt da bakırlı spiral taktırmak olacaktır. Bakırlı spiral, genel olarak kadınların gebelikten uzun dönemli korunmak için başvurduğu bir doğum kontrol yöntemidir. Ancak korunmasız cinsel ilişkiden sonraki birkaç gün içinde takıldığı zaman da muhtemel gebeliği önleme olasılığı oldukça yüksektir. Zira bilindiği gibi yumurtanın follop tüplerinde döllenmesi ve rahme doğru yolculuğa çıkması birkaç gün sürer. Eğer bu süreden önce bakırlı spiral takılırsa, döllenmiş yumurtanın rahme tutunması engellenerek gebelik önlemiş olur. Bakırlı spiral, acil durumlarda hamileliği önlemek adına etkinliği en yüksek yöntemlerden biridir. Ancak korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 5 gün içinde takılması gerekmektedir. Uzun vadeli bir doğum kontrol yöntemi olan bakırlı spiralin hiçbir şikâyet olmasa bile yılda bir defa jinekolog tarafından kontrol edilmesi gerekmektedir.

CYBE İçin Test Yaptırın

Eğer şüpheli bir ilişkide bulunulduysa, hamileliği engellemek adına alınan önlemlerin yanı sıra mutlaka cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) açısından gerekli test ve tetkikler yapılmalıdır. Özellikle HIV ve Hepatit testi ilişkiden birkaç gün sonra yapılan testlerde yanlış negatif sonuç verebileceğinden, birkaç ay sonra testin tekrar edilmesi önerilmektedir. Bununla birlikte frengi, klamidya ve gonore enfeksiyonları için de test yaptırmak sağlıklı olacaktır.

Önlemlere Rağmen Hamile Kalma Olasılığı Her Zaman Vardır

Ertesi gün hapı almak veya bakırlı spiral taktırmak hamile kalınmayacağını garanti etmez. yılında Cochrane veri tabanında yayınlanan geniş çaplı bir inceleme yazısında, ertesi gün hapı kullanan kadınların yaklaşık %1’inde gebeliğin gerçekleştiği açıklandı. Bununla birlikte spermin kadın vücudunda yaklaşık 5 gün canlı kalabildiği unutulmamalıdır. Dolayısıyla cinsel ilişki sonrası hamile kalmamak için gerekli önlemler alınmasına rağmen adet gecikmesi yaşanırsa, gecikmeden 1 hafta sonra gebelik testi yaptırmak gerekir.

Adet Döneminde Hamile Kalınır mı?

Kaynak: 1

Ergenlikten başlayarak bir erkekte üreme yeteneği, sperm üretiminin kesintisiz olmasına bağlı olarak sürekli iken, kadınlarda bu yetenek, adet döngüsünün  belli günleriyle sınırlıdır. Kadında karın içinde bulunan yumurtalıklarda, ergenlik sonrası üreme hormonlarının etkisiyle her ay bir yumurta gelişerek, belli günlerde döllenmeye elverişli halde karın boşluğuna atılır. Yumurtlama dönemi olarak tanımlanan bu günlerde, kadın vücudunda gebeliğe hazırlık olarak düşünülebilecek bazı belirtiler de olur. Bu konuda bilinçlenerek, doğurganlık belirtileri olan değişiklikler izlendiğinde, kadınlar hangi günlerde gebe kalabileceklerini anlayabilirler. Gebelik istendiğinde bu günlerde cinsel ilişkide bulunarak gebe kalmak, istenmiyorsa da cinsel ilişkiden kaçınarak gebelikten korunmak olanaklıdır.

1.  Doğurganlık Belirtilerine Dayalı Yöntemler
Adet döngüsü boyunca doğurganlık dönemlerinde rahim ağzından (serviks) gelen akıntının tipi ve miktarı, rahim ağzının biçimi ve kıvamı ile vücut sıcaklığında değişiklikler olur.

 &#; Rahim ağzından gelen akıntının tipi ve miktarı değişir

Vajinada (hazne) çok kıvamlı olmayan, bol, şeffaf, kaygan ve iki parmak arasında uzayan bir akıntı olduğu günler (mukus uzaması), gebelik için elverişli günlerdir.

&#; Rahim ağzının biçimi ve kıvamı değişir

Adet günlerinin bitiminde sert olan rahim ağzı yumurtanın olgunlaşmasından 4 &#; 5 gün önce yumuşamaya başlar, parmakla dokunulmak istendiğinde vajinanın üst bölümünde hissedilir, yumurtlama olduğu günlerde rahim ağzı iyice yumuşar ve zor ulaşılacak derinliktedir.

Akıntının Niteliğini İzlemeye Dayalı Yöntem

• Adet kanaması tam olarak bitince, birkaç gün vajinadan akıntı gelmez. Bu günler “KURU”  günler sayılır.
• Kuru günlerden sonra yapışkan, koyu kıvamlı ve pürtüklü az miktarda  bir akıntı hissedilir. Rengi sarı ya da beyazdır. Bu akıntı bazen fark edilemeyebilir.
• Yumurtlama günleri yaklaşırken akıntı artar, kıvamı incelir ve görünümü berraklaşır. İki parmak arasında uzayabilir. Vajinada “ISLAKLIK” olarak hissedilen bu ortamda spermler rahatlıkla 3 &#; 5 gün yaşayabilir, rahim içine geçer ve yumurtayı dölleyebilirler.

ISLAK GÜNLER DOĞURGAN GÜNLERDİR. GEBELİK İSTENİYORSA DÜZENLİ CİNSEL İLİŞKİDE BULUNULUR, İSTENMİYORSA İLİŞKİYE GİRİLMEZ.

• Yumurtlamadan sonra akıntı yine değişir. Azalır, pürtüklü ve yapışkan olur. Vajina da yine KURU hissedilir. Bu ortamda  spermlerin hareketleri güçleşir, rahim ağzından geçemezler ve yaşayamazlar.

BU BULGULARI İZLEYEREK GEBELİKTEN KORUNMAK İSTEYENLER, ÜÇ AY SÜRE İLE YALNIZCA AKINTILARINI GÖZLEYEREK VE BULGULARINI KAYIT EDİP GÖZDEN GEÇİRDİKTEN SONRA, KORUNMAYA BAŞLAYABİLİRLER. BU SIRADA, MUTLAKA BU KONUDA EĞİTİM ALMIŞ BİR SAĞLIK PERSONELİNİN REHBERLİĞİ GEREKLİDİR. CİNSEL İLİŞKİ, SIVILARIN NİTELİĞİNİN DEĞİŞMESİNE  YOL AÇAR. BU NEDENLE İLK AYDA CİNSEL İLİŞKİYE GİRİLMEZ. AKINTI İZLENEMEYECEĞİNDEN, ADET KANAMASI SÜRERKEN DE CİNSEL İLİŞKİYE GİRİLMEMELİDİR.

Adet sonrası hiç akıntı olmayan KURU GÜNLERDE GÜNAŞIRI İLİŞKİ OLABİLİR. DAHA SIK İLİŞKİ OLURSA GEÇERLİ İZLEM YAPILAMAZ.

• Vajinada ISLAKLIK hissedilince  cinsel perhize başlanır. İNCE KIVAMLI, UZAYAN, BERRAK GÖRÜNTÜLÜ AKINTIDAN  SONRAKİ DÖRT GÜN, EN TEHLİKELİ GÜNLERDİR.
• Tehlikeli günler geçince adet görene kadar olan cinsel ilişkilerde artık gebelik riski yoktur.
• Arada kanama olursa, bu günlerde ve kanamanın en az üç gün sonrasına kadar yine ilişkide bulunulmaz.

Yalnızca vücut ısısını ya da rahim ağzının değişimini izleyerek gebelikten korunma da olasıdır. Ancak bunlar etkililiği daha az olan yöntemlerdir.

Pratik ancak daha uzun süreli cinsel perhizi gerektiren ve takvime dayalı bir yöntem olan Standart Günler Yöntemi’nde adet sıklığı 26 ile 32 gün arasında değişen kadınlar adet başlangıcından itibaren 8 (sekiz) ile (ondokuzuncu) günler arasında  cinsel ilişkide bulunmayarak ya da bu günlerde kondom kullanarak da gebelikten korunabilirler. Bu yöntem eskiden önerilen takvim yönteminin daha geçerli bir uygulamasıdır.

Doğurganlık Belirtilerine Dayalı Yöntemler ile Gebeliğe Karşı Etkili Bir Korunma Sağlanabilir mi?

Özenle doğru uygulandığında bu yöntemler oldukça koruyucudur. Kurallarına tam uyulmadığı takdirde ise koruyuculuk çok azalır. Bu yöntemlerin kadın ya da erkek kondomu, diyafram, spermisit gibi bariyer yöntemlerle birlikte uygulanması etkililiği artırır.

Yumurtlama günleri bazı hastalıklarda, büyük sıkıntı ya da üzüntüler yaşandığında, tatil dönemlerinde değişiklik gösterebilir. Bu  durumlarda izlem özel bir dikkat gerektirir. Genital yol enfeksiyonları varlığında akıntının niteliği değişeceğinden bu yöntemin uygulanması uygun değildir.

2.  Emzirme İle Korunma (Laktasyon Amenoresi)
Halk arasında süt koruması olarak adlandırılan yöntemdir. Doğumdan sonra ilk altı ay boyunca anne, bebeğini sadece anne sütü ile sık aralıklarla günde toplam en az 60 dakika emzirerek beslediği takdirde annede yumurtlama gerçekleşmeyebilir. Bu durumda cinsel ilişki olsa dahi gebelik meydana gelmez. Ancak bu süre sırasında adet kanaması görülür, ek gıdaya geçilir  ya daanne emzirmeyi keserse bu yöntemin koruyuculuğu çok azalır. Bütün kurallarına uyulduğunda koruyuculuğu yüksektir. Emzirme ile korunmanın ilk altı aydan sonra mümkün olmayacağı bilinmeli ve daha bu süre bitmeden mutlaka etkili ancak emzirmeyi etkilemeyecek bir yönteme geçilmelidir.

3.  Geri Çekme (Dışarı Boşalma) Yöntemi
Cinsel ilişki sırasında, vajina içine boşalma olmadan, önce erkeğin cinsel organını kadının vajinasından çıkararak dışarıya boşalmasıdır. Bu yöntemin doğru uygulanabilmesi ve cinsel ilişkinin olumsuz etkilenmemesi için iki tarafın da bu konuda istekli ve kesin kararlı olması gerekir. Tam uygulanmadığında koruyuculuğu çok düşer.

Doğal Yöntemlerin Vücutta Gebeliği Önleme Dışında Başka Bir Etkisi Var mı?

Hiçbir yan etkisi olmayan bu yöntemleri özenle uygulamak için çok bilinçli ve kararlı olmak gerekir. Eşle tam uyum sağlamadan kullanılamazlar.

Herhangi bir nedenle doğal korunma yöntemlerini uygularken kurallarına tam uyamazsanız, ilişki sonrasında korunmak için en geç 72 saat içinde, acil gebelikten korunma önlemlerinden faydalanmak için hizmet aldığınız Mediko-sosyal Sağlık Merkezi’nin Gençlik Danışma Birimi’ne, devlet ve SSK hastanelerine bağlı kadın doğum veya aile planlaması polikliniklerine, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerine, sağlık ocaklarına ya da hekiminize başvurun. Bu durumda ne kadar erken başvurursanız o kadar etkili bir korunma sağlarsınız.

Cinsel ilişki sonrasında gebelikten korunma amacıyla vajinanın yıkanması tamamen etkisiz bir uygulamadır. Ayrıca vajinanın yıkanması doğal korunmasını bozarak enfeksiyonların oluşma riskini artırdığından kesinlikle önerilmez.

UNUTMAYIN!

DOĞAL YÖNTEMLER CİNSEL YOLLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARDAN KORUMAZ. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmanın tek yolu cinsel ilişki sırasında kadın ya da erkeğin kondom kullanmasıdır.