Hamilelik Sabah Bulantıları
Hamilelikte Sabah Bulantısına İki Çözüm: Zencefil ve B6 Vitamini
Sabah hastalığı olarak da bilinen, genellikle hamileliğin ilk haftalarında meydana gelen sabah bulantıları; sağlıklı bir gebeliğin normal bir parçası olsalar da, anne adayları için oldukça rahatsız edici bir deneyimdir. Bu yazıda, hafifletmek için pek çok yöntem bulunan sabah bulantılarına daha önce duymamış olabileceğiniz iki çözüm önerisi olarak zencefil ve B6 vitamininden bahsedeceğiz.
Zencefil – Sabah Bulantısına Doğal Bir Çözüm
Zencefil(bilimsel adı: Zingiber Officinale), çoğunlukla Asya ülkelerinde doğal olarak yetişen çok yıllık bir bitkidir. Hem modern hem de geleneksel tıp uygulamalarında sıkça kullanılan zencefil, dünyada bilinen en sağlıklı bitkilerden biri olup antioksidan etkisi ile aralarında mide bulantısı, soğuk algınlığı, öksürük ve sindirim sorunlarının da bulunduğu pek çok şikayetin azaltılmasında/giderilmesinde etkilidir.
Zencefil, sindirimi kolaylaştırıcı etkisi ile, hamileliğin ilk evresinde sık karşılaşılan şiddetli mide bulantısı ve kusma atakları şikayetlerinin giderilmesinde yardımcı ve doğal bir yöntemdir.
B6 Vitamini – Bebeğin Gelişimi İçin Şart
Piridoksin ismiyle de bilinen B6 vitamini, karbonhidrat ve yağ metabolizması için gerekli olan bir vitamindir. Bu vitamin, anne karnındaki bebeğin beyin ve sinir sisteminin gelişimi için büyük önem taşır. Bununla beraber, kadınların hamilelik döneminde sık karşılaştığı sabah bulantısı ve kusma şikayetlerinin azaltılmasında da etkili olduğu bilinmektedir.
ACOG(The American College of Obstetricians and Gynecologists - Amerikan Obstetrik ve Jinekoloji Derneği), yılı ekim ayında yayınladığı tedavi rehberinde, gebeliğe bağlı bulantı ve kusma şikayetlerinin olmaması için B6 vitamini takviyesine gebelik oluşumundan 3 ay önce başlanmasını tavsiye etmektedir.
Yapılan klinik ve fitokimyasal çalışmalarda da yukarıda aktardığımız gibi, zencefil ve Vitamin B6 kullanımının hamilelikte mide bulantısı ve kusma şikayetlerinin önlenmesinde güvenilir ve yararlı olduğu görülmüştür.
Not: Bilgilendirme amaçlı yazılmış olan bu yazı bir doktor tavsiyesi olarak alınmamalı, hamile kadınlar aldıkları bilgiler doğrultusunda hareket etmeden önce özel durumları ve ortaya çıkabilecek riskleri göz önünde bulundurarak her zaman doktorlarına danışmalıdır.
Genellikle sabah bulantısı olarak bilinen hamilelikte bulantı ve kusma, gebeliğin erken döneminde çok yaygındır.
Sizi günün veya gecenin herhangi bir saatinde etkileyebilir ve bazı kadınlar gün boyu hasta hissedebilir.
Sabah bulantısı tatsızdır ve bazı kadınlar için günlük yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilir. Ancak bebeğinizi daha fazla risk altına sokmaz ve genellikle gebeliğinizin ila haftalarına kadar düzelir.
Bazı kadınlar, hiperemezis gravidarum adı verilen ciddi bir gebelik hastalığı geliştirir . Bu ciddi olabilir ve vücudunuzda yeterince sıvı alamama ( dehidrasyon ) veya diyetinizden yeterince besin alamama ( yetersiz beslenme ) olasılığınız vardır . Bazen hastanede olmak üzere uzman tedavisine ihtiyacınız olabilir.
Bazen idrar yolu enfeksiyonları (İYE) mide bulantısı ve kusmaya da neden olabilir. Bir İYE genellikle mesaneyi etkiler, ancak böbreklere de yayılabilir.,
Mide bulantısı için tedaviler
Ne yazık ki, her kadının sabah bulantısına işe yarayacak hızlı bir tedavi yoktur. Her hamilelik farklı olacaktır.
Ancak semptomları hafifletmeye çalışmak için diyetinizde ve günlük yaşamınızda yapabileceğiniz bazı değişiklikler var.
Bu değişiklikler sizin için işe yaramazsa veya daha şiddetli semptomlar yaşıyorsanız, doktorunuz ilaç önerebilir.
Kendin deneyebileceğin basit ipuçları;
Sabah bulantınız çok kötü değilse, doktorunuz başlangıçta bazı yaşam tarzı değişikliklerini denemenizi önerecektir:
- Bol bol dinlenin (yorgunluk mide bulantısını daha da kötüleştirebilir)
- Sizi rahatsız hissettiren yiyeceklerden veya kokulardan kaçının
- Yataktan kalkmadan önce kızarmış ekmek veya sade bisküvi gibi atıştırmalıklar deneyin.
- Karbonhidrat oranı yüksek ve yağ oranı düşük olan sade yiyeceklerden (ekmek, pirinç, kraker ve makarna gibi) az ve sık sık yemek yiyin
- Sıcak yemeklerin kokusu sizi rahatsız ediyorsa sıcak yiyecekler yerine soğuk yiyecekler tercih edin.
- Bol sıvı tüketin (çok az yudumlayarak ve sık sık kusmayı önlemeye yardımcı olabilir)
- Zencefil içeren yiyecekler veya içecekler için. Zencefilin mide bulantısı ve kusmayı azaltmaya yardımcı olabileceğine dair bazı çalışmalar var (hamilelik sırasında zencefil takviyeleri almadan önce doktorunuza danışın.)
- Akupresürü deneyin. Bileğinize baskı yapmanın, kolunuza özel bir bant veya bileklik kullanarak semptomları hafifletmeye yardımcı olabileceğine dair bazı çalışmalar var.
Mide bulantı ilaçları
Mide bulantınız ve kusmanız şiddetliyse ve yukarıdaki yaşam tarzı değişikliklerini denedikten sonra düzelmiyorsa, doktorunuz hamilelikte kullanımı güvenli olan antiemetik adı verilen kısa süreli bir bulantı önleyici ilaç tedavisi önerebilir.
Genellikle bu alerjileri tedavi etmek için kullanılan ancak aynı zamanda bulantıyı durdurmak için de kullanılan ilaç (antiemetik) bir tür antihistamin olacaktır.
Antiemetikler genellikle yutmanız için tabletler halinde verilecektir.
Hamilelikte mide bulantısı için risk faktörleri
Hamileliğin ilk 12 haftasındaki hormonal değişikliklerin muhtemelen sabah bulantılarının nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir.
Ancak, aşağıdaki durumlarda risk altında olabilirsiniz:
- İkizleriniz veya üçüzleriniz var
- Önceki hamilelikte şiddetli bulantı ve kusma geçirdiyseniz
- Hareket hastalığına yakalanma eğilimindesiniz (örneğin, araba tutması)
- Migren baş ağrısı geçmişiniz var
- Ailede sabah bulantısı varsa
- Östrojen içeren kontraseptifler alırken kendinizi rahatsız hissediyorsanız
- İlk hamileliğinizse
- obezseniz *BMI'nız(vücut kitle endeksi) 30 veya daha fazla
- Stresliyseniz
Hamilelikte Mide Bulantısı Ne Zaman Başlar?
Gebelikte görülen aşırı bulantı ve kusmalar öncelikle gebenin ve ailesinin hayat konforunu bozar, bazen de anne ya da bebeğin sağlığını tehdit edebilecek düzeylere ulaşabilir.
Hamilelikte Mide Bulantısı Neden Olur?
Gebelikte ortaya çıkan aşırı bulantı ve kusmalara "Hiperemezis Gravidarum" adı verilir. Bu durum genellikle ilk 3 aylık periyotta ortaya çıkar. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte gebeliğe bağlı yükselen hormonların aşırı reaksiyon oluşturduğu ve duygusal faktörlerin de (gebeliği istememe, aile ve eşler arasındaki sorunlar, anne adayının uygun bir çevresel desteğinin olmaması gibi) hastalığın ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülmektedir.
anne adayından kadarında gözlenmektedir. Bu etkiler kişilerin aile yapıları, kültürel düzeyleri, kişilik yapıları, yaş grupları vb. gibi çok çeşitli faktörlerle değişiklikler göstermektedir.
Mide bulantısı ve kusma sıklıkla kadınların ilk gebeliklerinde daha fazla görülür. Sabah saatlerinde daha çok görülen bu şikayetler günün farklı saatlerinde de anne adayına rahatsızlık verebilir. Genç yaştaki gebelerde ve çoğul gebeliklerde bulantı ve kusmanın etkileri daha fazladır. Kimi gebeliklerde bu şikayetler tüm hamilelik dönemi boyunca devam ederken bazılarında hamileliğin 16’ncı haftasına doğru azalma eğilimi gösterir.
Bulantı ve Kusma Bebeğe Zarar Vermez
Anne adayları için mide bulantısı ve kusma rahatsızlık verici bir durumdur. Bazı hamileler bulantı ve kusmaların bebeğe de zarar vermesinden endişe ettikleri için bu durumdan psikolojileri de etkilenebilir. Oysa gebelikte görülen bu bulantı ve kusmalar bebeğe zarar vermez.
Gebelikte Aşırı Bulantı-Kusma Hastanede Nasıl Tedavi Edilir?
Gebenin beslenme düzenini bozacak şekilde çok yoğun bulantı hissi ile başlayan, ardından kusmaların gelmesi durumunda ve anne adayının genel durumunu bozmaya kilo kaybına yol açma durumunda, hastanede belli bir süre yataklı tedaviye gerek duyulabilmektedir.
Genel durum bozukluğu saptanan anne adaylarına hastanede destek sıvı (serum), şeker, B vitamini takviyesi uygulanır. Bulantı kesici ilaçlar tedaviye eklenebilir. Genellikle anne adayının uygulanan tedavi sonucunda kısa sürede durumu düzelir ve ağızdan beslenmeye başladığında evde takibe alınır.
Gebelikte Bulantı-Kusmayı Önleyen İlaçlar Kullanılabilir mi?
Mide bulantısını önleyen ilaçlar antiemetik ilaçlar olarak adlandırılır. Çok gerektiğinde kullanılabilen bu ilaçlara başlamadan önce mutlaka hekime danışılmalıdır.
11’inci haftanın tamamlanmasıyla birlikte genellikle bulantı ve kusmalar biter. Bu dönemde yaşanan kusmaların ardında ise hormonların yüksekliği yatar. Eğer 11 hafta geçmesine rağmen bulantı ve kusmalar geçmiyorsa anne adayının bulantı ve kusmaya neden olabilecek başka rahatsızlıklar yaşayıp yaşamadığı kontrol edilir. Bu rahatsızlıklar arasında tiroit bozuklukları, gastrit, karaciğer fonksiyon bozukluğu gibi sorunlar bulunur. Bu rahatsızlıkların tedavi edilmesi ile anne adayının bulantı ve kusma sorunları minimum düzeye indirilir.
Gebelikte Aşırı Bulantı-Kusma Önlemede Basit Önlemler Nelerdir?
Hamileliğin ilk dönemlerinde görülen yorgunluk bulantıyı şiddetlendirebilir. Bu nedenle dinlenmek bulantı ve kusmalarınıza iyi gelebilir.
- Sabah uyandığınızda mide bulantınız dayanılmaz halde ise yataktan kalkmadan önce demli bir çay içebilirsiniz.
- Yatağınızın yakınlarında tuzlu galeta gibi yiyecekler bulundurmak ve bunlardan tüketmek de mide bulantısı ve kusmaya iyi gelebilir.
- Yine sabahları dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da yataktan ani bir şekilde kalkmamaktır. Bunun için öncelikle yataktan kalkmadan önce yavaş hareketlerle oturma pozisyonuna geçip bir süre sonra kalkabilirsiniz.
- Beyaz leblebi, tuzlu kraker, peksimet, kuru ekmek gibi kuru, yağsız ve tuzlu gıdalar midenizi rahatlatabilir.
- Tatlı veya meyve bulantı yapmıyorsa beslenmenizde bu besinlere bir miktar daha sık yer verebilirsiniz.
- Mümkün olduğu kadar stresten uzak durmaya çalışmalısınız çünkü stres de önemli bir bulantı etkenidir.
- Bulantıyı tetikleyen sigara, yemek, parfüm kokusu gibi faktörlerden uzak durmalısınız. Özellikle mutfak kokuları ve ağır parfümler rahatsızlığınızın artmasına neden olabilir.
- Aç bir şekilde uzun süre kalmanız ya da midenizi doldururcasına yemeniz mide bulantısına neden olabilir. Doğru olan beslenmeyi gün içine yayarak kısa aralıklarla bir şeyler yemektir. Öğün sayısını artırmalı, az ve sık aralıklarla yemeli ve midenizin boş kalmasına izin vermemelisiniz.
- Yemek aralarında yeterli sıvı almalısınız.
- Anne adayının canı ne istiyorsa ve ne yiyebiliyorsa onu yemesini sağlamak da mide bulantısı ve kusma gibi sorunları azaltabilir.
Gebelikte Ağız Hijyeni Nasıl Sağlanmalıdır?
Gebelikte bulantı sonucu oluşan kusmalar dişlere ve diş etlerine zarar verebilir. Dişlerin daha sık fırçalanması ve kustuktan hemen sonra ağzı çok iyi çalkalama dişlerin çürümesini önleyebilir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Özellikle gebeliğin ilk aylarında çok görülen sabah bulantıları sizi rahatsız etmeye başladıysa gebelik boyunca size yardımcı olacak birkaç noktadan bahsedeceğim.
Gebeliğin başından itibaren başlayan sık idrara çıkma, göğüslerdeki hassasiyet ve diğer semptomlarla kolayca baş edebiliyorsunuz. Taa ki sabah bulantıları başlayana kadar. Bu durum ilk aylarda başlayıp süregelen haftalarda da görülebilir.
Her 4 gebeden 3’ü sabah bulantılarını yaşar. Eğer sizde bu %75’lik gruba dahilseniz bu konuda size diyeceklerim var. Bulantılar genelde sabah olur ancak günün ilerleyen saatlerinde de bunu yaşayabilirsiniz. Genelde sabah bulantıları ve kusmalar 6. haftadan itibaren başlar. Kokulara karşı oluşan aşırı hassasiyetle beraber sabah bulantıları birçok gebenin bazı yiyeceklerden ve kokulardan uzak durmasına sebep olur.
Gebelerin büyük bir çoğunluğunda sabah bulantıları ya da haftaya kadar devam eder. Küçük bir kısım bu bulantıları ilerleyen aylarda da yaşayabilir. Bu bulantılar sadece sizi rahatsız eder. Bebeğinize herhangi bir zararı yoktur.
Bu rahatsız edici bulantı hissi araba ya da deniz tutmasına benzer.
Bulantılar genelde sabah olur ancak bazı gebelerde gün içinde farklı zamanlarda da ortaya çıkar.
Çeşitli kokulara ve yiyeceklere karşı duyulan hassasiyet bulantılara sebep olabilir.
Aşırı açlık sonrası bulantılar görülebilir.
Yemek sonrası bulantılar yaşanır.
Bulantılar sıklaştığında ve şiddetlendiğinde kusmaya sebep olur.
Size iyi gelen yiyecekleri tercih edin. Sürekli onları yemeniz gerekse bile sizi rahatsız eden ve bulantılarınıza sebep olan besinlerden uzak durun. Baharatlı, yağlı ve aromalı yiyecekler sizi rahatsız edebilir. Sizi rahatlatan ve bulantınızı tetiklemeyecek sağlıklı yiyecekler bulun ve bu durum geçene kadar bunlarla beslenin. Örneğin; muz, tost, pilav ve elma püresi kolay sindirebileceğiniz ve sizi rahatsız etmeyecek yiyeceklerdir. Eğer yiyebiliyorsanız tatlı yiyecekleri tercih edin. Örneğin brokoli ve tavuk yerine şeftali ve yoğurt tercih edin. İştah açıcı yiyecekleri beslenmenize ekleyin. Eksik beslendiğinizi düşünerek endişe etmeyin. Bulantılar kesildiğinde dengeli ve yeterli beslenmek için zamanınız olacak. Yeşil sebzeler sizi rahatsız ediyorsa şimdilik yerine meyveleri koyun.
Kahvaltınızı geç saatlere bırakmayın. Sabah boş bir mideyle uyandığınızda kahvaltınızı kısa bir sürede yapmazsanız bulantılar başlayabilir. Bunun sebebi sabah uyandığınızda eğer kahvaltı yapmadıysanız sindirim sisteminiz midedeki asiti sindirmek için bir şey bulamaz ve mide duvarını sindirmeye çalışır ve bu da bulantıya sebep olur. Bu nedenle baş ucunuza uyanır uyanmaz yiyebileceğiniz sağlıklı atıştırmalıklar (kraker, ceviz, badem, fındık gibi) koyun ve uyandığınızda bunlardan yiyin. Gece tuvalete kalktığınızda bunlardan bir iki tane ağzınıza atabilirsiniz. Sabah çok aç uyanmanızı engelleyecektir.
Yatmadan önce hafif bir atıştırmalık (peynir, süt, kuru meyve, ve tahıllı bir maffin gibi proteini yüksek ve karbonhidratlı) yiyebilirsiniz. Uyandığınızda aynı şekilde çok aç olmayacaksınız ve bulantınız hafiflemiş olacak.
Sık sık yiyin. Daha önce de birçok yazımda bahsettiğim gibi az miktarda çok öğün yiyin. Böylece aç kalmamış olacaksınız. Az miktarda yemek yemek sindiriminizi kolaylaştıracak ve mide yanması ve bulantıyı engellemiş olacak. Evden çıkarken yanınıza yine mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar alın. Kuruyemiş ya da kuru meyveler ya da sağlıklı krakerler gibi.
Sağlıklı beslenin. Bir gebenin beslenmesinde yüksek protein ve karbonhidrat mutlaka olmalı. Protein ve karbonhidrat bebeği beslerken sizi de gün içinde bulantıdan koruyacaktır. İşlenmiş gıdalardan ve fast fooddan uzak durun. Bunların sindirimi zor olur ve bulantıya sebep olurlar.
Sizi rahatlatan yiyeceği bulun ve onunla beslenin. Bulantılarınıza sebep olan yiyeceklerden uzak durun.
Bol sıvı tüketin. Eğer çok fazla kusuyorsanız katı gıdadan çok sıvı tüketin. Kusma sizi susuz bırakır. Buda zararlı bir durumdur. Yemek yerken su içemiyorsanız öğün aralarında bol su için. Sıvı tüketmekte zorlanıyorsanız sulu yiyecekler yiyin. Karpuz, salatalık ve turunçgiller gibi bol sulu meyveler tercih edin.
Sizi rahatsız edecek tüm kokulardan uzak durun. Hamilelikte ortaya çıkan koku hassasiyeti mide bulantısı ve dolaylı olarak kusmaya sebep olur. Kolonya, sucuk, yumurta gibi ağır kokular sizi rahatsız edebilir. Ayrıca bazı gebeler bazı yiyeceklerin (çiğ tavuk gibi) görüntüsünden de rahatsız olur. Sizi rahatsız eden tüm koku ve görüntülerden uzak durun.
Gebelik boyunca aldığınız vitaminleri ihmal etmeyin. Yemekle birlikte almaya çalışın. Midenize zarar vermeyecek çiğnenebilir ya da toz olarak kullanılanlarından alın. Haplar bu dönemde sizi biraz zorlayabilir. Çok fazla kusuyorsanız doktorunuz daha fazla B6 daha az demir içeren bir vitamin verebilir.
Beslenmenize zencefili dahil edin. Daha önceki çalışmalarda zencefilin kusmayı rahatlattığı görülmüştür. Yiyeceklerinize ve içeceklerinize ekleyebilirsiniz. Kokusu sizi rahatsız edebilecek olsa bile kendinize uygun hale getirip tüketmeye çalışın.
Bazı gebelerde limon rahatlatıcı bir etki yapar. Suyunuza, salatanıza ve yemeklerinize ekleyin. Limonlu şekerler sizi rahatlatıyorsa bulantınız olduğunda alabilirsiniz.
Stresten uzak durun ve bolca dinlenin. Her ikisi de mide bulantısını en aza indirir. Stresten uzak kalmak için meditasyon ve yoga deneyebilirsiniz.
Ani ve hızlı hareketler mide bulantısını tetikler. O nedenle yavaş hareket edin. Yataktan yavaşça kalkın. Uyandığınızda hemen ayağa kalkmayın. Birkaç dakika yatakta durun. Hemen dışarı çıkmayın. Eğer evde çocuk var ise bu çok mümkün gözükmüyor ama onlardan erken kalkıp kendinize gelmek için zaman ayırabilirsiniz.
Ağız hijyeninize dikkat edin. Her yemekten sonra ve kustuysanız kusma sonrası mutlaka dişlerinizi fırçalayın ve gargara yapın. Eğer diş macununa karşı hassasiyetiniz varsa alternatifler için diş hekiminize danışın. Diş fırçalamak sadece sizi rahatlatmaz aynı zamanda ağzınızda oluşan bakterilerin dişlerinize zarar vermesini engeller.
Eğer sabah bulantılarınız ciddi boyutlara ulaştıysa doktorunuzla görüşüp uygun bir tedavi talep edebilirsiniz. Doktorunuz sizin ve bebeğinizin sağlığını tehlikeye atmayacak güvenli bir ilaç tedavisi başlayabilir. Mutlaka sizi çok zorlayan bu durumu doktorunuzla görüşün.
Normalde bulantıların geçmesi zamana bağlıdır. Ancak yine de bu sıkıntıyı hafifletecek bazı önlemler alabilirsiniz.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.