Hamilelikte Neden Sırt Üstü Yatılmaz

Bir kadının hayatının en önemli ve özel dönemlerinden biri gebelik dönemidir. Bu özel ve önemli dönem hayattaki tüm alışkanlıkların da değiştirilmesini gerektirir. Bunlardan biri de alışılmış yatış pozisyonlarıdır. Zira, bu dönemde yatış pozisyonları da gebeliğe özel olmalıdır. Bazı yatış pozisyonları anne adayları ve bebekler için risk anlamına gelir. Bu tür olumsuzlukların yaşanmaması için anne adaylarının bu konuda doğru bilgi edinmeleri ve uygulamaları gerekir.

Gebelikte Sırtüstü Yatmanın Zararları

Gebelik sürecinde bazı yatış pozisyonları hem anne adayı hem de bebek için belirli risklere neden olabiliyor. Bu yatış pozisyonlarından bir tanesi de sırtüstü yatış pozisyonudur. Sırt üstü yatış pozisyonunda yatırılması durumunda rahme giden kan miktarında azalma meydana gelir. Bu durma bağlı olarak riskler gelişir. Anne adayı için de bebek için de sakıncalı durumlara neden olur.

Özellikle gebeliğin son aylarında yatış pozisyonları daha da büyük öneme sahiptir. Zira, gebeliğin son aylarında anne adayının vücudunda önemli değişiklikler meydana gelir. Son aylarda anne adayının rahmi büyür. Rahmin büyümesiyle omurgaya baskı olur. Bu ağırlık kalbe giden damarlara baskı uygular. Bu da kalbe giden kanda azalmaya ve neticesinde tansiyonun düşmesine sebep olur. Ortaya çıkan bu durum Supin hipotansif sendromu olarak adlandırılır.

Düşük Riskini Artırıyor

Gebelikle ilgili yapılan araştırmalara göre gebelik döneminde sırt üstü yatmak düşük riskini artırıyor. Anne adayları sırt üstü yattıklarında bebeğe baskı uygulanır. Bu baskı neticesinde bebeğin oksijen tüketimi azalır. Dolayısıyla bu da bebek ölümlerine yol açar. Yıllardır yapılan araştırmalar da bu durumu kanıtlar niteliktedir.

Önerilen Yatış Pozisyonu

Yanlış yatış pozisyonları bebek için birçok riski beraberinde getirir. Bu nedenle anne adaylarının doğru yatış pozisyonlarını bilmeleri ve uygulamaları son derece önemli. Uzmanlar, tam sağ ya sağ tam sol yana olmak üzere yatmalıdırlar. Bu noktada karnın birazda olsa yanda olması yeterli olacaktır. Böylece baskı azalır ve baskıya bağlı olarak ortaya çıkacak risklerin de önüne geçilir.

Özellikle sol yana yatış pozisyonu önerilir. Bu yatış pozisyonunda bebeğe giden kan akımı artar. Aynı zamanda anne adayının idrarı böbreklerinden daha rahat süzülür. Buna bağlı olarak ödem, el ve ayak şişlikleri azalır. Elbette anne adayının sürekli olarak bu önerilen yatış pozisyonunda yatması mümkün değildir. Ancak; mümkün olduğunca bu pozisyonun tercih edilmesi önerilir.

Gebelikte Nasıl Yatılmalıdır?

Gebelik sürecinde anne adaylarının doğru yatış pozisyonları vardır. Bu yatış pozisyonları hem riskleri azaltır hem de anne adayını rahatlatır.

• Bir ya da iki diz kıvrık şekilde yana dönerek yatılabilir.
• Bacakların arasına ve karın altına yastık konabilir.
• Gebeliğe özel olarak tasarlanmış yastıklar tercih edilebilir.
• Bu şekilde kaliteli uyku uyunması da mümkündür.

Hamile kadınlar, gebelik sürecinde hangi yatış pozisyonun sakıncalı olduğunu merak ederler. Hamilelik sürecinde yatış şekli oldukça önemlidir. Bilhassa gebe kadının sırt üzeri uzanması, anne adayı ve bebek için oldukça sakıncalı bir durumdur. Makalemizin devamında, gebelikte sırt üstü yatmanın bebek ve anne adayına olan zararlarından bahsettik.

Hamilelikte Sırt Üstü Yatmak Zararlı Mı?

Anne adayları, hamilelik sürecinde sırt üstü yatıp yatamayacağını merak ederler. Uzmanlar anne adaylarının sırt üstü yatmalarının, hem anne adayı için hem de bebek için zararlı olduğunu bildirmektedir. Bilhassa gebeliğin haftasından sonra rahim daha da büyümeye başlar ve anne adayı sırt üstü yattığında rahim, omurga kısmına ve kalp üzerine baskı uygular. Anne adayı sırt üstü uzandığında rahim, kalbe giden damarlara baskı uygular ve kalbe giden kan akışını azaltarak anne adayının tansiyonunun düşmesine yol açar.

Gebelikte sırt üstü uzanmak, yahut uyumak hem bebek hem de anne adayı için oldukça zararlıdır. Hamilelikte sırt üstü yatış pozisyonu anne adayında; sırt ağrılarına, sindirim bozukluğuna nefes alma güçlüğüne, tansiyonun düşmesine ve hemoroit problemine sebep olabilir. Bununla birlikte hamile kadının sırt üstü uzanması, rahime giden kan akışının azalmasına yol açmaktadır. Bebeğe giden kanın azalması ise, bebek için oldukça sakıncalı bir durum olup, bebeğe zarar vermektedir.

Hamilelikte Sırt Üstü Yatmak Neden Tehlikeli?

Gebeliğin haftasından sonra rahim daha da büyüyerek karın iyice belirginleşmeye başlar. Hamilelikte sırt üstü uzanmak, karnın iyice büyümesiyle birlikte, rahime giden kan akışını azaltır. Özellikle son aylarda rahim daha da büyüyüp ağırlaşır ve sırt üstü yatıldığında rahimdeki tüm ağırlık kalbe baskı yapar. Baskı yapmasıyla birlikte kalbe giden damarı sıkıştırarak, kalbe giden kan akışını yavaşlatır. Gebelikte sırt üzeri yatmak, kalbe giden kan akışını yavaşlatarak, anne adayında kalp çarpıntısına ve nefes almada zorluğa neden olabilir.

Hamilelikte Sırt Üstü Yatmak Bebeğe Zarar Verir Mi?

Hamilelik döneminde, anne adayının sırt üstü yatması kendine zarar verdiği gibi bebeğe de zarar vermektedir. Gebenin sırt üstü yatması, rahime giden kanın azalmasına yol açarak bebeğe giden oksijen miktarının azalmasına neden olur. Gebeliğin bilhassa son 3 ayı boyunca, kadının sırt üstü yatması, bebeğe zarar vererek bebeğin ölü doğmasına neden olabilir.

Araştırmacılar 35 ila 38 aylık arasındaki 29 ayrı hamile kadının üzerinde bir deney yaptılar. Hamile kadınların hepsi bir müddet sağ ve sol taraflarına bir müddet de sırt üstü pozisyonda yattılar. Ve bu yatış pozisyonları arasında, hamile kadınlar sırt üstü uzandıkları zaman, bebeğe giden oksijen miktarının azaldığını gözlemlediler. Bununla birlikte, her yatış pozisyonunda bebeklerin kalp atış seviyesini dinlediler ve sırt üstü yatıldığında bebeklerin kalp atış hızının oldukça yavaşladığını tespit ettiler.

Yapılan bir diğer araştırma ise, gebe kadının sırt üstü pozisyonunda yatması düşük riskini arttırdığını göstermiştir. Gebelikte sırt üstü uzanmak, bebeğe giden oksijen miktarının azalmasına neden olarak, bebeğin ölümüne yol açmaktadır. Anne adayları hamilelik döneminde sırt üstü yatma pozisyonundan uzak durarak hem kendi sağlığını korumalı hem de bebeğin hayatını riske atmamalıdır.  

Dr. Kağan Kocatepe'nin youtube kanalında hazırladığı video içeriğinin transkripsiyonu (video sayfanın en aşağılarında):

Şöyle bir şeyi ben çok sık görüyorum ve duyuyorum:

Baba adayları geceleri anne adayını uyandırıyor, bak sol yanına yatmadın bebeğe bir şey olacak diye.

Böyle bir şey gerekli mi, hayır gerekli değil.

Bir kere uykusunu bölmüş oluyorsunuz, zaten uykusu yarım yamalak oluyor anne adayının son haftalarda, bir de böyle bir şey yapıldığı zaman uyku bölünmüş oluyor.

Peki böyle bir şey gerekli mi?

Bir kere öncelikle şunu bilmek lazım.

Çok akıllı bir makine var bizim içimizde, bir zeka var. İçgüdülerimiz.

İçgüdülerimiz bize, anne adayına daha doğrusu, bebeği için en iyi
pozisyonu zaten otomatik olarak aldırıyor

Eğer anne adayı geceleyin sağ yanına yatarken yakalanmışsa bu, bak mutlaka sol yanına yat.

Bu anlamsız. Yani uyuyakalmış.

Hamilelikte sol yana yatma zorunluluğu var mı? Yok çoğu zaman.

Riskli gebelikse, bazı özel durumlar varsa, onlar başka videolarda anlatılıyor.

O tür durumlarda sol yana yatmak zorunlu olabilir ama onun dışında sol yana yatma zorunluluğu diye bir şey yok.

Sağ yanına da yatabilir, sırt üstü de yatabilir. Yüzüstü zaten yatamaz nasıl yatacak.

Yani yatış pozisyonuna baba adayının geceleyin müdahale etmesi hem kendi ruhsal dünyası ve uykusu için zararlı, hem de anne adayı için zararlı, böyle bir şeye gerek yok.

İlgili Konular:

• Gebeliğin ilk aylarında karnın davul gibi şişmesi neden olur?
• Gebeliğin son aylarında göğüs kafesi ve kaburgalarda batma ve elektriklenme neden olur?
• Gebelikte kilo alımı, ödem, şişlikler ve alınan kiloların dağılımı
• Hamileliğin son aylarında uykusuzluk ve sık uyanma ne işe yarar
• Gebelikte uyku, yatış ve istirahat pozisyonu nasıl olmalı? Sol yana yatmak zorunlu mu?
• Gebelik hiç kilo almadan tamamlanabilir mi? Doğuma kadar kaç kilo alınır?
• Gebelikte nefes darlığı, nefes nefese kalma, zor solunum ve soluk alma açlığı neden olur?
• Yalancı doğum sancısı (Braxton-Hicks) ile gerçek doğum ağrısı nasıl ayırt edilir?
• Gebelikte sağ yana dönerek veya sırt üstü uyumak ve yatmak bebeğe zarar verir mi?
• Gebelikte cinsel ilişki ne zaman risklidir ve kısıtlanmalıdır?
• Gebelikte belirtilerin, özellikle bulantıların kaybolması bebekte bir sorun olduğunu mu gösterir?
• Gebelik testi cinsel ilişki, aşılama, tüp bebekten kaç gün sonra pozitif sonuç verir?
• Gebelikte ağır kaldırmak, bebeğini kucağına almak, karna ufak darbeler zararlı mı?
• Gebeliğin ilk aylarında cinsel ilişki yasak mı, düşük riskine yol açar mı?
• Kan (Rh) uyuşmazlığı nedir, iğne (Rhogam) hangi durumlarda uygulanır ve ne işe yarar?
• Gebelikte karın, kasık, bel ağrısı, vajinada dolgunluk, batma erken doğum belirtisi midir?
• Gebelikte mide yanması ve bulantı bebeğin saçlanmasına bağlı mıdır?
• Gebelik başladığında adet gecikmesi dışında hiç bir belirti olmaması bir soruna işaret eder mi?
• Baba adaylarının mutlu bir gebelik için mutlaka kaçınması gerekenler

Video: SAĞ YANA VEYA SIRT ÜSTÜ YATARAK UYUYA KALMIŞ ANNE ADAYI UYANDIRILMALI MI?SOL YANA YATMAK ZORUNLU MU?

Uykuyu kim sevmez değil mi? Özellikle de gebelikte İlk aylarda gebeliğin de getirdiği hormonal değişikliklere bağlı uyku hali yaygın olarak görülür. Gebeliğin başında, yatış pozisyonunuz çok önemli değildir. Ancak ilerleyen haftalar ile beraber iş değişir. 

Gebelikte yatış pozisyonu, sadece konforunuz açısından değil tıbbi olarak da çok önemlidir. Anne adayların çekincesi özellikle yüz üstü pozisyonda, bebeğin sıkışıp zarar göreceği düşüncesidir. Bebeğin üzerine yattıkları düşüncesi ile onu ezeceklerini düşünürler. Yüz üstü pozisyon, bebeğin etrafını saran amniyon sıvısı sayesinde bebeğe zarar vermez ve korkulmamalıdır. Ortalama haftaya kadar, istediğiniz pozisyonda yatabilirsiniz. Zaten 6. aydan sonra, büyüyen karnınız sebebiyle rahat edemezsiniz ve yüz üstü pozisyonda yatmayı tercih etmezsiniz.

Sırt üstü yatmanız bebek için sakıncalıdır!

Gebelik ilerledikçe, büyüyen rahim ve büyüyen karnınız, annenin omurgası boyunca seyreden ana damarlarına (atar ve toplar damarlar) bası yapar. Özellikle son aylarda, bebekle beraber, 6 kilograma varan bu ağırlık, annenin kalbe geri getiren damarlarına bası yapınca, kalbe dönen kan azalır ve annede tansiyon düşmesine sebep olur. Bu annede baygınlık hissi yapar ve buna supin hipotansif sendromu denir. Bunun bir diğer kötü sonucu da rahme giden kan da azalacağından, bebeğe giden kan azalacaktır. Bu nedenle, tam sırt üstü yatıştan kaçınmak gerekir. 

Tam sol ya da sağ yanınıza yatmanız gerekmezken, karnınızı biraz da olsa yana çevirerek yatmanız, bu basıyı azaltır. Çünkü devamlı aynı pozisyonda yatmanız mümkün değildir ve gece boyunca dönmeniz normaldir. Sol yan yatış pozisyonu en çok önerilen yatış şeklidir. Bu pozisyonda, hem bebeğe giden kan akımı artar hem de annenin böbreklerinden idrar daha rahat süzüleceği için, ödem ve el ayak ve bileklerde şişlik azalır. 

Rahim anatomik olarak hafif sağa dönük şekildedir, sol yan yatmanız durumunda rahmin oluşturduğu baskı ekstra rahatlayacaktır. Ama bu devamlı sol yan yatılması anlamına da gelmez çünkü konforunuzu bozabilir. Sadece, göbeğinizi yana düşürmek yeterlidir. Siz uykuya daldığınızda, farkında olmadan tam sırt üstü dönmemeniz için, sırtınızın yan tarafına bir yastık koyabilirsiniz. Bir veya her iki diziniz kıvrık şekilde yana dönerek, bacaklar arasına ve karnın altına da yastık koyabilirsiniz. Gebeliğe özel yastıklardan fayda görebilirsiniz.

Yine artan vücut ağırlığı, sırt üstü yatmanız durumunda, horlamaya ve uyku apnesine sebep olabilir.

Sonuç olarak; ilerleyen gebelik haftaları ile beraber sırt pozisyonda yatmaktan kaçınmalı, yan yatış pozisyonlarını tercih etmelisiniz!

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Pınar Kadiroğulları