Hapşırınca Kan Gelmesi

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Anabilim Dalından Doç. Dr. Uğur Gönlügür, ağızdan kan gelmesinin ihmal edilmemesi gerektiğini belirterek, "Ağızdan çok fazla miktarda gelen kan sebebiyle soluk borusu tıkanabilir ve hasta kendi kanıyla boğularak ölebilir" dedi.

Ağızdan kan gelmesinin (hemoptizi) akciğer-kalp hastalıkları, mide-bağırsak sistemi hastalıkları ve üst solunum yolu hastalıklarından kaynaklanabileceğini belirten Doç. Dr. Uğur Gönlügür, "Mide veya onikiparmak bağırsağındaki ülserler, gastritler, boğaz kanserleri, burun travmaları, faranjit gibi nedenler, akciğer dışı sebeplerin belli başlılarıdır. Akciğer hastalıkları içinde akciğer kanseri, bronşektazi, akut ve kronik bronşitler, zatürre, verem, kalp yetmezliği, akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması ağızdan kan gelmesine sebebiyet veren en sık faktörlerdir" dedi.

Ağızdan kan gelmesi durumunda öncelikle kanamanın miktarına dikkat edilmesini tavsiye eden Gönlügür, "Çok fazla miktarda gelen kan, soluk borusunu tıkayabilir. O zaman kişi kendi kanıyla boğularak ölebilir. Hastanın çıkardığı kan bulantı ile gelmişse, kusmuk ile karışık ise veya kahverengi ise muhtemelen mideden geliyordur. Bunun tersine hastanın çıkardığı kan öksürükle gelmişse, balgamla karışık ise veya kırmızı renkte ise büyük ihtimalle akciğerden geliyordur. Bu durumda hastaya kuvvetli öksürmemesi,
öksürecekse kendini zorlamadan öksürmesi söylenir ve hasta kanayan akciğerinin olduğu tarafa yatırılır. Tabii o anki acil durumda hasta ve çevredekiler kanayan tarafı bilemezler. Hasta daha önceden bir akciğer hastalığı geçirmişse ve çekilen filmlerde doktorlar sağ akciğer veya sol akciğerde bir hasardan bahsetmiş olabilir. Bu hastaya sorulabilir, aksi durumda hasta derhal acil servise yönlendirilir. Acil serviste çekilen bir film pek çok şeyi aydınlatacaktır. Kan akciğerden gelmiyorsa bunu
anlayabilmemiz için günümüz teknolojisinde hem yemek borusuna hem de soluk borusuna sokulabilen, ucunda kamera bulunan hortum benzeri endoskoplar ile her iki sistem gözlenmelidir. Teşhiste en ideal yöntem budur" diye konuştu.

Ağızdan kan gelmesinin hastayı telaşa sokan bir bulgu olmakla beraber iyi huylu ve kötü huylu sebepleri olabileceğini söyleyen Gönlügür, "Az miktarda kan gelen bir hastada ileriki zamanlarda kan miktarı artarak ölüme sebebiyet verebileceğinden, bu tür hastalar derhal en yakın sağlık kuruluşuna, mümkünse bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurmalılar" dedi.

Soru: Hemoptizi nedir?

Cevap: Halk arasında “öksürükle kan tükürme” anlamına gelen hemoptizi, solunum yolları veya akciğerlerden çeşitli sebepler nedeniyle gelen kanın öksürükle dışarı atılmasıdır.

Çıkan kan miktarı balgamda çizgilenme tarzında hafif olabileceği gibi yaşamı tehdit edecek boyutta da olabilir. Kanama ile kan kaybından çok, kanın solunum yollarını tıkaması en önemli ölüm nedenidir. Bu nedenle acil müdahale gerektirebilen bir sağlık sorunudur

Bazen ağız veya burun içi kanamalar ya da sindirim sisteminden kaynaklanan kanın (hematemez) ağızdan dışarı atılması ile karıştırılabilir. Hematemez genellikle bulantı ve kusma ile olur ve kahve telvesi gibi koyu renklidir. Hemoptizi ise genellikle parlak kırmızı renkte olur ve öksürükle gelir.

Soru: Hemoptizi neden oluşur?

Cevap: Solunum yolları, akciğerler, kalp ve büyük damarları etkileyen ya da kanama bozukluğuna yol açan birçok hastalık hemoptiziye neden olabilir.

En sık nedenleri arasında, akciğer kanseri, tüberküloz (verem), bronşektazi, akciğerin mantar enfeksiyonları, akciğer apseleri ve pnömoni (zatürre), damar bozuklukları, akciğere pıhtı atması (emboli), kalp kapak hastalıkları (mitral darlık), doğumsal kalp hastalıkları, travmalar, yabancı cisimlerin yanlışlıkla nefes borusuna kaçması, pıhtılaşmayı önleyen hastalıklar, romatizmal hastalıklar (sarkoidoz, Behçet hastalığı, SLE gibi) ve kan sulandırıcı ilaçlar, aspirin gibi ilaçlardır.

Soru: Hemoptizi olan bir hasta ne yapılır?

Cevap: Öksürük, balgam gibi diğer solunumsal belirtilerin aksine hemoptizi oldukça korkutucu bir belirtidir ve hasta genellikle bir Göğüs Cerrahisi veya Göğüs Hastalıkları uzmanına başvurur. Eğer kanama ciddi miktarlarda (örneğin bir çay bardağı kadar) ise vakit kaybedilmeden gerekirse bir acil servise başvurulmalıdır. Hemoptizi varlığını doğrulamak ve sebebini bulmak için hastanın tıbbi öyküsü, kan testleri, akciğer grafisi veya bilgisayarlı tomografi gibi incelemeler öncelikle yapılır. Sonra ya da ciddi kanama olan hastalarda ilk basamak olarak uygulanacak olan bronkoskopi en önemli girişimsel işlemdir. Bronkoskopi genel veya lokal anestezi altında uygulanabilir. Bronkoskopi cihazı ucundaki optik yardımıyla solunum ağacının görüntülenmesini ve kanama odağının saptanmasını sağlar.

İlaç tedavileri, buzlu sıvı ile yıkama yapılması, kanayan bronş damarının görüntülüme yöntemi aracılığıyla pıhtılaştırma uygulanması (embolizasyon), bronş içi tıkayıcılar yardımıyla kanamanın durdurulması, kanayan bronş kısmının balon yardımı ile kapatılarak kanamanın durdurulması (izolasyon) ve gerekirse de kanayan akciğer dokusunun tamamen çıkarılması gibi cerrahi yöntemler hastanın ve kanamanın durumuna göre uygulanan tedavi yöntemleridir.

Doç. Dr. Nesimi Günal