Hava Kompresörü Ne Işe Yarar

Türkçe'ye Çeviren ve Birimleri Metrik Sisteme Uygulayan:  Erdo&#;an Tan - May&#;s  

Hava kompresörleri atmosfer (ortam) havas&#;n&#; s&#;k&#;&#;t&#;rarak bas&#;nc&#;n&#; art&#;ran; di&#;er bir ifadeyle, bas&#;nçl&#; hava üreten makinalard&#;r.

Ba&#;l&#;ca Hava Kompresörü Tipleri

Pistonlu Kompresörler

Vidal&#; Kompresörler

Santrifüj (Turbo) Kompresörler

Bas&#;nçl&#; Hava Sistemleri

Bas&#;nçl&#; Hava Tanklar&#;

Bas&#;nçl&#; Hava Kurutucular&#;

Bas&#;nçl&#; Hava Hatt&#; Filtreleri

Bas&#;nçl&#; Hava Da&#;&#;t&#;m/Boru Sistemleri

Enerji Geri Kazanma

Ekonomiklik ve &#;&#;letme Maliyetleri

Yük Faktörü

Ba&#;l&#;ca Hava Kompresörü Tipleri

Hava kompresörlerinin yayg&#;n olarak kullan&#;lan üç temel tipi vard&#;r:

• Pistonlu Kompresörler

• Vidal&#; Kompresörler

• Santrifüj (Turbo) Kompresörler

Bu temel tiplerden daha ayr&#;nt&#;l&#; olarak kompresörlerin farkl&#;l&#;klar&#; :

• Kompresyon (S&#;k&#;&#;t&#;rma/Basma) kademesi say&#;s&#;

• So&#;utma yöntemi (hava, su, ya&#;)

• Sürme yöntemi (elektrik motoru, içten yanmal&#; motor, buhar, di&#;er)

• Ya&#;lanma yöntemi (ya&#;l&#;, ya&#;s&#;z)

• Standart (Haz&#;r) Paket/Ünite veya Mü&#;teriye Özel &#;malat

Pistonlu Kompresörler

Pistonlu hava kompresörleri pozitif yerde&#;i&#;tirmeli (deplasmanl&#;) kompresörlerdir. Bunun anlam&#;, havan&#;n kapal&#; bir hacim içinde ötelenerek s&#;k&#;&#;t&#;r&#;lmas&#;, yüksek bas&#;nçl&#; tarafa do&#;ru ötelenmesidir. (Pozitif yerde&#;i&#;tirme: Dü&#;ük bas&#;nçl&#; taraftan yüksek bas&#;nçl&#; tarafa do&#;ru hava ak&#;&#;&#; olmas&#; ve buna kar&#;&#;l&#;k öteleyen eleman&#;n, örne&#;in: pistonun hareketinin itme &#;eklinde olmas&#;.) Pistonlu hava kompresörlerinde silindir içinde hareket eden pistonun sürekli yerde&#;i&#;tirmesiyle (ötelemesiyle) hava s&#;k&#;&#;t&#;r&#;l&#;r.

Pistonlu hava kompresörlerinde s&#;k&#;&#;t&#;rma (kompresyon) pistonun sadece bir tarafa/yöne (yukar&#;ya, emme yönünün tersine) hareketi esnas&#;nda gerçekle&#;iyorsa, tek (yönde) etkili; her iki  yöne (a&#;a&#;&#; ve yukar&#; veya sa&#;a ve sola) hareketi esnas&#;nda da s&#;k&#;&#;t&#;rma oluyorsa, çift (yönde) etkili pistonlu kompresör olarak adland&#;r&#;l&#;r.

Pistonlu hava kompresörlerinde her bir msilindirde otomatik yayl&#; valfler vard&#;r, bunlar sadece valfin giri&#; ve ç&#;k&#;&#; tarfaf&#;nda uygun/yeterli düzeyde bas&#;nç fark&#; varsa açarlar.

Emi&#; vafleri silindir içindeki bas&#;nç (pistonun emi&#; etkisiyle azalarak) hava emi&#;/giri&#; bas&#;nc&#;ndan az dü&#;ük olunca açar. Ç&#;k&#;&#; valfleri silindir içindeki bas&#;nç  (pistonun s&#;k&#;&#;t&#;rma etkisiyle yükselerek) kompresör ç&#;k&#;&#; bas&#;nc&#;ndan az yüksek olunca açar.

Bir kompresör, tüm kompresyon tek silindirle (pistonla) veya paralel olarak çal&#;&#;an birden çok silindirle (pistonla) tek kademede/a&#;amada gerçekle&#;tiriliyorsa, tek kademeli kompresör olarak adland&#;r&#;l&#;r. Bir çok uygulamada tek kademeli kompresyon (s&#;k&#;&#;t&#;rma) olana&#;&#;n&#;n ötesinde yüksek bas&#;nçl&#; hava gerekir. Tek kademede daha yüksek s&#;k&#;&#;t&#;rma oran&#;na (s&#;k&#;&#;t&#;rma oran&#;: mutlak ç&#;k&#;&#; bas&#;n&#;n&#;n mutlak giri&#; bas&#;nc&#;na oran&#;) ç&#;kmak, a&#;&#;r&#; yüksek ç&#;k&#;&#; s&#;cakl&#;&#;&#;na ve di&#;er tasar&#;m/dizayn problemlerine yol açabilir.

Pratik amaçlar için, bir çok endüstriyel pistonlu hava kompresörü tesislerinde, HP (BG) üzerindeki güçlerde, iki veya daha çok kademeli seri gruplar halinde pistonlu kompresörler kullan&#;lm&#;&#;t&#;r.  Kademeler aras&#;nda bas&#;nçl&#; hava so&#;utmas&#; yap&#;larak, takip eden kademeye giren havan&#;n s&#;cakl&#;&#;&#; ve hacmi azalt&#;l&#;r. (Ara so&#;utma yap&#;larak, çal&#;&#;ma s&#;cakl&#;&#;&#; normal seviyeye dü&#;ürülmü&#; ve ayr&#;ca, sonraki kademenin verimi art&#;r&#;lm&#;&#; olur.)

Pistonlu hava kompresörleri hava so&#;utmal&#; veya su so&#;utmal&#;, (silindir içinde, pistonun etraf&#;nda, ya&#; olup olmamas&#; aç&#;s&#;ndan) ya&#;l&#; veya ya&#;s&#;z tip olabilmektedir; paket/ünite olarak (kapal&#; kasa içinde) yap&#;labilir ve geni&#; bir bas&#;nç ve kapasite seçim olana&#;&#; sa&#;layacak &#;ekilde çe&#;itlendirilmi&#; modelleri olabilmektedir.

Vidal&#; Hava Kompresörleri

Vidal&#; hava kompresörleri pozitif yerde&#;i&#;tirmeli (deplasmanl&#;) kompresörlerdir. En yayg&#;n kullan&#;lan vidal&#; hava kompresörleri, tek kademeli, ya&#; enjeksiyonlu, helisel ve spiral loblar&#; ve yivleri (ç&#;k&#;nt&#; ve oyuklar&#;) olan bir çift (erkek ve di&#;i) rotordan olu&#;an vida (air-end, rotary screw) kullanarak yap&#;lan kompresörlerdir.  Bu kompresörlerde kapal&#; bir gövde (vida gövdesi) içinde dönerek, (loblar ve yivler aras&#;ndaki) havay&#; (ç&#;k&#;&#;a öteleyerek/sürerek) s&#;k&#;&#;t&#;ran bir çift rotor vard&#;r. Emme ve ç&#;k&#;&#; valfleri yoktur.  Bu üniteler, esas olarak, vida rotorlar&#; ve rotorlar ile vida gövdesi aras&#;ndaki aç&#;kl&#;klar&#; kapatmas&#; için vida içine enjekte edilen (püskürtülen) ya&#; vas&#;tas&#;yla so&#;utulur (ve vida içinde &#;s&#;nan ya&#; hava veya su so&#;utmal&#; ya&#; so&#;utucundan geçirilerek so&#;utulur). 

Kompresör içinde ya&#; vas&#;tas&#;yla so&#;utma yap&#;lmas&#;n&#;n sonucunda, çal&#;&#;an parçalar&#;n çal&#;&#;ma s&#;cakl&#;&#;&#; asla a&#;&#;r&#; yüksek de&#;erlere ç&#;kmaz. Vidal&#; kompresör,  bu özellikleri dolay&#;s&#;yla, sürekli çal&#;&#;abilen, hava veya su so&#;utmal&#; kompresör paketi/ünitesi olarak yap&#;l&#;r.

Basit dizayn&#; (tasar&#;m&#;) ve a&#;&#;nan parçalar&#;n azl&#;&#;&#;, vidal&#; hava kompresörlerinin bak&#;m&#;n&#;n, çal&#;&#;t&#;r&#;lmas&#;n&#;n kolay olmas&#;n&#; ve kurulumunun (tesinin) esnek (özel &#;artlar gerektirmeden, kolayca) yap&#;labilmesini sa&#;lamaktad&#;r.

&#;ki kademeli ya&#; enjeksiyonlu (ya&#; beslemeli/püskürtmeli) vidal&#; kompresörlerde rotorlar ve onlar&#; çevreleyen gövde vida (air end, hava kafas&#;, vida grubu)  aksam&#;n&#; olu&#;turur. Kompresyon birbine seri ba&#;l&#; ilk/birinci ve ikinci/final kademe vidalar&#; taraf&#;ndan payla&#;&#;larak gerçekle&#;tirilir. Bu, tüm kompresör veriminin, tam yükte motor güç/kilowatt sarfiyat&#; olarak/aç&#;s&#;ndan, %15'e kadar daha yüksek (verimli) olabilmesini sa&#;lar.  &#;ki kademeli vidal&#; kompresör vidal&#; kompresörün basitli&#;i ve esnekli&#;i ile iki kademeli ve çift etkili pistonlu kompresörün enerji verimini birle&#;tirir. &#;ki kademeli vidal&#; kompresörler hava ve su so&#;utmal&#; olarak ve tam paketlenmi&#;/ünite olarak (kapal&#; ve tüm bile&#;enleriyle çal&#;&#;t&#;r&#;lmaya haz&#;r kasa olarak) yap&#;l&#;rlar.

Ya&#;s&#;z (oil free, bast&#;&#;&#; havaya kompresyon eleman&#; vida içinde ya&#; kar&#;&#;mayan) vidal&#; hava kompresörleri kompresyon odas&#;nda/bölmesinde ya&#; olmaks&#;z&#;n çal&#;&#;acak &#;ekilde dizayn edilmi&#; (tasarlanm&#;&#;) , havay&#; ya&#; olmaks&#;z&#;n s&#;k&#;&#;t&#;ran vida (air end) kulllan&#;larak yap&#;lan kompresörlerdir.  Ya&#;s&#;z vidal&#; hava kompresörleri, ya&#;s&#;z bas&#;nçl&#; hava ihtiyaçlar&#;n&#; kar&#;&#;lamak için,  hava so&#;utmal&#; ve su so&#;utmal&#; olarak yap&#;l&#;rlar ve ya&#; enjeksiyonlu vidal&#; kompresörlerinin kullan&#;m esnekli&#;inin ayn&#;s&#;n&#; sa&#;larlar.

Vidal&#; hava kompresörleri hava so&#;utmal&#; ve su so&#;utmal&#;, ya&#; enjeksiyonlu veya ya&#;s&#;z , tek kademeli veya iki kademeli olarak imal edilirler. Bas&#;nç ve kapasite olarak geni&#; bir uyarlama aral&#;&#;&#;na (çe&#;itlili&#;e) sahiptirler.

Santrifüj (Turbo) Kompresörler

Santrifüj hava kompresörleri (yüksek h&#;zla) dönen bir impellerin havaya enerji transfer etti&#;i dinamik kompresörlerdir. Rotor havan&#;n momentumunu (ve bas&#;nc&#;n&#;) de&#;i&#;tirir/art&#;r&#;r.  Bu momentum sabit difüzörlerde (yay&#;c&#;larda) havan&#;n h&#;z&#;n&#; keserek, faydal&#;/kullan&#;labilir bas&#;nca dönü&#;türülür. (&#;mpeller: bar veya daha yüksek bas&#;nca uygun dizayn edilmi&#; fan, pervane, kanatl&#; rotor.)

Santrifüj hava kompresörleri, tasar&#;m&#;/dizayn&#; gere&#;ince, ya&#;s&#;z kompresörlerdir. Di&#;lileri (&#;mpellerin yüksek h&#;zla dönmesini sa&#;layan di&#;lileri) ya&#;lamak için kullan&#;lan ya&#;  ile havan&#;n ba&#;lant&#;s&#;/temas&#; &#;aft contalar&#;/keçeleri ve atmosferik havaland&#;rma/venting tertibat&#; kullan&#;larak kesilir.

Santrifüj kompresör sürekli hizmet kompresörüdür; çok az say&#;da hareketli parças&#; olmas&#;ndan ileri gelen avantaj&#;yla, özellikle yüksek hava debisi istenen uygulamalarda ve bil hassa  (esas olarak)  ya&#;s&#;z hava gereken yerlerde kullan&#;lmaya uygundur.

Santrifüj hava kompresörleri su so&#;utmal&#; olarak yap&#;labilirler ve paketlenebilirler (ünite olarak verilebilirler). Tipik bir santrifüj kompresör paketine/ünitesine son (nihai) so&#;utucu ve tüm kontrol donan&#;m&#; dahildir.

NOT: Santrifüj (Centrifugal) hava kompresörleri savurma prensibiyle çal&#;&#;makla birlikte, dinamik kompresör anlam&#;nda "turbo kompresör" olarak da adland&#;r&#;l&#;rlar. Fakat, "turbo" kavram&#; tam olarak "santrifüj kompresör" kavram&#;na kar&#;&#;l&#;k gelmez. Çünkü, eksenel turbo kompresör (uçaklar&#;n gaz türbinleri içine hava basan türbine akuple/ba&#;l&#; eksenel kompresörler gibi) olabilir. Santrifüj kompresörler radyal/çapsal (yani havay&#; ortadan emip çevresine savurarak s&#;k&#;&#;t&#;ran) esasl&#;d&#;r. Santrifüj kompresörün havay&#; s&#;k&#;&#;t&#;ran döner eleman&#; impellerin tasar&#;m yap&#;s&#; radyal-eksenel kar&#;&#;&#;m&#; olabilir. Ama eksenel kapsam&#;na girmez. Sonuç olarak: özelllikle Joy-Cooper-Cameron imalat&#; santrifüj hava kompresörleri turbo kompresör olarak bilinirler. Hava kompresörü cinsi olarak, turbo kompresör  ve santrifüj kompresör adlar&#;n&#;n ayn&#; anlama geldi&#;i dikkate al&#;nmal&#;d&#;r.

Bas&#;nçl&#; Hava Sistemleri

Sürme/Tahrik, Hava Kafas&#; (Air End, Pistonlu Kafa, Vida veya &#;mpeller) ve so&#;utma sisteminden olu&#;an hava kompresörü paketlerine/ünitelerine ek olarak, komple bir bas&#;nçl&#; hava sisteminin di&#;er bile&#;enleri:

• Bas&#;nçl&#; hava tanklar&#;/depolar&#;

• Bas&#;nçl&#; hava kurutucular&#;

• Bas&#;nçl&#; hava hatt&#; (ya&#; ve su tutucu) filtreleri

• Bas&#;nçl&#; hava da&#;&#;t&#;m boru sistemleri (Bas&#;nçl&#; hava tesisat&#;)

Bas&#;nçl&#; Hava Tanklar&#;

Bas&#;nçl&#; hava tanklar&#;n&#;n kullan&#;lma maksad&#;/faydalar&#;:

• Kullan&#;ma haz&#;r hava biriktirerek kompresörün h&#;zl&#; bir çevrim (yükte-bo&#;ta çal&#;&#;ma döngüsü) yapmas&#;n&#; önler

• Kompresyon modülü, emi&#; kontrol sistemi ve motordaki a&#;&#;nma ve y&#;pranmay&#; azalt&#;r

• Hava ak&#;&#;&#;ndaki dalgalanmay&#; (bas&#;nç dalgalanmas&#;n&#; ve debi de&#;i&#;imini) giderir

• Ani ve a&#;&#;r&#; hava taleplerinde ar&#;nd&#;rma/filtreleme sistemlerinin a&#;&#;r&#; yüklenmesini önler (sistemi/bas&#;nc&#; dengeler)

• Rejenerasyonu takip eden çi&#;lenme ve s&#;cakl&#;k art&#;&#;&#;n&#; giderir

Basit bir prensip olarak, 1 m³/dk kompresör kapasitesi için en az litre hava depolama hacmi sa&#;lanmal&#;d&#;r. (Kompresörün en az saniyede basaca&#;&#; hava debisine denk olacak kadar.)

Bas&#;nçl&#; Hava Kurutucular&#;

Nem/Su, s&#;v&#; yada buhar faz&#;nda, bas&#;nçl&#; hava içinde (daima) mevcut olup, bas&#;nçl&#; hava sistemine ta&#;&#;n&#;r. Bu nem sistemden yeterince uzakla&#;t&#;r&#;lamazsa/at&#;lamazsa, bas&#;nçl&#; hava sistemi verimini kaybeder ve bak&#;m ihtiyaçlar&#; dramatik olarak (önemli ölçüde) artar ve (üretim kayb&#; ve bak&#;m masraflar&#; dolay&#;s&#;yla) önemli maliyet art&#;&#;lar&#; olur. 

Pnömatik aletlerin ço&#;u ve prosesler s&#;cak bas&#;nçl&#; havay&#; tolere edemez. Kompresörler normalde son (nihai) so&#;utucular ve nem ay&#;r&#;c&#;lar&#; (kondenstoplar, su traplar&#;) içerirler. Son so&#;utucular  bas&#;nçl&#; havay&#; so&#;uturlar ve içindki suyun önemli bir ks&#;m&#;n&#;n yo&#;u&#;up (kondenstoplar, su tutucular&#;, su traplar&#; vas&#;tas&#;yla) ayr&#;lmas&#;n&#; sa&#;layan &#;s&#; e&#;anjörleridir/de&#;i&#;tirgeçleridir. Su ve ya&#; buharlar&#; bas&#;nçl&#; hava so&#;utulunca önemli oranda/miktarda s&#;v&#;la&#;arak yo&#;ulum (kondensat) ay&#;rma kaplar&#;nda (kondenstoplarda) toplan&#;rlar ve oradan periyodik olarak (otomatik bo&#;altma sistemiyle v.s.) d&#;&#;ar&#; at&#;l&#;rlar. Son (Nihai) so&#;utucudan ºC s&#;cakl&#;kta ç&#;kan bas&#;nçl&#; havan&#;n debisi ortalama 30 m³/dk ise, so&#;utucudan 24 saat'te yakla&#;&#;k litre su geçer/ç&#;kar. (D&#;&#;ar&#; at&#;lmas&#; gereken su miktar&#;)

Bu problemlerden kaç&#;nmak için, bas&#;nçl&#; hava ar&#;nd&#;rma/filtreleme ayg&#;tlar&#;/cihazlar&#; kullanarak, su buhar&#; ve di&#;er kirleticiler/kirler uzakla&#;t&#;r&#;l&#;r. Bu ayg&#;tlar&#;n uygun seçilmesi pnömatik uygulamalar için kritiktir/önemlidir; ve bas&#;nçl&#; hava sistemlerini sofistike (çok ayr&#;nt&#;l&#;/bile&#;enli) hale getirir.

Kullan&#;lan pnömatik donan&#;m/ekipman ve beklenen/istenen en dü&#;ük ortam s&#;cakl&#;&#;&#; kurutma yöntemini belirler. En yayg&#;n kurutucu so&#;utucu ak&#;&#;kanl&#; (so&#;utma gazl&#;) kurutucu olup, bas&#;nçl&#; havay&#; so&#;utarak nemden ar&#;nd&#;r&#;r. Kurutucudan geçerken so&#;uyan bas&#;nç&#; hava içindeki nem/su yo&#;u&#;ur ve ya&#; buharlar&#;yla birlikte sistemin bo&#;altma kaplar&#;nda toplan&#;r ve periyodik olarak d&#;&#;ar&#;ya (sistem d&#;&#;&#;na) bo&#;alt&#;l&#;r. Bu &#;ekilde nemden ar&#;nd&#;r&#;larak "kurutulan" bas&#;nçl&#; hava, bas&#;nçl&#; hava &#;ebekesine (tesisat&#;na) verilir/geçer.

Kurutucu (Dryer) performans&#; bas&#;nç çi&#; noktas&#; (dew point) s&#;n&#;f&#; (class) cinsinden ve özgün/spesifik giri&#; ve ç&#;k&#;&#; ortam ko&#;ullar&#; cinsinden belirtilir. So&#;utucu ak&#;&#;kanl&#; kurutucu için en dü&#;ük çi&#; noktas&#; s&#;n&#;f&#; Class H'dir. Bu s&#;n&#;f 1ºC'den 4ºC'ye kadar bir bas&#;nç çi&#; noktas&#; verir. So&#;utucu ak&#;&#;kanl&#; kurutucular&#;n çi&#; noktas&#; Class H'den dü&#;ük olamaz; çünkü, kurutucu içindeki su buhar&#; donar. Pratikte en yüksek (so&#;utucu ak&#;&#;kanl&#; kurutucu) bas&#;nç çi&#; noktas&#; 16ºC olup, daha yüksek çi&#; noktalar&#; kurutucudan sonraki boru tesisat&#;na kondenstat (yo&#;u&#;um) geçebilece&#;i için kullan&#;lmaz.

So&#;utucu Ak&#;&#;kanl&#; (So&#;utma Gazl&#;, So&#;utmal&#;) Kurutucular mekanik so&#;utma çevrimiyle (ekovat/kompresör, evaporatör ve kondenserden olu&#;an so&#;utma sistemiyle) bas&#;nçl&#; havay&#; so&#;utarak  içindeki suyun ve ya&#; buhar&#;n&#;n yo&#;u&#;mas&#;n&#; sa&#;lar. Yo&#;u&#;um topland&#;&#;&#; kaptan (kurutucu ç&#;k&#;&#;&#;nda) periyodik olarak (otomatik) tahliye edilir. So&#;utucu ak&#;&#;kanl&#; kurutucular&#;n ço&#;u   bas&#;nçl&#; havay&#; yakla&#;&#;k 2ºC s&#;cakl&#;&#;&#;na kadar so&#;utur, bu kurutucular&#;n bas&#;nç çi&#; noktas&#; 1ºC - 4ºC aras&#;ndad&#;r. Kondensat (Yo&#;u&#;um) 0ºC de&#;erinde donmaya ba&#;layaca&#;&#; için, bu s&#;n&#;f&#;n alt s&#;n&#;r oldu&#;unu dikkate almak gerekir.

Kimyasal (Desiccant) Kurutucular desiccant (okunu&#;u: "desikk&#;nt" veya yakla&#;&#;k Türkçe söyleni&#;i: "desikkant") ad&#; verilen kimyasal boncuklar/tanecikler bas&#;nçl&#; hava içindeki su buhar&#;n&#; yüzeylerinde toplayarak (adsorbe ederek yani yüzeyinde yap&#;&#;t&#;rarak/tutarak) bas&#;nçl&#; havadan ay&#;r&#;r. Silica gel (okunu&#;u: Silika jel), aktifle&#;tirilmi&#; alümina (alüminyum oksit) ve moleküler elek/süzgeç en yayg&#;n kullan&#;lan desiccant'lard&#;r.  (Bas&#;nçl&#; hava kurutucular&#;nda silika jel veya alümina tercih edilir.) Desiccant ortalama ºC bas&#;nç çi&#; noktas&#; performans&#; verir. Moleküler elek/süzgeç sadece silika jel veya aktifle&#;tirilmi&#; alümina ile birlikte ºC bas&#;nç çi&#; noktas&#; uygulamalar&#;nda kullan&#;l&#;r.  

Deliquescent Hava Kurutucular&#; desiccant ad&#; verilen absorbtif tip kimyasallar vas&#;tas&#;yla bas&#;nçl&#; havay&#; kuruturlar. Çi&#; noktas&#;n&#; bas&#;nçl&#; havan&#;n kurutucuya giri&#; s&#;cakl&#;&#;&#;n&#;n 10ºC ile 15ºC kadar alt&#;na dü&#;ürürler. Bas&#;nçl&#; hava içindeki nem absorptif (so&#;urucu, içine çekici) bir malzeme taraf&#;ndan tutulur/çekilir (s&#;v&#;la&#;t&#;r&#;l&#;r) ve at&#;k su olarak kurutucudan bo&#;alt&#;l&#;r. Bu at&#;k su korrozyon yap&#;c&#; (korrozif) olup, yerel mevzuata uygun olarak uzakla&#;t&#;r&#;lmal&#;d&#;r.

Deliquescent kurutucular tipik olarak kumlama ve a&#;aç kesme i&#;lerinde kullan&#;l&#;rlar. Kurutucudan ç&#;kan kurutulmu&#; bas&#;nçl&#; hava içine küçük miktarda at&#;k su kar&#;&#;abilece&#;i için, ç&#;k&#;&#; taraf&#;ndaki bas&#;nçl&#; hava ekipman&#;na (donan&#;m&#;na) zarar verebilir.

Filtreler

Coalescing (Birle&#;tirerek biriktirmeli) tip filtreler bas&#;nçl&#; havan&#;n ar&#;t&#;lmas&#; için en yayg&#;n kullan&#;lan filtre tipidir. Bu filtreler s&#;v&#; fazda suyu ve ya&#;lar&#; bas&#;nçl&#; havadan ay&#;r&#;rlar ve so&#;utmal&#; kurutucular&#;n ç&#;k&#;&#; taraf&#;na (so&#;utmal&#; kurutucudan sonra) veya kimyasal kurutucular&#;n giri&#; taraf&#;na (kimyasal kurutucudan önce) monte edilirler.

Üreticilerin büyük bir ço&#;unlu&#;u bu filtrelerde "temiz ve kuru" hava için < bar (1 psi) bas&#;nç dü&#;ümü/kayb&#;, normal çal&#;&#;ma ko&#;ullar&#;nda (ya&#; bas&#;nçl&#; hava için) ile bar (3 ile 6 psi) kadar bas&#;nç dü&#;ümü/kayb&#; oldu&#;unu iddia ederler. Üreticiler filtredeki bas&#;nç dü&#;ümü/kayb&#; tipik olarak bar (10 psi) de&#;erine yükseldi&#;i zaman, ki yakla&#;&#;k olarak 6 ay ile 12 ay kadar bir çal&#;&#;maya kar&#;&#;l&#;k gelir; filtre eleman&#;n&#;n de&#;i&#;tirilmesi gerekti&#;ini belirtirler. Coalescing filtreler, ayr&#;ca, kir parçac&#;klar&#;n&#;n tutularak, bas&#;nçl&#; hava sisteminden uzakla&#;t&#;r&#;lmas&#;n&#; sa&#;larlar. Bununla birlikte, bas&#;nçl&#; hava içindeki kat&#; parçac&#;klar (kir) filtrenin erken t&#;kanmas&#;na (bas&#;nç kayb&#;n&#;n/dü&#;ümünün erken yükselmesine) ve filtre eleman&#;n&#;n ömrünün k&#;salmas&#;na sebep olur.

Filtreler s&#;v&#; parçac&#;k (partikül) büyüklü&#;ü (mikron cinsinden) ve verimine göre tan&#;mlan&#;rlar/belirlenirler. Örne&#;in: mikron hassasiyetli ve % D.O.P. (ya&#; ay&#;rma) verimli/etkili,  mikron hassasiyetli ve % D.O.P verimli/etkili.

Coalescing tip filtreler sadece s&#;v&#; fazdaki (yo&#;u&#;mu&#;) suyu ve s&#;v&#; ya&#;&#; tutabilir; su ve ya&#; buharlar&#;n&#; tutamazlar. Filtreden geçen su buhar&#; ve ya&#; buhar&#; havan&#;n so&#;umas&#;yla yo&#;u&#;abilir; bu yo&#;u&#;umun (bas&#;nçl&#; hava kullanan ekipmana ula&#;mas&#;n&#;n) engellenmesi gerekir. Su ve ya&#; buharlar&#;n&#;n bas&#;nçl&#; havadan uzakla&#;t&#;r&#;lmas&#; için kurutucu kullan&#;lmas&#; gerekir.

Bas&#;nçl&#; Hava Da&#;&#;t&#;m/Boru Sistemi

Bas&#;nçl&#; hava tesisat&#; sadece kompresör odas&#;ndan aletlere/makinalara nas&#;l hava ba&#;lant&#;s&#; yap&#;laca&#;&#;n&#;n belirlenmesi için de&#;il; ayn&#; zamanda, kompresörün enerji sarfiyat&#;n&#; etkileyen ba&#;l&#;ca faktör olarak önemlidir. Yetersiz/Kötü tasarlanm&#;&#; veya yetersiz/kötü bak&#;m yap&#;lan boru sistemlerinin bas&#;nç kab&#; (kurulu&#;ta) yüksek olur veya (kullan&#;m esnas&#;nda) artar; ve sonuçta, i&#;letme maliyeti yüksek olur, (veya) artar. Yayg&#;n yap&#;lan hata/yanl&#;&#;, da&#;&#;t&#;m sistemindeki problemleri halletmek için kompresörün ç&#;k&#;&#; bas&#;nc&#;n&#; yükseltmektir.  Bu, enerji maliyetlerinin artmas&#;na yol açar.  Yüksek bas&#;nç kaçaklar&#;n artmas&#;na ve bas&#;nçl&#; havan&#;n bo&#;a harcanmas&#;na/at&#;lmas&#;na sebep olur; maliyet art&#;&#;&#; ile bas&#;nçl&#; hava kay&#;plar&#;n&#;n art&#;&#;&#; bir arada gerçekle&#;ir.

Bas&#;nçl&#; hava da&#;&#;t&#;m/boru sistemi bas&#;nçl&#; hava sistemi kontrolünün (kontrol/dan&#;&#;manl&#;k deste&#;inin) ba&#;l&#;ca odak noktas&#;d&#;r (ba&#;l&#;ca k&#;sm&#;d&#;r).

Bas&#;nçl&#; Hava Kaçaklar&#;

Kaçaklar endüstriyel bas&#;nçl&#; hava sisteminde ziyan olan (bo&#;a harcanan) enerjinin önemli bir kayna&#;&#;d&#;r; bazen, bir kompresörün ç&#;k&#;&#;&#;n&#;n (bast&#;&#;&#; havan&#;n) %'u ziyan olur (bo&#;a harcan&#;r). &#;yi bak&#;m yap&#;lmayan tipik bir tesiste toplam bas&#;nçl&#; hava üretme kapasitesinin %20'si kadar kaçak olur. Di&#;er yandan proaktif kaçak saptama ve onar&#;m kaçaklar&#; kompresör ç&#;k&#;&#;&#;n&#;n (kapasitesinin) %10'unun alt&#;na dü&#;ürebilir.

Bas&#;nçl&#; Hava Kontrolleri

Tesisin ne kadar havaya ihtiyac&#; vard&#;r? Havan&#;n miktar&#; ve kalitesiyle ilgili olarak yap&#;lmas&#; gereken çal&#;&#;malar, tesisin ihtiyac&#; ve problemlerin saptanmas&#; Bas&#;nçl&#; Hava Kontrolleri (Kontrol/Dan&#;&#;manl&#;k Deste&#;i) kapsam&#;na girer.

Bas&#;nçl&#; Hava Kontrolleri (Air Audits) sat&#;c&#;n&#;n/üreticinin basit bir (ayak üstü, yürüyerek) incelemesinden ibaret olabildi&#;i gibi, bir kaç günden bir kaç haftaya kadar uzayabilen, birkaç bin dolara ç&#;kabilen,  yo&#;un izleme ve analiz çal&#;&#;mas&#;ndan olu&#;abilir. En iyi bas&#;nçl&#; hava sistemi kontrolörleri/dan&#;&#;manlar&#; (Auditors), kompresörler üzerine ve her bir kullan&#;m noktas&#;na ölçme ayg&#;tlar&#; yerle&#;tirererek izlerler. Hava da&#;&#;t&#;m sisteminin haritas&#;n&#;/projesini/durumunu ortaya koyarlar ve kaçaklar&#; kontrol ederler. Kurutucular, tanklar ve kontrol ekipman&#; incelenir.

Mü&#;teri istedi&#;i bilgi için ne kadar ödeme yapmay&#; dü&#;ünüyorsa/istiyorsa, ona göre tercih kullanabilir. Kimisi çok yüksek güçlü (çok fazla beygir güçlü, kilowat'l&#;) bas&#;nçl&#; hava sistemine sahiptir, ve bir&#;eyler yapmaya (bir çözüm getirmeye) motive olmu&#;tur; onun için, kapsaml&#; bir kontrol/dan&#;&#;manl&#;k deste&#;i sat&#;n almas&#; gerekir. Kimisi, sadece kitaplardan, internetten (aç&#;k kaynaklardan) veya konuyla ilgili seminerlerden bilgi almak ister ve alaca&#;&#; bilgiyi yeterli görebilir.

Is&#; Geri Kazanma

Endüstriyel hava kompresörünün kulland&#;&#;&#; elektrik enerjisinin % kadar&#; &#;s&#; enerjisine dönü&#;ür. Bir çok durumda, uygun dizayn edilmi&#; (iyi tasarlanm&#;&#;) &#;s&#; geri kazanma ünitesi bu termal enerjinin % kadar&#;n&#; geri kazanabilir/alabilir ve faydal&#; hava veya su &#;s&#;tma i&#;i yapabilir. S&#;cak havadan geri kazan&#;lacak &#;s&#;, ba&#;&#;l/göreceli olarak dü&#;ük s&#;cakl&#;k &#;s&#;s&#;d&#;r (40 ºC'nin alt&#;) ve s&#;n&#;rl&#; uygulanabilir. (NOT: Ya&#; so&#;utucusundan geri al&#;nacak &#;s&#;, kompresörün ya&#; s&#;cakl&#;&#;&#;  ºC'ye kadar ç&#;kabildi&#;inden, havaya göre daha yüksek s&#;cakl&#;kta gerçekle&#;ir ve bu &#;s&#; s&#;cak su üretiminde kullan&#;labilir.)

&#;çten yanmal&#; motorla sürülen kompresörlerde hava kafas&#;nda (vidada, pistonlu kafada) ortada ç&#;kan &#;s&#; dü&#;ük olmakla birlikte, motorun s&#;cakl&#;&#;&#;/&#;s&#;s&#; çok daha yüksek olabildi&#;i için, dü&#;ük bas&#;nçl&#; buhar üretiminde dahi kullan&#;labilir. Motorun silindir gömle&#;i so&#;utma suyu ºC olabilmektedir. Genel bir kural olarak gaz (s&#;v&#;) yak&#;t&#;n giri&#; enerjisinin (benzin veya mazotun yada gaz yak&#;t&#;n motora giri&#; enerjisinin) %30'u yüksek s&#;cakl&#;kta &#;s&#; enerjisi olarak geri al&#;nabilir. Uygulamada ihtiyaç duyulan s&#;cakl&#;k dü&#;ük ise, giri&#; enerjisinin %90'&#; geri ala&#;nabilir.

Tipik bir içten yanmal&#; motorlu kompresör kcal/HP yak&#;t giri&#; enerjisine ihtiyaç duyar (1 HP için kcal/h). Buna göre HP kompresörde kcal enerji giri&#;i olur ve kcal geri al&#;nabilir. Hava kompresörü ile ayn&#; saatlerle (ayn&#; çal&#;&#;ma süresince) çal&#;&#;an küçük bir s&#;cak su kazan&#;na denktir. Büyük endüstriyel motorlar (> HP) kcal/HP gibi dü&#;ük yak&#;t giri&#; enerjisiyle çal&#;&#;abilirler.

Is&#; geri kazanma sisteminin de&#;erlendirme anahtar&#;, geri kazan&#;labilecek ve ihtiyaç duyulan &#;s&#; aras&#;nda termal uyumluluk (s&#;cakl&#;k uyumlulu&#;u), ve üretilen ve ihtiya duyulan &#;s&#;lar aras&#;nda saat (zaman) uyumlulu&#;udur. Tesis (Kurulum) maliyeti de, ayr&#;ca hesaba kat&#;lmal&#;d&#;r. Sadece &#;s&#;n&#;n mevcut olmas&#; de&#;il, geri kazan&#;lmas&#;n&#;n ekonomik olmas&#; gerekir. Özellikle, küçük sistemlerde &#;s&#; geri kazanma sistemine bol/fazla para harcamak, yeterli kalori (&#;s&#; enerjisi) geri al&#;namayaca&#;&#; için, faydas&#;z olabilmektedir. Ayr&#;ca, hava kompresörünün çal&#;&#;t&#;&#;&#; ve &#;s&#;ya ihtiyaç duyulmayan zamanlarda, kompresörde üretilen &#;s&#;n&#;n at&#;labilmesi (kompresörün so&#;utulabilmesi için) için bir &#;s&#; atma sistemi (so&#;utma sistemi) kurulu olmas&#; gerekir. Bunun maliyeti (So&#;utma sistemi maliyeti), tesis/kurulum maliyetine eklenir.

Ekonomiklik ve &#;&#;letme/Çal&#;&#;t&#;rma Maliyetleri

&#;&#;letme maliyetlerini teorik olarak hesaplamak kolayd&#;r; fakat gerçek maliyetlerin yo&#;un ölçme ve izleme faaliyeti olmaks&#;z&#;n saptanabilmesi çok zordur. Çünkü, gerçek çal&#;&#;ma yük faktörü i&#;letme maliyeti için kritik öneme sahip olup, tam yükte çal&#;&#;ma hariç, k&#;smi yüklerde çal&#;&#;ma durumundaki i&#;letme maliyetini (ölçüm yapmadan) do&#;ru hesaplamak hemen hemen imkans&#;zd&#;r. Genelllikle (yayg&#;n olarak) hava kompresörünün bir y&#;ll&#;k i&#;letme maliyeti ba&#;lang&#;çtaki sat&#;n alma maliyetinden (bunun 1 y&#;la dü&#;en k&#;sm&#;ndan) daha yüksektir; ama, bir çok ki&#;i, en ucuz (sat&#;n alma maliyeti en dü&#;ük) kompresörü sat&#;n al&#;rken,  bunu (bu durumu) dikkate almaz.

Elektrik Motoru &#;&#;letme Maliyeti

En basit formül: 

(Hava Kompresörü Gücü, HP) x ( kW/HP) x (1 / Motor Verimi) x (Y&#;ll&#;k Çal&#;&#;ma Saati) x (Ortalama Elektrik kWh Maliyeti) x (Yük Faktörü)

Motor verimi bilinmiyorsa, (%90) kabul edilebilir. Yük faktörü bilinmiyorsa, (%80) kabul edilebilir.  

Daha hassas formül için, Güç Faktörü (Kosinüs &#;), talep yükleri (farkl&#; sarfiyat durumu ücretleri), üst pik ve alt pik (on-peak ve off-peak) elektrik de&#;erleri, tümle&#;ik (entegre edilmi&#;) yük faktörü dikkate al&#;n&#;r. Bunu, elle, (ilgili de&#;erleri) ölçmeden ve yük faktörünü bilmeden hesaplamak zordur.

(NOT: Yukardaki formülde yer alan HP = Metrik HP, PS, BG)

&#;çten Yanmal&#; Motor  (Gaz Motoru) &#;&#;letme Maliyeti 

En basit formül:

(Motorun Beygir Gücü, HP) x ( kcal/HP) / ( kcal/m³) x (Y&#;ll&#;k Çal&#;&#;ma Saati)  x ($/m³) x (Yük Faktörü)

Gerçek motor yak&#;t giri&#; de&#;eri (yak&#;t sarfiyat&#;) biliniyorsa, HP x kcal/HP de&#;eri yerine onu (gerçek sarfiyat de&#;erini) kullan&#;n. &#;çten yanmal&#; motorlarda yük faktörünü hesaplamak zordur; motorunun kontrol edilmesine, devir say&#;s&#;na ve kompresörün (hava kafas&#;n&#;n) güç talebine/ihtiyac&#;na göre de&#;i&#;ebilir.

Yük Faktörü

Hava kompresörleri nadiren tam yükte (tam yükle) çal&#;&#;&#;rlar. &#;&#;letme maliyet analizi yaparken, k&#;yaslanan sistemlerin k&#;smi yüklerde enerji taleplerini (sarfiyatlar&#;n&#;) anlamak önemlidir.

Elektrik Motorlar&#;

Eski elektrikli hava kompresörleri yük durumunu dikkate almaks&#;z&#;n sürekli çal&#;&#;&#;rlard&#;. Bu tip üniteler çal&#;&#;t&#;klar&#; her saat için tam güçlerinin %80'e kadar&#;n&#; kullan&#;rlar. Baz&#; yeni ünitelerde hava kafas&#; (vida veya pistonlu kafa) bo&#;ta çal&#;&#;ma özelli&#;i iyile&#;tirilmi&#;tir/geli&#;tirilmi&#;tir; bunun anlam&#;, elektrik motoru hava talebi olmayan zamanlarda/periyodlarda yüksüz çal&#;&#;&#;r demektir. Sonuç olarak, yüksüz çal&#;&#;an elektrik motoru anma gücü de&#;erinin (tam yük gücü de&#;erinin) %30'u kadar elektrik harcar. Dolay&#;s&#;yla, sürekli çal&#;&#;&#;yor olsalar bile, bu (yeni tip) kompresörlerin elektrik motorlar&#; kompresör yüksüz veya bo&#;a geçmi&#; olarak çal&#;&#;t&#;&#;&#; için, önceden (sürekli çal&#;&#;maya göre) hesaplanandan daha az elektrik harcarlar. En yeni ve en yüksek verimli elektrikli kompresör üniteleri, hava talebi olmayan k&#;sa periyodlarda motoru durdururlar (stop ederler). Bu çevrimler (yüke ve bo&#;a geçme, bo&#;ta bekleme ve stop etme) saniyeler içinde gerçekle&#;ebilir. Baz&#; üniteler motorun devrini hava talebine göre de&#;i&#;tiren de&#;i&#;ken devir (frekans) sürücüleri (variable speed drives) kullan&#;rlar. Bununla birlikte, de&#;i&#;ken devirli sürücü kullan&#;lan ünitelerin sat&#;n alma maliyeti (ilk maliyeti) önemli oranda yüksektir.

&#;çten Yanmal&#; Motorlar  (Gaz Motorlar&#;)

&#;çten yanmal&#; motorlar&#;n k&#;smi yüklerde çal&#;&#;ma avantaj&#; vard&#;r. hava kafas&#;n&#;n (Vidan&#;n veya pistonlu kafan&#;n) nas&#;l kontrol edildi&#;ine ba&#;l&#; olarak, yüksüz çal&#;&#;an kompresör üretti&#;i havay&#; bo&#;altabilir (emi&#;i k&#;sabilir ve/veya havay&#; bo&#;a atabilir), böylece motor ayn&#; devirle dönse bile daha az güç harcar. Büyük ünitelerde motor devri hava talebine göre de&#;i&#;tirilebilir. Bununla birlikte, içten yanmal&#; motoru olan kompresörler elektrikli motoru olan kompresörlere kar&#;&#; önceden sahip olduklar&#; baz&#; avantajlar&#; en yeni ve yüksek verimli elektrikli kompresör ünitelerine kar&#;&#; (k&#;smen) kaybetmi&#;lerdir. 

&#;lk Maliyetler (Sat&#;n Alma + Tesis Etme Maliyetleri), Bak&#;m Maliyetleri ve Geri Ödemeler

&#;çten yanmal&#; motorlu kompresör paketleri/üniteleri elektrikli ünitelere göre, her iki cins de ayn&#; konvensiyonel/yayg&#;n donan&#;ma sahip iken, iki kata kadar (daha) pahal&#;d&#;r. De&#;i&#;ken devir sürücüleri olan elektrikli ünitelerin sat&#;n alma maliyeti içten yanmal&#; motorlu ünitelerin sat&#;n alma maliyetine yakla&#;abilir. Endüstriyel cins/s&#;n&#;f içten yanmal&#; motoru olan kompresörler en yüksek sat&#;n alma maliyeti olan kompresörlerdir.

Hava kafas&#; (Vida veya pistonlu kafa) k&#;sm&#; tamamen ayn&#; olsa dahi, içten yanmal&#; motorlar&#; olan kompresör ünitelerinin bak&#;m maliyetleri (içten yanmal&#;) motor'a kar&#;&#; elektrik motoru durumundan dolay&#;, ayr&#;ca, yüksek olacakt&#;r. Tipik bir kural olarak, içten yanmal&#; motorlar&#;n 1 saat'lik çal&#;&#;maya kar&#;&#;l&#;k gelen bak&#;m maliyeti, $/HP'dir. (Örnek: çal&#;&#;ma saati için 20$/HP) &#;çten yanmal&#; motorlu kompresör ünitelerinin ortalama bak&#;m maliyetleri ticaretini/i&#;ini bitirecek (rekabet etmesi mümkün olamayacak) düzeyde fazla de&#;ildir ama k&#;yaslamada önemli bir faktör olarak dikkate al&#;nmal&#;d&#;r.

En yüksek &#;s&#; geri kazanma miktar&#; içten yanmal&#; motorlu kompresörlerden elde edilebilir; çünkü, içten yanmal&#; motorlar elektrikli motorlara k&#;yasla çok yüksek s&#;cakl&#;klarda çal&#;&#;&#;r. Ayn&#; güçler için, içten yanmal&#; motoru olan kompresörden geri kazan&#;labilecek &#;s&#; miktar&#;na göre yak&#;t maliyeti, denk bir s&#;cak su (veya dü&#;ük bas&#;nçl&#; buhar) kazan&#;n&#;n yada motor olmadan &#;s&#; üreten herhangi bir &#;s&#;t&#;c&#;n&#;n yak&#;t maliyetine yak&#;nd&#;r. (&#;çten yanmal&#; motorlu kompresörün enerji geri kazan&#;m sistemi olmas&#; durumundaki yak&#;t maliyeti &#;s&#;t&#;c&#; ayg&#;t veya makinan&#;n yak&#;t maliyetinden önemli oranda fazla de&#;ildir. Dolay&#;s&#;yla bas&#;nçl&#; hava üretimi d&#;&#;&#;ndaki enerji sarfiyat&#; tam telafi edilmi&#; -geri kazan&#;lm&#;&#;- olur.)

Genellikle (Amerika'da), içten yanmal&#; (gaz) motorlu hava kompresörleri elektrikli ünitelere göre daha dü&#;ük (enerji sarfiyat bedeli) maliyetle çal&#;&#;&#;rlar (elektrik daha pahal&#;ya gelir).  Buna ra&#;men, yüksek sat&#;n alma bedeli, mü&#;terisi aç&#;s&#;ndan, gerçek geri ödemenin hangisinde (elektriklide mi içten yanmal&#; motorlu da m&#; ?) olaca&#;&#; konusunda dikkatlice bir analizi gerektirmektedir.

Bu çal&#;&#;ma orijinali seafoodplus.info web sitesinden al&#;nm&#;&#; "Compressed Air Tutorial" makalesinin, esas&#;n&#; bozmadan, az de&#;i&#;tirilmi&#; Türkçe'si olup; &#;ngilizce'sinin telif hakk&#; orijinal sahibine, Türkçe'sinin kopye hakk&#; Erdo&#;an Tan'a ve Aktif Kompresör Ltd. &#;ti.'ne aittir. Bu makale (Türkçe'si) Erdo&#;an Tan veya Aktif Kompresör Ltd. &#;ti.'nin izni olmadan kopyelenmemeli veya yaz&#;lar de&#;i&#;tirilerek ve bilgi kayna&#;&#; gizlenerek taklit edilmemelidir.

© Erdo&#;an Tan -May&#;s

Bu web sayfas&#; ve makalenin içeri&#;i Erdo&#;an Tan taraf&#;ndan Aktif Kompresör Ltd. &#;ti. web sitesi için haz&#;rlanm&#;&#;t&#;r

Sources: Text Bob Fegan ; based on information from: The Energy Solutions Center Air Compressor Consortium web site seafoodplus.info, Compressed Air Challenge website seafoodplus.info, Ingersol-Rand web site seafoodplus.info ; 3/

Kompresör genel olarak hava veya diğer gazları sıkıştırmak amaçlı kullanılır. Daha doğrusu atmosfer basıncının daha yüksek noktalarında sıkıştırma özelliği gösteren bir cihazdır. Hava kompresörü olarak da bilinir ve motor ile çalışma özelliği gösterir. Lastik şişirmesi ya da endüstriyel birçok farklı alanda yaygın olarak kullanıldığını söylemek mümkündür.

Aynı zamanda Petrol, kalıp ve pres tezgahları konusunda da önemli bir yere sahip olduğunu ifade etmek gerekir. Ham metal sektöründe ise kontrol ve işletme mekanizmaları olarak değerlendirilir. Otomotiv alanında kalıp işleme ya da boya işlemleri ile pres tezgahları konusunda da öne çıkar. Tekstil alanında iplik üretimi noktasında da atmosfer basıncının üzerindeki bu Yapı kullanılır.

KOMPRESÖR NASIL ÇALIŞIR?

Kompresör atmosferden almış olduğu havayı sıkıştırmak suretiyle hidrolik ihtiyaçların karşılanması konusunda değerlendirilir. Bu cihaz genel olarak motorlu bir yapı altında çalışmaktadır. Genel çerçevede hava veya birçok farklı gazı atmosfer basıncının üzerinde sıkıştırarak depolar. Elektrik motor gücünü kullanmak suretiyle havayı vakumla maktadır.

Bu sayede atmosferden emdiği havayı oldukça yüksek oranlarda ve tüp içerisinde sıkıştırır. İhtiyaç duyulduğu zaman ise motorlu kompresör cihazı çalıştırılarak atmosfer basıncının üzerinde püskürtme işlemi uygular. Basit bir uygulama yöntemi olmasının yanı sıra, pek çok farklı sektör için önemli bir yer taşımaktadır. Özellikle lastik şişirilmesi ya da sanayi alanları için önemli bir makinedir.

Basınçlı hava kompresörleri mekanik enerjiyi pnömatik enerjiye dönüştürmek amacıyla tasarlanır. Endüstriyel uygulama alanlarında kompresör, dönme gücünü elektrik motorundan alarak çalışır. Diğer iş makineleri, motorlu makineler, deniz araçları ise benzinli veya dizel motor ile hareket eder. Motor gücüyle alınan hareket, kompresörün iç bölgesinde negatif bir basınç oluşturarak vakum yaratır. Filtreden emilen havayı kompresör küçük bir hacim içine hapsederek belirli bir miktarda sıkıştırır. Sıkıştırmanın oranına göre kompresör içerisindeki basınç artar. Basınçlı hava kompresörlerinin verimli çalışması için emiş havası temiz ve serin olmalıdır. Ayrıca emiş havasının yağmurla temas etmemesi gerekir. Emiş filtresinin temizliğine özen gösterilmeli ve filtre zamanla değiştirilmelidir. Farklı endüstri uygulamalarına hitap eden kaliteli, dayanıklı ve uygulama alanınıza verimlilik kazandıracak basınçlı hava kompresörü çözümleri firmalara büyük kolaylık sağlar.

BASINÇLI HAVA KOMPRESÖRÜ NASIL ÇALIŞIR?

Kompresörler farklı modeller olarak ve farklı basınç aralıklarında hizmet verir. Bir basınçlı hava kompresörü makinesinin çalışma mantığı otomobil motoruna benzer. Motor bloğu içerisinde aşağı ve yukarı yönlü olarak hareket eden motor, benzini sıkıştırır ve yanma elde edilir. Bu yanma ile elde edilen gaz, egzoz aracılığıyla dışarı atılacaktır. Ancak kompresör, atılan gazı depolar ve basınçlı olarak sonraki aşamalarda kullanmak üzere saklar. Makinenin içinde piston yuvasıyla hareket halindeki kompresör bu hareket sayesinde çalışır. Alt ölü noktaya kadar inen piston atmosfer basıncını emer. Hava girişi bölgesinde filtre içinden geçen hava, temiz bir şekilde piston yuvasına geçer. Pistonlar üst ölü noktaya hareket ederek supapları kapatır ve hava, basınçlı hale gelir. Arzu edilen basınca ulaşan hava, kollektör aracılığıyla toplanır. Sonrasında çekvalf kullanılır ve kompresör havayı depolama tankına aktarır. Çekvalf her bir tur ile depoda havanın tek yönlü bir şekilde akışını keser ve böylece ortama yeni hava girişi olur. Kompresör tamamıyla dolunca makine, devredeki tankın dışındaki sistemlerden otomatik bir şekilde havayı tahliye eder. Bu tahliye işlemini makine selenoid valf aracılığıyla yapar. Özen Kompresör’ün ürün portföyünde yer alan basınçlı hava kompresörü modelleri zorlu çalışma alanlarında dayanıklılığını korumaktadır. Firmanızın basınçlı hava ekipmanı ihtiyaçları için uygulama alanınıza kompresörlerle verimlilik kazandırabilirsiniz.

BASINÇLI HAVA KOMPRESÖRÜ CİHAZININ KADEMELERİ

Basınçlı hava kompresörleri iki veya üç kademelidir. Alçak basınç sisteminde oluşacak olan havayı kompresör ara soğutucuya aktarır. Depo içerisinde düzenli olarak su buharı oluşur. Bu, pnömatik sistemler için sorun yaratır. Bu duruma karşı deponun alt bölgesinde tahliye vanası yer alır ve ayıklama işlemi için bu kısım kullanılır. Depodaki hava, nemlendirici ya da kurutucu olarak işe yarar. Kurutucu hava için kompresör nemi ayrıştırır. Piston hareketi için kompresör motorlarının farklı güçlere sahip çeşitleri bulunur. Bu nedenle işletmenin ihtiyacına göre bir makine seçimi önemlidir. Kompresörler farklı aralıklarda basınç üretir. En yaygın olarak kullanılmakta olan basınç bar aralığıdır. Ancak ihtiyaca göre daha büyük boyutlu kompresörler de mevcuttur.

BASINÇLI HAVA KOMPRESÖRLERİNİN BAKIMI VE TAMİRİ

Basınçlı hava kompresörü modellerinin fiyatları nedeniyle bu cihazların bakımının ve tamirinin önemi büyüktür. Haftalık olarak, aylık ya da yıllık bakımlar hayati öneme sahiptir. Ayrıca kompresörün yaz ve kış mevsimlerine göre de bakımı yapılmaktadır. Bakım yapılmadığı takdirde problem yaşayabilir ve bir uzmana danışmak zorunda kalabilirsiniz. Arızalanan kompresör parça değişimi de gerektirebilir. Ayrıca basınçlı hava kompresörlerinin kullanıldığı alanın temizliği de son derece önemlidir. Çok tozlu yerlerde bu makinelerin kullanılmaması gerekir. Kompresör arızalarında en kaliteli hizmeti alabileceğiniz 7/24 bakım, servis ve yedek parça hizmeti veren kompresör üreticilerini tercih etmekte fayda var.

İLANDIR