Vitex olarak da bilinen hayıt tohumu, alternatif tıpta yıllardır kullanılan bitkilerden biridir. Hormonları düzenleyici etkisi sebebiyle son zamanlarda birçok kadın hastalığı için tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Özellikle hormonlara bağlı gebe kalamama konusunda hayıt tohumunun faydalı olabileceğini gösteren araştırmalar mevcuttur.
Biz de buradan yola çıkarak hazırladığımız yazıda hayıt otu nedir, hamile kalmak için hayıt tohumu kullanılır mı, hayıt tohumu ne işe yarar gibi merak edilen soruların yanıtlarını derledik. Keyifli okumalar!
Hayıt otu mine çiçeğigiller familyasına ait olan, mor renkli çiçeklere sahip bir bitkidir. Çalı görünümüne sahip olan bu bitki, 1 – 3 metre kadar büyüyebilmektedir.
Hem Trakya bölgesinde hem de Anadolu’da yetiştirilebilen hayıt otuna özellikle Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde rastlanır. Özel bir bakım istememesi sebebiyle kayalıklarda ve deniz kenarlarında kendiliğinden yetişme fırsatı bulan bu bitkinin tohumu ise son zamanlarda sağlık alanında kullanılmaya başladı. Öyle ki, takviye olarak üretilmeye başlanan hayıt otu tohumu ilaçların içeriğine bile eklenir oldu.
Özellikle kadın sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinen hayıt tohumunun adeti düzenlemeye, menopoz semptomlarını hafifletmeye ve hamile kalmaya yardımcı olabileceği bilimsel araştırmalarla desteklendi. Bu araştırmaların sayısı henüz net bir şey söylemek için yetersiz olsa da ilerleyen yıllarda hayıt tohumunun kadın sağlığı üzerindeki etkilerine dair daha bilimsel veriler sunmak mümkün olacaktır.
Hayıt tohumu alternatif tıpta yıllardır kullanılan takviyelerden biridir. Özellikle adeti düzene sokmak ve hamile kalmak için hayıt tohumunun etkili olabileceği düşünülmektedir. Şimdi, hayıt tohumunun potansiyel faydalarını birlikte inceleyelim.
Araştırmacılar, yılında Planta Medica dergisinde yayınlanan bir rapor için daha önce hayıt tohumunun kadın sağlığı üzerindeki etkilerini araştıran 12 klinik çalışmayı gözden geçirdi. İncelenen araştırmalarda, hayıt tohumunun adet öncesi yaşanan semptomları hafifletebileceği sonucuna ulaşıldı. yılında Advances in Therapy adlı dergide yayınlanan başka bir araştırma ise üç adet döngüsü boyunca günde bir kez hayıt tohumu takviyesi almanın adet öncesi görülen cilt sorunları, şişkinlik ve baş ağrısı gibi semptomları azalttığını ortaya koydu.
Hayıt tohumunun hormon dengeleyici etkisinin menopoz semptomlarını hafifletme konusunda etkili olabileceği düşünülmektedir. Menopozda olan 23 kadının incelendiği çalışmada, hayıt otu yağı kullanan kadınların uyku düzeni ve ruh hallerinde belirgin bir iyileşme olduğu saptandı. Başka bir araştırmada ise menopozda olan 52 kadına hayıt kremi verildi. Kremi kullanan kadınların %36’sının ateş basması ve gece terlemesi gibi semptomlarda belirgin bir düzelme yaşadığı bildirildi.
Hayıt tohumunun hamilelik üzerine etkilerini araştıran çalışmalar, hormonlara bağlı gebe kalamama probleminde hayıt tohumunun faydalı olabileceğini gösteriyor. Bilindiği gibi süt hormonu olarak da bilinen prolaktinhormonunun yüksek olması, hamileliğin önündeki en büyük engellerden biri. Aynı şekilde progesteron seviyesinin düşük olması da yine gebeliğin oluşmasını önleyen önemli bir sorun.
Buradaki çalışma, prolaktin seviyesi yüksek olan 40 kadının hayıt tohumu kullanımı sonrası hormon seviyesinin dengelendiğini açıklıyor.
Buradakiaraştırmada ise son 6 – 36 aydır hamile kalmaya çalışan 93 kadına hayıt tohumu veya plasebo içeren bir takviye verildi. Üç ay sonra hayıt tohumu verilen kadınların hormon seviyesinde bir iyileşme görüldü ve bunların %26’sı hamile kaldı. Plasebo grubundaki kadınların ise yalnızca %10’u gebe kaldı.
Bununla birlikte bazı araştırmalar, hayıt tohumunun adet döngüsünün düzelmesinde faydalı olabileceğini ortaya saptamıştır. Bilindiği gibi adet döngüsünün düzensiz olması doğrudan gebelik planlamasını da olumsuz etkileyebilmektedir. (Kaynak)
Hayıt tohumunun aynı zamanda böcek ısırıklarını önleyebileceği düşünülmektedir. Yapılan bir araştırma, hayıt tohumundan yapılan ekstraktın sivrisinekleri, sinekleri, pireleri ve keneleri yaklaşık 6 saat boyunca uzaklaştırmaya yardımcı olduğunu saptamıştır.
Ağrıyı kontrol altına alma, endometriozis tedavisi, saç kaybını önleme ve akne tedavisi için de hayıt tohumundan faydalanabileceğine inanılsa da bu etkileri henüz kanıtlanmamıştır.
Hayıt tohumu genellikle güvenli kabul edilse de kullananlardan bildirilen hafif yan etkileri mevcuttur. Hayıt tohumunun yan etkileri arasında;
Bununla birlikte uzmanlar doğum kontrol hapı ve antipsikotik ilaçlar gibi hormonları etkileyen ilaçlarla hayıt tohumu takviyesinin etkileşime girebileceğini düşünmektedir. Bu nedenle hayıt tohumu çayı veya takviyesi kullanmak isteyenlerin mutlaka bir uzman görüşü alması önerilmektedir.
Hayıt tohumu neredeyse tüm aktarlardan temin edilebilir. Genellikle çay olarak tüketilen hayıt tohumunun takviyeleri de piyasada mevcuttur. Ancak her ne kadar bitkisel olsa da hiçbir ürün doktora danışılmadan kullanılmamalıdır. Zira yukarıda da değindiğimiz gibi hayıt tohumu doğum kontrol hapı kullananlar ve antipsikotik ilaç alanlarda ciddi yan etkilere neden olabilmektedir. Ayrıca alerjen bünyeye sahip olan kişilerde de ciddi yan etkilerin ortaya çıkması mümkündür. Bununla birlikte hamilelik ve emzirme döneminde kullanılmaması önerilmektedir.
Kaynak
Editörün Seçtikleri
Popüler Yazılar
Gebe Sözlüğü
Hayıt otu nedir?
Hayıt, kışın yaprak döken oldukça baharatlı bir kokuya sahip beyaz-mor çiçekli bir ağaçtır. Çiçekleri yaz sonu açar ve sonbaharda yemiş vermeye başlar. Aynı zamanda 'beşparmak otu' olarak bilinen hayıt ağacı 5 ila 7 yapraktan oluşur. Akdeniz bölgesinde bolca bulunan ağacın kökü, yaprakları ve yemişleri şifa, sapıysa sepet yapımı için kullanılır.
Hayıt otunun faydaları
Hayıt otunun yan etkileri var mı?
Hayıt otunun aşırı kullanımında bazı yan etkiler meydana gelebiliyor. Bu yan etkiler; kaşıntı, döküntü, alerji, baş ağrısı, yorgunluk, akne ve menstrual bozukluklar olarak sıralanıyor.
Her bitki türü gibi hayıt ağacını kullanmadan önce de mutlaka bir doktordan onay almayı ihmal etmemelisiniz.
Hayıt otu nasıl kullanılır?
Yarım tatlı kaşığı hayıt tohumunu hafifçe ezin. Bir bardak kaynar suya ezilen tohumları ekleyin. dakika kadar demlendikten sonra tohumları süzün. Bu çayı günde 2 bardak kadar tüketebilirsiniz.
MAHMURE ÖZEL