Hem Karada Hem Havada Yaşayan Hayvanlar
Hem karada hem suda yaşayan canlılar hangileridir?
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
ÖRNEK TÜRLERAscaphus truei (kuyruklu kurbaga), Bombina bombina (Kirmizi kurbaga), Pelobates syriacus (Toprak kurbagasi), Bufo bufo (Sigilli kurbaga), Bufo viridis (Gece kurbagasi) Hyla arborea (Agaç kurbagasi), Rana ridibunda (Ova kurbagasi) Andrias japonicus (Dev semender), Salamandra salamandra (Ates semenderi)Penguen, su samuru, fok balığı, su yılanı, timsah, su kaplumbağası, kurbağa, sivrisinek gibi hayvanlar hem karada, hem suda yaşayan hayvanlardır
Hem suda hem de karada yasadiklarindan iki yasamlilar anlamina Amphibia adi verilmistir. Gerek anatomi ve gerekse fizyolojik açidan baliklarla sürüngenler arasinda bir özellik gösteren Amphibia sinifi, omurgalilarin su disinda yasayan ilk grubunu olusturmaktadir. Devonien'in sonlarina dogru meydana gelen kuraklik nedeniyle, akcigerli baliklarin bazi populasyonlari yasadiklari ortamlardan çikarak karadan diger sulara geçmislerdir. Daha sonra da tüm sularin kurumasiyla zamanlarinin büyük bir bölümünü karalarda geçirmeye baslamislardir. Böylece Amphibia'yi olusturan ilk karasal hayvan grubu ortaya çikmistir. Amphibia'nin baliklarin en evrim geçirmis olan Telostei yerine in ilkel grubu olan Dipnoi'den meydana gelmesi ilginç bir evrimsel olaydir.
Omurgalilar su yasamindan kara yasamina geçerken, birçok degisiklikler meydana gelmistir. Bunlardan en önemlileri sunlardir:
A. DERI: Karasal hayvanlar sahip olduklari sert derileriyle su kaybini önlerler. Sucul hayvanlarda bulunan yumusak epidermis yerine bunlarda dis yüzeyi ölü hücrelerden meydana gelmis bir keratin kilif tarafindan kusatilmis sert epidermis tabakasi olusmustur.
B. AMNIOTIK YUMURTA: Karasal hayvanlar, karada yumurtlamak zorundadirlar. Böyle bir yumurtanin kuruma ve mekanik etkenlerden korunabilmesi için sert ve delikli bir kabuga, fazla miktarda yedek besin maddesine ve amnion, korion ve allantois gibi embriyonik zarlara gereksinme vardir. Ayrica iç döllenme ve döllenme sirasinda bir çiftlesme davranisi zorunludur. Bu tip yumurta ilk kez, karasal yasama çok iyi bir uyum göstermis olan Reptilia (sürüngenler)'da görülmüstür. Amphibia üyelerinin büyük bir çogunlugu yumurtalarini suya biraktiklarindan bu tip degisikliklere gereksinme duyulmamistir.
C. SOLUNUM: Karasal hayvanlarda, solungaçlar yerine akcigerler meydana gelmistir. Böyle bir yapi Dipteiformes (Dipnoi) takimi üyelerinde de bulundugundan akciger ile solunuma uyum oldukça kolay olmustur. Yalniz, farkli olarak karasal hayvanlarda akcigerin korunabilmesi ve su kaybinin önlenebilmesi için vücudun daha iç kisimlarinda yer almasi gerekli olmustur. Akcigerin konumunda meydana gelen degisiklik farinks, trakea ve brons gibi özel solunum yollarinin olusumuna neden olmustur.
D. DOLASIM: Akcigerlerin olmasiyla, dolasim sisteminde de bazi degisiklikler meydana gelmistir. Baliklarda solungaç dolasimi (Aort yaylari=solungaç damarlari) dogrudan dogruya ventral aortadan gelen kan ile saglanmaktadir. Karasla hayvanlarda aort yaylari, vücut dolasimini saglayan sistemik ve akciger dolasimini saglayan pulmonar olmak üzere iki sistemden meydana gelmistir. Buna bagli olarak kalpte ve akcigerlerden gelen kanin ayri ayri toplandigi iki kulakçik olusmustur.
E. HAREKET: Sucul hayvanlarda bulunan lob seklindeki yüzgeçlerin yerine, karasal hayvanlarda yürüme, kosma, tirmanma ve uçmaya uyum göstermis eklemli üyeler olusmustur.
F. DUYU ORGANLARI: Sucul hayvanlarda en fazla gelismis duyu organi koklamadir. Karasal hayvanlarda ise görme duyusu gelismis ve buna bagli olarak kurumayi önlemek korunmayi saglamak amaciyla bir göz kapagi olusmustur. Ayrica baliklarda yakini görmeye ayarlanmis olan göz mercegi de akomodasyon yapabilecek bir özellik kazanmistir. Sucul hayvanlarin yan çizgi sistemleriyle algiladiklari su titresimleri gibi normal sesleri de duyup duymadiklari bilinmemektedir. Yalniz ses iletimi havada sudan daha kötü oldugundan, karasal hayvanlarda çok iyi bir isitme organinin olusmasi zorunlu hale gelmistir.
G. BOSALTIM SISTEMI: Tatlisu hayvanlari protein metabolizmasinin son ürünü olan amonyagi, amonyum seklinde disari atarlar. Amonyum zehirli bir maddedir. Bu nedenle su ile yeter derecede seyreltilerek disari bosaltilir. Karasal hayvanlar suyu bu sekilde cömertce harcayamadiklarindan amonyum kus, ve sürüngenlerde ürik asite, memelilerde ise karaciger enzimlerinden olan Arginaze tarafindan üreye dönüstürülerek disari atilir.
Bu degisikliklerin tümünü ilk karasal hayvanlar olan Amphibia'da görmek mümkün degildir. Yalniz Amphibia'da da bu geçis sirasinda; deri hava basincina dayanabilecek bir yapi kazanmis, solungaçlar yerine akcigerler olusmus, dolasim sistemi akciger ve deri solunumunu saglayacak duruma gelmis, çift yüzgeçler yerine üyeler olusmus, hava ve su içerisinde görev yapabilecek duyu organlari gelismistir.
KARAKTERISTIK ÖZELLIKLERI:
Derileri çok sayida salgi bezi içerir ve her zaman nemli ve yumusak bir sekildedir. Günümüzde yasayan üyelerinde dis pullar ve yüzgeç isinlari yoktur. Bazilarinda zehir bezleri bulunmaktadir. pigment hücreleri (kromotoforlar) renk degisiminde ve ortamin rengine uymada önemli görevler yapar.
Yüzme ve yürümeye yarayan iki çift üyeleri (Tetrapod), veya daha az sayida parmaklari vardir. Bazilarinda üyeler körelmistir. Parmaklari arasinda genellikle bir zar bulunmaktadir.
Agizlari oldukça genis, yalniz üst çenede veya her iki çenede küçük disler mevcuttur. Iki tane olan burun delikleri agiz boslugu ile baglantilidir. Göz kapaklari hareketlidir. Bazi üyelerinde orta kulak zari disarida yer seafoodplus.infotli olan dillerini aniden disari firlatarak avlarini yakalarlar.
Iskeletin büyük bir bölümü kemik yapidadir. Omur sayisi çok degisiklik gösterir. Kaburgalarin mevcut oldugu durumlarda, bu yapilar sternuma baglanmaz.
Kalpleri iki kulakçik ve bir karincik olmak üzere üç gözlüdür. Vücut ve akciger olmak üzere iki ayri dolasima sahiptirler. Derileri kilcal damarlar açisindan oldukça zengindir. Alyuvarlari oval sekilde ve çekirdeklidir.
Solunum akciger, solungaç, deri ve agiz boslugu astariyla yapilir. Bazilarinda bir tek tip solunum görülmesine karsin digerlerinde bu dört tip solunumu da ayni anda görmek olasidir. Genellikle larva evresinde bulunan dis solungaçlar, bazilarinda yasam boyu varligini sürdürmektedir. Özellikle kurbagalarda ses çikarma telleri çok iyi bir sekilde gelismistir.
Vücut sicakligi çevreye bagli olarak degisiklik gösterir (Poikilothermus). Bu tip hayvanlara ektoderm hayvanlarda denir. Çünkü bu hayvanlar gerek duydugu sicakligi bulunduklari ortamdan saglarlar.
Beyinden 1O çift sinir çikar. Bunlara Cranial sinirler de denir.
Ayri eseylidirler. Döllenme iç veya dis döllenme seklinde olur. Çogunlukla ovipardirlar. Yumurtalari jelatin bir zar içerisinde olup yedek besin maddesi tarafindan fakirdir. Segmentasyon holoblastik tiptedir, fakat blastomerlerin büyüklügü birbirlerine esit degildir. Embriyonik zarlar yoktur. Genellikle suda geçen bir larva evresi ve metamorfozdan sonrasi ergin hale gelirler.
Hem Karada Hem Suda Yaşayan Hayvanlar Nelerdir? Amfibik Hayvanlar Hangileri, İsimleri Neler?
Hem karada hem suda yaşayan hayvanlar her zaman merak edilmiştir. Dünyada yaşayan canlıların belli bir kısmı hem suda hem de karada yaşayabilir. Amfibik hayvanlar nelerdir sorusunu araştırırken öncelikle amfibik ne demek konusunu incelemek gerekir. Bu incelemenizde amfibi yaşayan çok sayıda canlının yeryüzünde var olduğunu göreceksiniz. Hem karada hem suda yaşayan hayvanların özellikleri gibi merak edilen soruların cevapları yazımızın devamında.
Hem Karada Hem Suda Yaşayan Hayvanlar?
Yeryüzünde yaşayan çok sayıda canlı vardır. Bu canlıların bir kısmı yaradılış itibariyle hem karada hem de suda yaşama imkân ve kabiliyetine sahiptir. Hem suda hem karada yaşayan canlılar söz konusu canlılara "amfibi canlılar" ismi verilir.
Amfibi canlılar, belirli yaşam özelliklerine sahip olan hayvanlardan ziyade, evrimsel bir geçiş türü olarak sınıflandırılan canlılardır. Bu canlılar hem suda hem de karada yaşama koşullarına adapte olabilirler. Amfibi canlılar denildiğinde akla gelen hayvanların başında kurbağa veya semender türündeki canlılar gelir.
Amfibik Hayvanlar Nelerdir?
Amfibi canlılar hem balıklardan hem de sürüngenlerden bazı özellikler almıştır. Örnek vermek gerekirse hem suda hem de karada yaşayan bir canlı ilk dünyaya geldiği zaman balık ve sürüngenlerin özelliklerini taşır. İlk doğduğu zaman balığın özelliklerini taşıyan bir canlı, ilerleyen zamanda sürüngen gibi davranabilir. Bu değişim, canlının tabiatında olan fizyolojik gelişimden kaynaklıdır. Amfibi yaşayan canlılar mutlaka deniz, ırmak, bataklık ya da göllerde yaşarlar. Bu canlıların vücut derileri güneşe karşı çok hassastır.
Amfibi canlılar denildiğinde aklınıza çok sayıda hayvan gelebilir. Bu canlılar arasında kurbağa, su yılanı gibi hayvanlar ön plana çıkar. Fok, kaz, ördek gibi canlılar da amfibi sınıfına tabi hayvanlardır. Ayrıca deniz kenarında görebileceğiniz yengeç, denizyıldızı gibi canlılar da bu sınıfta değerlendirilebilir.
Süper Kahramanları Filmlerde Aramayın: İşte Hem Suda Hem de Karada Yaşayabilen &#;Amfibi&#; Canlılar ve Özellikleri
Karada yaşayan ve suda yaşayan hayvanlar dediğimiz zaman aklımıza gelen bazı belli başlı türler vardır. Ancak hem karada hem de suda var olabilen amfibi nedirsorusunun yanıtı biraz karmaşık olabilir. Çünkü amfibi nedirsorusunun yanıtıbelirli yaşam özelliklerine sahip hayvanları değil, evrimsel olarak bir geçiş türü olarak kabul edilen ve hala yaşamakta olan bir hayvan sınıfını anlatır.
Timsahlar suda uzun süre nefes almadan yüzebilir, balinalar oksijene ihtiyaç duyar ama amfibi bundan daha fazlasıdır. Hem karasal hem de sucul biyolojik özellikleri aynı vücut üzerinde taşır ve iki habitattan birinden uzak kaldığı zaman yaşamını sürdüremez. Amfibi nedir sorusunu yakından inceleyelim ve hem tarihsel süreçte hem de günümüzde bu hayvan türüne nasıl bakılmış bunu tüm detaylarıyla görelim.
Hem karada hem de suda yaşayan "amfibi canlı" nedir?
Hem karasal hem de sucul habitatın gerektirdiği biyolojik özelliklere sahip olan ve aynı zamanda iki habitatın da özelliklerine ihtiyaç duyan omurgalı hayvanlar amfibi sınıfına aittir. Bu canlılar, karada yaşamalarına rağmen hava belirli bir nem seviyesinin altında düştüğü zaman yaşayamazlar. Yani direkt olarak olmasa da suya her zaman ihtiyaçları vardır.
Amfibi türünün ilk kez günümüzden milyon yıl önce ortaya çıktığı düşünülüyor. Bugüne kadar tespit edilmiş amfibi türünün 6 binden fazlasının hala yaşamakta olduğu biliniyor. Türkçe iki yaşamlılar olarak adlandırabileceğimiz bu tür, sudan karaya geçen ilk türler için bir ara geçiş formu değildir. Ancak sürüngen sınıfı ile aralarında şaşırtıcı benzerlikler bulunmaktadır.
Ektotermik yani değişken sıcaklıklı olarak tanımlanan amfibi canlı türleri, herpetoloji olarak isimlendirilen bir bilim dalı tarafından incelenmektedir. Bilim insanları ’li yıllarda amfibi türlerinin yavaş yavaş yok olduğunu keşfettiler. ’li yıllardan sonra yapılan çalışmalar daha da korkutucuydu. Bu çalışmalar amfibi canlıların büyük bir hızla yok olduğunu ve kitlesel bir yok oluş yaşayacaklarını gösteriyordu. Bu nedenle bazı amfibi türleri koruma altındadır.
Amfibi canlılar ve öne çıkan ortak özellikleri:
Günümüzde yaşayan tüm amfibi canlılar Lissamphibia alt sınıfına aittir ve üç farklı takıma ayrılırlar. Halk arasında kurbağa olarak bilinen kuyruksuz iki yaşamlılar Anura, halk arasında semender olarak bilinen kuyruklu iki yaşamlılar Caudata, ülkemizde var olmadığı için halk arasında bir isim verilmemiş ayaksız iki yaşamlılar Gymnophiona takımının üyeleridir.
Kendi aralarında ayırt edilmelerini sağlayan özelliklere sahip olsalar da her bir amfibi takımının ortak özellikleri vardır. Tüm amfibi türleri oldukça nemli, kaygan, çok ince ve hava alabildikleri derilere sahiptirler. Tüm amfibi türleri soğukkanlıdır. Yani yeterince nemli olmayan bir iklimde, sudan uzak ve sert rüzgara sahip bir habitatta hayatta kalamazlar.
Tüm amfibi hayvan türleri dış döllenme ile meydana gelirler. Yani anne amfibi, bildiğimiz gibi bir gebelik dönemi yaşamaz. Kurbağalar, suda larva olarak yavru yaşamlarını sürdürür ve karaya çıkma yetenekleri gelişene kadar suda yaşarlar. Bazı amfibi türlerinin, dişinin derisinde bulunan bir kesede döllendiği ve bu şekilde dünyaya geldiği de biliniyor. Ancak hiçbir amfibi türü için bildiğimiz anlamdaki bir gebelik ve üreme sürecinden bahsedemeyiz.
Amfibi canlılar nerede yaşarlar? Onları zayıf canlılar zannetmeyin:
Amfibi canlılar özelliklerinden de anlaşılacağı üzere hiçbir kurak, çöl ikliminde hayatta kalamaz. Bu nedenle yaygın olarak Kuzey Yarım Küre’de görülürler. Fakat onları zayıf canlılar zannetmeyin. Antartika'da ya da Kuzey Kutbu’na yakın, karaya uzak adalarda bile amfibi canlılarla karşılaşabilirsiniz.
Amfibi hayvan türünün genel yaşam alanı olarak Güney Amerika’nın Kuzeybatı, Orta Amerika, Meksika bölgesinin tropik dağ ormanlarını ve Afrika, Amerika, Asya kıtalarında bulunan nemli tropikal ormanları gösterebiliriz. Elbette uygun yaşam alanı buldukları zaman Avustralya, Kuzey Amerika ve Avrupa’da da karşımıza çıkabilirler.
Amfibi canlıların beslenme ve üreme alışkanlıkları da çok farklı:
Kuru bir esintide bile ölebilecek böyle bir canlı türünün nasıl olup da bugüne kadar gelebildiğini düşünmeden edemiyor insan. Ancak bu sorunun yanıtını, amfibi canlıların üreme alışkanlıklarında görüyoruz. Farklı amfibi türlerinin tek seferde suya bıraktıkları yumurta sayısı 5 bin ile 45 bin arasında değişiyor. Değişken faktörler olsa da bir ay sonra yavru yumurtadan çıkıyor ve hayata başlıyor.
Amfibi canlılar yiyebilecekleri her şeyi yerler. Kurbağaların o tanıdık dilleriyle sinek avlama hareketleri tüm amfibi canlılar için geçerli bir avlanma hareketidir. Ancak dili olmayan amfibi türleri de vardır. Bu canlılar ağızlarına bir miktar su alırlar ve artık içinde ne varsa onu emerek beslenirler. Yavaş ama oldukça etkili bir beslenme biçimi olduğu aşikar.
Tarihte amfibiler: Ateşten güçlü canlılar olarak tanınmışlardı
İnsanlığın amfibi canlılar ile tanışması, ateşi bulduğumuz döneme denk geliyor. O dönem ateşin büyülü bir şey olduğuna inanan insanlar, ateşe attıkları bir kütüğün içinde semenderi görmeleri ile amfibi türünün ateşten güçlü bir canlı olduğunu düşünmüşlerdir. Aristoteles'in anlattıklarına göre bir dönem insanlık, semenderlerin ateşi yakma ve söndürme gücü olduğuna inanıyordu.
Yine Aristoteles'in aktardıklarına göre Yaşlı Plinius bu inancı test etmek için bir semenderi ateşe atar ve elbette semender ölür. Bu inancın oluşmasındaki en büyük neden amfibilerin nemli derileri nedeniyle ateşten kolayca etkilenmemeleridir. Yaşlı Plinius’un deneyi insanlığı pek etkilememiş olacak ki Leonardo da Vinci bile ateş ve semender ilişkisini incelemiştir.
Fransa Kralı I. Francis’in kraliyet amblemi semenderdi ve bir semenderin tüm orduyu öldürecek bir güce sahip olduğuna inanırdı. Elbette semenderi sembol olarak seçmesinin asıl nedeni bu canlının zehirli ve ateşe dayanıklı olmasıdır. Ancak Shakespeare'in bile bazı eserlerinde amfibi canlılardan bahsediyor olması, bu canlı türünün insanlığı ne büyük oranda etkilediğini göstermektedir.
Günümüzde ise amfibi canlılar tarihi ya da edebiyatı etkileyecek kadar popüler olmasalar da pek çok bilimsel çalışmanın odak noktasında bulunuyorlar. Böyle bir canlı türünün evrimsel biyoloji çalışmalarına katkı sağlayacağı ve bazı çözülememiş gizemlerin kapısını aralayacağı düşünülüyor.
Bildiğimiz başka hiçbir canlıya benzemeyen amfibi sınıfı canlıların öne çıkan özelliklerini ve tarihsel süreçte insanlığı nasıl etkilediklerini anlattık. Küresel ısınma, bu canlıların da yaşam alanını tehdit ediyor. Belki birkaç on yıl sonra amfibilerden nesli tükenmiş bir tür olarak bahsedeceğiz.
Emoji İle Tepki Ver
30