Her Yemek Sonrası Mide Bulantısı

Sindirim sistemi, gıda tüketimi ile birlikte peristaltizm adı verilen hareketi gerçekleştirir. Yemek borusundan sindirim kanalının sonuna kadar besinlerin iletilmesini sağlayan bu hareket, besin maddelerinin emilimi için gereklidir.

Midede yer alan besin içeriği bazı hallerde ters yönde peristaltik hareket yaparak önce yemek borusuna oradan da ağıza ve vücudun dışına çıkabilir.

Mide Bulantısı Nedir?

Midede hissedilen rahatsızlık hissi ve bu hisse eşlik eden gastrik içeriği çıkarma isteği, mide bulantısı olarak isimlendirilir. 

Mide Bulantısı Neden Olur?

Birçok farklı rahatsızlık ya da duruma bağlı olarak mide bulantısı ortaya çıkabilir. Bazı duyarlı kişilerde hareket esnasındaki sinyallerin beyinde yorumlanması ile ilgili problem oluşabilir ve taşıt tutması ya da deniz tutması gibi sebeplerle mide bulantısı meydana gelebilir. 

Kadınlarda menstruasyon (adet) döngüsü sırasında vücutlarında meydana gelen hormonal değişiklikler nedeniyle mide bulantısı şikayetine sıklıkla rastlanır. Mide bulantısına ağrı ya da ateş gibi diğer belirtilerin eşlik etmesi halinde altta yatan neden dismenore, endometriozis veya premenstrual sendrom gibi diğer jinekolojik hastalıklar olabileceği için ileri araştırma gerekli olabilir.

Mide bulantısının en sık karşılaşılan nedenleri arasında sindirim sistemi ile ilgili problemler, bakteri ya da virüslere bağlı olarak meydana gelmiş enfeksiyon hastalıkları ve diğer sağlık durumları ile ilgili kullanılan ilaçlar yer alır: 

• Sindirim Sistemi Problemleri

Bazı sindirim sistemini ilgilendiren sorunların varlığında kişide mide bulantısı oluşabilir. Reflü, mide bulantısına neden olabilecek sindirim sistemi rahatsızlıklarının başında gelir. Bu rahatsızlıkta mide içeriği özefagusa (yemek borusu) doğru hareket eder. Asitli besin içeriğinin bu hareketi sonrasında oluşan yanma hissi mide bulantısını tetikleyebilir.

Mide ve ince bağırsaklarda oluşan ülserler (yara), mide bulantısının sindirim sistemi nedenlerinden biridir. Özellikle öğünlerin sonrasında ülsere olan bölgelerde meydana gelen ağrı ve yanma hissi mide bulantısının oluşmasına neden olabilir. 

• Virüslere veya Bakterilere Bağlı Oluşan Hastalıklar

Bakteriler ve virüsler mideyi etkileyerek bulantı hissinin meydana gelmesine neden olabilir. Bakteriler ile enfekte olan gıdaların tüketilmesi besin zehirlenmesi olarak isimlendirilen hastalık tablosu ile sonuçlanabilir. 

• Bazı İlaçların Kullanımı Sonrası

Birçok ilacın kullanımı sonrasında yan etki olarak mide bulantısı ortaya çıkabilir. Özellikle kanser hastalarında kullanılan kemoterapi ilaçları çok güçlü bir mide bulantısı hissine neden olabilir.

Herhangi bir sağlık sorunun tedavi planlaması içerisinde hekim tarafından reçetelendirilen hiçbir ilaç, o hekimin bilgisi olmadan hastanın kendi kararı doğrultusunda kesilmemelidir. İlaçların olası yan etkileri hakkında ilacı reçetelendiren hekimden bilgi alınmalıdır. 

Bu durumlar dışında birçok farklı nedenle mide bulantısı şikayeti oluşabilir:

• Gebeliğin erken dönemleri
• Böbrek taşı ya da pankreatit gibi nedenlerle oluşan aşırı derecede ağrı hissi
• Kimyasal toksinlere maruz kalma
• Korku ve diğer duygusal stres durumları
• Safra kesesi hastalıkları
• Besin zehirlenmeleri
• Bazı kokular
• Vertigo
• Kulak enfeksiyonu

Mide bulantısının altında yatan neden yaşa bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Yetişkinler için en sık olarak karşılaşılan bulantı nedeni viral hastalıklar, besin zehirlenmeleri, ateşli hastalıklar ve taşıt tutmasıdır. Çocuklarda ise aşırı beslenme, öksürük ve ateşli hastalıklar mide bulantısının sebebi olabilir. 

Bebeklik çağında nadir de olsa sindirim kanalında meydana gelen tıkanıklıklar sonucu bulantı ve kusma oluşabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Mide bulantısı bazı ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar arasında:

• Beyin sarsıntısı
• Ensefalit (beyin dokusunun iltihaplanması)
• Menenjit (beyin zarlarının iltihaplanması)
• Sindirim kanalında tıkanıklıklar
• Apandisit
• Migren
• Beyin tümörü
• Kalp krizi
• Karaciğer yetmezliği

Dehidrasyon (sıvı kaybı), bir diğer önemli mide bulantısı nedenidir. Bu durum için çocuklar yetişkinlere göre daha büyük risk altındadır. Çocuklarda dehidrasyona dair oluşabilecek belirtiler arasında kuru dudak ve ağız içi, göz küresi çöküklüğü ya da hızlı soluk alıp verme yer alabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Elimizdeki bütün maddeleri birleştirecek olursak, mide bulantısı nedenleri şu şekilde toplanabilir;

• Hareket hastalığı veya deniz tutması: Özellikle araçla veya deniz taşıtlarıyla seyahatlerde beynin çevreyi algılamasında sorun meydana gelmesine bağlı olarak mide bulantısı oluşabilir.
• Gebeliğin erken dönemleri (özellikle ilk üç ay – trimester): Gebelik hormonu olarak adlandırılan beta-HCG hormonu, mide bulantısı hissini uyarır. Buna göre, meydana gelen gebeliklerin %50 – 90’ında bulantı; %25 – 55’inde kusma görülür.
• İlaç kullanımına bağlı bulantı-kusma: Çeşitli ilaçlar yan etki olarak beynin kusma merkezini uyararak bulantı ve kusma davranışını tetikler.
• Yoğun ağrı: Migren gibi yoğun baş ağrıları veya vücutta meydana gelebilecek şiddetli ağrılarda beynin kusma merkezi harekete geçerek mide bulantısı hissi oluşturabilir.
• Duygusalstres: Psikolojik olarak yoğun stres hissedilmesi beyni olumsuz uyarması nedeniyle mide bulantısını tetikleyebilir.
• Gıda zehirlenmeleri: Toksin veya çeşitli mikroorganizmalarla kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu mide ve bağırsak duvarları uyarılarak bulantı ve kusma meydana gelir.
• Enfeksiyonlar: Vücudun çeşitli bölgelerinde meydana gelen enfeksiyonlar hem mikroorganizmaların ürettiği toksinler, hem de gelişen iltihabi olaylar nedeniyle bulantı yapabilir.
• Aşırı yeme veya belirli besinlerin tüketilmesi: Yanlış beslenme davranışlarının sonucu olarak mide cidarının aşırı yemeye bağlı gerilmesi veya mide-bağırsak sistemini huzursuz eden besinlerin tüketilmesi bulantı ve kusmayla sonuçlanabilir.
• Kötü kokular: Ortamdan kötü kokuların alınması beyni uyararak bulantı hissi oluşturabilir.
• Mide-bağırsak sistemi hastalıkları: Reflü hastalığı, mide ülserleri, safra kesesi hastalıkları, Crohn hastalığı gibi romatolojik temelli rahatsızlıklar, mide-bağırsak pasajının akamete uğraması, akut apandisit gibi cerrahi hastalıklar bulantı ve kusma tablosuna sıklıkla neden olur.
• Böbrek ve idrar yolu hastalıkları: Böbrek taşları ve idrar yolu enfeksiyonları gibi rahatsızlıklar hem meydana gelen ağrı, hem de bölgede oluşan iltihabi reaksiyonlar nedeniyle mide bulantısına sıklıkla yol açar.
• Kronik hastalıklar: Karaciğer ve böbreğin toksik maddeleri ortadan kaldırma fonksiyonunun bozulması veya çeşitli romatolojik ve hormonal hastalıklarda mide bulantısına sıklıkla rastlanır.
• Beyin hasarı: Beyni etkileyen kafa travmaları, beynin enfeksiyona maruz kalması (menenjit vs.), beyin sıvısının miktarındaki değişiklikler gibi çeşitli nörolojik hastalıklar bulantı ve kusmaya yol açar.
• Bulimia gibi psikolojik rahatsızlıklar: Tekrarlayan yeme ve kusma davranışı ile karakterize bulimia gibi psikolojik yeme bozukluklarında mide bulantısı izlenebilir.
• Alkol kullanımı: Yoğun miktarda alkol alımı sonrası kanda artan alkol yıkım ürünleri karaciğer ve beyni etkileyerek bulantı ve kusma davranışına neden olur.
• Çeşitli kanser türleri: Kanser hücrelerinin ürettiği çeşitli maddeler, yol açtığı iltihabi reaksiyonlar ve anatomik olarak meydana getirdiği bozukluklar bulantı ve kusma ile sonuçlanabilir.
• Alerji: Vücutta gelişen ciddi alerjik reaksiyonlarda da mide bulantısı görülebilir.
• Vertigo: Kulak dokularının çeşitli hastalıklar nedeniyle zarar görmesi, iç kulaktaki kristallerin anatomik bozuklukları, bazı nörolojik rahatsızlıklar, görme bozuklukları gibi sağlık sorunlarının yol açtığı baş dönmesi şikayeti (vertigo) mide bulantısına yol açabilir.

Mide bulantısı nasıl olur?

Mide bulantısı, mide ve bağırsak sisteminde hissedilen huzursuzluk ve kusma isteğinin oluşması olarak tanımlanabilir. Bu anlamda mide içeriklerinin dışarı çıkarılması (istifrağ) durumunun öncül belirtisidir. Mide bulantısı çok farklı nedenlerle meydana gelebildiğinden, oluş mekanizması da buna göre çeşitlilik arz eder. Bu anlamda meydana gelmesinde işleyen mekanizmalar şu şekilde sıralanabilir:

• Mide-bağırsak sisteminin uyarılması: Mide - bağırsak sisteminde huzursuzluğa neden olan bazı durumlar (zehirlenmeler, enfeksiyonlar, tahriş edici maddeler vs.) ile mide - bağırsak pasajının engellendiği bazı anatomik sorunlar (bağırsak tıkanması, romatolojik veya enfeksiyon etkenlere bağlı iltihabi reaksiyonlar, tümörler vs.); bir savunma mekanizmasının sonucu olarak bu dokulardaki içeriklerin kısa sürede vücuttan uzaklaştırılmasına yönelik olarak bulantı isteği oluşturur ve kusma refleksini tetikler.
• Öğürme refleksi: Özellikle ağız boşluğunun ve dilin arka kısımları ile gırtlak (larinks) bölgesinin enfeksiyonlar, iltihabi reaksiyonlar veya yabancı maddelerce uyarılması öğürme refleksini harekete geçirir ve bulantı hissine neden olabilir.
• Merkezi sinir sisteminin uyarılması: Öğürme ve kusma reflekslerinin kontrolünü merkezi sinir sistemindeki çeşitli anatomik bölgeler üstlenir. Özellikle beyin sapındaki bazı bölgelerin çeşitli etkenler nedeniyle uyarılması (ilaçlar, zehirlenmeler, karaciğer ve böbrek hastalıkları gibi sebeplerle vücutta biriken toksik ürünler, beyin ve omuriliği etkileyen nörolojik hastalıklar vs.) bulantı ve kusma davranışına neden olur.
• Hormonal değişiklikler: Vücudumuzda önemli görevler üstlenen çeşitli hormonların miktarlarındaki önemli değişiklikler (örneğin gebelikte artış gösteren beta-HCG hormonu veya östrojen, kortizol veya adrenalin gibi çeşitli fizyolojik hormonlar) mide bulantısı yapabilir.
• Denge kaybı yaşanması: Vücudumuzun postür ve dengede durmasını düzenleyen sistemde meydana gelen aksaklıklar (iç kulaktaki denge organlarının düzgün çalışamaması, görmede meydana gelen bozukluklar, denge ile ilgili uyarıların iletiminde görevli sinir hücrelerinin hasar görmesi vs.) mide bulantısı ile sonuçlanabilir.

Mide Bulantısı Tanısı Nasıldır?

Mide bulantısına tanısal yaklaşımda bu şikayeti olan kişilerin sağlık kuruluşlarına başvuruları sonrasında hekim tarafından gerçekleştirilen fizik muayeneleri ve tıbbı öykülerinin alınması en önemli aşamalardır. Muayene ve öykü alımı sayesinde mide bulantısının altında yatan nedenin psikiyatrik, endokrinolojik (hormonal) ya da ensefalit ve menenjit gibi merkezi sinir sistemini ilgilendiren rahatsızlıklar olmadığı anlaşılabilir.

Fizik muayenenin ilk aşaması hastada mide bulantısının nedeninin elektrolit (mineraller) ile ilgili herhangi bir dengesizlik ya da sıvı kaybı olmadığı dışlanmaya çalışılır. Kişinin parmak uçları incelenir ve kendi kendine yapılan kusma işlemine dair mide asidi ile temasa bağlı oluşan nasır gibi izlerin olup olmadığı incelenebilir.

Hastanın şikayetleri ve fizik muayene bulguları ışığında hekim mide bulantısına tanısal yaklaşımın diğer aşamalarını kişiye özel olarak belirler. Genel olarak mide bulantısı tanısına basit laboratuvar testleri ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ile altta yatan önemli bir sağlık sorunu olup olmadığının dışlanmasına devam edilebilir.

Tam kan sayımı (hemogram), elektrolitler, eritrosit sedimentasyonu, pankreas ve karaciğer enzimleri, gebelik testi, tiroid hormonları ve bulantıya neden olabilecek çeşitli kimyasallara maruziyet, hekim tarafından istenebilecek laboratuvar testleri ile değerlendirilebilir.

Radyolojik yöntemlerden karın filmi istenilerek sindirim sisteminde herhangi bir tıkanıklığın olup olmadığı değerlendirilebilir. Endoskopik girişimler ile yemek borusu ve devamında herhangi bir ülsere lezyon olup olmadığı incelenebilir. Karın ultrasonografisi (USG) ile kişide safra kesesi, karaciğer ya da pankreas rahatsızlığı olup olmadığı değerlendirilmeye çalışılır.

Mide bulantısının nedeni olarak kafa içi bir kitle ya da lezyon düşünülen durumlarda ise bir diğer radyolojik görüntüleme yöntemi olan manyetik rezonans görüntülemeye (MRI) başvurulabilir.

Mide Bulantısı Tedavisi Nasıldır?

Mide bulantısının tedavisi kişinin bu şikayetinin ciddiyetine ve altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Örnek olarak antihistaminikler ve antikolinerjikler olarak sınıflandırılan ilaç grupları taşıt ve deniz tutması gibi durumlarda kendisini gösteren mide bulantısına karşı hekimler tarafından reçetelendirilebilen ilaçlar arasındadır. Bir diğer mide bulantısı nedeni olabilen reflü hastalığında ise mide asidini düzenleyici ilaçlar fayda sağlayabilir. 

Mide bulantısı tedavisi genel olarak 2 kategoriye ayrılır. Bulantıyı ve kusmayı direkt olarak santral sinir sistemi üzerinde etki göstererek bastırmayı hedefleyen ilaçlar antiemetikler olarak isimlendirilir ve mide bulantısı şikayetine yönelik olarak kullanılabilecek ilk ilaç kategorisini oluşturur. Diğer grup ilaçlar ise sindirim sisteminin hareketlerini düzenleyici etki gösteren ve prokinetik olarak sınıflandırılan ilaçlarlardır.

İlaç tedavisi dışında hekimin bilgisi ve önerisi dahilinde gerçekleştirilebilecek bir takım mide bulantısına karşı yapılabilecek uygulamalar mevcuttur:

• Temiz ve serin sıvı tüketmek
• Hafif ve sade gıdalarla beslenmek
• Kızartılmış, yağlı, baharatlı ya da aşırı tatlı besinlerden uzak durmak
• Öğünleri küçültmek (vücut için gerekli gıdaların alınması için farklı besin gruplarından küçük porsiyonlardan oluşmuş öğünler) ve daha yavaş beslenmek
• Soğuk ve sıcak gıdaları birbirinin ardından tüketmemek
• Öğünün hemen sonrasında herhangi bir fiziksel aktivitede bulunmaktan kaçınmak
• Dinlenme
• Migren ataklarını tetikleyebilecek hızlı yanıp sönen ışık gibi çevresel etkenlerden sakınmak
• Ortamın nem ve sıcaklığını düzenlemek
• Parfüm ya da yemek kokusu gibi yoğun kokuların bulunduğu ortamlardan uzak durmak 

Ameliyatlardan, radyoterapiden ya da kemoterapi tedavisinden sonra kişilerde bulantı ve kusma meydana gelmesi sık karşılaşılan bir durumdur. Bu sebeplerden biri nedeniyle meydana gelen mide bulantısının kontrol altına alınmasında serotonin antagonistleri olarak sınıflandırılan ilaçlar katkı sağlayabilir. 

Mide bulantısına ne iyi gelir?

Tüm bunların yanında mide bulantısının meydana gelmeden önlenmesi ve bireysel alınabilecek çeşitli tedbirlerle giderilmesi mümkündür. Buna göre aşağıda sıralanan tedbirlerin uygulanması mide bulantısı şikayetinin ortadan kalkmasına ve sağlığın korunmasına yardımcı olacaktır:

Bulantı ile beraber yoğun kusma şikayeti varlığında mutlaka sıvı alınması gereklidir. Vücudun kaybettiği sıvının geri alınması sağlığın korunması için çok önemlidir. Ayrıca bulantı varlığında katı gıdaların alımından kaçınılarak sıvı gıdalara ağırlık verilmelidir.

Bulantı sonrası yeniden gıda alımına başlanacağı zaman muz, pirinç, tost gibi kolay sindirilebilen ve bulantıya neden olmayan gıdalar tercih edilmelidir.

Bulantıya neden olabilecek sıcak ve nemli ortamlar, deniz seyahatleri, parfüm veya pişen gıdaların oluşturduğu güçlü kokular gibi etkenlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Araç tutması durumunda, araçla seyahat öncesi bulantı ilacı kullanılması (skopolamin gibi antihistaminik ilaçlar) hareket hastalığını önleyebilir.

Beslenme alışkanlıkları değiştirilerek yeterli ve dengeli beslenmeye gayret edilmelidir. Buna göre sık ve az miktarda yenmeli, yavaş ve çiğneyerek yenmeli, yemek sonrasında yoğun egzersiz gibi davranışlardan kaçınılmalıdır. Ayrıca çok baharatlı ve fazla yağlı gıdalar tüketilmemelidir.

Mide bulantısı şikayetiniz olduğunda yukarıdaki tedbirleri uygulamanıza rağmen şikayetiniz geçmediğinde, uzman bir hekim tarafından değerlendirilmek üzere size en yakın sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz. 

Aşırı yediyseniz veya son öğününüzde çok yağlı bir yemek tükettiyseniz doğal olarak mideniz bulanabilir. Ancak, her yemekten sonra bulantı hissiniz oluyorsa yüzeyin altında yolunda gitmeyen bir şeyler olabilir.

İnsanların doğada kusma refleksine sahip olan birkaç memeli türünden biri olduğunu biliyor muydunuz? Kusmak her ne kadar rahatsız edici olsa da insan vücudunun ihtiyaç duymadığı şeyleri ortadan kaldırmak için tasarlanmış olması nedeniyle zaman zaman bulantıyla başlayan ve kusmayla devam eden süreci deneyimleyebilirsiniz. Bazen ise yemeklerden sonra da dahil olmak üzere yalnızca bulantı hissi yaşayabilirsiniz. Bazıları için bu rahatsız edici his genellikle yemekten 30 ila 60 dakika sonra ortaya çıkar ve 1 ila 3 saate kadar sürebilir. Peki ama neler oluyor?

Yemek Yedikten Sonra Mide Bulantısının Nedenleri

Mide bulantısını tetikleyen birçok durum vardır ve bu, altta yatan nedenini bulmayı zorlaştırabilir. Bazı yaygın nedenler, gebelik, stres, gıda alerjileri, asit reflü, gıda zehirlenmesi, safra kesesi sorunları, irritabl (huzursuz) bağırsak sendromu ve ilaçların yan etkileri olarak sayılabilir. Ayrıca, karaciğer rahatsızlıkları, pankreas hastalığı veya diyabet ve tiroid bozuklukları da yemeğin ardından bulantı hissinin tetiklenmesine neden olabilir.

Hamilelik

Gebeliğin ikinci ayından itibaren mide bulantısı yaygındır ve çoğu kadın bulantı şikayetinin sabahları ortaya çıktığını söyler. Ancak, hamilelikle ilişkili bulantılar günün her saatinde yaşanabilir.

Hamilelik döneminde östrojen artışı veya bağırsaktaki bakteri dengesindeki değişiklik, yemek yedikten sonra mide bulantısının artmasının nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, hamile kadınların mide bulantısı ile birlikte gelen insan koryonik gonadotropin (HCG) hormonunu üretmesi bir diğer faktördür.

Gıda zehirlenmesi

Yemekten sonra mideniz aşırı şekilde bulanıyorsa vücudunuz bozulmuş yemeğe tepki veriyor olabilir. Bu, yiyecekleri (et veya süt ürünleri gibi) çok uzun süre dışarıda bırakırsanız veya son kullanma tarihi çoktan geçmiş bir yiyeceği tüketirseniz daha olasıdır. Gıda zehirlenmesi belirtileri aniden başlar ve kusma refleksini tetikler. Bunun nedeni, bakteri veya virüslerle kontamine olmuş ve potansiyel olarak vücuda zarar verebilecek şeylerin vücuttan atılmak istenmesidir.

Yemek sonrası bulantınızın nedeni gıda zehirlenmesiyle alakalıysa, kusma, ishal, ateş ve mide krampları gibi diğer rahatsız edici semptomları da deneyimleyebilirsiniz.

Gıda intoleransları veya alerjileri

Bazı kişilerin belirli yiyeceklere karşı toleransları yoktur. Bu tanımlama, gıda intoleransı olan kişilerin bazı yiyecekleri sindirmekte zorlandıkları anlamına gelir. Gıda intoleransına neden olan yaygın yiyeceklerden bazıları,  laktoz içeren süt ve süt ürünleri, buğday gibi gluten içeren tahıllar, fasulye ve lahana gibi aşırı gaza neden olabilecek tahıllardır.

Gıda alerjileri ise herkesi farklı şekilde etkiler. Çoğu durumda, ilk kez bir gıda alerjisi yaşadığınızda, hafif semptomlarınız olabilir. Bundan sonraki her karşılaşma çok daha hızlı tırmanabilir ve daha yoğun bir tepkiyle seyredebilir. Alerjik reaksiyon semptomlarının bazı örnekleri döküntü veya kurdeşen, üşüme, terleme, kan basıncında düşme, kalp atış hızında artış ve mide bulantısına ek olarak gözlerin ve boğazın şişmesidir.

Asit reflü

Özellikle baharatlı yiyecekler, yağlı yiyecekler, hamur işleri veya kızartmalar gibi ağır bir yemek yediğinizde, yemekten kısa bir süre sonra midenizdeki fazla asit salgısı yukarı hareket ederek oyanma hissine neden olabilir. Göğsünüzün üst kısmındaki ve boğazınızdaki bu yanma hissi bazen mide bulantısına da yol açabilir.

Asit reflü, yemek borunuzdan yukarı yönlü hareket eden ve bazen boğaza kadar ilerleyen çok miktardaki mide asidinin bir sonucudur. Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ise yemek borunuzun mide asidine aşırı maruz kalmasından dolayı kronik tahrişe, iltihaplanmaya, ülserlere ve daha fazlasına neden olduğu zamandır.

İrritabl (huzursuz) bağırsak sendromu

Huzursuz bağırsak sendromu (IBS) kalın bağırsağı etkileyen şişkinlik, kramp ve mide bulantısı gibi semptomlara neden olur. IBS alevlenmesinin kesin bir sebebi yoktur. Bununla birlikte, kusma gibi çoğu semptom, sindirimi zor olan yiyecekleri tükettikten sonra kötüleşme eğilimindedir. huzursuz bağırsak sendromu kaynaklı bulantılar bazen de belirli tetikleyici gıdalar, ilaçlar veya stres nedeniyle de ortaya çıkar.

IBS&#;niz olup olmadığını belirlemenin bir yolu, kendinize ağrının nereden geldiğini sormaktır. Göğsünüze veya boğazınıza ulaşan bir yanma varsa asit reflü olabilir. Ancak rahatsızlığınız göbek deliğiniz civaındaysa sorun bağırsaklarınız olabilir.

Safra kesesi hastalıkları

Sevdiğiniz tüm yağlı yiyecekleri yiyebildiğiniz için safra kesenize teşekkür edebilirsiniz. Karaciğeriniz tarafından oluşturulan safra, safra kesenizde depolanır. Safra keseniz daha sonra yağlı yiyecekleri parçalamak için bu safrayı serbest bırakır. Safra kesesi hastalığınız olduğunda, söz konusu süreç süreç bozulabilir ve mide bulantısıyla birlikte diğer semptomlara yol açabilir.

Safra kesesi hastalığından muzdaripseniz, yemekten 15 ila 20 dakika sonra mide bulantısı yaşayabilirsiniz ve buna genellikle karın ağrısı, ishal, kaka renginde değişiklikler ve bazen açıklanamayan kilo kaybı eşlik edebilir.

İlaçların yan etkileri

Nörolojik ilaçlar, nöbet önleyici ilaçlar, diyabet ilaçları ve ruh halini değiştiren ilaçlar gibi bazı ilaçlar iştahınızı etkileyebilir ve sonunda mide bulantısına neden olabilir. Bulantı yapabilen diğer yaygın ilaçlar, opioid bazlı narkotikler ve diğer ağrı kesici ilaçlardır. Ayrıca, kemoterapi ilaçları ve antibiyotikler de mide bulantısı yapabilir.

Yemekten sonra bulantının diğer olası nedenleri

Yukarıda sıralananların dışında yemek sonrası bulantıya neden olma potansiyeline sahip diğer tıbbi durumlardan bazıları, diyabet, pankreatit, böbrek veya safra kesesi taşları, kronik mezenterik iskemi, stres veya diğer psikolojik bozukluklar ve migren krizleridir.

Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?

Fazla yemek, aşırı baharatlı veya yağlı yemek gibi herkesin zaman zaman karşılaştığı durumlar bile sofradan kalktıktan sonra bulantıyı tetikleyebilir. Bu nedenle, bulantı şikayetiniz sürekli devam etmiyorsa genellikle endişelenecek bir şey değildir. Bununla birlikte, yemek sonrası bulantınız birkaç gündür devam ediyorsa doktora giderek altta yatan sebebini öğrenmeniz en iyisidir. Tedavi, bulantıya neden olan etkene göre değişkenlik gösterecektir.

Öte yandan, az ve sık öğünler halinde yemek, temiz havaya çıkmak, zencefil çiğnemek, naneli şeker emmek, aşırı yağlı, baharatlı yiyeceklerden uzak durmak ve birkaç yudum soğuk su içmek gibi basit ev çözümleri yemekten sonra oluşan bulantıya iyi gelebilir.

Hemen hemen herkeste görülebilen mide bulantısının ne zaman ortaya çıkacağı bilinmemektedir. Çocuklardan yetişkinlere kadar her yaşta bireyde görülebilecek olan bu durum insanı hem fiziksel hem psikolojik olarak rahatsız eden bir durumdur. Midedekilerin kuvvetli ve basınçlı bir şekilde dışarı atılması olarak bilinen kusmak, mide bulantısı sonucu oluşmaktadır. Vücut mekanizma olarak bu durumu kişiye hissettirir ve kusma eylemi bu şekilde gerçekleşir. Terleme, aşırı tükürük salgılama, kalbin yavaşlaması, tansiyon düşmesi gibi durumlar mide bulantısına etkendir. Kimileri yemekten önce kimileri ise yemek yedikten sonra bu durumdan şikayetçi olurlar. Buna göre; yemek yedikten sonra mide bulantısı neden olur, nasıl geçer? Yemekten sonra mide bulantısı belirtileri nelerdir?

MİDE BULANTISI NEDEN OLUR?

• Gıda zehirlenmeleri
• Araç tutmaları
• Gebelik
• Migren
• Vertigo
• Kulak çınlaması
• Beyin tümörü
• Tansiyon ve şeker düşüklüğü
• Mide ve bağırsak enfeksiyonları
• Gastrit ve ülser
• Alkol ve ilaç kullanımı
• Stres ve anksiyete
• Çölyak hastalığı

Mide bulantısı nedenleri birçok sebebe sahiptir. Kusma hissi ile birlikte kişileri oldukça huzursuz eder. Bazı hastalıkların da başlangıcı olarak bilindiğinden süreç uzun sürüyor ve şiddetli ise doktora kontrol olunması gerekmektedir.

MİDE BULANTISINA NE İYİ GELİR?

• Temiz hava, derin nefes almak
• Açık havada yürüyüş
• Dinlenmek
• Bitkisel çaylar
• İçeceklerin yavaş içilmesi
• Yağlı ve ağır yiyeceklerden uzak durulması

MİDE BULANTISINDA NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?

• Göğüs ağrısı
• İshal
• Bulanık görme
• Zihin karışıklığı
• Kötü kokular alınması
• Hızlı nefes alma, çarpıntı etkileri
• Bayılma
• Karın ağrısı ve kramp
• Soğuk ve nemli soluk cilt

MİDE BULANTISI VE KUSMA ÇEŞİTLERİ

Santral tip: Görsel ve işitsel sinyaller ile başlar. Ani başlayıp ani kaybolur. Kötü görünen bir yemeği görmek ya da düşünmek ile de olabilir.

Periferik tip: Diğer organlar ile birlikte sindirim sistemini tarafından etkilenen kusmadır.

Fizyolojik tip: Mide boşalmasının geciktiği durumlarda görülebilir.

Psikojenik tip: Anksiyete oluşturan tehdit edici durumlarda ortaya çıkan bir türdür. Hastanın kendisi tarafından başlatılabilir.

Akut tip: Bir haftadan daha kısa süren kusmalara denir.

Kronik tip: Bir haftadan daha uzun süren kusmalardır.

BAŞ AĞRISI MİDE BULANTISI YAPAR MI?

Baş ağrısı tek bir etmen olarak mide bulantısı yapmaz. Çoğunlukla bulantı ve kusmayı da beraberinde getirir. Kişiden kişiye ve şartlara göre değişebilen bir durumdur.

SÜREKLİ MİDE BULANTISI NEDEN OLUR?

Sürekli mide bulantısı kişileri oldukça rahatsız eden bir durumdur. Sindirim sistemi kaynaklı olduğu gibi bu durumlara kilo kaybı, halsizlik gibi durumlar da eklenebilir. Fiziksel olabileceği gibi psikolojik etkileri de vardır. Tam olarak neyden kaynaklandığı bulunmalıdır.

ARAÇ İÇERİSİNDE MİDE BULANTISI NEDEN OLUR?

Araç içerisinde bazı kişilerde mide bulantısı görülebilir. İç kulaktaki salyangoz üç farklı açıda duran halkalara ya da yarı halkalara sahiptir. Halkaların içindeki sıvı ve sıvıların hareketini sağlayan algılayıcılarda sıvının yer değiştirmesinden dolayı kişilerin pozisyonunu algılar. Kişilerde ani bir pozisyon değişikliğinde de refleks gösterir ve mide bulantısı ortaya çıkmaktadır.

MİDE BULANTISINDA İSHAL VE KARIN AĞRISI NEDEN OLUR?

Burada bağırsak enfeksiyonunu akıllara getirmek gerekir. Yenilen gıda ya da içilen bir sıvı sindirim sitemini bozabilir, kişilere ciddi boyutta zarar verebilir. Öte yandan dışarıdan alınan bir virüs de sindirim sistemini etkileyebilir. Mide bulantısı ve ishal şikayetleri için doktora görünmek gerekmektedir.

SABAH MİDE BULANTISI NEDEN OLUR?

Kişiler uyandığında mide bulantısı hissi oluşabilir. Açlığın getirdiği bir problem olabileceği gibi herhangi bir sıkıntıyı da işaret etmez. Eğer hissedilen mide bulantısına terleme, çarpıntı, halsizlik gibi durumlar ekleniyorsa kan düşüklüğü olabileceği gibi depresyondan da şüphelenilebilir.

YEMEK YEDİKTEN SONRA MİDE BULANTISI NEDEN OLUR?

Bazı kişilerde yemek yedikten sonra mide bulantısı oluşabilir. Bu durum yiyecekler ile ilgili olabildiği gibi psikolojik nedenlerden dolayı da oluşabilir. Ağır ve yağlı yiyecekler de bu durumu etken olabilir.

Yemekten sonra mide bulantısı ve kusma bir hastalık ya da vücut sağlığının bozulduğunun bir belirtisi olabilir. Mide bulantısına ve kusmaya sebep olan asıl hastalığın ne olduğunun teşhisi bir doktor tarafından yapılmalı ve tedavisi geciktirilmeden yapılmalıdır. 

Gelin yemekten sonra mide bulantısının sebeplerine ve tedavi yöntemlerine hep birlikte bir göz atalım. 

Mide Bulantısı ve Kusma Neden Olur Sebepleri Nelerdir?

Mide bulantısı ve kusma bir hastalık ya da sorunun belirtileridir. Mide bulantısı midenin kendi kendini boşaltmak istemesi hissidir. Diğer yandan kusma ya da istifra midenin şiddetli bir biçimde boşalması anlamına gelir. “Öğürme” kavramı ise midede çıkarılacak hiçbir şey yokken, yalnızca temiz salgıların istifra edildiği bir episoddur. Kusma, midenin kendisini ösopagusun (ağızla mideyi birbirine bağlayan boru, yemek borusu) alt kısmına doğru, içinde bulunan yiyecekleri ve salgıları çıkarmaya zorlayarak neredeyse alt üst olması durumudur.

Mideyi üşütmek

“Mide virüsü” olarak da bilinen mide üşütmesi bulantı, kusma ve ishal gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Ayrıca mide üşütmesi yüksek ateş, titreme ve vücut ağrılarına da neden olabilir. Mide üşütmesine virüssel bir enfeksiyon neden olur ve mide üşütmesi tedavisinde midenin fazla yorulmaması için hafif yiyeceklerle beslenmek önerilir.

Enfeksiyonlar

Sık görülen bir virüs ya da farklı bir enfeksiyon türü olsun, mide yanmasına neden olan şeyler genellikle enfeksiyonlardır. Mide bulantısı ve kusmayla ilişkilendirilen krampsı üst karın ağrıları da enfeksiyonlara eşlik edebilmektedir. Bunun yanı sıra enfeksiyonlarla birlikte ateş ve üşüme de görülebilir. Norovirüsler ve rotovirüs de sık görüle viral enfeksiyonlar arasında sayılmaktadır. Helikobakter ailesinden (H. Pylori gibi) bakterinin neden olduğu enfeksiyon da bulaşıcı ajan olabilmektedir.

Diyabet (şeker hastalığı)

Şeker hastalığı olan insanlarda midenin düzgün bir şekilde boşaltım yapamadığı ve muhtemelen, hastalığın komplikasyonlarından biri olan genelleşmiş nöropatiye (vücuttaki sinirlerin beyinle uygun sinyal alış verişinin olmaması) bağlı olan gastroparezi nedeniyle mide bulantısı görülebilmektedir. Ayrıca vücuttaki şeker ve insülin dengesi bozulduğundan şeker hastalarının kan şeker oranları düşük (hipoglisemi) ya da yüksek (hiperglisemi) olduğunda da mide bulantısı ve kusma görülebilmektedir.

Farklı Hastalık ya da rahatsızlıklar

Karın içi organlarıyla ilgili hastalıkların birçoğu mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. Bu hastalıkların arasında hepatit, safra kesesi hastalığı, pankreas iltihabı, Crohn hastalığı, (böbrek taşı, böbrek yetmezliği ya da böbrek iltihabı gibi) böbrek hastalıkları gibi sindirim sistemi organları hastalıklar da sayılabilmektedir.

Gıda zehirlenmesi

Yediğiniz gıdalardan dolayı gıda zehirlenmesine neden olan bakteri toksinleri kusmaya neden olabilir. Gıda zehirlenmesine neden olan bu tür bakteri toksinleri genellikle hazır gıdalardan ve tüketim tarihi geçmiş gıdalardan vücudunuza alınır. Toksin vücudunuza girdikten sonra belirtiler birkaç saat içinde başlayabilir. Gıda zehirlenmesinin belirtileri kusma, bulantı ve karın ağrısıdır. Gıda zehirlenmesi vakalarının çoğu hafiftir ve birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolabilir. Ancak bazı aşırı durumlarda ciddi sorunlara ve hatta ölüme bile neden olabilir.

İlaçlar

İlaçlar birçok yan etkiye sahiptirler. İlaçların bir yan etkisi de kusmadır. Kanser hastalarının çoğu kemoterapiye bağlı kusma ve bulantı gibi mide rahatsızlıkları yaşarlar. Bazı ağrı kesicilerde kusmaya neden olabilir.

Gebelik

Gebeliğin erken dönemlerinde kusma, oldukça kötü ve zorlayıcı bir etkiye sahiptir. Gebelik döneminde kusmak vücudunuzda gebelik dolayısıyla meydana gelen değişikliklerden kaynaklanır. Gebelik döneminde sabah bulantıları zaman geçtikçe azalacak ve en sonunda kaybolacaktır. Ancak bazı kadınlarda sabah bulantıları gebelik süresince devam edebilir.

Yeme bozuklukları

Bulimia (olağan dışı miktarlarda yemek tüketimi ve bilinçli dışa atım yöntemlerini içeren bir rahatsızlık) hastaları psikiyatrik rahatsızlıklarının bir parçası olarak bilinçli bir şekilde kendilerini kustururlar.

Kafa travması

Kafa bölgesinden herhangi bir yaralanmada veya darbede kafanız içinde basınç artışı kusmaya neden olabilir. Ayrıca baş travmaları baş dönmesine de neden olabilir.

Stres ve anksiyete

Bazı insanlar çok fazla stres ve anksiyete nedeniyle kusma sorunu yaşayabilirler.

Mide Bulantısında Doktora Ne Zaman Gidilmeli?

Belirtiler 24 saatten fazla sürüyorsa, teşhis belirsizse, aşırı sıvı kaybından şüphe ediliyorsa ya da hastayı daha da hassas duruma sokan bir hastalık söz konusuysa, tıbbi yardım derhal aranmalıdır. Ayrıca mide bulantısı ve kusma, ateş, ağrı, ağızdan kan gelmesi ya da dışkıda kan izlerinin bulunması gibi durumlarla birlikte görülüyorsa zaman kaybetmeden doktorunuzu aramanız gerekir.

Mide Bulantısı ve Kusma Nasıl Tedavi Edilir?

Mide tedavisi süresinde mideyi dinlendirmek iyidir fakat bir taraftan da sıvı kaybı yaşamamak da önemlidir. Bu sebeple hastalığın ilk 24 saatinde yalnızca sıvı tüketilmeli, daha sonrasında ise beslenme biçimi midenin rahatsız olmayacağı bir biçimde düzenlemelidir. Aldığınız temiz su, çorbalar, sulu meyveler, midenizi rahatlatacak, sıvı kaybı yaşamamanızı sağlayacaktır

Mide bulantısı esnasında kusma episodları esnasında süt ve süt ürünlerinden uzak durmalısınız. Sütün sindirilmesini sağlayan enzim mide astarının hücrelerinde bulunur, bu yüzden kusma episodları esnasında mideniz süte oldukça duyarlı olacaktır. Diğer taraftan sütün şişkinlik, karın ağrısı ve ishale neden olabilir. Kişi kendini daha iyi hissetmeye başladıkça alınan besinlere yenilerini ekleyebilirsiniz, ancak sağlık uzmanları hastaların daha çok muz, elma püresi, pilav ya da tost gibi daha tatsız ve kokusuz yiyeceklere yönelmelerini tavsiye etmektedirler. Özellikle mide soğukluğuna nane ve limon kubuğu çok iyi gelmektedir. 

Mide Bulantısını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

– Gün içinde öğünlerde azar azar yiyin.

– Yavaş ve iyi çiğneyerek yiyin.

– Mideyi yoracak sindirilmesi zor besinleri tercih etmeyin.

– Yemeği koklamayın. Çok sıcak veya çok soğuk yemekleri değil, ılık oda  sıcaklığında bozulmamış besinleri tüketin.

– Yemek yedikten uzanıp dinlenin.

Kusmamak İçin Ne Yapılabilir?

– Tatlı içecekler içmek mide bulantısının kusmayla sonuçlanmasını önleyebilir.
– Başınız dik bir şekilde oturun.
– Çocuklarınızın yemek yerken oyun oynamasına izin vermeyin.
– Çocuklarınızı arabanın önüne dönecek şekilde oturtun. Hızlı hareketleri tersten izlemek mide bulantısını daha kötü hale getirebilir.

Mide Bulantısı İçin Hangi Doktara Gidilir?

Mide bulantısı, kusma gibi problemlerin nedenlerinin araştırılması, teşhis ve tedavi edilmesi için hastanelerin gastroenteroloji (Mide bağırsaklar ve karaciğer hastalıkları ile ilgilenen alan) bölümüne başvurulması gerekmektedir.

Sağlıklı günler diliyoruz