Hidrojen Elementi Doğada Atomik Halde Mi Bulunur

Gerek biz gerekse de çevremizde var olan tüm maddelerin elementlerden, elementlerin ise atomlardan meydana geldiği bir gerçektir. Evrenin oluştuğu ilk andan bugüne kadar geçen 13.8 milyar yıl içinde evrende birçok element çeşidi var olma imkânı bulmuştur ve bu elementlerin hem evrendeki hem de dünyamızdaki bolluk oranları farklılık göstermektedir. Peki, bu evrende en çok bulunan elementler özellikleri nelerdir? Atmosferde ve dünyada en çok bulunan element hangisidir? İşte, tüm detaylar…

Evrende En Çok Bulunan Element Hangisidir?

H sembolüyle gösterilen ve atom numarası 1 olan hidrojen; hem evrende ilk oluşan element hem de evrende en çok bulunan elementtir. Sahip olduğu atomik kütlesi sebebiyle tüm elementler arasında en hafifi olan hidrojen, evrenin kütlesinin % 75’ini oluşturmaktadır. Tüm bunların yanında hem su da hem de birçok organik maddenin içinde bulunan hidrojen elementi, bu özelliği sebebiyle hayatımızda büyük yer tutmaktadır.

Evrende en çok hangi gaz bulunur sorusunun cevabı da hidrojendir. Çünkü hidrojen elementi diatomik yani iki atomlu molekülden oluşmuş bir gazdır.

Evrende En Çok Bulunan Elementler Özellikleri

Büyük patlama teorisine göre; evrende en çok bulunan üç element hidrojen, helyum ve oksijendir. Yaklaşık değerlerle ifade edecek olursak bu üç element içinde; hidrojen % 74.5’luk bir bolluk oranına sahipken helyum %23.84, oksijen ise %1.04 oranında evrende bulunmaktadır. Bu üç elementi ise %0,46 oranıyla karbon ve %0.13 oranına sahip olan neon takip etmektedir. Şimdi gelin hep birlikte evrende en çok bulunan elementlerin özellikleri nelermiş birlikte göz atalım:

Hidrojen: Atom numarası 1 olan hidrojen; bir proton ve bir nötrondan meydana gelmektedir. Aynı zamanda nötron içermeyen tek element olma özelliğine de sahiptir.

Helyum: Atom numarası 2 olan helyum, hidrojenden sonra en hafif olan elementtir. Soy gaz olduğu içi tepkimeye girmeyen bu element, bu özelliğinden dolayı eylemsiz olarak tarif edilmektedir.

Oksijen: Atom numarası 8 olan oksijen; gaz hali renksiz, sıvı ve katı hali ise mavi olan bir elementtir.

Karbon: Atom numarası 6 olan karbon; doğada da yaygın olarak bulunmaktadır.

Neon: Herhangi bir renge, kokuya ve tada sahip olmayan bu element bir gaz elementidir.

Evrende en çok bulunan elementler sembolleri ise şu şekildedir:

• Hidrojen: H
• Helyum: He
• Oksiijen: O
• Karbon: C
• Neon: Ne

Dünyada En Çok Bulunan Element

Dünya’da bulunan elementlerin bolluk oranı, evrende bulunan elementlerin bolluk oranından farklılık göstermektedir. Bunun en önemli nedeni ise dünyanın evrenden daha küçük olması ve ölçeğin küçüldükçe bolluk oranlarının değişiklik göstermesidir.

Dünya’da en çok bulunan element %45’lik bir bolluk oranına sahip olan oksijendir. Oksijeni %18.5 ile karbon, %9,5 ile hidrojen ve %3.2 ile azot izlemektedir. Bu sıralama insan vücudu için de geçerlidir. Oranlar her ne kadar farklı olsa da yetişkin bir insan vücudunda bulunan elementler de bu sıralamayla bulunmaktadır.

Yerkabuğunda En Çok Bulunan Element

Yerkabuğunda bulunan elementlerin neredeyse yarısı oksijenden meydana gelmektedir. Yerkabuğunda %46.1 oranında bulunan oksijeni ise %27.7’lk oran silikon ve %8.13’lük bolluk oranıyla alüminyum takip etmektedir.

Atmosferde En Çok Bulunan Element

Dünya atmosferinde en çok bulunan element %78’lik bir oranla azottur. En yüksek bolluk oranına sahip olan azot elementini ise %21 orana sahip olan oksijen ve %0.93’lük argon takip etmektedir.

SAF MADDE: Kendisinden başka madde bulundur-mayan maddelere denir.
ELEMENT: İçerisinde tek cins atom bulunduran maddelere denir. Yani elementlerin yapı yaşı atom-lardır.
BİLEŞİK: En az iki farklı cins elementin belirli oranlarda bir araya gelerek, oluşturdukları yeni özellikteki maddeye denir. Yani bileşiklerin yapı taşı moleküldür.
MOLEKÜL: İki veya daha çok atomun bir araya gelerek oluşturduğu atom gruplarıdır.

Elementler :
Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere element denir.
Bir elementi oluşturan bütün atomların büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklık aynıdır. Fakat bir elementin atomları ile başka bir elementin atomlarının büyüklükleri ve atomların arasındaki uzaklıkları farklıdır. Aynı elementten yapılan farklı maddeler de aynı cins atomlardan oluşurlar.
Elementi oluşturan atomların birbirine olan uzaklığı elementin katı, sıvı ve gaz haline göre değişebilir.
Canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşurlar.

 Elementlerin Özellikleri :

1- En küçük yapı birimleri atomlardır.
2- Aynı cins atomlardan oluşurlar.
3- Kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamazlar.
4- Saf maddelerdir.
5- Sembollerle gösterilirler.

Element Çeşitleri :

Atomik Yapıdaki Elementler :
Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada tek başlarına bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere atomik yapılı elementler denir. Atomik yapılı elementlerin en küçük taneciği atomlardır.

 

Demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun, altın gibi elementler atomik yapılıdır.

Moleküler Yapıdaki Elementler :
Bazı elementleri oluşturan aynı cins atomlar doğada ikili (veya daha fazla sayıda atomdan oluşan karmaşık yapılı) gruplar halinde bulunurlar. Böyle atomlara sahip elementlere moleküler yapılı elementler denir. Moleküler yapılı elementlerin en küçük taneciği moleküllerdir.
 

ELEMENTLER VE SEMBOLLERİ:
Günümüzde bilinen 118 element vardır. Bu elementlerin 92 tanesi doğada bulunurken geri kalanı da laboratuarlarda elde edilen yapay elementlerdir.
Elementler sembollerle gösterilir ve her elementin kendine özgü sembolü vardır. Element sembolü yazılırken;
• Sembol tek harfli ise büyük harfle yazılır.
• Sembol iki veya üç harfli ise ilk harf daima büyük, diğer harfler küçük yazılır. (Sembollerin iki veya üç harften oluşmasının nedeni, bazı elementlerin baş harflerinin aynı olmasıdır).
Elementlerin sembollerle gösterilmesinin nedeni, bütün Dünya’da ortak bir bilim dili oluşturmak, bilimsel iletişimi ve yazımlarını kolaylaştırmaktır. Elementlerin bütün Dünya’da kullanılan sembolleri aynı olmasına rağmen isimleri dillere göre farklıdır. (Türkçe, Rusça, Çince, Japonca da element isimleri farklı olmasına rağmen sembolleri aynıdır).


Elementlerin sembolleri belirlenirken, elementlerin Latince isimlerinin ilk veya ilk iki (üç) harfi kullanılmıştır.
 

Tabloda ilk 20 elementin, numaraları, adları ve sembolleri gösterilmiştir. Bunları öğreniniz.
Elementler sembollerle gösterilir fakat sembollerden, o elementin atomik yapıda mı, moleküler yapıda mı olduğu anlaşılmaz. Moleküler yapıda olan elementlerin kaç atomdan oluştuğunun anlaşılması için formüller kullanılır:
Örneğin hidrojen, oksijen ve iyot elementleri iki atomludur. Kükürt 8, fosfor ise 4 atomludur.

Bazı elementlerin sembol ve formülleri

İsimleri ve formülleri verilen bileşiklerde hangi elementten kaç tane bulunduğunun gösterimi

Elementlerin Kullanım Alanları ve Özellikleri :

1- Hidrojen (H) :
• İlk olarak 1776 yılında Henry Cavendish tarafından keşfedilmiştir.
• Hidrojen ismi ise Antoine Lavoisier tarafından verilmiştir.
• Bilinen renksiz en hafif gazdır.
• Suyun, canlıların ve petrol gibi birçok maddenin yapısında bulunur.
• Roket yakıtı olarak kullanılır.

2- Helyum (He) :
• 1868 yılında Fransız Pierre Janssen ve İngiliz Norman Lockyer birbirinden bağımsız olarak helyumu keşfetmişlerdir.
• 1908 yılında Heike Kamerlingh Onnes ilk sıvı helyumu elde etmiştir.
• Helyum atmosferde çok az miktarda bulunur.
• Güneş’te ve diğer yıldızlarda bol miktarda bulunur.
• Renksiz bir gazdır.
• Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarının şişirilmesinde, roket yakıtlarının sıkıştırılmasında kullanılır. (Havadan daha hafif gaz olması nedeniyle).

3- Lityum (Li) :
• İlk olarak 1817 yılında Johann Arvedson tarafından keşfedilmiştir.
• Gümüşümsü gri metalik renkte bulunan katı bir elementtir.
• İlaçlarda, pil üretiminde, seramik ve cam yapımında kullanılır.

4- Berilyum (Be) :
• 1828 yılında birbirlerinden bağımsız olarak Friedrich Wöhler ve Antony Bussy tarafından elde edilmiştir.
• Gri renklidir katıdır.
• Uçak ve uzay araçlarının yapımında elektrik ve ısı iletkeni olarak kullanılır.

5- Bor (B) :
• 1808 yılında Humphry Davy, Gay–Lussac ve Thenard tarafından ilk defa elde edilmiştir.
• Oda koşullarında katı halde bulunur.
• Isıya dayanıklı renkli cam imalatında, seramiklerde ve roket yakıtlarında kullanılır.

6- Karbon (C) :
• Saf haldeyken karbon, elmas, grafit, is, kömür gibi (4 tane allotropu vardır) birçok çeşitli maddelerde bulunur.
• Grafitin yapısı siyah, elmasın yapısı ise renksiz bir katıdır.
• Yeryüzünde kömür, petrol, doğal gaz gibi maddelerin ve canlıların yapısında bulunup canlılar açısından çok önemlidir.

7- Azot (N) :
• Azot ilk olarak 1772 yılında Daniel Rutherford tarafından keşfedildi.
• Renksiz ve kokusuz bir gazdır.
• Canlılar için gerekli temel elementlerden biridir.
• Sıvı azot soğutma amacıyla kullanılır.
• Bazı azot bileşikleri tarımda gübre olarak kullanılır.




8- Oksijen (O) :
• Oksijen ilk olarak 1774 yılında Joseph Priestley ve Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilmiştir.
• 1781 yılında Lavosier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduğunu keşfetmiştir.
• Renksiz bir gazdır.
• Canlıların yaşaması için gerekli temel elementtir.
• Dalgıçların ve astronotların solunum yapmaları için kullandıkları oksijen tüplerinde bulunur.

9- Flor (F) :
• İlk defa 1886 yılında Henri Moissan tarafından elde edilmiştir.
• Açık sarı renkli bir gazdır.
• Diş macunları ve deodorantların yapısında bulunur.
• Buzdolabı ve klimaların soğutma sisteminin çalışmasında kullanılır.

10- Neon (Ne) :
• Neon 1898 yılında William Ramsay ve Morris Travers tarafından keşfedilmiştir.
• Renksiz bir gazdır.
• Renkli reklam panolarının aydınlatılmasında ve televizyon tüplerinde kullanılır.

11- Sodyum (Na) :
• Sodyum ilk olarak 1877 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir.
• Yumuşak, kaygan bir metal olup gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.
• Doğada en çok sofra tuzunun (sodyum klorürün) yapısında bulunur.
• Kağıt, gıda, tekstil, kimya, sabun, cam ve metal gibi bir çok endüstriyel kullanılır.

12- Magnezyum (Mg) :
• 1755 yılında İngiltereli Joseph Black tarafından ilk olarak keşfedilmiştir.
• Gümüşümsü beyaz renkli bir metaldir.
• Oda koşullarında katı halde bulunur.
• Hafif bir metal olduğu için hava taşıtlarının yapımında kullanılır.
• Kurutulmuş meyvelerde bulunur.

13- Alüminyum (Al) :
• 1827 yılında Wohler tarafından bulunmuştur.
• Alüminyum yumuşak ve hafif bir metaldir.
• Mat, gümüşümsü renkli bir katıdır.
• Mutfak araç gereçlerinin, elektrik kablolarının ve içecek kutularının yapımında kullanılır.

14- Silisyum (Si) :
• Silisyumun ilk keşfi 1824 yılında Berzelius tarafından gerçekleştirilmiştir.
• Yeryüzünde en fazla bulunan elementlerden biridir.
• Koyu gri renkli bir katıdır.
• Kumda, kilde, cam yapımında ve yapı malzemelerinde bulunur.

15- Fosfor (P) :
• Fosfor ilk olarak 1669 yılında Hennig Brand tarafından keşfedildi.
• Fosfor renksiz, beyaz, kırmızı ve siyah renklerinde bulunabilir.
• Oda koşullarında katı halde bulunur.
• Canlıların sinir ve kemik dokularında görevlidir.
• Suni gübre yapımında kullanılır.
16- Kükürt (S) :
• Kükürt, antik çağda bilinen dokuz elementten biriydi. Kükürdün kimyasal bir element olduğunu 1777’de Lavoisier ortaya attı. 1810 yılında Gay Lussac ile Thenard tarafından deneysel olarak doğrulandı.
• Sarı renkli tatsız, kokusuz bir maddedir.
• Oda koşullarında katı halde bulunur.
• Isı ve elektriği iyi iletemez.
• Barut ve sülfürik asit yapımı ile kuru meyvelerde mikrop öldürücü olarak kullanılır.

17- Klor (Cl) :
• Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise Humphry Davy tarafından bugünkü ismi verildi.
• Sarı–yeşil renkli zehirli bir gazdır.
• Doğada en çok sofra tuzunun yapısında bulunur.
• İçme sularında mikrop öldürücü olarak bulunur.

18- Argon (Ar) :
• 1785 yılında havada argon olduğu ilk defa Henry Cavendish tarafından iddia edilmiş ve 1894 yılında Lord Rayleigh ve William Ramsay tarafından keşfedilmiş.
• Kokusuz ve renksiz bir gazdır.
• Ampullerde ve flüoresan tüplerinde kullanılır.

19- Potasyum (K) :
• Potasyum ilk olarak 1807 yılında Humphrey Davy tarafından elde edilmiştir.
• Gümüşümsü beyaz renkli bir katıdır.
• Sıvı deterjan, gübre, barut, cam ve lens yapımında kullanılır.

20- Kalsiyum (Ca) :
• İlk olarak 1808 yılında Berzelius ve Pontin tarafından, daha sonra saf olarak ilk defa Humphry Davy tarafından elde edilmiştir.
• Gümüş gibi parlak ve beyaz renkli bir katıdır.
• Çimento, alçı, kireç gibi maddeler ile dişlerin ve kemiklerin yapısında bulunur.

21- Gümüş (Ag) :
• Gümüş elementinin keşfi tam olarak bilinmemekle birlikte altın ve bakır elementlerinden sonra keşfedilmiştir. Gümüşün MÖ 2500 yıllarında Çinliler ve Persler tarafından kullanıldığı belirtilmiştir.
• Parlak, beyaz renkli bir katıdır.
• Süs eşyası yapımında, diş dolgusu (amalgam) yapımında kullanılır.

22- Altın (Au) :
• Tarihte bilinen kayıtlara göre Mısır hükümdarları zamanında MÖ 3200 yıllarında, altın darphanelerde eşit boyda çubuklar halinde çekilerek para olarak kullanıldı.
• Yumuşak, parlak sarı renkli bir katıdır.
• Süs eşyası yapımında kullanılır.

23- Cıva (Hg) :
• Cıva çok uçucu bir element olduğu için oda sıcaklığında kolayca buharlaşabilir.
• Gümüşümsü gri renkli bir sıvıdır.
• Zehirli bir elementtir.
• Herhangi bir yüzeye cıva döküldüğü zaman üzerine toz kükürt dökülmelidir.
• Diş dolgusu (amalgam) yapımında ve termometrelerde kullanılır.

24- Bakır (Cu) :
• Tarihte ilk defa 10.000 yıl kadar önce Kıbrıs’ta rastlanmıştır.
• Turuncu renkli yumuşak bir katıdır.
• Mutfak ve süs eşyası yapımında kullanılır.

25- Nikel (Ni) :
• Nikel elementi ilk olarak 1751 yılında Axel Fredric Cronstedt tarafından keşfedilmiştir.
• Gümüşümsü parlak renkli bir katıdır.
• Arabaların kaplamalarında, musluklarda ve paslanmaz tencere yapımında nikel kullanılır.

26- İyot (I) :
• İyot elementi ilk kez Bernard Courtois tarafından 1811 yılında keşfedilmiştir.
• Parlak, menekşe–siyah renkli bir katıdır.
• Deniz ürünlerinde ve iyotlu sofra tuzlarında bol miktarda bulunur.

27- Çinko (Zn) :
• Çinko elementi 1746 yılında Andreas Maggart tarafından keşfedilmiştir.
• Mavimsi, açık gri renkte, kırılgan bir katıdır.
• Mutfak eşyalarının ve pilin yapımında kullanılır.

28- Demir (Fe) :
• Demir metalinin keşfi tam olarak bilinmemektedir.
• Grimsi parlak renkli bir katıdır.
• Element halindeki saf demir dövülebilir, ince tel ve levha haline getirilebilir.
• İnşaat malzemesi ile günlük hayatta kullanılan bazı eşyaların yapımında kullanılır.
• Marul ve pekmez gibi besinlerle kanın yapısında bulunur.

29- Kalay (Sn) :
• MÖ 3000 yıllardan beri kullanılan bir elementtir.
• Gümüşümsü parlak renkli bir katıdır.
• Mutfak eşyası yapımında ve metallerin kaplanmasında kullanılır.

30- Kurşun (Pb) :
• Keşfi tam olarak bilinmemektedir.
• Mavimsi–beyaz renkte bulunan bir katıdır.
• Yumuşak, ağır, zehirleyici, kolay dövülebilen bir maddedir.

NOT : 1- Elementi oluşturan taneciklerin renkleri, elementlerin renkleriyle aynı olmayabilir.
Taneciklerin renkleri yoktur. Tanecikler bir araya gelerek elementleri oluşturduklarında yani elementler görünür boyuta ulaştıklarında renkli görünürler.
2- Farklı maddeler de aynı elementlerden oluşabilir yani farklı maddelerde aynı cins elemenler bulunabilir. Ispanak ve bezelyede bulunan demir atomlarıyla, demir parçasında bulunan demir atomları aynı atomlardır.
3- Doğada bilinen 118 element olmasına rağmen bu elementler farklı şekillerde bir araya gelerek milyonlarca yeni madde yani bileşik elde edilir.

Doğada Kullanılan Elementlerin Benzerliği :
Doğadaki canlı ve cansız varlıkların tamamı elementlerden oluşur. Canlı varlıkları oluşturan elementlerden bir kısmı aynı zamanda yeryüzünün yapısını da oluşturur. Aynı elementlerden oluştukları halde canlı vücudu, yeryüzü veya diğer maddelerin yapısı arasında farklılıkların bulunmasının nedeni, canlı vücudunu, yeryüzünü veya diğer maddeleri oluşturan elementlerin farklı sayı, çeşit ve şekillerde dizilmesidir.

Canlı Vücudunu Oluşturan Element Çeşitleri ve Bunların Oranları :
• Oksijen → % 65
• Karbon → % 18
• Hidrojen → % 10
• Azot → % 3
• Kalsiyum → % 2
• Fosfor → % 1,1
• Potasyum → % 0,35
• Kükürt → % 0,25
• Sodyum → % 0,15

70 Kg Kütleli İnsandaki Elementlerin Miktarları :

Yeryüzünde Bulunan Elementlerin Oranları :
• Oksijen → % 46,6
• Silisyum → % 27,7
• Alüminyum → % 8,1
• Demir → % 5,0
• Kalsiyum → % 3,6
• Sodyum → % 2,8
• Potasyum → % 2,6
• Magnezyum → % 2,1

Kaynak;
http://www.fenokulu.net
Hazırlayan:Kayseri Mithatpaşa İlköğretim Okulu Fen ve Teknoloji öğretmeni Murat ÜSTÜNDAĞ

Aynı tür atomlardan meydana gelen, fiziksel veya kimyasal yollar ile kendisinden çok daha basit ve değişik maddelere ayrılmayan saf yapılı maddelere element adı verilir.

Atomik Yapıdaki Elementler Nedir?

Bazı elementleri meydana getiren aynı cins olan atomlar doğada tek başlarına bulunmaktadır. Bu yapıdaki atomlara sahip olan elementlere ise atomik yapılı element adı verilir. . Atomik yapılı olan elementlerin en küçük taneciği atomları oluşturur.

Elementlerin Özellikleri Nelerdir?

Elementler çok sayıda olan atomdan meydana gelir ve elementleri ortaya çıkaran atomlar aynı tür atomlardır. Çok sayıda olan aynı tür atomlar birbirleri ile birleşerek görünür bir boyuta geldikleri zaman elementleri meydana getirirler.

Bir elementi meydana getiren tüm atomların büyüklükleri ya da şekilleri aynıdır. Bununla birlikte atomları arasında bulunan uzaklık aynı olur. Ancak bir elementin atomları ile diğer bir elementin atomlarının büyüklükleri ya da şekilleri farklı olabilir. Elementi meydana getiren atomların birbirlerine olan uzaklıkları elementin sıvı, gaz ve katı şekline göre değişebilir.

Atomik Yapılı Olan Elementlere Hangi Örnekler Verilebilir?

Atomik yapılı olan elementlere örnek olarak şu elementler verilebilir:

Bakır

Demir

Kurşun

Çinko

Altın

Alüminyum

Helyum

Neon

Gibi elementler atomik yapılı olan elementlerdir.

Tüm Elementler Atomik Yapıda Olur mu?

Tüm elementler atomik bir yapıya sahiptir. Elementler doğa içinde atomik ya da moleküler yapılı biçimde bulunabilir. Bu duruma bakıldığında elementin türüne, yapısına, biçimine ve benzeri fonksiyonlara göre değişiklik gösterir. Atomik yapılı olan elementler tek atomlu anlamına gelir. Moleküler ise iki veya çok daha fazla atomlu olan elementlerdir.