Hipofiz bezi, diğer çeşitli endokrin bezlerinin işlevlerini düzenlemede ve kandaki genel hormon seviyelerini korumada hayati bir rol oynar.
HİPOFİZ BEZİ NEDİR?
Hipofiz bezi, beyin tabanında Sella Turcica (Türk Eğeri) adı verilen kemik yapının içinde bulunan, bezelye büyüklüğünde bir salgı bezidir.
Vücudumuzdaki çeşitli hormonların salgılanmalarını düzenleyen hayati öneme sahip bir organdır. Ortalama yüksekliği mm arasında olup kadınlarda gebelik esnasında normal olarak bir miktar büyüyebilir.
Bazen ana bez olarak anılır çünkü sinir sistemi ile endokrin sistem arasında bir bağlayıcı madde olarak hizmet eder.
Hipofiz bezi, böbrekler tarafından su tutulmasını düzenleme işlevine sahip birkaç hormon üretir.
Hipofiz bezi, gece-gündüz, açlık, uyku, yaş, yemek yeme gibi faktörlere de bağlı olarak hangi hormonu, ne zaman ne kadar salgılayacağına karar verir.
Hipofiz bezi, vücuttaki tüm hormonal salgıları doğrudan veya tiroid veya böbreküstü bezleri gibi diğer bezlere etki ederek kontrol eden toplam sekiz hormon salgılar.
HİPOFİZ BEZİ GÖREVLERİ VE ÜRETTİĞİ HORMONLAR
Hipofiz bezinin ürettiği başlıca hormonlar;
ACTH, Adrenokortikotrofik hormon: Kan basıncını ve kan şekeri düzeylerini korur. Ayrıca bir 'stres hormonu' olan kortizol üretimini de uyarmaktadır.
FSH, Folikül uyarıcı hormon: Sperm üretimini teşvik eder. Kadınlarda ise yumurtalıkları östrojen üretmeyi sağlar.
LH, Luteinize edici hormon: Kadınlarda yumurtlamayı sağlarken, erkeklerde ise testosteron üretimini uyarır.
G, Büyüme hormonu: Sağlıklı kasları ve kemikleri korumaya yardımcı olur. Ayrıca yağ dağılımını yönetmeyi sağlar.
PRL, Prolaktin: Doğumdan sonra anne sütünün gelmesini sağlar. Ayrıca yumurtalık ve testisleri kontrol eden hormonları da etkileyerek adet dönemini, cinsel işlevi ve doğurganlığı etkiler.
TSH, Tiroid uyarıcı hormon: Tiroid bezini uyarır, metabolizmayı, enerjiyi ve sinir sistemini düzenler.
Oksitosin: Doğum sürecine katkıda bulunur, anne sütünün akmasına neden olur, doğumu, emzirmeyi, davranışsal ve sosyal etkileşimi ve anne ile çocuk arasındaki bağı etkiler.
ADH, Anti-diüretik hormon veya vazopressin: Sodyum ve su dengesinin seviyelerini düzenler.
Hormonlar, sabit bir akışta hipofiz bezinden salınmazlar. Her bir ila üç saatte bir patlamalar halinde gelirler.
HİPOFİZ BEZİ VÜCUTTA NEREDE BULUNUR?
Hipofiz bezi vücudun en küçük yapı taşlarından biridir. Beynin alt bölümünde bulunur ve ağırlığı yaklaşık olarak 0,5 gr kadardır.
Beynin yani kafatasının arka bölümünde hemen alt noktasında yer alan ve hormonları dengeleyerek kontrol eden sistemdir.
Bu sistem pek çok organ ile beraber vücudun ihtiyaç duyduğu tüm unsurları açsından bağlantılıdır. Metabolizma, üreme, boşaltım ve sindirim ile beraber akla gelecek birçok unsur adına gerekli hormonların salgılanmasında görevlidir.