Hissenin Defter Değeri Nedir

Piyasa değeri defter değeri oranı, ya da kısaltılmış gösterimi ile PD/DD oranı bir hisse senedinin piyasa fiyatı ile muhasebe değerini karşılaştırmak için kullanılmaktadır. PD/DD şirket değerlemesinde kullanılan önemli bir orandır.

PD/DD nedir sorusuna cevap vermeden önce defter değeri nedir kısaca açıklamak faydalı olacaktır;

Bir bilanço tablosu nda aktifler, işletmenin varlıklarını, pasifler ise işletmenin kaynaklarını göstermektedir. İşletme kaynakları borçlar ile özkaynaklar toplamına eşittir. Defter değeri, işletme varlıkları ile borçları arasındaki farktır, bu da işletmenin özkaynaklar toplamına eşittir. Aynı zamanda bu fark işletmenin borçlardan arındırılmış net varlık değeridir.

Defter değeri yerine özkaynak tutarını kullanabiliriz. Özkaynaklar (Özsermaye) ise aşağıdaki alt hesap gruplarından oluşmaktadır:

• Ödenmiş Sermaye
• Sermaye Yedekleri
• Kar Yedekleri
• Geçmiş Yıl Karları
• Geçmiş Yıl Zararları
• Dönem Net Karı (Zararı)

Defter değeri ile gerçek değer arasında oldukça yüksek farklar olabilir. Örneğin çok eski bir tarihte alınmış bir fabrika binasının piyasa değeri yüksek olabilir fakat kaydi değeri çok düşük kalmış olabilir.

PD/DD Nasıl Hesaplanır?

PD/DD oranı iki farklı şekilde hesaplanabilir, birinci yöntemde hisse başına düşen değerler, ikinci yöntemde ise işletmenin piyasa kapitalizasyonu kullanılabilir. Her iki yöntem de aynı sonucu verecektir. Aşağıda piyasa değeri defter değeri oranı hesaplama formülleri görülmektedir;

Hisse senedi başına özkaynak, toplam özkaynak değerinin hisse senedi sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Hisse senedi sayısı ödenmiş sermaye ye eşittir. Bu durumda;

PD/DD Nasıl Yorumlanır?

Bir hisse senedini satın almak için ödenecek bedelin ne olması gerektiği her zaman soru işareti olmuştur. Bu amaç doğrultusunda, piyasa değeri defter değeri oranının yatırımcılar açısından oldukça önemli bir yeri vardır. PD/DD oranı kullanılarak bir hisse senedi fiyatının pahalı mı ucuz mu olduğu konusunda yorum yapılabilir.

Düşük PD/DD oranı bir işletmenin piyasada olması gerekenden düşük değerlendiği konusunda ipucu vermektedir. Düşük PD/DD oranına sahip işletmelere yatırım yapıldığında yüksek getiri elde edilmesi beklenebilir, fakat aynı zamanda düşük PD/DD oranı işletmenin düşük değerlenmesine neden olan önemli bir sorunu olduğu konusunda da ipucu verebilir.

Bir işletmenin hisse senedi fiyatının defter değerinin altında olması, diğer bir ifadeyle PD/DD oranı 1'in altındaolması, işletmenin tüm borçları ödendikten sonra kalan net varlıklarından dahi düşük değerlendiğini gösterir. Bu da normal bir durum değildir. Bazen bu tür durumlar piyasa oyuncularının ilgili şirketi bir şekilde gözardı etmesinden kaynaklanabilir, bazı durumlarda ise işletmenin temel analiz açısından önemli bir problemi olabilir. İşletmenin bu durumda olmasını gerektirecek bir sorun görülmüyorsa, ya da bu düşük performansa yol açacak sorunun çözüldüğü düşünülüyorsa, yatırımcılar tarafından bu işletme kazanç getirme potansiyeli yüksek bir yatırım fırsatı olarak görülmektedir.

PD/DD oranının düşük mü yoksa yüksek mi olduğu konusunda bir yorum yapabilmek için işletmenin bulunduğu sektör içinde değerlendirilmesi gerekir. PD/DD oranı sermaye yoğun sektörlerde işe yarayan bir analiz aracıdır, fakat hizmet sektörü gibi duran varlık ihtiyacı düşük, emek yoğun sektörlerde doğru sonuçlar vermeyebilir. Bir işletmenin marka, patent, şerefiye gibi maddi olmayan duran varlıklar ının muhasebe değeri ile gerçek değeri arasında oldukça büyük farklar olabilir. Böyle bir işletmenin defter değeri düşük olacağından PD/DD oranı yüksek hesaplanacaktır, bu da hisse senedinin defter değerinin çok üzerinde bir fiyattan işlem gördüğü şeklinde hatalı bir yorum yapılmasına neden olabilir. Özetle, PD/DD oranının sanayi sektörlerinde ya da yüksek dönen varlıklar ile faaliyet gösteren finans sektöründe kullanılması daha doğrudur.

Sonuç olarak, geçmiş yıllara göre bilginin transferi kolaylaşmış, analiz araçları çeşitlenmiştir. Bu da geçmiş yıllara göre yatırım fırsatlarının daha hızlı farkedilmesine neden olmaktadır, bu nedenle defter değerinin altında işlem gören, yatırım fırsatı olarak görülebilecek işletme sayısı oldukça düşüktür diyebiliriz. Ek olarak, PD/DD oranının tek başına değerlendirilmesi ve buna göre karar verilmesi de doğru değildir. Bunlara rağmen PD/DD oranı genel kabul görmüş şirket değerleme yöntemleri arasındadır, PD/DD oranı düşük işletmeler yatırım fırsatı olarak incelenmeye değerdir.

PD/DD ve F/K oranı arasındaki ilişki:

Elimizdeki farklı bilgileri kullanarak yatırım kararı alırken ya da şirket karşılaştırmalarında kullanabileceğimiz yeni bilgiler elde etmek mümkündür; PD/DD oranı ile bir diğer önemli değerleme oranı olan F/K oranı arasında bir bağlantı bulunmaktadır. Fiyat kazanç oranı, hisse fiyatının hisse başı kara bölünmesi ile hesaplanır. PD/DD ve F/K oranı formülleri birleştirilirse aşağıdaki ilişki hesaplanır:

Örneğin; bir işletmenin fiyat kazanç oranı 10, özsermaye karlılığı %25 ise bu işletmenin PD/DD oranı olarak hesaplanabilir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Price to Book Ratio, P/B Ratio

Defter değeri bir şirketin özsermayesine eşittir. Özsermaye ise şirketin bütün varlıklarından bütün yükümlükleri çıkartıldığı zaman geriye kalan miktardır. Şirketin varlıkları şirketin nakit parası, alacakları, stoklar, maddi duran varlıkları ve maddi olmayan duran varlıkları gibi kalemlerden oluşurken şirketin yükümlülükleri ise şirketin borçları, ayrılan karşılıklar ve diğer yükümlülüklerinden oluşur. Defter değeri yeniden yapma maliyeti değildir.

Defter değeri şirketin gerçek değeri de değildir. Muhasebe kayıtlarına göre yani defterlere göre olan değeridir. Bazı durumlarda şirketin özsermayesi eksi olabiliir. O zaman bu şirket iflas riskiyle karşılaşır. Ancak şirket defter değerine göre özsermayesinin eksi olduğunu ancak Türk Ticaret Kanunu’na göre varlıklarının değerlenmesi durumunda özsermayesinin ekside olmadığını iddia edebilir ve şirketin varlıkları buna göre tekrar hesaplanır.

Yazan: Tunç Şatıroğlu

Piyasa Değeri / Defter Değeri, F/K ve FD/FVAÖK (EV/EBITDA) Oranları Nedir?

Aşağıdaki videomuzda temel analizde değerleme oranları arasında en sık kullanılan üç tanesinden bahsettim. Bunlar PD/DD yani Piyasa Değeri / Defter Değeri, Fiyat / Kazanç F/K ve Firma Değeri / Faiz Vergi Amortisman Öncesi Kâr FD/FVAÖK oranlarıdır. Bu oranların İngilizce karşılıkları olan Price / Book Value, Price / Earnings ve EV/EBITDA terimlerini de açıkladım. Bu oranlar nedir, temel analizde nasıl kullanılır, bir hissenin ucuz veya pahalı olduğu nasıl anlaşılır, yabancı yatırımcı en çok hangi değerleme oranına bakar? Borsadan para kazanmak için hangi oranları kullanabilirsiniz? Bu sorulara video içinde cevap verdim.