Histopatoloji Ne Demek
Histopatoloji Nedir, Neden Yapılır? Histopatolojik Bulgular Nelerdir?
Histoloji Yunancada zar ya da doku anlamına gelen histos ve bilim anlamına gelen logos kelimelerinin birleşimi sonucunda dilimize doku bilimi girdi.
Histopatoloji Nedir?
Histopatoloji ya da patolojik histoloji, hastalıklı dokunun histolojik olarak incelenmesi konusunda uzmanlaşan bir çeşit patoloji dalıdır. Histoloji, canlıya ait olan yapıların özelliklerini, yapılarla fonksiyonların tüm ilişkilerini mikroskobik olarak inceleyen bir bilim dalıdır.
Histopatoloji Neden Yapılır?
Anatomik patoloji bakımından önemli bir araç olan histopatoloji, aynı zamanda diğer hastalıkların ve kanserlerin doğru ve kesin teşhis edilebilmesi için kullanılır ve bu nedenle de çok önemlidir. Histoloji özel histoloji ve genel histoloji olmak üzere iki gruba ayrılır. Genel histoloji temel dokulara ait bazı özellikleri incelerken özel histoloji ise, organlar ve sistemlere ait olan mikroskobik özellikleri araştırır. Özel histoloji, bir nevi mikroskobik anatomidir.
Histopatolojik Bulgular Nelerdir?
Histopatoloji doku, organ ve hücrelerde meydana gelen değişikliklerin çeşitli yöntemler kullanılarak mikroskopta dikkatli bir şekilde incelenmesidir. İncelenecek dokular öncelikle mikrotom ismi verilen mikro kesici sayesinde incelenmeye uygun kalınlıklarda kesilir. Bundan sonraki yapılacak işlemler ise, tespit aşamasıdır. Yapılan inceleme sonucunda hastalıkların teşhisi konulur. Bazı histopatolojik çalışmalarda ise, elektron mikroskobisi kullanılır. Bu yönteme de ultrastrüktürel inceleme adı verilir. Histopatoloji alanında yapılan çalışmalarla elde edilen bilgiler dokuların mikroskobik yapısını inceler. Çeşitli hastalıkların dokularda oluşturduğu farklı patolojik özelliklerden de yararlanılarak tanı konulması aşamasında yararlanılır.
- Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
- Cattoretti G, Becker MH, Key G, et al. Monoclonal antibodies against recombinant parts of the Ki-67 antigen (MIB 1 and MIB 3) detect proliferating cells in microwave-processed formalin-fixed paraffin sections. J Pathol, 168: 357-363, 1992
- Taylor CR. An exaltation of experts: concerted efforts in the standardization of immunohistochemistry. Hum Pathol, 25: 2-11, 1994
- Swanson PE. HIERanarchy: the state of the art in immunohistochemistry. Am J Clin Pathol, 107: 139-140, 1997
- Taylor CR. The total test approach to standardization of immunohistochemistry. Arch Pathol Lab Med, 124: 945-951, 2000
- Demir R, Yılmazer S, Öztürk M ve ark. Histolojik Boyama Teknikleri, Palme Yayıncılık, Ankara, 2001
- Teruya-Feldstein J. The immunohistochemistry laboratory: looking at molecules and preparing for tomorrow. Arch Pathol Lab Med, 134: 1659-1665, 2010
- Kubbutat MH, Key G, Duchrow M, et al. Epitope analysis of antibodies recognising the cell proliferation associated nuclear antigen previously defined by the antibody Ki-67 (Ki-67 protein). J Clin Pathol, 47: 524-528, 1994
- Brey EM, Lalani Z, Johnston C, Wong M, McIntire LV, Duke PJ, Patrick CW Jr. Automated selection of DAB-labeled tissue for immunohistochemical quantification. J Histochem Cytochem, 51: 575-584, 2003
- Taylor CR, Levenson RM. Quantification of immunohistochemistry—issues concerning methods, utility and semiquantitative assessment II. Histopathology, 49: 411-424, 2006
- Yaziji H, Barry T. Diagnostic immunohistochemistry: what can go wrong? Adv Anat Pathol, 13: 238-246, 2006
- Dabbs DJ. Diagnostic Immunohistochemistry: Theranostic and Genomic Applications. 3rd ed. New York, Saunders, 2010
- Kumar GL, Rudbeck L. Education Guide-Immunohistochemical (IHC) Staininig Methods, 5th ed. DAKO North America, Carpinteria CA, 2009
- Richard J Cole, Clive R. Taylor. Immunohistochemistry and related marking techniques, Chapter 8. In “Ivan Damjanov James Linder(ed). Anderson’s Pathology Volume I, 10th edition” pp 136–175St. Louis Mosby-Elsevier,2009.
- Suvarna K, Layton C, Bancroft J. Bancroft's Theory and Practice of Histological Techniques, 7th Edition, Elsevier, 2013
- Jackson P, Blythe D. Immunohistochemical techniques Chapter no 21. In “John D Bancroft, Marilyn Gamble (ed). Theory and practice of Histological techniques, 6th edition” pp 433–472, Churchill Livingstone, Elsevier, 2008
- Coleman WB, Tsongalis GJ. Molecular Pathology: The Molecular Basis of Human Disease. Academic Press, San Diego-Oxford, 2009
- Lindblom A, Liljegren A. Tumor markers in malignancies. Br Med J, 320: 424-427, 2000
- Guerry M, Vabre L, Talbot M, et al. Prognostic value of histological and biological markers in pharyngeal squamous cell carcinoma: a case-control study. Br J Cancer, 77(11): 1932–1936, 1998
- Bodey B. The significance of immunohistochemistry in the diagnosis and therapy of neoplasms. Expert Opin Biol Ther, 2: 371-393, 2002
- Coindre JM. Immunohistochemistry in the diagnosis of soft tissue tumours. Histopathology, 43: 1-16, 2003
- Travis WD, Brambilla E, Müller-Hermelink HK, Harris CC. Pathology and Genetics of Tumours of the Lung, Pleura, Thymus, and Heart, IARC Press, Lyon, 2004
- Sharma S. Tumor markers in clinical practice: General principles and guidelines. Indian J Med Paediatr Oncol, 30: 1-8, 2009
- Kimura S, Naganuma S, Susuki D, Hirono Y, Yamaguchi A, Fujieda S, Sano K, Itoh H. Expression of microRNAs in squamous cell carcinoma of human head and neck and the esophagus: miR-205 and miR-21 are specific markers for HNSCC and ESCC. Oncol Rep, 23: 1625-1633, 2010
- Watanabe S, Kato M, Kotani I, Ryoke K, Hayashi K. Lymphatic vessel density and Vascular Endothelial Growth Factor expression in squamous cell carcinomas of lip and oral cavity: A clinicopathological analysis with immunohistochemistry using antibodies to D2-40, VEGF-C and VEGF-D.Yonago Acta Med, 56: 29-37, 2013
- Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
Dış bağlantılar[değiştir Günümüzde, tümörler başta olmak üzere, pek çok hastalığın kesin tanısı için patolojik inceleme gerekli ve zorunludur. Kanserin kesin tanısı patologlar tarafından konur.
Kanser, farklı etkenlere (Genetik, çevresel faktörler gibi) bağlı olarak vücudumuzdaki normal çalışan hücrelerin bir veya birkaçının kontrolünü kaybederek sonsuz çoğalması ve bunun sonucunda doku ve/veya organın işlevini yapamamasına neden olan hastalıktır. Sonsuz çoğalma kalibiyetine sahip bu hücrelerin diğer bir özelliği de kan ve lenf yolları ile başka organlara gidebilmesi (Metastaz), gittiği organda çoğalarak o organın da fonksiyonlarını etkileyebilmesidir.
Tümör, şişlik anlamında kullanılan bir terimdir. Tümörler iyi huylu (Selim/benign) veya kötü huylu (Habis/malign) şişlik olarak ayrılır. Kötü huylu tümörler, köken aldığı hücrelere göre farklı isimler alabilir. Kanser, epitel hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu tümörler için kullanılır. Her insanın kanseri kendisine özgüdür. Çünkü her bir bireyin hücresel, kimyasal, hormonal yapıları az ya da çok birbirinden farklıdır. Bu yüzden kanser tedavisi yanıtları ve kanserin ilerleyişi de farklılık gösterir.
Kanser gelişimi ile ilgili birçok bilgi ve mekanizma bilinmesine rağmen, bilmediklerimiz daha çoktur. Bu nedenle günümüzde kanserin en etkili tedavisi, erken aşamada veya daha iyisi, öncül kanser lezyonlarının yakalanması ile mümkündür. Kadınlarda rahim ağzı (Serviks) kanseri, belirli bir yaş üzeri erkeklerde prostat kanseri gibi kanserler yıllık kontroller ile erken aşamada yakalanabilir. Yine ailesinde kanser hikayesi olanlar da yılda bir kere basit tetkikler, muayeneler ile erken kanser veya öncül kanser lezyonları aşamasında yakalanabilir.
Kesin tanıda patoloji zorunlu
Patoloji, hastalıklara yol açan nedenleri, bunların doku ve organları etkileme biçimlerini, hastalıklı doku ve organların özellikle morfolojik (biçimsel, görüntüsel) özelliklerini inceler. Bu anlamda patoloji, tıbbın temelini oluşturur. Patoloji, anatomi ve fizyolojide öğrenilen bilgilere, hastalıklı organların çıplak gözle veya mikroskop altındaki anormal görünüşlerini ekleyerek hastalıkların daha kolay anlaşılmasını sağlar. Günümüzde, tümörlerin tanısı başta olmak üzere, pek çok hastalığın kesin tanısı için patolojik inceleme gerekli ve zorunludur. Kanserin kesin tanısı patologlar tarafından konur.
Patolojik inceleme nasıl yapılır?
- Kayıt: Patoloji laboratuvarına gelen doku örneği/örnekleri ve doktorun ilgili hasta ile ilgili bilgilerinin olduğu ön tanılı patoloji istem kağıdı eşleştirilerek kayıt altına alınır. Patoloji rapor numarası verilir.
- Makroskopik (çıplak gözle) inceleme: Doku örnekleri patolog tarafından çıplak gözle incelenerek boyut ve özellikleri kayıt altına alınır. Daha sonra dokular verilen kayıt numarası ile özel kasetlere konur ve aşağıda belirtilen işlemlerden geçer.
- Tespit (fiksasyon): Tespit, dokuların o andaki görünümünün ısı, nem ve enzimlerin etkisiyle değişmesini, bozulmasını önlemek amacıyla yapılır. Uygun formalin solüsyonunda bekletilen dokular aylar-yıllar sonra bile histopatolojik olarak rahatlıkla değerlendirilebilir. Bu işlem dokuların büyüklüklerine bağlı olarak 2-24 saat zaman almaktadır.
- Takip (doku işleme): Tespitten sonraki ilk aşama, dokudan suyun uzaklaştırılmasıdır (dehidratasyon). Burada amaç, bir dizi işlem ile dokunun sertleşmesini ve dolayısıyla dokuların kesilebilmesini sağlamaktır. Bu işlem genelde otomatik doku takip cihazları ile yapılır ve 12 saat sürer.
- Bloklama: Tespit edilip, dehidrate haline getirilen dokular parafin bloklar içine gömülür. Bu, dokuların çok ince kesilebilmelerini mümkün kılmak için yapılan işlemdir.
- Kesme: Parafin bloklar, mikrotom adını verdiğimiz özel kesici cihazlar ile 4-5 mikron kalınlığında kesilir. Kesitler lam adı verilen camlar üzerine alınır ve boyama işlemine geçilir.
- Boyama: Hücrelerin mikroskop altında görünmelerini sağlayan işlem boyamadır. Sık olarak kullanılan boya hematoksilen (mavi) ve eosindir (kırmızı). Çoğu hastalığın kesin teşhisi için bu boyalar ile boyanmış preparatların değerlendirilmesi yeterli olur.
- Mikroskopik inceleme: Boyalı hale getirilen lamların patolog tarafından mikroskop altında değerlendirilmesidir. Kanser ve doku kesin tanısı bu aşamada verilir. Patologlar, normal dokuların/ organların yapılarını iyi bildikleri için mikroskop altında anormal gelişmeleri, hücrelerin değişimlerini, çoğalmalarını, hastalıkların özel etkilerini tespit eder ve tanısını bu verilere dayandırarak verirler. Bazı durumlarda da yorumlarını eklerler.
- Patoloji raporu: Bu raporda hasta bilgileri, patoloji rapor numarası, klinik özet, gönderen klinik doktor ismi, dokuların alındığı yer, alınış şekli, özelliği, tanısı ve gerekli durumlarda ilave notlar mevcuttur. Patoloji raporunda sadece kanser/ doku tanısı değil, aynı zamanda tedavisine yardımcı olacak ve ilerleyişindeki özellikleri taşıyan veriler mevcuttur: tümörün tipi, derecesi, çoğalma hızı, damar ve siniri tutması, çevre doku ile ilişkileri, ne kadar büyüklüğe ulaştığı, ne kadar derine gittiği, cerrahi sınırların temiz olup olmaması, bağışıklık sistemin cevabı gibi... Hasta için hazırlanan bu patoloji raporları, hastanın doktoru için yazılmış olup mutlaka ilgili doktor tarafından değerlendirilmeli ve hastaya anlatılmalıdır.
Patoloji raporu ne zaman çıkar?
Bir doku örneğinin patoloji laboratuvarı tarafından teslim alınmasından, bir ‘biyopsi raporu’ düzenlenmesine kadar geçen süre çok değişkendir. Bu süreyi belirleyen faktörler arasında şunlar sayılabilir:
- Örneğin niteliği (Kemikler daha uzun süre alır)
- Hastalığın niteliği (Tanısı özel işlem gerektiren hastalıklar daha uzun süre alır.)
Bir raporun geç çıkmasının nedeninin ihmal olduğu düşünülmemelidir. Hiçbir patolog tam değerlendirme yapmadığı bir patoloji raporunu çıkarmak istemez. Patoloji laboratuvarında işlerin yoğunluğuna bağlı olarak tüm sitoloji ve biyopsi raporları en geç 3-5 gün içerisinde rapor edilebilmelidir. Bazı istisnai durumlar olabilir. Bunlar hastalığı, ayırıcı tanısına giren diğer hastalıklardan kesin ayırmak, hastalığın prognozu (gidiş süreci) ve de tedavi yöntemini belirlemek için yapılan özel boyama (immunohistokimya, hücre bloğu, moleküler çalışmalar) yöntemleridir. Hastadan alınan ve patoloji raporunda belirtilen sayılardaki örnekler patoloji laboratuvarlarında en az 20 yıl süre ile arşivlenir (blok, lam arşivi). Gerekli durumlarda tekrar incelemeye hazırdır.
Frozen section ve intraoperatif konsültasyon nedir?
Rutin histopatolojik işlemlerin sağlıklı yapılabilmesi için en az 10-15 saatlik bir süreye gereksinme vardır. Bazen hastada ameliyatın gidişini değiştirebilecek bir durumla karşılaşıldığında, dakikalar içinde verilecek bir tanıya gereksinim duyulabilir. Hastanın anestezi alma süresini uzatmamak ve yeniden ameliyata alınmasına engel olmak için frozen section’a yani dondurarak kesme işlemine sıkça başvurulur. Bu işlem, 10-15 dakika sürer. Bu yöntemle hazırlanan kesitlerin değerlendirilmesi güçtür ve bu işlem ancak deneyimli patologlar tarafından yapılabilir.
Serviks kanseri erken tanınıyor
Romanyalı Dr. Aurel Babes tarafından 1927’de ilk kez bildirilen, 1950’lerde George Papanicolaou tarafından yaygınlaştırılan servikovaginal yayma yöntemiyle, rahim ağzından kendiliğinden dökülen hücrelerin morfolojik olarak incelenmesiyle, bir kanserin daha klinik bulgu vermeden yakalanabileceği ilk kez ve kesin olarak gösterilmiştir. Bu yöntemin uygulanması sayesinde, bugün kadınların serviks kanserinden ölmelerine seyrek rastlanmakta ve çoğu kanser daha oluşma aşamasındayken tam olarak çıkarılabilmektedir.
Her organ için ayrı deneyim
Gittikçe yaygınlaşmakta olan aspirasyon sitolojisi yöntemi ise ulaşabileceği doku ve organların hemen hemen sınırsız olmasıyla diğer bütün sitolojik yöntemlerden ayrılmaktadır. Bu yöntemle, dışarıdan elle hissedilebilen bütün organlardaki lezyonlara, anesteziye ve özel aletlere gerek duyulmadan, ince (dar çaplı) bir enjeksiyon iğnesiyle girilmekte ve aspire edilen hücreler lamlara yayılmaktadır. Derindeki organlara ise ultrason veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri eşliğinde girişimsel radyoloji tarafından girilebilmektedir.
Elde edilen hücrelerin değerlendirilmesinde, her organ için ayrı bir bilgi birikimine ve deneyime gereksinme vardır. Bu nedenle, yöntemin yaygınlaşmasının önündeki en büyük engel, bu konuda yetişmiş patolog sayısının azlığıdır. Bir sitolojik incelemenin sonucu değişik koşullarda değişik anlamlar taşıyabileceği için, bu yöntemi uygulamak isteyen klinik doktorlarının patolog ile yakın ilişkide olmaları zorunludur. Dünyada ve ülkemizde pek çok birimde, yüzeysel lezyonların aspirasyonu da patolog tarafından yapılmaktadır. Bu yolla, örneklerin daha iyi alınması, gerekirse aspirasyonun hemen tekrarlanabilmesi ve tanının hem daha çabuk hem daha doğru konulması mümkün olmaktadır.
Uzm Dr. Levent Albayrak
Bayındır Söğütözü Hastanesi Patoloji Uzmanı
18.05.2020
CEVAPLANMIŞ SORULAR
Merhaba doktor bey sağ göğsümde ağrı ve şişlik var diye doktora gittim ultrason çekildi sonuçlarda sağda birşey çıkmadı solda ise cilt , cilt altı dokular tabii izlenmektedir. Meme dokusu içerisinde kistik yer kaplayan lezyon saptanmamıştır . Sol meme saat 3 hizasında 15mm boyutunda mikrolobüle konturlu hipoekoik solid lezyon mevcuttur. Histopatolojik verifikasyon önerilir . Bilateral Duktal tabii izlenmiştir. Yazıyor rica etsem bunun ne anlama geldiğini açıklarmısınız lütfen Pazartesi biyopsi yapılacak
Cevap : Prof. Dr. Levent ÇELİK Histopatolojik verifikasyon önerisi size iğne ile biyopsi yapılmasının önerilmesi anlamına geliyor. İğne biyopsisi görülen tümörün iyi huylu mu, yoksa kötü huylu mu olduğunun anlamanın en güvenilir yoludur.Güven ilişkinizin kurulduğu bir meme radyoloğuna baş vurup biyopsinizi yaptırmanızı öneririm.Detaylı bilgi için aşağıdaki link e bakabilirsiniz.
nest...
Günümüzde, tümörler başta olmak üzere, pek çok hastalığın kesin tanısı için patolojik inceleme gerekli ve zorunludur. Kanserin kesin tanısı patologlar tarafından konur.
Kanser, farklı etkenlere (Genetik, çevresel faktörler gibi) bağlı olarak vücudumuzdaki normal çalışan hücrelerin bir veya birkaçının kontrolünü kaybederek sonsuz çoğalması ve bunun sonucunda doku ve/veya organın işlevini yapamamasına neden olan hastalıktır. Sonsuz çoğalma kalibiyetine sahip bu hücrelerin diğer bir özelliği de kan ve lenf yolları ile başka organlara gidebilmesi (Metastaz), gittiği organda çoğalarak o organın da fonksiyonlarını etkileyebilmesidir.
Tümör, şişlik anlamında kullanılan bir terimdir. Tümörler iyi huylu (Selim/benign) veya kötü huylu (Habis/malign) şişlik olarak ayrılır. Kötü huylu tümörler, köken aldığı hücrelere göre farklı isimler alabilir. Kanser, epitel hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu tümörler için kullanılır. Her insanın kanseri kendisine özgüdür. Çünkü her bir bireyin hücresel, kimyasal, hormonal yapıları az ya da çok birbirinden farklıdır. Bu yüzden kanser tedavisi yanıtları ve kanserin ilerleyişi de farklılık gösterir.
Kanser gelişimi ile ilgili birçok bilgi ve mekanizma bilinmesine rağmen, bilmediklerimiz daha çoktur. Bu nedenle günümüzde kanserin en etkili tedavisi, erken aşamada veya daha iyisi, öncül kanser lezyonlarının yakalanması ile mümkündür. Kadınlarda rahim ağzı (Serviks) kanseri, belirli bir yaş üzeri erkeklerde prostat kanseri gibi kanserler yıllık kontroller ile erken aşamada yakalanabilir. Yine ailesinde kanser hikayesi olanlar da yılda bir kere basit tetkikler, muayeneler ile erken kanser veya öncül kanser lezyonları aşamasında yakalanabilir.
Kesin tanıda patoloji zorunlu
Patoloji, hastalıklara yol açan nedenleri, bunların doku ve organları etkileme biçimlerini, hastalıklı doku ve organların özellikle morfolojik (biçimsel, görüntüsel) özelliklerini inceler. Bu anlamda patoloji, tıbbın temelini oluşturur. Patoloji, anatomi ve fizyolojide öğrenilen bilgilere, hastalıklı organların çıplak gözle veya mikroskop altındaki anormal görünüşlerini ekleyerek hastalıkların daha kolay anlaşılmasını sağlar. Günümüzde, tümörlerin tanısı başta olmak üzere, pek çok hastalığın kesin tanısı için patolojik inceleme gerekli ve zorunludur. Kanserin kesin tanısı patologlar tarafından konur.
Patolojik inceleme nasıl yapılır?
- Kayıt: Patoloji laboratuvarına gelen doku örneği/örnekleri ve doktorun ilgili hasta ile ilgili bilgilerinin olduğu ön tanılı patoloji istem kağıdı eşleştirilerek kayıt altına alınır. Patoloji rapor numarası verilir.
- Makroskopik (çıplak gözle) inceleme: Doku örnekleri patolog tarafından çıplak gözle incelenerek boyut ve özellikleri kayıt altına alınır. Daha sonra dokular verilen kayıt numarası ile özel kasetlere konur ve aşağıda belirtilen işlemlerden geçer.
- Tespit (fiksasyon): Tespit, dokuların o andaki görünümünün ısı, nem ve enzimlerin etkisiyle değişmesini, bozulmasını önlemek amacıyla yapılır. Uygun formalin solüsyonunda bekletilen dokular aylar-yıllar sonra bile histopatolojik olarak rahatlıkla değerlendirilebilir. Bu işlem dokuların büyüklüklerine bağlı olarak 2-24 saat zaman almaktadır.
- Takip (doku işleme): Tespitten sonraki ilk aşama, dokudan suyun uzaklaştırılmasıdır (dehidratasyon). Burada amaç, bir dizi işlem ile dokunun sertleşmesini ve dolayısıyla dokuların kesilebilmesini sağlamaktır. Bu işlem genelde otomatik doku takip cihazları ile yapılır ve 12 saat sürer.
- Bloklama: Tespit edilip, dehidrate haline getirilen dokular parafin bloklar içine gömülür. Bu, dokuların çok ince kesilebilmelerini mümkün kılmak için yapılan işlemdir.
- Kesme: Parafin bloklar, mikrotom adını verdiğimiz özel kesici cihazlar ile 4-5 mikron kalınlığında kesilir. Kesitler lam adı verilen camlar üzerine alınır ve boyama işlemine geçilir.
- Boyama: Hücrelerin mikroskop altında görünmelerini sağlayan işlem boyamadır. Sık olarak kullanılan boya hematoksilen (mavi) ve eosindir (kırmızı). Çoğu hastalığın kesin teşhisi için bu boyalar ile boyanmış preparatların değerlendirilmesi yeterli olur.
- Mikroskopik inceleme: Boyalı hale getirilen lamların patolog tarafından mikroskop altında değerlendirilmesidir. Kanser ve doku kesin tanısı bu aşamada verilir. Patologlar, normal dokuların/ organların yapılarını iyi bildikleri için mikroskop altında anormal gelişmeleri, hücrelerin değişimlerini, çoğalmalarını, hastalıkların özel etkilerini tespit eder ve tanısını bu verilere dayandırarak verirler. Bazı durumlarda da yorumlarını eklerler.
- Patoloji raporu: Bu raporda hasta bilgileri, patoloji rapor numarası, klinik özet, gönderen klinik doktor ismi, dokuların alındığı yer, alınış şekli, özelliği, tanısı ve gerekli durumlarda ilave notlar mevcuttur. Patoloji raporunda sadece kanser/ doku tanısı değil, aynı zamanda tedavisine yardımcı olacak ve ilerleyişindeki özellikleri taşıyan veriler mevcuttur: tümörün tipi, derecesi, çoğalma hızı, damar ve siniri tutması, çevre doku ile ilişkileri, ne kadar büyüklüğe ulaştığı, ne kadar derine gittiği, cerrahi sınırların temiz olup olmaması, bağışıklık sistemin cevabı gibi... Hasta için hazırlanan bu patoloji raporları, hastanın doktoru için yazılmış olup mutlaka ilgili doktor tarafından değerlendirilmeli ve hastaya anlatılmalıdır.
Patoloji raporu ne zaman çıkar?
Bir doku örneğinin patoloji laboratuvarı tarafından teslim alınmasından, bir ‘biyopsi raporu’ düzenlenmesine kadar geçen süre çok değişkendir. Bu süreyi belirleyen faktörler arasında şunlar sayılabilir:
- Örneğin niteliği (Kemikler daha uzun süre alır)
- Hastalığın niteliği (Tanısı özel işlem gerektiren hastalıklar daha uzun süre alır.)
Bir raporun geç çıkmasının nedeninin ihmal olduğu düşünülmemelidir. Hiçbir patolog tam değerlendirme yapmadığı bir patoloji raporunu çıkarmak istemez. Patoloji laboratuvarında işlerin yoğunluğuna bağlı olarak tüm sitoloji ve biyopsi raporları en geç 3-5 gün içerisinde rapor edilebilmelidir. Bazı istisnai durumlar olabilir. Bunlar hastalığı, ayırıcı tanısına giren diğer hastalıklardan kesin ayırmak, hastalığın prognozu (gidiş süreci) ve de tedavi yöntemini belirlemek için yapılan özel boyama (immunohistokimya, hücre bloğu, moleküler çalışmalar) yöntemleridir. Hastadan alınan ve patoloji raporunda belirtilen sayılardaki örnekler patoloji laboratuvarlarında en az 20 yıl süre ile arşivlenir (blok, lam arşivi). Gerekli durumlarda tekrar incelemeye hazırdır.
Frozen section ve intraoperatif konsültasyon nedir?
Rutin histopatolojik işlemlerin sağlıklı yapılabilmesi için en az 10-15 saatlik bir süreye gereksinme vardır. Bazen hastada ameliyatın gidişini değiştirebilecek bir durumla karşılaşıldığında, dakikalar içinde verilecek bir tanıya gereksinim duyulabilir. Hastanın anestezi alma süresini uzatmamak ve yeniden ameliyata alınmasına engel olmak için frozen section’a yani dondurarak kesme işlemine sıkça başvurulur. Bu işlem, 10-15 dakika sürer. Bu yöntemle hazırlanan kesitlerin değerlendirilmesi güçtür ve bu işlem ancak deneyimli patologlar tarafından yapılabilir.
Serviks kanseri erken tanınıyor
Romanyalı Dr. Aurel Babes tarafından 1927’de ilk kez bildirilen, 1950’lerde George Papanicolaou tarafından yaygınlaştırılan servikovaginal yayma yöntemiyle, rahim ağzından kendiliğinden dökülen hücrelerin morfolojik olarak incelenmesiyle, bir kanserin daha klinik bulgu vermeden yakalanabileceği ilk kez ve kesin olarak gösterilmiştir. Bu yöntemin uygulanması sayesinde, bugün kadınların serviks kanserinden ölmelerine seyrek rastlanmakta ve çoğu kanser daha oluşma aşamasındayken tam olarak çıkarılabilmektedir.
Her organ için ayrı deneyim
Gittikçe yaygınlaşmakta olan aspirasyon sitolojisi yöntemi ise ulaşabileceği doku ve organların hemen hemen sınırsız olmasıyla diğer bütün sitolojik yöntemlerden ayrılmaktadır. Bu yöntemle, dışarıdan elle hissedilebilen bütün organlardaki lezyonlara, anesteziye ve özel aletlere gerek duyulmadan, ince (dar çaplı) bir enjeksiyon iğnesiyle girilmekte ve aspire edilen hücreler lamlara yayılmaktadır. Derindeki organlara ise ultrason veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleri eşliğinde girişimsel radyoloji tarafından girilebilmektedir.
Elde edilen hücrelerin değerlendirilmesinde, her organ için ayrı bir bilgi birikimine ve deneyime gereksinme vardır. Bu nedenle, yöntemin yaygınlaşmasının önündeki en büyük engel, bu konuda yetişmiş patolog sayısının azlığıdır. Bir sitolojik incelemenin sonucu değişik koşullarda değişik anlamlar taşıyabileceği için, bu yöntemi uygulamak isteyen klinik doktorlarının patolog ile yakın ilişkide olmaları zorunludur. Dünyada ve ülkemizde pek çok birimde, yüzeysel lezyonların aspirasyonu da patolog tarafından yapılmaktadır. Bu yolla, örneklerin daha iyi alınması, gerekirse aspirasyonun hemen tekrarlanabilmesi ve tanının hem daha çabuk hem daha doğru konulması mümkün olmaktadır.
Uzm Dr. Levent Albayrak
Bayındır Söğütözü Hastanesi Patoloji Uzmanı
18.05.2020
CEVAPLANMIŞ SORULAR
Merhaba doktor bey sağ göğsümde ağrı ve şişlik var diye doktora gittim ultrason çekildi sonuçlarda sağda birşey çıkmadı solda ise cilt , cilt altı dokular tabii izlenmektedir. Meme dokusu içerisinde kistik yer kaplayan lezyon saptanmamıştır . Sol meme saat 3 hizasında 15mm boyutunda mikrolobüle konturlu hipoekoik solid lezyon mevcuttur. Histopatolojik verifikasyon önerilir . Bilateral Duktal tabii izlenmiştir. Yazıyor rica etsem bunun ne anlama geldiğini açıklarmısınız lütfen Pazartesi biyopsi yapılacak