Hollanda Da Hayvancılık Nasıl Yapılıyor
Hollanda azot salımını azaltmak için çiftlik hayvanlarının sayısını yüzde 30 azaltmayı planlıyor
- Yusuf Özkan
- Lahey, Hollanda
Kaynak, Getty Images
Avrupa'nın en önemli tarım ihracatçısı ülkelerinden biri olan Hollanda, çevre için zararlı olan amonyak kirliliğini ve bundan kaynaklı azot salımını azaltmak için çiftlik hayvanlarının sayısını üçte bir oranında azaltmayı planlıyor.
Hollanda hükümetinin talebi doğrultusunda Çevre Planlama Bürosu (PBL) tarafından hazırlanan plana göre inek, domuz ve tavuk gibi hayvanların sayısı büyük ölçüde azaltılacak.
Çiftçilerin karşı çıktığı plan, çevre örgütleri tarafından son derece olumlu bir adım olarak değerlendiriliyor.
Plan, yılında Hollanda Danıştayının doğal alanlardaki nitrojen olarak da bilinen azot miktarının azaltılması kararından sonra gündeme geldi. Mahkeme, hükümetin, azot miktarının azaltılması konusunda yeterince adım atmayarak Avrupa Birliği (AB) mevzuatına aykırı davrandığına karar vermişti.
Bunun üzerine Hollanda'da iktidar ortağı Demokratlar 66 Partisi (D66) tarafından hayvan sayılarının yüzde 50 oranında azaltılması önerisi gündeme getirildi.
Hollanda'daki çiftliklerde toplam milyon tavuk, 12 milyon domuz, 4 milyon inek ve bin keçi bulunuyor.
İktidar ortağı partiye göre, bu hayvanların idrar ve gübresindeki amonyak, azota dönüşerek büyük bir çevre kirliliği yaratıyor.
Hayvan idrar ve gübresindeki azot, çiftliklerdeki akış yoluyla göller ve akarsulara karışarak, yüzey sularındaki oksijeni tüketiyor. Böylece yosun oluşumu artarak, doğal yaşam alanlarının önemli ölçüde zarar görmesine neden oluyor.
D66'ye göre, Hollanda'daki zararlı emisyonların yaklaşık yüzde 70'i tarım ve hayvancılık sektöründen kaynaklanıyor.
Parti, çiftlik hayvanlarının sayısının yarıya düşürülmesi halinde, doğadaki azot oranının önemli ölçüde azalacağını ve barınma için daha geniş alanlar yaratılacağını savunuyor.
'Azot krizi' tartışması tepkiyle karşılandı
"Azot krizi" adı verilen tartışma başta tarım ve hayvancılık olmak üzere birçok sektör tarafından tepkiyle karşılandı.
Hükümet, Danıştay kararı sonrası, azot salımını önlemek amacıyla otoyollarda hız limitini akşam 'a kadar kilometreyle sınırladı. Çevre kirliliğine yol açan inşaat projeleri askıya alındı.
Doğal alanlardaki nitrojen salımını yılına kadar, ölçümlerine göre en az yarıya indirme kararı alan Hollanda hükümetinin talebi üzerine, Çevre Planlama Bürosu, hayvan sayılarının azaltılması için de bir çalışma yaptı.
Plana göre, hayvan sayıları üçte bir oranında azaltılması, çiftçilerin üretim haklarının satın alınması ve tarım arazilerinin kamulaştırılması gibi önlemleri kapsıyor.
Bu konuda zaman zaman ülke çapında protesto gösterileri düzenleyen Tarım ve Bahçecilik Sektörü Derneği (LTO) ve çiftçi örgütleri plana karşı çıkıyor ve bunun bir "toprak gaspı" olduğunu savunuyor.
Ancak hükümet, ABD'den sonra dünyanın en büyük ikinci tarım ürünleri ve AB'nin en büyük et ihracatçısı olan Hollanda'da doğal alanların korunması ve daha verimli kullanılmasının acil ihtiyaç olduğunu düşünüyor.
Mart ayında yapılan genel seçimlerden bu yana hala hükümetin kurulamamış olması, Lahey yönetimini bu konuda zorluyor. Geçici hükümet, özellikle kamulaştırma ve çiftçi ruhsatlarının devralınması konularında karar almaya istekli değil.
Çevre örgütleri 'doğru adım' olarak görüyor
Tarım Bakanı Carola Schouten, bu iki seçeneği son çare olarak görüyor. Geçici hükümet, nitrojen salımı konusunda radikal kararlar içeren uygulamanın, kurulacak kalıcı hükümet tarafından yaşama geçirilmesini istiyor.
Hükümete göre, çiftçilerin ikna edilerek gönüllü satın alma yoluna gidilmesi daha hızlı bir çözüm. Bu nedenle, yeni yasama yılının açılışında kamulaştırma ve hayvan sayısının azaltılması konusunda hazır bir tasarı yer almayacak.
Çevre örgütleri ise, PBL tarafından hazırlanan planı, doğru bir adım olarak değerlendirerek, düzenlemenin bir an önce hayata geçirilmesini istiyor.
Bakan Özer ilk kez açıkladı: Hollanda ile iş birliği yapılacak
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) küresel gıda krizinin son zamanlarda tüm dünyada etkisini gösterdiği ve üretimin çok önemli hale geldiği bu dönemde tarım alanında nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesi ve Türkiye'nin tarımsal üretim üssü haline gelmesi amacıyla tarım liselerinin aktif rol alması için harekete geçti. Tarım liseleri dünyadaki en iyi model uygulamalarla yeniden şekillendirilecek.
Bu kapsamda geçen ay Hollanda'ya giden Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer bu ülkeyle işbirliği yapılacağını, Antalya'da tarım, Konya'da da hayvancılık eğitimi kampüsleri kuracaklarını açıkladı. Bakan Özer ziyaret sonrası izlenimlerini ve tarım liseleriyle ilgili yapılacak çalışmaları ilk kez Sabah'a anlattı.
İşte tarım meslek liselerini dünya standartlarına taşıyacak projelerle ilgili detaylar:
Ekim tarihlerinde tarımda iyi uygulamaları yerinde görmek için Hollanda'ya üst düzet bir ziyaret gerçekleştirdiniz İzlenimleriniz nelerdir?
Hollanda bildiğiniz gibi tarım alanında ihracat kapasitesi en güçlü ülkelerin başında yer alıyor. Bu duruma gelmesinde tarım ve hayvancılık alanında AR-Ge çalışmalarına ağırlık verdiğini ve inovatif yaklaşımlarla üretim yaptığını biliyorduk ve bunu yerinde görmek istedik. Özellikle üretim ile eğitim arasındaki ilişkinin bağlamını ayrıntılı olarak inceleme imkânı bulduk. Mesleki eğitimde son yıllarda üzerinde durduğumuz "araştırma-eğitim-üretim-istihdam" döngüsünün nasıl somut bir şekilde hayata geçirildiğini de detaylı bir şekilde görme imkânımız oldu. Bu bağlamda hem mesleki eğitimde geldiğimiz aşamaları ve deneyimlerimizi paylaşma imkânımız oldu hem de tarım ve hayvancılık alanında kapsamlı işbirliği için prensipte anlaştık. Özellikle mevkidaşım Bakan ile yaptığımız görüşme bu bağlamda oldukça verimli geçti. Yakında somut işbirliği adımlarını atmaya başlayacağız.
-Ziyaretiniz kapsamında dünyanın en önemli tarım merkezlerinden biri olan World Horti Center'a gittinizBu merkez nasıl bir yer? Ne gibi çalışmalar yapılıyor?
Dünya Tarım Merkezi (World Horti Center) oluşturduğu eğitim yapısı ile tarım alanında bir teknokent konumunda. Merkez 3 ayrı alt alanın birleşiminden oluşmaktadır. Giriş yapılan alanda öğrenciye sahip bir meslek lisesi hizmet vermektedir. Ortada yer alan alanda merkezin sergi alanı yer almakta, tarım ve gıda teknolojileri alanında hizmet veren kurum bulunmaktadır. Bu sergi alanında, gıda ve tarım alanındaki yenilikçi teknolojilerin küçük ölçekli örnekleri yer almaktadır. Bu alanlar arasında farklı aydınlatma teknolojileri, tümüyle otomasyonla çalışan alanlar, insansız ve en az kaynakla gıda üretimini teşvik eden teknolojiler örneklendirilmektedir.
Son alanda ise uygulamalı araştırmalar gerçekleştirilmekte, farklı teknolojilere sahip seralar yer almaktadır. Bu alanda, farklı iklim koşullarının simüle edilebildiği "sera içinde sera" gibi son teknoloji alanları bulunmakta ve öğrenciler de bu alanlarda eğitim almaktadır. Merkez incelediğinde bir öğrencinin, girişimcinin, yatırımcının tarım alanında aradığı her şeyi son teknoloji ile aynı çatı altında bulunmasının sürekli gelişim için işbirliğinin ne kadar önemli olduğunun kanıtı olmuştur.
-Hollanda'da başka hangi kurumları ziyaret ettiniz? Buradaki izlenimler nelerdir?
Wageningen Üniversitesi'ne inceleme ziyareti yapıldı. Gıda ve yeşil teknolojiler alanında araştırma ve teknoloji geliştiren Wageningen Üniversitesi gıda üretimini en yüksek teknoloji ile gerçekleştirmek üzerine yoğunlaşmıştır. Wageningen Üniversitesi, birisi üniversite diğeri ise Wageningen Araştırma Merkezi olarak iki çatı altında toplanmıştır. Wageningen Araştırma Merkezi, tümüyle yenilikçi araştırmalara odaklanan bir yapıda iken Wageningen Üniversitesi, araştırma merkezinde elde edilen çıktıların eğitime aktarıldığı eğitim kurumu olarak hizmet vermektedir.
Bu iki kurum her ne kadar iki farklı tüzel kuruluşlar olsalar da Hollanda'nın tarım ve gıda ile koyduğu hedeflere ulaşmak için ortak temalar belirleyerek hizmet etmektedir. Üniversite yeşil teknolojileri kullanmayla ilgili sürekli araştırmalar ve geliştirmeler yaparken bunları okullarla, sektörle, girişimlerle, kamu kuruluşlarıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla paylaşarak ülkede bu alandaki gelişimin önünü açmaktadır.
Hayvancılık, veterinerlik ve ağır iş makinesi kullanımı alanlarında eğitim veren Yuverta Okulu'na yapılan ziyarette ise öğrencilerin katılabildiği veterinerlik operasyonları için ortamlar, tamamen ve yarı otomasyonlu süt sağma teknolojiler ve ağır iş makinelerinin simülatörleri ayrıntılı incelendi.
-Hollanda'daki tarım eğitimleriyle ilgili hangi uygulamalar Türkiye'ye de uygulanabilir?
Yapılan ziyarette eğitimciler, kamu, eğitim kurumları ve özel sektör işbirliği ile oluşturulan World Horti Center oldukça ilgimizi çekti. Ve benzer bir uygulamayı Türkiye'de Antalya bölgesinde uygulama kararı aldık. World Horti Center yönetimi de bu uygulamada tüm deneyimlerini bizlerle paylaşacaklar. Kuracağımız bu merkezde de birlikte araştırmalar yürüteceğiz. Böylece, Hollanda'da tarım alanında uygulanan modeli ve ilgili deneyimi ülkemize transfer edeceğiz.
ÖĞRENCİ VE ÖĞRETMEN DEĞİŞİMLERİ YAPILACAK
- Wageningen Üniversitesi ve Yuverta Okulu ile nasıl bir işbirliği yapılacak?
Öncelikli olarak Hollanda'da uygulanan "Eğitim Alanı, Araştırma Alanı, Teknoloji Alanı ve Uygulama Alanı"nın birlikte yer alacağı Tarım Merkezi ve Hayvancılık Merkezi gibi merkezler oluşturulması kararı aldık. Ayrıca Wageningen Üniversitesi ve World Horti Center işbirliği ile ülkemizin farklı iklim koşullarına en uygun üretim seçeneklerini belirlemek adına ortak çalışmalar yapacağız. Son olarak hayvancılık alanında Yuverta Okulları'yla, tarım alanında ise Lentiz Okullarıyla kardeş okul projesi başlatarak öğretmen ve öğrencilerimize yönelik bir değişim programı oluşturacağız ve iyi uygulamaların paylaşılmasını sağlayacağız.
-Tarım alanında eğitim veren meslek liselerinde nasıl bir eğitim modeli uygulanacak?
Hollanda'nın mesleki eğitime yaklaşımını, tarım ve hayvancılık alanındaki başarılı çalışmalarını yerinde görmek amacıyla gerçekleştirilen ve gerçekleştirilecek olan ziyaretler kapsamında, mesleki eğitimde 'Tarım ve Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı' alanlarında niteliği artırmak ve iş gücü piyasası ile mesleki eğitim arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesini sağlamak amacıyla tarım ve hayvancılıkla ilgili Antalya ilinde "Tarım Eğitim Kampüsü" ve Konya ilinde "Hayvancılık Eğitim Kampüsü"lerinin açılarak bünyesinde 4 alanda çalışma yapmayı planlıyoruz.
-Bu 4 alan neler olacak? Detaylarını anlatır mısınız?
1-Eğitim Alanı (Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Halk Eğitim Merkezi):
İlgili bakanlıklar ve sivil toplum kuruluşlarıyla yapılacak işbirlikleri ile mesleki eğitimde son yıllarda gerçekleştirilen dönüşümün tarım alanında da artarak devam etmesi için 'Tarım alanı ve Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı' alan öğrencilerine burs verilmesinin sağlanacak.
2-Araştırma Alanı (Tarım ve hayvancılıkla ilgili spesifik araştırmaların, verilerin, analizlerin yapıldığı bir merkez):
Diğer eğitim kurumlarımıza örnek olabilecek yeni Ar-Ge okulları açılması, bünyesinde Ar-Ge çalışmalarının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak.
3-Teknoloji Alanı (Son teknolojilerin, şirketlerin start-up'ların, iyi uygulamaların yer aldığı bir alan):
-Modern tarımı ve hayvancılığı teknoloji ile entegre etmek ve bu doğrultuda alan öğretmenlerine eğitimler verilmesi sağlanacak.
-Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı ilgili otomasyon sistemleri kurulacak (Örneğin nem sensörleri ile vücut ısılarının ölçülmesi vb.)
-Tarım ve Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı alanlarını bünyesinde barındıran ulusal ve uluslararası okullar arasında en geniş ağa sahip network ağı kurulması tüm yeni uygulamaların ve iyi uygulamaların bu ağ üzerinden paylaşılması sağlanacak.
4-Uygulama Alanı (Tarım ve Hayvancılıkla ilgili teknolojilerin uygulandığı alanlar):
-Tarımda ilgili sektörlerle işbirliği yapılarak sürdürülebilir gıda tedarikine katkıda bulunmayı ve dünyayı yeşillendirmek isteyen tarafların bir arada çalışmalarına olanak sağlayan ziraat ve sera ağırlıklı teknolojilerin yer aldığı sera merkezlerinin açılması,
-Uygulama alanında sivil toplum kuruluşları ve ilgili bakanlık ve üniversiteler ile işbirliklerinin güçlendirilmesi,
-Tarım ve Hayvan Yetiştiriciliği ve Sağlığı alanı bulunan okullarda üretilen ürünlerin oluşturulacak modern tesislerle ticarileştirilmesinin ve pazarlanmasının sağlanması adına çalışmalar yapılacaktır.
ULUSLARARASI TANINIRLIK SAĞLANACAK
-Alan derslerinin nasıl verilmesi planlanıyor?
Antalya'da planladığımız eğitim alanı kapsamında tarım lisesinin merkezi bir konuma gelmesi okula daha kolay ulaşımın sağlanması dolayısıyla öğrenci sayısının artmasını sağlayacaktır. Eğitim kapasitesinin ve tarımda teknoloji kullanımını artması, vizyonu geniş kalifiye elemanların yetişmesini ve sektörün ara eleman ihtiyacının karşılanmasını sağlayacaktır. Hollanda ile işbirliği kapsamında yapılacak çalışmalar; eğitim kampüsümüzün uluslararası alanda tanınırlığını arttıracaktır.
-Yani tam donanımlı tarım teknokentleri kurulacak diyebilir miyiz?
Tarım ve Ormancılık Bakanlığı'mızla yeni kurduğumuz işbirlikleri ile kurulacak teknoloji donanım ve laboratuvarında Türkiye tarımına yön verecek çalışmalar yapılabilecek, okul bünyesinde açılacak sürekli eğitim merkezi ile çiftçi eğitimleri, teknik personel ve kurum ve bayi eğitimleri yapılarak sertifikalandırılacaktır. Böylece, bölge bir tarım kampüsü haline gelecektir. Son olarak uygulama alanında tarım teknokenti oluşturabilme potansiyeli artacaktır. Bu kapsamda da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'mız ile ortak çalışmalar yapacağız.
-Öğrenciler için staj programı, mezun öğrenciler için istihdam planları neler?
Bildiğiniz gibi 1 Haziran tarihinde Millî Eğitim Bakanlığı olarak Tarım ve Orman Bakanlığı ile kapsamlı Mesleki Eğitim İşbirliği Protokolü imzaladık. Sonrasında Millî Eğitim Bakanlığı olarak Tarım ve Orman Bakanlığı, Selçuk Üniversitesi ve 81 ilimizde tarım ile ilgili sivil toplum kuruluşları ile Haziran tarihlerinde Konya ilinde Tarım İşbirliği Çalıştayı düzenledik. Bu çalıştay da sivil toplum kuruluşları ile tarım alanı olan okul yöneticilerimiz biraraya geldiler ve görüş alışverişinde bulundular.
Bunun yanı sıra tarım alanı bulunan okullarımız kendi bölgelerinde sivil toplum kuruluşları ve ilgili sektörle işbirliği protokolleri imzalamaktadırlar. Bu işbirliği ile öğrencilere burs, eğitim, staj imkânları sunulmaktadır. Ayrıca bu iş birlikleriyle oluşturulacak uygulama alanlarında tarım teknokenti oluşturularak öğrencilerin; staj, girişimcilik fikirleri ve iş imkânlarını v.b. değerlendireceği bir merkez oluşturulma çalışmaları devam etmektedir. Tüm bu adımlarımızla hem ilgili Bakanlıklar hem de bu alandaki sektör temsilcileri ile eğitim-istihdam-üretim çevrimini güçlendirecek adımları artık birlikte atıyoruz. Özellikle tarım ve hayvancılık alanının artık tüm ülkeler için stratejik bir alana dönüştüğü günümüzde bu adımlar gelecekte ülkemizin bu alanlarda çok daha güçlü hale getirecek ve özellikle istihdamın artmasına da çok önemli katkılar sunacaktır.