Organik madde oranı yönünden zengin ve yüksek su tutma kapasitesine sahip toprak türü olan humuslu toprak nedir, humuslu toprak özellikleri nelerdir, humuslu toprakhakkında sizlere en ayrıntılı bilgileri vermek adına sizlere bu yazıyı hazırladık.
Humuslutoprak ne demek sorusunu bu aşamada yanıtlamak gerekir. Organik madde oranı yönünden zengin ve yüksek su tutma kapasitesine sahip toprak türüne “humuslutoprak” denir. Kara toprak olarak da bilinir. Bitkilerin ihtiyaç duyduğu kimyasal tuzların tümü humuslutoprakta bulunur. Bu nedenle hemen hemen her bitki için uygundur.
Humuslutoprak gevşek yapısı ile bilinmektedir. Koyu bir rengi bulunmaktadır. Mineral, element ve mikroorganizma bakımından oldukça zengindir. Organik yapısı sayesinde bitkilerin ihtiyacı olan besinleri karşılayabilmektedir.
Humustoprakta bulunan mikroorganizmaların oluşturduğu enzimler neticesinde bitki kalıntılarının minerale dönüştürülmesi ile elde edilen azotlu bileşiklerin genel ismidir. Bahçe ile uğraşan pek çok kişi kendi topraklarında humus üretebilmektedir.
Humusun oluşumunda solucanların rolü de oldukça büyüktür. Solucanlar hayati fonksiyonları sebebi ile toprağı yararlı maddeler ile zenginleştirmektedir. Bunun yanında substrat oluşumunda çeşitli mantarlar ile mikroorganizmalar da görev almaktadır.
Performans/Proje Ödevleri;
Dünyanın Hareketlerinin Sonuçları Nelerdir, Dünya Hareketlerinin İnsan Yaşamına Etkisi Nedir?
Doğal Çevrenin Yanlış Kullanılmasının Sonuçları Nelerdir? Çevre Kirliliği Hakkında Bilgiler
Temiz Su Kaynakları Nelerdir, Suyun Verimli Kullanılmasının Önemi Nedir?
Heyelan Nedir, Heyelanın Zararları Nelerdir?
TwitterFacebookWhatsappYazdırPinterest
Toprak çeşitleri bakımından oldukça zengin olan ülkemizde, her biri farklı özelliklere sahip, farklı bölgelerde dağılım göstermiş toprak tipleri bulunmaktadır. Dolayısıyla bir bölgede görülen toprak çeşidinin hangisi olduğunun doğru bilinmesi, o bölgede yetişen bitki türlerini tanımaya da yardımcı olmaktadır.
Peki dünya coğrafyasında görülen farklı toprak çeşitleri nasıl oluşmaktadır? Özellikleri nelerdir? Ülkemizde hangi toprak tipleri bulunmaktadır? Sürdürülebilir tarım ve toprak çeşitliliği arasında nasıl bir ilişki söz konusudur?
Misafirlerine yemyeşil doğanın içinde 5 yıldızlı otel konforu sunan Çam Otel olarak sizler için hazırlamış olduğumuz yazımızda tüm bu sorulara sırasıyla cevap buluyoruz. Toprak türlerine göz atmadan önce dilerseniz ilk olarak toprağın nasıl oluştuğuna hep birlikte göz atalım!
Toprak; üzerinde insan, hayvan, bitki fark etmeksizin tüm canlıların yaşamını sürdürdüğü yeryüzünün bir parçasıdır. Bununla birlikte bitkilerin, yaşamına devam etmeleri için ihtiyaç duydukları mineralleri almalarına yardımcı olan şey de topraktır. Peki toprak nasıl oluşur?
Toprak aslında bulunduğu ana kayanın bir parçasıyken, kimyasal ve fiziksel çözünmeler yoluyla zamanla ufalanarak parçalanır ve birbirinden ayrışır. Bu ayrışma sonucunda oluşan kaya parçalarının içerisine de çeşitli organik maddeler karışır. Böylelikle toprak oluşumu gerçekleşmiş olur.
Öte yandan toprak oluşumunun hiçbir zaman tamamlanmadığını, söz ettiğimiz faktörlerle birlikte dünyanın farklı yerlerinde oluşumunu her daim sürdürdüğünü de belirtelim. Öyle ki ince bir toprak oluşumu için yaklaşık yıllık bir zaman gerektiğini söylemek yanlış olmaz.
Toprak türlerinin oluşumunu etkileyen olan beş temel unsur bulunmaktadır. Bunları iklim, bitki örtüsü, yer altındaki organizmalar, ana kaya ve zaman olarak sıralayabiliriz. Toprağın yapısında, çözünmüş kaya parçacıkları, çürümüş bitkiler ya da hayvan gübresi gibi pek çok atık bulunmaktadır. Bu maddeler zamanla fosilleşerek gübre görevi görür ve toprağın da zenginleşip nemlenmesini sağlar. Böylece toprak verimliliği artmış olur.
Farklı bölgelerde birbirinden farklı toprak türleri olmasının en önemli nedeni ise yeryüzünü kaplayan ana kayanın yapısı ile ilgilidir. Bunun yanı sıra toprağın bulunduğu iklim, bu bölgede bulunan organizmalar, toprak arazinin yapısı gibi etkenler de toprak yapısını belirlemekte ve toprak çeşitliliğine neden olmaktadır.
Dünya coğrafyasında pek çok noktada verimli ve verimsiz olarak sınıflandırılabilecek toprak çeşitleri bulunmaktadır. Toprak oluşumu ile ilgili yapmış olduğumuz genel bilgilendirmeden sonra gelin hep birlikte yapısında bulunan parçaların boyutuna bağlı olarak değişiklik gösteren toprak türlerine göz atalım.
Toprak çeşitleri arasında en çok bilinenlerden biri kumlu topraklardır. Kum oranının yüksek olduğu bu toprak çeşidinde kil oranı daha azdır. Bu yönü ile kumlu toprak, “hafif toprak” olarak da adlandırılmaktadır. Kumlu toprak kireç taşı, granit ve kuvars gibi kayaların aşınması sonucu oluşur. Kumlu toprak çeşidinin diğer özellikleri şöyle sıralanabilir;
Toprak çeşitleri denildiğinde akla gelen bir diğer toprak çeşidi de %25’inden fazlası kilden oluşan killi topraklardır.
En verimli topraklardan biri olarak kabul edilen siltli toprak çeşidi, kuvars ve daha ince organik parçacıkların bir araya geldiği minerallerden oluşmaktadır.
İşlemesi en zor toprak tiplerinden biri olan kireçli toprak; içerisinde bol miktarda kil, kireç, taş, humus ve kum bulundurur.
Alkali yapıdaki tebeşir topraklar, içerisinde yüksek oranda kalsiyum karbonat ve kireç barındırmaktadırlar. Ekime elverişli olmayan bu toprak türünün asidik hale gelmesi mümkün değildir. Bu nedenle yine de ekim yapmak isteyen çiftçilerin yalnızca alkali topraklarda büyüyebilen bitkileri tercih etmeleri önerilmektedir.
Humuslu toprakların içerisinde yalnızca ana kayanın tortu ve mineralleri değil, üzerinde yetiştirilen bitkilerin dal ve kök kısımları da bulunmaktadır. Humuslu toprak çeşidinin diğer özelliklerini ise şöyle sıralayabiliriz.
Artık dünya genelinde görülen toprak çeşitleri hakkında bilgi sahibisiniz. Peki yaklaşık olarak %36’ı işlenebilen Türkiye arazilerinde bulunan toprak tipleri hangileridir? Bu sorunun cevabını öğrenmek için içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz.
Bulunduğu coğrafya nedeniyle Türkiye’de pek çok farklı toprak çeşidi olduğu söylenebilir. Öte yandan bulunan bu toprak türleri 3 ana grupta ele alınmaktadır. Elbette tıpkı dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de bu toprakların dağılımı aynı alanda değildir.
O halde gelin, yazımızın bundan sonraki bölümünde bu 3 ana grupta hangi toprak türlerinin yer aldığına hızlıca göz atalım. İşte Türkiye toprak haritası!
Türkiye’de kapasitesi en geniş toprak türünü, ana kayanın ayrışması ile meydana gelen zonal topraklar oluşturmaktadır. Zonal toprakların oluşumunda etkisi bulunan en önemli unsurlar ise iklim ve bitki örtüsüdür. Yayılım miktarı nedeniyle “yerli toprak” olarak da bilinen zonal toprak çeşitleri ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Azonal topraklar, Türkiye’de daha çok dağlık alanların ev sahipliği yaptığı toprak türleridir. Aydın Dağları, Bozdağlar, Yıldız Dağları, Güney Toroslar ve Kaçkar Dağları, azonal toprakların yaygın bir dağılım gösterdiği bölgeler olarak gösterilebilir.
İntrozonal topraklar, dağılım gösterdikleri bu bölgelerden akarsu, rüzgar ve buzulların etkisi ile taşınırlar. Bu nedenle “taşınmış topraklar” olarak da bilinmektedirler. Taşınmış topraklar, bir yerden başka bir yere taşınırken yapılarına pek çok kalıntı, humus ve mineral katarlar. Bu nedenle oldukça verimli bir toprak tipi oldukları söylenebilir.
Ülkemizde çok bir bölgede dağılım gösteren introzonal topraklar,Büyük ve Küçük Menderes, Çukurova ve Bafra’da görülmektedirler. Bulundukları ana kayanın etkisinde olan bu topraklar kumlu ya da tuzlu yapıda olabilirler. Türkiye’de görülen introzonal toprak türlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
Yazımızın bu bölümüne kadar sizlerle hem dünyada hem de Türkiye’de görülen toprak çeşitlerini inceledik. Eğer tarım ve bahçecilik ile ilgileniyorsanız bulunduğunuz bölgedeki toprak çeşidininin hangisi olduğunu bilmeniz ve ekimlerinizi buna uygun olarak yapmanız büyük önem arz ediyor.
Çünkü toprak türlerinin tanınması, toprak verimliliğinin korunması ve yapılan tarımın sürdürülebilir olması noktasında çok önemli. Öte yandan bilinçsiz yapılan tarım, toprak yapısında bozulmalara neden olmaktadır. Ağaçlar ve bitkiler toprak oluşumu için gerekli olan olan organik bileşenleri sağlarlar. Bu nedenle uygun olarak bölgeler ağaçlandırılabilir.
Ülkemizde her bölgede yetiştirilebilen ağaç türlerinden biri de çam ağaçları. Çam ağaçları ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için Çam Ağacı Çeşitleri ve Türleri başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Son olarak Doğanın Korunması ve Geleceğimiz İçin Önemi başlıklı yazımızı okumayı da unutmayın!
Toprak Çeşitleri
Toprakları ana başlıklar altında çok kısa şöyle özetleyebiliriz:
1-Taşlı topraklar
2-Kumlu topraklar
3-Tınlı topraklar
4-Killi topraklar
5-Marnlı topraklar
6-Humuslu topraklar
7- Kireçli topraklar
1-Taşlı topraklar: İçeriği % 80 taş ve az miktarda topraktan oluşur. Kolay havalanırlar. Fakat su tutma kapasiteleri ve besin ihtiyaçları azdır.
2-Kumlu topraklar: % 80 kum ihtiva ederler. İşlenmeleri kolaydır. Su tutmadıklarından bol sulama gerektirirler buda topaktaki besinin yıkanıp gitmesine neden olur. besince fakir ve genelliklede asit topraklarıdır.
3-Tınlı topraklar: Yarıdan fazlası kum ve % 30–50 arasında kilden meydana gelirler. Tava gelmeleri ve işlenmeleri kolay olduğundan tarım için elverişli topraklardır.
4-Killi topraklar: İçeriğinin yarıdan fazlasını kil oluşturur. Su tutma kapasiteleri yüksektir. Bu nedenle geç tava gelirler. Tava gelmeden işlenmesi halinde toprak tekstürü zarar görür. Ağır topraklar olup işlenmeleri zordur. Kurak zamanlarda toprak katı bir hal alır.
5-Marnlı topraklar: İçinde kum, kil, çakıl ve humus bulunur. Bağcılık bakımından uygun topraklardır.
6-Humuslu topraklar: Toprak sadece oluştuğu kayanın mineralleri değil bitkilerin dal kök yaprak gibi kısımlarıda içerirse böyle toprağa humuslu toprak denir. Siyah renkte bir topraktır. Koyu renk olduğu için çabuk ısınıp kolay tava gelirler. Su tutma kapasiteleri iyidir. Besin maddelerince zengindirler. Tava gelince kolay işlenirler.
7-Kireçli topraklar: Kil, kum humus ve kireç ihtiva ederler. Kalın bir kaymak tabakası bağlarlar, suyu geçirmezler, zor işlenen bir toprak çeşididir. Yetiştirdiğimiz bitkiler ne olursa olsun toprak çeşidi ve toprak çeşidine göre ekim-dikim yapılması çok önemlidir. Zira bitkiler de biz insanlar gibi kimi yerlerde yaşamayı severler kimilerinde ise gelişemezler ve kısa sürede ölürler. Bu yüzden de toprak seçimi daha doğrusu toprağa göre bitki seçimi çok önemlidir.
Bu kapsamda üniversitelerin bitki fizyolojisi laboratuarında ıslah çalışmaları yapılmaktadır. Peki, nedir bu çalışmalar? Bitkinin farklı stres ortamlarında daha iyi verim verebilmesi için yapılan çalışmalardır. Bunların içerisinde tuzluluk oranı yüksek, bazı minerallerce zayıf topraklar, kum gibi toprak çeşitleri yer almaktadır. Yapılan ıslah çalışmaları sonucunda da tarım yapılabilirliği az olan topraklarda, tarım yapılabilir hale getirilmektedir.
Aşağıda bazı toprak çeşitleriyle ilgili bilgiler bulunmaktadır:
Killi Toprak: Sert ve az geçirgen özellikli, kırmızı renkli toprak çeşididir. Killi toprak kışın nemli ve ağır olur. Sıcak havalarda sertleşir ve kurur. Bitki çeşidine göre belirli miktarlarda kullanılır. Besin maddesi değeri bakımından yoğundur. Nemli toprağı seven bitkiler için bu tip topraklar uygundur.
Komposto: Bu tip topraklar; bitki parçaları ve organik madde artıklarının çürütülmesinden meydana gelen topraktır. Bu tür toprakların kullanılması için en az yıl dinlenme süresine gereksinim vardır. Bu dinlenme süresi sonucunda elde edilen toprak daha verimli olur. Besin maddesi değeri bakımından yoğun topraklardır.
Torf: Bu tip topraklar; bataklık bitkilerinin uzun süre su altında kalarak çürümesinden meydana gelen topraklardır. Besin maddesi değeri bakımından zayıf topraklardır. Bu tip toprakların asidik özellikleri kuvvetlidir. Çok geçirgendir ve su tutma kapasitesi kuvvetlidir. Yeni bitki yetiştirilmesi için uygulanan köklendirme işleminde kullanılacak en uygun toprak çeşididir.
Funda Toprağı: Funda toprağı üç çeşittir. Bunlar; çok kumlu, az kumlu ve yaprak çürüntüsü ile karışık topraklar. En iyi funda toprağı; beyaz kumu bulunan, dere veya vadi gibi yerlerden sel ya da yağmurların etkisiyle biriktirilip elde edilmiş topraklardır. Besin maddesi değeri bakımından zayıftırlar. Geçirgen ve hafif topraklardır.
Bahçe Toprağı: Bahçelerde tarım yapılırken kullanılan topraklardır. Bu tip toprak kullanırken; yanmış çiftlik gübresi ile toprağın karıştırılarak kullanılması istenilir. Besin maddesi değeri bakımından yoğun topraklardır. Orta derecede su tutma kapasitesine sahip topraklardır. Humus bakımından zengindir.
Yaprak Çürüntüsü: Bitki yapraklarının çürümesinden oluşmuş topraklardır. Genellikle kayın ağacı yaprakları kullanılmaktadır, bunun sebebi de besin maddesi bakımından yoğun olmasıdır. Bahçe toprağı ile karıştırıldığında geçirgen ve hafif topraklardır.
Toprak sıcaklığı, toprakta meydana gelen fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayları kontrol eden en önemli olaydır. Toprak sıcaklığı aynı zamanda bitkinin gelişmesi ve verimini de doğrudan etkiler.
Bilindiği gibi kimyasal ve biyolojik olaylar enerji ile meydana gelir. Eger toprakta yeterli miktarda ısı bulunmazsa bunlardan özellikle biyolojik olaylar fazlasıyla etkilenir. Bu yüzden toprak sıcaklığı topraktaki canlı ve cansız varlıklar için hayati bir öneme sahiptir.
Toprak sıcaklığı, bitki içinde son derece önemlidir. Tohumun çimlenmesinden hasata kadar olan dönemde toprak sıcaklığı verim için önemli bir faktördür.
seafoodplus.info
Her bitkinin ihtiyaç duyduğu ısı, su miktarı ve toprak yapısı faklıdır. Bahçe, salon ve balkonYapılarda dış duvar seviyesinin önünde, genellikle üstü de açık olan bölüme verilen isim. Balkonlara kapı aracılığıyla giriş çıkış yapılır. More bitkileri için farklı koşulları göz önünde bulundurduğumuzda her birine ayrı özen gösterilmesi gerekir. Bunun için bahçecilikte en fazla kullanılan ve bitkileriniz için çok faydalı olacak malzemelerden biri olan humuslu topraktan bahsetmek istedik. Çok önemli ve az bulunan bir malzeme olduğu için çiftçiler tarafından siyah altın lakabıyla tanınır. Tarımda toprağın verimliliğini arttırmak için kullanılan humus, evdeki salon ve balkonYapılarda dış duvar seviyesinin önünde, genellikle üstü de açık olan bölüme verilen isim. Balkonlara kapı aracılığıyla giriş çıkış yapılır. More bitkilerinde gönül rahatlığıyla kullanılır.
İçindekiler
Öncelikle humusun ne olduğunu açıklamakla başlayalım. Topraktaki bitkisel ve hayvansal atıklar mikroorganizmalar tarafından parçalandığında gözenekli, süngerimsi bir yapı ortaya çıkar. Organik atıkların tamamen çürümesi ve toprağa karışması sonucunda humus oluşumu tetiklenir. Bu maddeler bitkinin besin ihtiyacını karşılayarak gelişmesine katkıda bulunuyor. Toprağı yararlı maddelerle besleyen ve atıkları faydalı olan solucanlar da humus oluşumunda etkili bir rol oynar. Ayrışan maddelerin toprağa tamamen nüfuz etmesine yardımcı olurlar. Bazı çiftliklerde humus madde elde etmek için kompost yöntemi uygulanır. Hayvan dışkıları ile bitki atıklarına erişim olmadığı veya elde edilen maddenin yeterli gelmediği zamanlarda, humus üretilmesi gerekir. Kompost yönteminde organik atıklar toplanarak toprağa eklenir ve çürüyerek humus oluşturması sağlar.
Kompost, evinizde beslediğiniz bitkiler için humuslu toprak hazırlamanın oldukça kolay bir yöntemidir. Üstelik normalde çöpe giden maddeleri yeniden kullanabildiğimiz için çok iyi bir geri dönüşüm yöntemidir. Kendi kompostunuzu yaparken mutfağınızdan çıkan çoğu atığı kullanabilirsiniz. Yeşil yapraklı sebzeler, meyveler, otlar, yumurta kabukları, çay posaları, kahve telveleri, kuruyemiş kabukları kullanabilirsiniz. Ayrıca dışarıdan topladığınız veya evdeki bitkilerden elde ettiğiniz kuru dallar, kuru yapraklar ve kâğıt parçaları da kompostun içine girer. Humuslu toprakta fazla asidik oldukları için narenciye grubundan ürün bulundurmamalısınız. Ayrıca çok yağlı ve büyük ürünler toprakta çok zor çözüneceği için kullanılmaması gerekir.
Sıcak veya soğuk kompost yöntemlerini uygulayabilir veya organik bitki atıklarını bahçenizin bir köşesinde toprakla karıştırmak da iyi. Soğuk kompostta bir kabın içerisine çıkan atıklarınızı ekleyerek en az 6 ay beklemeniz gerekir. Sıcak kompostta ise belli bir sırayla ekleyeceğin atıkları tek seferde bir yığına dönüştürmeli, üzerine ekleme yapmamalısınız. Sıcaklığı, azot miktarını ve oksijen seviyesini kontrol altında tutmak gerektiği için daha zahmetli bir yol olsa da toprağın verimliliğini daha fazla artırır