Ihbar Tazminatı Gelir Vergisi Iadesi

Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu (DVDDK), 27 Mart tarihinden önce ikale (sonlandırma) sözleşmesi ile işten ayrılanlara ödenen ihbar tazminatından kesilen verginin iadesi konusunda bölge idare mahkemesi kararları arasındaki aykırılığı gideren önemli bir karar aldı. Danıştay kararının ayrıntılarına geçmeden önce konunun evveliyatını anlatmak istiyorum.

27 Mart tarihinden önce işveren ile işçinin karşılıklı anlaşıp “ikale sözleşmesi” veya “karşılıklı sonlandırma sözleşmesi” ile iş akdini feshettiği durumlarda ödenen kıdem tazminatı dışında çeşitli adlar altında ödenen tazminatlardan vergi alınıyordu. Kanunda bir hüküm olmadığı halde, ikale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlardan alınan vergilerin iadesi için açılan on binlerce dava Maliye aleyhine sonuçlanınca 27 Mart tarihinde yürürlüğe giren kanunla bir değişiklik yapıldı. İkale veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında yapılan ödemelerin, her yıl için belirlenen kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısmı vergiden muaf bırakıldı, tavanı aşan kısım ise vergiye tabi tutuldu. 27 Mart tarihinden sonraki ikale sözleşmelerinde vergi istisnası uygulanacak tutarın hesabında hem normal kıdem tazminatı, hem de ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatların toplamı dikkate alınıyor. Yapılan değişiklik, 27 Mart tarihinden önceki sözleşmelere uygulanamadığı için kanuna konulan geçici madde ile son beş yıl içinde ikale sözleşmesi ile ayrılanlara ödenen tazminatlardan kesilen vergilerin tamamı iade edilmeye başlandı. Ancak, iadesi talep edilen vergilerden ihbar tazminatına ilişkin kısmı vergi dairelerince iade edilmedi.

İade başvurusu reddedilen kişiler konuyu vergi mahkemelerine taşıdı. İhbar tazminatından kesilen verginin iadesi konusunda bölge idare mahkemelerince farklı kararlar verildi. Bazı bölge idare mahkemeleri, ihbar tazminatının hizmet karşılığı yapılan ücret niteliğinde bir ödeme olmadığını, ücret olarak nitelendirilip vergi kesilemeyeceğini, dolayısıyla iade edilmesi gerektiğini kararlaştırdı. Bazı bölge idare mahkemeleri ise ihbar tazminatlarından kesilen verginin iade edilemeyeceğine hükmetti.

“KANUNDA MÜSTESNA TUTULMAYAN HER TÜRLÜ KAZANÇ VERGİYE TABİ”

27 Mart tarihinden önce imzalanan ikale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında ödenen ihbar tazminatından vergi kesilip kesilmemesi konusunda bölge idare mahkemelerinin kararları arasındaki aykırılığın giderilmesi için konu Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nda ele alındı. Kurul kararında, vergilendirme alanında muafiyet ve istisna hükümlerinin yorum yoluyla genişletilmesi veya daraltılmasının anayasal güvence ifade eden verginin yasallığı ilkesine aykırı düşeceği belirtildi. Gelir Vergisi Kanunu’na göre, vergiden müstesna tutulmayan, gelirin unsurlarına dahil olan her türlü kazanç ve iradın vergilendirilmesinin zorunlu olduğu vurgulandı.

İş Kanunu uyarınca belirsiz süreli sözleşmenin feshinden önce gerek çalışanın gerek işverenin bildirim süresine uymak suretiyle sözleşmeyi feshedebileceği hatırlatıldı. İşverenin, bildirim (ihbar) süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesinin feshine yönelik takdir yetkisi bulunduğu kaydedilen kararda, sözleşme serbestisi çerçevesinde, karşılıklı anlaşmak suretiyle de sözleşmenin feshedilebildiği vurgulandı.

İHBAR TAZMİNATINDAN KESİLMİŞ OLAN VERGİ İADE EDİLMEYECEK

Uygulamada ikale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesiyle iş akdinin taraflarca sonlandırılabildiği, bu çerçevede işçinin çalışma süresine bağlı olarak hesaplanan ihbar tazminatının da ödenebildiği belirtildi.

İş akdinin bildirim şartına uyulmak suretiyle işveren tarafından feshedileceğinin önceden bildirilmesi durumunda ise çalışanın bildirim süresi içinde çalışmaya devam ettiğine dikkat çekilen kararda, bu hizmet karşılığında elde edilen ücretten vergi kesildiği vurgulandı. Kararda, bu iki duruma dikkat çekilerek şöyle denildi:

“İkale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesinde ihbar önellerine uyulmaması nedeniyle ödenmesi kararlaştırılan ihbar tazminatının ücret olarak kabul edilmeyip iş akdinin bildirim şartına uyulmak suretiyle ihbar önellerinde öngörülen süreler kadar hizmet ifasına devam edilerek sona erdirilmesi halinde elde edilen gelirin ücret niteliğinde kabul edilmesi, iki durum arasında vergilendirme açısından farklılık ortaya çıkmasına sebep olacaktır.”

İşçiye yapılan ödeme ücret olarak nitelendirildiğinde vergi kesiliyor, ücret olarak nitelendirilmediğinde ise kesilmiyor. Danıştay, işçi ihbar süresinde çalıştığında ödenen ücretten vergi alındığına dikkat çekerek, işçi çalıştırılmayıp ihbar süresine ait tazminatın ödenmesi halinde vergi kesilmemesinin çelişki olacağını vurguladı.

Sonuç olarak Danıştay, 27 Mart tarihinden önce imzalanan ikale sözleşmesi veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında ödenen ihbar tazminatının ücret niteliğinde bir gelir olduğunu ve istisna kapsamında olmadığı için vergilendirilmesi gerektiğini kararlaştırdı. Bu durumda, vergi iadesi için dava açmış olanlar ihbar tazminatından kesilen vergileri geri alamayacaklar.

İHBAR TAZMİNATI VERGİYE TABİ

Hazine Maliye Bakanlığı, ihbar tazminatından gelir vergisi kesilip kesilmeyeceğine yönelik bir mükellefin bilgi talebi üzerine yılında özelge yayımlamıştı. Özelgede, Gelir Vergisi Kanunu’nda vergiden istisna tutulan kazançlar arasında ihbar tazminatının yer almadığına dikkat çekilerek, işten ayrılan personele ödenen ihbar tazminatından işverence vergi kesintisi yapılması gerektiği belirtildi.

Ge&#;mişte işverenle anlaşarak işinden ayrılıp kıdem tazminatı alanlardan yapılan gelir vergisi kesintileri iade edilecek. Yeni d&#;zenleme 27 Mart tarihinden &#;nce 5 yılda işinden ayrılıp da tazminat alanları kapsıyor.

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı

İade alabilmek için dava açmamış olmak, süren davalardan da vazgeçmek gerekiyor. Peki kimler, ne kadar vergi iadesi alacak ve iade tutarları nasıl hesaplanacak? İşte tüm yönleriyle mahkemeye gitmeden kıdem tazminatında gelir vergisi iadesi.

1) Kimler vergi iadesi alacak?

27 Mart ’den önce işverenle anlaşıp ikale adı verilen sözleşmeyi imzalayarak, aldıkları kıdem tazminatının tamamından gelir vergisi kesintisi yapılan çalışanlar, kesilen bu vergileri iade alabilecek.

2) İade tutarı neye gören hesaplanacak?

İşçinin, tazminatını aldığı tarihteki, bulunduğu vergi dilimine göre iade tutarı belirlenecek. Ücretlilerden kesilen gelir vergisi oranı gelire göre değişiyor. yılı için liraya kadar yıllık geliri olanlardan yüzde 15 vergi kesilirken, gelire göre kesinti oranları yüzde arasında değişiyor. Gelir binden fazla olanlardan kesilen gelir vergisi oranı ise yüzde İade edilecek vergi tutarı da bu vergi oranlarına göre hesaplanacak.

3) 27 Mart tarihi neden önemli?

Bu tarihe kadar çalışanlara ödenen tazminatlardan gelir vergisi kesilirken, bu tarihte yapılan bir düzenleme ile kıdem tazminatının yıllık tavanına kadar olan kısmı gelir vergisinden muaf tutuldu. O nedenle 27 Mart tarihine kadar verilen tazminatlardan kesilen vergiler iade ediliyor. Bu konuda 27 Mart milat sayılacak bir tarih.

4) Vergi iadesi için ne zaman başvurulabilir?

İşverenle anlaşıp, ikale sözleşmesini imzaladıkları, kıdem tazminatını aldıkları ve gelir vergisinin kesildiği tarihten itibaren 5 yıl içinde başvurmaları gerekiyor. Örneğin, ’in başında işten ayrılan bir çalışanın yılına kadar vergi iadesi için başvurması gerekir.

5) Nereye başvurulacak?

Vergi dairesine başvurmak yeterli.

6) Dava açmış olanlar ne yapacak?

Dava açıp da davaları sonlanmamış olanlar davalarından vazgeçecek. Çalışanlar iade talebi için yeni dava açmayacak.

7) Açılmış davalarda yargı masrafları ödenecek mi?

Yargı masrafları, avukat vekalet ücreti ödenmeyecek.

8) Vergi iadesinde bir limit olacak mı?

Olacak. Kıdem tazminatının ödendiği tarihteki kıdem tazminatı tavanını aşmayan tazminat tutarları için kesilen vergiler iade edilecek. Tavanı aşan tutar için iade yapılmayacak. Örneğin; 1 Ocak Haziran ’de tavan lira, 1 Temmuz Aralık lira, 1 Ocak Haziran ’de tavan lira, 1 Temmuz Aralık ’de liraydı. Örneğin, ’nin Ocak-Haziran döneminde 10 yıllık hizmeti olup, 50 bin lira tazminat alan bir çalışan için lira (10x kıdem tazminatı tavanı) tutar üzerinden kesilen vergi iade edilecek. Tavanı aşan kısmı için vergi iadesi alınamayacak.

9) Vergi iadesi için zaman aşımı süresi var mı?

Zaman aşım süresi 5 yıl. Yani, 27 Mart ’den önce 5 yıllık süre içinde tazminat alan kişiler bu iadeden yararlanacak. Örneğin, yılında işten ayrılan bir çalışan 5 yıllık zaman aşımı süresi ’de dolduğundan vergi iadesinden yararlanamayacak. Buna göre yılından önce 5 yıllık süre içinde ayrılanlar vergi iadesi için başvurabilecek.

10) İhbar tazminatı gibi diğer ödemeler için de vergi iadesi alabilir miyim?

Hayır, vergi iadesi sadece kıdem tazminatını ilgilendiriyor.

NE KADAR VERGİ İADESİ ALACAKSINIZ?

Vergi iadesini hesaplarken, işveren ile anlaşarak kıdem tazminatını aldığınız dönemdeki kıdem tazminatı tavan miktarı ve yine tazminatınızı aldığınız dönemdeki gelir vergisi oranına dikkat etmelisiniz. Ücretlerden kesilen vergi oranları yüzde 15 ila 35 arasında değişiyor. Tazminatınızdan ne kadar vergi kesildiğini işyerinden öğrenebilirsiniz. Tazminattaki miktar ve kesilen vergi diliminin yüksekliğine göre alınacak vergi iadesi de artacak.

Örnek 1: 10 yıldır çalıştığınız işyerinden ’in Ocak ayında ayrıldınız. Ayrılırken de 80 bin lira tazminat aldınız, yüzde 15’lik gelir vergisi diliminde olduğunuz için de bu tazminatınızdan yüzde 15 oranında gelir vergisi kesildi ve size lira () ödendi. ’in Ocak ayında kıdem tazminatının tavanı lira. Kıdem tazminatı tavanı ile çalıştığınız yılı çarptığınızda ( x 10 yıl) lira için sizden vergi kesintisi yapılmaması gerekiyordu. İşte bu liranın yüzde 15’ini (vergi kesinti oranı), yani lira vergi iadesi olarak geri alacaksınız.

Örnek 2: 10 yıldır çalıştığınız işyerinden ’nin Temmuz ayında ayrıldınız. Ayrılırken de bin lira tazminat aldınız. Bulunduğunuz vergi dilimi de yüzde Tazminatınızdan yüzde 20 oranında gelir vergisi kesildi ve size lira () ödendi. ’nin Temmuz ayında kıdem tazminatının tavanı lira olduğundan, lirasından (10 yıl çalışma süresi x lira tazminat tavanı) vergi kesilmemesi gerekiyordu. liranın yüzde 20’sini (vergi diliminiz), lirasını iade olarak alacaksınız.

Örnek 3: 15 yıldır çalıştığınız işyerinden ’in Aralık yılında ayrıldınız. Ayrılırken de bin lira tazminat aldınız. Yüzde 35’lik gelir vergisi diliminde olduğunuzu varsaydığımızda bu tazminatınızdan yüzde 35 oranında gelir vergisi kesildi ( liranın yüzde 35’i) ve size lira ödendi. ’in Aralık ayında kıdem tazminatının tavanı lira. Kıdem tazminatı tavanı ile çalıştığınız yılı çarptığınızda ( x 15 yıl) lira için sizden vergi kesintisi yapılmaması gerekiyordu. İşte bu liranın yüzde 35’ini (vergi kesinti oranı), yani lirasını vergi iadesi olarak geri alacaksınız.

BU VİDEO İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR