Ikiz Bebek Hangi Durumlarda Olur

İkiz bebek bekleyen anne adayları nelere dikkat etmeli?

İkiz gebelik riskli gebelik grupları içine girer. Hem doktor tarafından daha ayrıntılı takibi gerekir, hem de anne adayı tarafından daha detaylı gözlemlenmelidir. İkiz bekleyen anneler; beslenme, fiziksel aktivite, iş yaşamı, doktor kontrolleri, vitamin alımı ve egzersiz konularında çok dikkatli olmalıdır. Özellikle vitamin ve mineral eksikliği mutlaka giderilmelidir. Kalori ihtiyacı daha fazla olacağından buna göre yemek, düzenli doktora gitmek gerekir. İkiz bebek söz konusu olduğunda daha sık ve yakından doktor takibi gereklidir.

İkiz bebekler için uygun doğum şekline nasıl karar verilir?

İkiz gebelikte doğum şekline annenin genel durumu, gebeliğin haftası, bebeklerin kilosu ve bebeklerin geliş pozisyonuna göre karar verilir. Eğer anne ile ilgili bir sorun yoksa bebeklerin haftasının erken olması durumunda bebeklerin travma geçirmemesi için sezaryen yapılması gerekebilir. İki bebekte baş gelişini yakalarsa normal doğum yapılır. Ancak, birincinin makat ve diğerinin baş gelmesi veaya yan geliş gibi durumlarda bebeklerin kilitlenmesi ve doğumun imkansız hale gelmesi halinde sezaryen yapılması gerekir.

​

İkiz bebeklerde kordon kanı nasıl alınır?

Kordon kanı kişinin tüm genetik özelliklerini barındıran kök hücredir. Özellikle kalıtsal hastalıklarda kullanılmak üzere bebeklerin kordonundan alınır ve saklanır. Çift yumurta ikizlerinde her bebekten ayrı ayrı kan alınması gerekir. Bunlar genetik olarak tamamen farklı bireylerdir. Tek yumurta ikizlerinde ise % aynı genetik özellikler söz konusu olduğundan tek bebekten alınabilir ancak önerilmez. Çünkü, hem miktar olarak az gelebilir, hem de genetik farklılık olma ihtimali nedeniyle diğer bebekten de kan alınması ideal olandır.

İkiz bebekler beklediğinizi düşünüyordunuz ve sonunda büyük haberi aldınız! Doktorunuz ikiz bebekler dünyaya getireceğinizi haber verdi. İkiz bebekler ve ikiz gebelik belirtileri ile ilgili aklınızda yüzlerce soru var. Tek yumurta ikizleri mi yoksa çift mi? İkiz gebelik hangi yönleriyle diğer gebeliklerden farklı? Biraz şaşkın hatta endişeli olabilirsiniz. Ama sevinciniz de tarifsiz. Sizi çok iyi anlıyoruz, tüm hisleriniz olağan ve sürecin bir parçası. Doğuma kadar olan süreçte sizi neler bekliyor, kısaca göz atmak adına hafta hafta ikiz gebelik gelişimi konusunu ele aldık.

İkiz Gebelik: İlk Trimester

Hamilelik sürecinizde ikiz gebelik belirtileri arasında ilk birkaç hafta göğüslerde hassasiyet, yorgunluk, mide bulantısı ve adet gecikmesi gibi bazı tipik erken hamilelik belirtilerini fark edebilirsiniz. İlk birkaç ay içerisinde daha da heyecan verici gelişmeler başlar.

İkiz bebek belirtileri nelerdir?

3. Hafta

Hamileliğin ilk üç haftasından sonra, birkaç hamilelik belirtisi hissetmeye başlayabilirsiniz. İkiz bebeklerinizin olduğunu ise ilk ultrasonunuzda öğreneceksiniz. Bu dönemde kalbi, omuriliği, başı ve uzuvları olan küçük bir fetüs oluşur. Hamileliğin erken döneminde ikiye ayrılan ve ayrı embriyolara dönüşen bir zigotunuz olursa, ikiz bebekler dünyaya getirirsiniz. Farklı spermler tarafından döllenmiş iki yumurtadan iki zigotunuz varsa çift yumurta ikizleriniz olur.

4. Hafta

İmplantasyon bu dönemde gerçekleşir. Beraberinde meydana gelen kanama, hamileliğin ilk belirtilerinden biridir. Döllenmeden yaklaşık sekiz veya dokuz gün sonra, hızla bölünen hücre yumağı, rahmin astarına ulaşır. Bu yumağa blastosist adını veriyoruz; blastosist daha sonra plasentanın oluşumundan sorumlu olacak. İkiz bebekler bekliyorsanız, bu durumda iki blastosist bir embriyoya dönüşecektir.

5. – 8. Hafta

İkiz bebekler bu evrede beyin ve omurilik oluşturmaya başlar. 6 hafta civarında, bebeklerinizin omurilikleri ve beyinleri nöral tüplerden gelişecektir. Tek ya da ikiz fark etmeksizin tüm gebeliklerde 5. Hafta civarında mide bulantıları başlar. Bebeklerinizin hızla geliştiği bu heyecanlı dönemde neden bulantıların da baş gösterdiği kesin olarak bilinmiyor ancak hamilelik hormonunun (hCG) bu duruma sebep olan nedenler arasında yer aldığı düşünülüyor. Ortalamanın üzerinde mide bulantısı zaman zaman ikiz bebek belirtileri arasında görülüyor fakat bu konuyla ilgili de kesin bir kanıt yok. 8. haftadan itibaren ise bebeklerinizin kalp dokuları oluşmaya başlar. Haftaya doğru ultrason muayenelerinizde bebeklerinizin kalp atışlarını duymanız mümkün.

9. – Hafta

İlk üç aylık dönemin son haftalarına girerken gelişmeler hızlanarak daha da heyecan verici hale gelir. Parmaklar, ayak parmakları ve tırnaklar görünmeye başlar. Minik ikiliniz parmaklarını geliştirmeye başlar, ardından küçük ayak parmakları şekillenir; 12 haftaya kadar tırnaklar da filizlenmeye başlayacaktır. Yüz özellikleri şekillenir. Hamileliğinizin on ikinci haftasında, ikizlerinizin yüzleri daha belirgindir. Bebekleriniz şekillendirilmiş bir burun, gözler ve üst dudak ile daha gelişmiş bir profile sahip olacaktır. Diş tomurcukları da bu dönemde oluşur.

İkinci Trimesterde İkiz Gebelik

Yeni bir dönem başlıyor: İkinci trimester! Aslında hafta hafta izlendiğinde ikiz gebelik belirtileri, tekil gebelik belirtilerinden çok farklı değildir. Bununla birlikte, ikiz anne adayları genellikle şişliklerini daha erken gösterir ve ikinci üç aylık dönemde ikizlere hamile olduğunuz giderek daha belirgin hale gelir. Ayrıca bu süre zarfında diğer anne adaylarından daha rahatsız ve yorgun hissedebilir veya daha fazla kilo alabilirsiniz. Bu durum tamamen normaldir; sonuçta vücudunuz gelişmekte olan ikiz bebekler için besleyici bir yuvadır!

Hafta

İkinci üç aylık döneminizin başlangıcı, bebekleriniz için yoğun bir zamandır. Kilo alırlar ve daha aktif hale gelirler. Bu dönemde haberler sizin için de oldukça güzeldir. Haftadan sonra sabah bulantısı ve yorgunluk nihayet azalmaya başlayacak ve kendinizi daha enerjik hissettiğiniz, hamileliğin altın dönemi olarak bilinen döneme gireceksiniz.

Bebekleriniz kollarını ve bacaklarını sallamaya başlayacak, ancak muhtemelen biraz daha büyüyene kadar hiçbir şey hissedemeyeceksiniz. Kemikler sertleşmeye başlar. İkizlerinizin kemikleri, özellikle baş ve uzun kemikleri sertleşmeye başlayacaktır. Küçük gözler hareket edebilir. Gözleri hala kapalı olmasına rağmen, 16 haftada bebekleriniz gözlerini yavaşça göz kapaklarının arkasında hareket ettirebilir. Miniklerinizin de bu noktada kaşları ve kirpikleri olması gerekiyor. Ciltte koruyucu bir kaplama oluşur. Bebeklerinizin cildini amniyotik sıvıdan korumaya yardımcı olan verniks olarak bilinen yağlı, mumsu bir kaplama bu dönemde oluşmaya başlayacak.

Hafta

Büyüyen rahminiz ve hormonal değişiklikleriniz sayesinde bu dönemde birkaç yeni ağrı ve sızı ortaya çıkabilir. Rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olmak için, sağlık uzmanınız size izin verirse, günlük rutininize biraz egzersiz eklemeyi deneyin. Hamileyken egzersiz yapmak sadece rahatsızlığı en aza indirmekle kalmaz, aynı zamanda enerji seviyenizi yükseltmeye ve kan dolaşımını artırmaya yardımcı olur, bu da ikizlerinize fayda sağlar.

Büyüyen ikiliniz emme refleksini geliştirecek. Bununla beraber parmaklarını emmeye başlayabilirler. Bu haftalarda hafif hareketler hissedebilirsiniz. Bunlar çok geçmeden minik tekmelerin başlayacağının da sinyalleridir. haftada bebeklerinizin kulakları başlarınının yanında öne çıkar ve ikiz bebekler duymaya başlar. Hafta sonrası kaş, kirpik ve saçlar gelişir.

Hafta

haftadan sonra vücudunuz ve ikizleriniz pratik yapmaya başlar. Braxton Hicks adını verdiğimiz doğuma hazırlık kasılmalarını bu dönemde hissetmeye başlarsınız.

İkinci üç aylık döneminizde ikizleriniz hızla büyümeye ve gelişimlerinde ilerlemeye devam eder. Bebeklerinizin avuç içi ve tabanlarındaki çıkıntılar parmak izlerine ve ayak izlerine dönüşür. Bebekler bu dönemde sese tepki verebilir ve tanıdık seslere tepki olarak hareket edebilirler. Yaklaşık haftada, bebeklerinizin göğüslerinde oluşan akciğerler yavaş yavaş nefes alma hareketleri yapmaya hazırlanır. Dünyaya gelmek için bebeklerinizin hazırlıkları tüm hızıyla devam eder.

Üçüncü Trimesterde İkiz Gebelik

Üçüncü üç aylık dönemde, haftadan haftaya ortaya çıkabilecek en yaygın tekil veya ikiz gebelik semptomlarından bazıları sırt ağrılarının yanı sıra ellerinizde, ayaklarınızda ve bacaklarınızda şişmeyi içerir. Sonuç olarak, uyumak veya rahatça yürümek zor olabilir. Bu arada, ikizleriniz büyük güne hazırlanmaya devam ederler. Vajinal doğum için en uygun konuma yerleşirler, bu da her iki bebeğin de başlarının eğik olduğu anlamına gelir. Bazı durumlarda, yalnızca bir ikiz baş aşağı dönük olabilir veya her iki ikiz de önce ayaklara dönük olabilir. Bu dönemde sizin de doğum heyecanınız artacak, bebeklerinizin doğacağı günü hesaplama girişimleriniz yoğunlaşacaktır. İkiz gebelik durumunda doğumun 40 haftadan 35 haftaya daha yakın olduğunu unutmayın. Bu hesaplamaya göre hazırlıklı olmak sizin için doğum ve sonrası süreçleri kolaylaştıracaktır.

Hafta

Zamanlarının çoğunu göz kapakları kapalı uyuyarak geçiren minikler bu dönemde ışıktaki değişiklikleri hissedebilir ve gözlerini açıp kapatabilirler. Hamileliğin bu aşamasında bebeklerinizin beyni hızla büyür ve ikiz bebekler artık vücut ısılarını kontrol edebilir hale gelirler. Haftada bebekleriniz artık gelişimlerinin çoğunu tamamlamış olurlar ve kilo almaları hızlanır.

– Hafta

Gelişiminin çoğunu tamamlamış olan bebeklerinizin ciğerleri bu dönemde olgunlaşır ve ikizleriniz rahim dışında nefes almaya hazırlanırlar. İkiz bebekler söz konusu olduğunda Haftadan itibaren doğumun gerçekleşmesini bekleyebilirsiniz. Bu süreçte doğum belirtilerine dikkat etmeniz ve sağlık uzmanınızla temas halinde olmanız faydalı olacaktır. Haftalar arasında ise doğum gerçekleşecek ve miniklerinizle yeni bir hayata adım atacaksınız.

Bebek sayısının iki veya ikiden fazla olması durumuna çoğul gebelik adı verilir. Çoğul gebeliklerde, ikiz gebelik daha sık görülür ve ikiz gebelikler tek yumurta ve çift yumurta ikizleri olarak ikiye ayrılır. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde çoğul gebelik yaşadığını öğrenen anne ve baba adayları, tek ve çift yumurta ikizleri arasındaki farkın yanı sıra çoğul gebeliğin risklerini de merak eder. Çoğul gebelik ile ilgili bu yazımızda risk faktörlerini, çoğul gebelik doğum şeklini ve anne adaylarının gerek kendi gerekse de bebeklerinin sağlığı için dikkat etmesi gerekenleri öğrenebilirsiniz.

Çoğul Gebelik Nedir?

Birden fazla yumurtanın aynı anda döllenmesi veya tek yumurtadan ikiye ya da daha fazla bölünen hücrelerin ayrı embriyolar oluşturması çoğul gebelik olarak adlandırılır. En sık görülen çoğul gebelik, ikiz gebeliktir. Çoğul gebelikler her gebeliğin 3’ünde gerçekleşir. Ancak son zamanlarda bu oran, üremeye yardımcı tüp bebek gibi tedavi yöntemlerinin uygulanması ile artış göstermektedir. Çoğul gebeliğin artmasındaki bir diğer etken ise gebelik yaşının ilerlemesidir. 35 yaşın üzerinde olan veya ailesinde çoğul gebelik bulunan kadınların çoğul gebelik geçirme olasılığı yüksektir.

Tek Yumurta İkizleri (Monozigot İkizler)

Döllenmiş tek bir yumurtanın ikiye bölünmesi ile oluşan tek yumurta ikizleri, monozigot ikizler olarak da adlandırılır. Tek yumurta ikizlerinin aynı sperm ve yumurtanın genetik bilgisini taşımaları sebebiyle fiziksel özellikleri de aynı olur, dolayısıyla çoğu tek yumurta ikizini birbirinden ayırt etmek oldukça zordur. Her gebeliğin 1’inde görülen tek yumurta ikizlerinde, yumurtanın döllenmeden ne kadar süre sonra ikiye bölündüğü de değişiklik yaratan bir faktördür. Döllenmeden sonraki ilk 72 saat içerisinde bölünme gerçekleşirse iki amniyon zarı ve iki plasenta oluşur. Bölünme 4 ila 8 gün arasında olursa iki amniyon zarı ve bir plasenta oluşur. 8. gün oluşan bölünmede ise bir amniyon zarı ve bir plasenta olur; bu durum monozigot ikizlerin %1’ini oluşturur. Ancak 8. günden sonra oluşan bölünmelerde, siyam ikizleri (yapışık ikizler) durumu ortaya çıkar.

Çift Yumurta İkizleri (Dizigot İkizler)

İki ayrı yumurtanın ayrı iki sperm tarafından döllenmesi ile çift yumurta ikizleri oluşur. Genetik olarak aynı olmayan dizigot ikizler, dış görünüş olarak da birbirlerinden farklıdır. Çift yumurta ikizlerinin %30’u farklı cinsiyetlerde iken, %70’i aynı cinsiyette olabilir. Yapılan araştırmalara göre, çift yumurta ikizlerinin fiziksel özellikleri, aynı anne ve babadan farklı zamanlarda doğmuş çocuklardaki kadar farklı olabilir. Çift yumurta ikizleri, çoğul gebeliklerin yaklaşık %75’ini oluşturur.

Çoğul Gebelik Olasılığını Artıran Faktörler

4 veya daha fazla çocuğa sahip olan ya da 35 yaşın üstünde olan kadınların çoğul gebelik yaşama ihtimali, 20 yaş altında ve çocuğu olmayan kadınlara oranla 3 kat daha fazladır. Annenin boyu ve kilosu da çoğul gebeliğe etki eden bir faktördür. Uzun boylu ve daha kilolu olan kadınlarda çoğul gebelik görülme ihtimali daha yüksektir.

Kendisi çift yumurta ikizi olan bir annenin çoğul gebelik yapma olasılığı tekil gebelik yapma ihtimaline göre 2 kat daha fazladır. Bu da çoğul gebeliklerde genetik faktörlerin etkili olduğunu gösterir. Annenin ikiz olması, babanın ikiz olma durumundan daha etkilidir. Öyle ki, çift yumurta ikizlerinden biri erkek ise, bu kişinin çocuklarının ikiz olma ihtimali ’te 1 oranda görülür.

Kısırlık ve gebe kalamama durumlarında uygulanan tedavi yöntemleri de çoğul gebeliklerin sayısını önemli ölçüde artırmıştır. Ancak yılında Türkiye’de yürürlüğe giren yeni kanun ile özel durumlar haricinde rahme birden fazla embriyo yerleştirilmesi yasaklanmıştır. Bu durum da tüp bebek yöntemi ile ortaya çıkan çoğul gebelikleri azaltmıştır.

Çoğul Gebelik Belirtileri ve Tanısı

Çoğul gebeliklerde karın tekil gebeliklere göre daha büyük olur.

Anne adayı tekil gebeliklere göre daha fazla kilo alabilir. Ancak fazla kilo alımı başka sebeplerden dolayı da görülebilir.

Kusma ve bulantı çoğul gebeliklerde daha sık görülür.

Mesaneye uygulanan baskı yüzünden çoğul gebeliklerde daha çok idrara çıkma isteği oluşur.

Rahim boyutu tekil gebeliklere nazaran daha büyüktür.

Çoğul gebelik geçiren hamilelerde demir eksikliği görülebilir.

Halsizlik ve yorgunluk, tekil gebeliklere göre daha yoğun yaşanır.

B-HCG değeri çoğul gebeliklerde daha yüksek çıkabilir. Ancak bu değerin yüksek çıkması kesinlikle çoğul gebeliğin olduğu anlamına gelmez.

Çoğul gebeliği en kesin şekilde tespit etme yolu ultrasondur. 6. haftadan sonra doktor kontrolünde yapılacak olan ultrason görüntülemesinde, bebeklerin sayısı net bir şekilde görülür.

Çoğul Gebelik Riskleri

Tekil gebeliklere göre çoğul gebelikte daha yüksek oranda erken doğum riski bulunur. Doğum; normal bir gebelikte 37 ila 42 hafta arasında gerçekleşirken, ikiz gebeliklerin %60’ında ve üçüz gebeliklerin %90’ında haftadan önce gerçekleşir. Erken doğum aynı zamanda bebeklerin sağlıklı kiloda doğmamasına da sebep olur; bu durum da bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Erken doğan bebekler kendi kendilerine solunum yapma ve enfeksiyonlara karşı dirençli olma konusunda sıkıntı yaşayabilir.

Gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen preeklampsi, yüksek tansiyona sebep olduğu gibi böbrek ve karaciğeri de etkileyebilir. Anne idrarında protein tespit edilmesi ile teşhis edilebilen preeklampsi, anne kadar bebek sağlığını da tehlikeye atan bir durumdur. Bebek sayısı ile riskin daha da arttığı gebelik zehirlenmesinde, tek yumurta ikizine hamile olan anne adayları, çift yumurta ikizine hamile olan anne adaylarına göre daha fazla risk taşırlar.

Ultrason ile yapılan ilk görüntülemelerde ikiz bebek görülmüş olmasına rağmen, bir süre sonra bebeklerden biri görünmeyebilir. Bu durum “Kaybolan İkiz Sendromu” olarak adlandırılır. İlk üç ay içerisinde bebeklerden birinin gelişiminin durması ve kaybedilmesinden sonra hayatta kalan bebek genellikle sağlıklı bir şekilde dünyaya gelir. Bu sendromun en yaygın belirtisi, sendrom yaşandığı sırada rahimden kan gelmesidir.

Genellikle tek yumurta ikizlerinde görülen transfüzyon sendromu, bebekler arasında damarsal geçişin olmasıdır. Bu durumda, bir bebeğe daha fazla kan akışı sağlanırken diğer bebeğe daha az kan akışı sağlanır. Buna bağlı olarak az kan akışı sağlanan bebekte gelişme geriliği ve kansızlık durumu ortaya çıkabilir.

Çoğul gebelikte görülebilecek diğer riskli durumlar da şu şekildedir:

Çoğul gebelik ile dünyaya gelecek olan bebeklerde doğumsal kusur riski, tekil gebelik ile doğan bebeklere oranla daha fazladır.

Kan hücresi yapımı çoğul gebeliklerde daha hızlı olduğundan demir ve folik asit ihtiyacı artar. Çoğul gebeliğe bağlı olarak kansızlık, tekil gebeliklere göre % daha fazla olur.

Gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti) çoğul gebeliklerde daha sıklıkla görülür. Bu diyabet şekli, bebeklerde solunum sıkıntıları gibi bazı rahatsızlıklara yol açar.

Plasenta yüzeyinin ve rahmin tekil gebeliklere göre daha geniş olmasından dolayı doğum süresinde ve sonrasında kanama miktarı daha fazladır.

Çoğul Gebelik Doğum Şekli

Çoğul gebeliklerde doğum şeklini belirleyen faktörler bebek sayısı, bebeklerin duruş şekli ve pelvis yapısıdır. Üçüz veya dördüz bebeklerde tercih edilen doğum şekli sezaryendir. Bununla beraber, ikiz doğumlarda bebeklerin başı ile gelmesi ve annenin pelvis yapısının dar olmaması normal doğuma olanak verir. Bebeklerin kiloları arasında %20’den fazla fark olması, bebeklerin bir buçuk kilodan az olması, baş ile gelmemesi, plasenta bozuklukları ve yapışık ikizler olması durumunda ise doğumun kesinlikle sezaryen olması gerekir.

Son yıllarda normal doğumda artan bir risk bulunmamasına rağmen, çoğul gebeliklerde sezaryen doğumlarında artış gözlenmiştir. Bunun sebebi ise hem anneyi doğum stresinden uzaklaştırmak hem de bebekleri doğum sırasında oluşabilecek risklerden korumaktır.

Çoğul Gebelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler

Her hamilelikte düzenli doktor kontrolü önemlidir. Ancak çoğul gebeliği bulunan annelerin doktor kontrolüne daha fazla önem vermesi gerekir. Kontroller, çoğul gebelik risklerini önlemek açısından önemlidir. Aynı zamanda, yapılan tahliller ile gereklilik görülen takviye ilaçlar kullanılmalı, varsa kansızlık ve diğer sağlık sorunlarına karşı önlem alınmalıdır.

Tekil gebeliklere göre çoğul gebeliklerde, anne adayları eğer çalışıyorsa daha erken izne ayrılmalıdır. Erken doğum riski annenin istirahati ile en aza indirilebilir.

Erken doğum riskini azaltan bir diğer faktör ise annenin bol su tüketmesidir. Bebeklerin büyüdükçe su ihtiyacı artacağı için, günde ,5 litre su tüketilmesi annenin böbreklerinin sağlıklı çalışmasını olumlu yönde etkileyecektir.

Her hamilelikte olduğu gibi çoğul gebelikte de uyku düzenine önem verilmelidir.

Protein ve kalori ihtiyacı çoğul gebeliklerde daha fazladır. Anne adayının beslenmesine bu anlamda dikkat etmesi, gerekirse doktordan tavsiye alması önemlidir.