Iklimin Oluşumunda Etkili Olan Faktörler

kaynağı değiştir]

İklim modelleri, atmosfer,^[41]okyanus, kara kütleleri ve buzulların etkileşimlerini gösteren modellerdir. Bu modeller gelecekteki iklim durumlarını belirlemek için ve iklim konusunda ortaya konan çalışmaları açıklamak üzere hazırlanır. Tüm iklim modellerinde, dünyaya giren kısa dalga elektromanyetik ışınımı ile, dünyadan çıkan uzun dalga (kızılötesi) ışınları dengede veya hemen hemen dengede gösterilir. Herhangi bir dengesizlik, dünyadaki ortalama sıcaklığın belirlenmesinde farklı sonuçlar ortaya çıkarır.

Son yıllarda en çok üzerinde durulan modeller, atmosferdeki başta karbon dioksit olmak üzere belli başlı sera gazlarındaki artış hesaba katılarak hazırlananlardır. Bu modeller, dünyanın gelecekteki ortalama sıcaklık konusunda gösterdiği eğilimi tahmin etmekte kullanılır. Modeller çok basit olarak hazırlanabileceği gibi, çok karmaşık da olabilir.^[42]

Ayrıca bakınız[değiştir kaynağı değiştir]

ile yılları arasındaki aylık ortalama yüzey sıcaklıkları animasyonu. Bu örnek, iklim çeşitlerinin mevsimlere ve yerlere göre nasıl şekil aldığını gösterir.

Dünya çapında gözlenen ılıman karasal iklim kuşağı haritası.

Arktik tundra ikliminin dağılımını gösteren harita.

Ana madde: Köppen iklim sınıflandırması

Köppen iklim sınıflandırması aylık ve yıllık sıcaklıklar, yıllık yağış miktarı, yağışın yıl içindeki dağılışı ve yağış ile sıcaklığın doğal bitki örtüsü ile olan ilişkilerine dayanan bir sistemdir.^[13] Bu nedenden dolayı Köppen'in sınıflandırması, bitki örtüsüne dayalı iklim sınıflandırmasına kabataslak biçimde uymaktadır.^[14] Köppen sınıflandırmasına göre iklimler beş ana kuşakta, yirmi dört farklı tipte toplanmıştır.^[15] Ana kuşaklar A, B, C, D ve E harfleri ile belirtilirken, iklim tipleri de bu harflere eklenen ikinci, üçüncü ve kimi zaman da bir dördüncü harfle belirtilmiştir.^[16] İkinci harfler bölgedeki yağış rejimini, üçüncü harfler sıcaklık karakterini, dördüncü harfler de özel durumları gösterir.^[17][18][19]

A grubundaki iklimlerde en soğuk aydaki ortalama sıcaklık 18&#;°C üzerindedir. Öyle ki bütün mevsimler sıcaktır ve kış mevsimi yoktur. Bu gruptaki iklimlerde, yıllık yağış &#;mm üzerindedir. Bu gruptaki iklimler aşağıdaki gibidir:

• Her mevsimi yağışlı tropikal iklim – Af
• Bütün aylar sıcak-kurak geçen ay dışında yağışlı muson iklimi – An
• Kışı ve bazen ilkbaharı kurak, tropikal iklim ya da savan iklimi – Aw

B grubundaki iklimler kurak iklimlerdir. Özellikle step ve çöl sahalarında görülür.^[20] Buralarda buharlaşmayağıştan fazladır. Step alanlarda yıllık yağış miktarı ilâ &#;mm arasında, çöllerde ise 50 ilâ &#;mm arasındadır.^[21] Bu gruptaki iklimler aşağıdaki gibidir:

• Sıcak step iklimi ya da sıcak yarı kurak iklim – BSh
• Soğuk step iklimi ya da soğuk yarı kurak iklim – BSk
• Sıcak çöl iklimi ya da sıcak kurak iklim – BWh
• Soğuk çöl iklimi ya da soğuk kurak iklim – BWk

C grubundaki iklimler ılıman iklimlerdir. Bu iklimlerde en soğuk ayın ortalama sıcaklığı -3&#;°C ile 18&#;°C arasındadır.^[22] Aynı şekilde en sıcak ayın ortalama sıcaklığı 10&#;°C'nin üzerindedir.^[23] Kışlar genelde kısadır ancak yine de birkaç ay boyunca toprak karla örtülü olabilir veya donabilir. Bu grupta yer alan iklimler aşağıdaki gibidir:

• Kışı kurak ve ılık, yazı çok sıcak iklim (Muson iklimi) – Cwa
• Kışı kurak ve ılık, yazı sıcak fakat kısa iklim – Cwb
• Kışı ılık, yazı sıcak ve kurak iklim (Akdeniz iklimi) – Csa
• Kışı ılık, yazı sıcak, kurak fakat kısa iklim – Csb
• Kışı ılık, yazı çok sıcak her mevsimi yağışlı iklim – Cfa
• Kışı ılık, yazı sıcak her mevsimi yağışlı iklim – Cfb
• Kışı ılık, yazı kısa ve serin, her mevsimi yağışlı iklim – Cfc

D grubundaki iklimler, soğuk orman iklimleridir.^[24] Kışların şiddetli olduğu bu iklim grubundaki en soğuk ayın ortalama sıcaklığı -3&#;°C'nin altında, en sıcak ayın ortalaması 10&#;°C'nin üzerindedir.^[25] Bu kuşaktaki iklimlerde aylar boyunca toprağın karla örtülü kalır.^[24] Aşağıdaki iklimler bu gruptadır:

• Kışı şiddetli ve kurak, yazı uzun ve sıcak iklim – Dwa
• Kışı şiddetli ve kurak, yazı serin iklim – Dwb
• Kışı şiddetli ve kurak, yazı kısa ve serin iklim – Dwc
• Kışı çok şiddetli, yazı kısa ve nemli iklim – Dwd
• Kışı şiddetli yazı uzun ve sıcak, her mevsimi yağışlı iklim – Dfa
• Kışı şiddetli yazı kısa ve sıcak, her mevsimi yağışlı iklim – Dfb
• Kışı şiddetli yazı kısa serin, her mevsimi yağışlı iklim – Dfc
• Kışı çok şiddetli yazı kısa, her mevsimi yağışlı iklim – Dfd

E grubundaki iklimler ise kutup iklimleridir.^[26] Bu kuşaktaki iklimlerde en sıcak aydaki ortalama sıcaklık 10&#;°C'nin altındadır.^[27] Aşağıda bu gruptaki iklimler yer almaktadır:

• Yazı çok kısa tundra iklimi – ET
• Sürekli donmuş topraklar iklimi – EF

Thornthwaite[değiştir kaynağı değiştir]

Çağdaş[değiştir

İklim

Dünya iklim sınıflandırması

İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.

Paleoklimatoloji ise, göl yataklarında ve buzullarda bulunan tortular gibi biyolojik olmayan; yine ağaç halkaları, mercanlar gibi biyolojik kaynaklarla antik iklimleri inceleyen bilim dalıdır. Bu yöntem eski dönemlerde bir yerdeki sıcaklık ve yağış rejimlerini göstermek ve inceleme yapmak için kullanılır. Bu tür çalışmaların sonunda ortaya matematiksel iklim modelleri çıkarılır ve gelecekte iklimin ne derece değişebileceği konusunda tahminler yürütülür.

Tanım[değiştir

nest...

230319 230320 230321 230322 230323

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir