Ilişkide Ara Vermek Iyi Midir
kaynağı değiştir]
Kumuklar bölgedeki baskın kültürel etkiydi. Vambery'ye göre:[]
&#; &#; &#;Kafkasya'nın kültürel bir halkı olan Kumuklar, birçoğunun dillerini ve geleneklerini benimsediği dağların komşu halkları üzerinde güçlü bir etkiye sahipti.
Edebiyat[değiştir kaynağı değiştir]
Kumuklar, Türk dillerinin Kıpçak grubunun Kıpçak-Polovtsian alt grubuna ait olan Kumuk dilini konuşurlar. Bununla birlikte, Kumuk dilinin çekirdeği yüzyıllarda oluşmuştur. Hazar devletinin bağırsaklarında ve Hazar-Bulgar substratı üzerinde oluşturulmuş ve ardından Oğuz-Kıpçak substratının üzerine empoze edilmiştir. 'lara kadar, Dağıstan'dan Kabardey'e kadar, Kuzey Kafkasya'nın geniş bir bölgesinde ortak lingua franca idi.[][][][]
Kumuk dili, Dağıstan ve Kuzey Kavaz'ın eski yazılı edebi dillerinden biridir. yüzyıl boyunca, Kumuk dilinin yazımı dört kez değişti: 20'li yılların başında geleneksel Arap yazısı değiştirildi, 'da önce Latin alfabesi ve ardından 'de Kiril alfabesi (Kiril alfabesi) ile değiştirildi. ayrıca 40'lı 50'li yılların başında reform yaptı).
Kumuk diline en yakın diller Karaçay-Balkarca, Kırım Tatarcası ve Karaycadır[]. N. A. Baskakov, Codex Cumanicus yazılı anıtına dayanarak modern Karayca, Karaçay-Balkarca, Kumukca, Kırım Tatarcası ve Memluk Kıpçaklarının dilini Kuman diliyle bir gruba dahil etti. A. N. Samoilovich de Kuman dilini Karaçay-Balkarca ve Kumyk diline yaklaştırdı.[]
Kumuklar arasında Rusça, ve yüzyılın ilk yarısından gelen göçmenlerin torunları arasında Türkçe ve Arapça da yaygındır.
Kumuk dilinin lehçeleri arasında Buinak ve Khasavyurt (Edebi Kumyk dilinin temelini oluşturan), Podgorny, Kaitag, Terek (Mozdok ve Bragun)[] vardır.[]
Kafkasya'nın Lingua franca'sı[değiştir kaynağı değiştir]
'te Rus bilgin Nikolay Trubetskoy, Rusya'nın Kumuklar ile ilgili politikasını açıklayabilecek görüşlerini dile getirdi:[]
Kumyk, neredeyse tüm Kuzey Kafkasya'nın (Hazar Denizi'nden Kabardey dahil olmak üzere) "uluslararası" dilidir, Azerice, Transkafkasya'nın çoğuna (Karadeniz kıyıları hariç) ve ayrıca Türkiye, Ermenistan, Kürdistan ve Kuzey İran'a hakimdir. . Bu dillerin ikisi de Türkçedir. Unutulmamalıdır ki, ekonomik hayatın yoğunlaşmasıyla birlikte "uluslararası" dillerin kullanımı o kadar önem kazanmıştır ki, ana dillerin yerini almıştır: Dağıstan'ın güney bölgelerinin birçok bölgesi şimdiden tamamen "Azerbaycanlaştırılmış" hale gelmiştir. Dağıstan'ın böyle bir Türkleştirilmesine izin vermek Rusya'nın çıkarına pek de uygun değil. Ne de olsa Dağıstan'ın tamamı Türk olursa, o zaman Kazan'dan Anadolu'ya ve Kuzey İran'a kadar sürekli bir Türk kitlesi olacak ve bu da ayrılıkçı, Rus düşmanı bir önyargı ile Pan-Turan fikirlerinin gelişmesi için en uygun koşulları yaratacaktır. Dağıstan, Avrasya'nın bu bölümünün Türkleşmesine doğal bir engel olarak kullanılmalıdır.
Dili[değiştir kaynağı değiştir]
Urartu tarihinin önemli bir bölümü güneydeki büyük düşman Asur ile mücadeleye odaklanmıştır. Ayrıca Menua döneminden itibaren kuzeyde yerel Diauehi Krallığı Erzurum çevresinde ve mahalli beylikler üzerine, güneybatıda Hate (Malatya çevresi), güneydoğuda ise Kuzeybatı İran’a; I. Argişti döneminde Hate - Tabal (Tuate'nin ülkesi); II. Sarduri Melitia, Qumaha (Adıyaman bölgesinde) ve kralı Kuştaşpili; II. Rusa ise Hate, Halitu ve Muşki üzerine sefer yapmışlardır.
| Bronz Urartu-Asur Rölyef Parçası |
|---|
| MÖ yılları arası Asur Kralı olan III. Şalmaneser Asur Yükseme Devri'ne ait olan bu Urartu-Asur Alçak-Kabartma (Bas rölyef) parçasının genişliği 27&#;cm olup, kabartma üzerinde MÖ yılına kadar Asur ordularının Urartu Aşiretlerine karşı kazandığı zaferleri gösteren sahneler içermektedir (Yazıtta: Asur Kralı III. Şalmaneser kendi görüntüsünün Nairi'lileri (Ermenistan kökenli bir aşiretinin Asurca ismi) Karadeniz'e kovalamaya yeteceğini ifade etmektedir. (Asur ordusu III. Şalmaneser komutasında Van Gölü kıyılarında yaklaşık olarak MÖ yılındaki Savaşta Na-İ-Ri'lileri bozguna uğrattı). |
Urartu Krallığı'nda çivi yazısı, yıllık sefer yapma, ölçü sistemi, kralı unvanlar, stel dikme, savaş taktikleri, nüfus nakilleri, resim, süsleme ve kabartma sanatı gibi uygulamalar, Asur etkili olarak gelişmiştir. Mimari, sorguçlu miğferler, kazanlardaki siren eklentileri, hiyeroglif yazısı, yakarak gömme, fildişi sanatı gibi dallar ise Kuzey Suriye'den etkiler almıştır. Bronz levhalar üzerindeki bezemelerde Asur etkisi yanında Geç Hitit izleri de görülmektedir. Bütün bu etkiler Urartu insanı ve zorlu coğrafyasıyla bütünleşerek yeni biçimler almış ve Urartu sanatını oluşturmuştur.