Ilitam Sınavsız Geçiş 2019

TBMM, Haziran'ında, 2 yıllık ilahiyat önlisans programından mezun olanlara 4 yıllık ilahiyat veya eşdeğer alanlarda sınavsız lisans tamamlama eğitimi verdi.

Ancak, İlgili düzelmenin iptali için CHP Grup Başkanvekilleri Özgür Özel, Engin Özkoç ve muhalefet milletvekili imzasıyla AYM'ye başvuru yapıldı. AYM Genel Kurulu, sadece ilahiyat önlisans mezunlarına ayrıcalık tanıyan ve YÖK Yasası'na "geçici madde" olarak eknenen düzenlemeyi "eşitliğe aykırı" bularak, iptal etti.

Yasanın Cumhurbaşkanı onayı ve Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından YÖK konu ile ilgili duyuru yaparak kayıtları almaya başlamıştı. Bu kapsamda dini alanda eğitimlerini ilerletmek isteyenler ilahiyat önlisans eğitimi almalarının ardından üniversitelerde "İlahiyat ile İslami İlimler Fakülteleri"ne yerleşiyordu. YÖK kaynakları da geçen dönemde yapılan yerleştirmelerin yanı sıra, "Geçici madde" ile ilahiyat lisans tamamlama kapsamında üniversitelere yerleştirilen ancak kayıt yaptıramayan adaylar için de Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararı ile 20 Eylül'e kadar ek süre tanındığını ve yerleştirme işlemlerinin tamamlandığını aktardı.

Dava Konusu Kural

Dava konusu kuralda; sayılı Kanun’un geçici maddesinin yürürlüğe girdiği 18/5/ tarihi itibarıyla ilahiyat önlisans programından mezun olanlara ilahiyat fakültesi ve aynı programı uygulayan fakültelerde, eşdeğer alanlarda lisans tamamlama eğitimi imkânı sunulması öngörülmektedir.

İptal Talebinin Gerekçesi

Dava dilekçesinde özetle yalnızca ilahiyat önlisans mezunlarına yönelik olan kuralın eşitlik ve sosyal hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğu, ilahiyat önlisans mezunları dışındaki önlisans mezunlarının lisans tamamlamak için sınava girerken ilahiyat önlisans mezunlarına hiçbir şart aranmaksızın lisans tamamlama hakkı verilmesinin ayrıcalıklı bir durum yarattığı belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Kanunların kamu yararının sağlanması amacına yönelik olması, genel, objektif, adil kurallar içermesi ve hakkaniyet ölçütlerini gözetmesi hukuk devleti olmanın gereğidir. Bu nedenle kanun koyucunun hukuki düzenlemelerde kendisine tanınan takdir yetkisini anayasal sınırlar içinde adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçütlerini gözönünde tutarak kullanması gerekir.

Yükseköğretim kurumlarından olan fakültelere giriş ve yerleştirme esasları sayılı Kanun’da ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Yükseköğretim kurumlarına, esasları YÖK tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girilebilmektedir. Önlisans programlarında okuyan öğrencilere ancak ilişkili lisans programlarında belirlenmiş kontenjanın yüzde onunu geçmeyecek şekilde YÖK kararı ile her yıl dikey geçiş kontenjanı ayrılabilmekte ve bunlardan sadece sınav şartını başaranlara lisans programlarına geçiş imkânı tanınmaktadır.

Dava konusu kuralla ilahiyat önlisans programından mezun olanlara diğer önlisans mezunlarından farklı bir düzenleme getirilmektedir. Bu bağlamda diğer önlisans mezunları bakımından Kanun’da öngörülen koşul ve sınırlamalar, ilahiyat önlisans mezunları hakkında uygulanmayacaktır.

Kuralın gerekçesinde ilahiyat önlisans mezunlarının bilimsel seviyelerinin yükseltilerek topluma hizmet sunma kapasitelerinin daha üst düzeye çıkarılmasının ve bunlardan kamuda çalışanların özlük haklarının iyileştirilerek, moral ve motivasyonlarının artırılıp din hizmetlerinin daha iyi şekilde ifa edilmesinin sağlanması amacı ile söz konusu düzenlemenin getirildiği ifade edilmiştir.

Lisans programlarına yerleştirme konusunda kurallar belirlenirken meslekî alanlar arasında sadece birinin seçilerek buna yönelik bazı istisnalar öngörülmesi ancak bunu gerektiren makul bir nedenin bulunması hâlinde adalet ve hakkaniyet ilkelerini ihlal etmez. Ülkemizde lisans eğitimlerini tamamlamak suretiyle bilimsel seviyeleri ve topluma hizmet sunma kapasiteleri arttırılabilecek, yine bu yolla özlük hakları iyileştirilerek moral ve motivasyonları yükseltilebilecek çok sayıda meslek alanı bulunmaktadır. Bu nedenle anılan gerekçenin bir meslek alanı ile ilgili farklı kural getirilmesinin makul bir nedeni olarak görülmesi mümkün değildir.

Öte yandan ülkemizde her yıl çok sayıda öğrenci bir lisans programına yerleşmek üzere Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan sınavlara girmekte ve bunların sadece belli bir kısmı anılan sınavı başararak lisans programlarına yerleşebilmektedir. Önlisans programlarına yerleşmek için de kural olarak sınav şartı aranmakla birlikte, bu sınavlar lisans programı sınavlarına nazaran başarılması daha kolay sınavlardır.

İlahiyat önlisans mezunları dışındakiler yönünden lisans programlarına yerleşmek için çok sayıda öğrenci ile yarışarak sınavda başarılı olma koşulu aranmaktayken, sadece ilahiyat önlisans mezunları bakımından aynı programa sınavsız ve kontenjan sınırlaması olmaksızın giriş istisnası tanıyan kural bu yönüyle de adalet ve hakkaniyet ilkeleriyle bağdaşmamaktadır.

Açıklanan gerekçelerle kuralın Anayasa’nın 2. maddesine aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.