Bahçe işleriyle uğraşmak, sebze veya bitki yetiştirmekten hoşlanıyorsanız, kış aylarının sizin için zor ve sıkıcı olduğunu düşünebilirsiniz. Fakat, soğuk bir bölgede yaşıyor olmanız, bitki ve sebze yetişmeniz için büyük bir engel değildir. Bahçe işleri ile uğraşmayı seven, çiçek ve sebze ekimi ile ilgilenen okuyucularımız için; kışın ne ekilir, kışın ekilen sebzeler nelerdir? detaylı bir anlatım hazırladık.
Kış mevsimi, doğal olarak serin veya soğuk geçer ve her bölgede kış aylarının soğuğu farklıdır. Örneğin, Türkiyenin güney bölgelerinde yağmur, İç Anadolu bölgelerinde soğuk ve kar, doğu bölgelerinde ise, kar ve don olaylarını görmek mümkündür. Bu nedenle, kışın bahçenizde veya balkon saksılarınızda bazı bitkiler ekmeyi düşünüyorsanız; bulunduğunuz bölgeye en uygun bitki ve sebzeyi bulmanız gerekiyor.
Çok soğuk bölgelerde kışın çiçek ekimi yapmayı düşünüyorsanız, öncelikle iç mekan bitkilerini değerlendirebilirsiniz. Kışın bahçenize sebze ekmek için; havadaki donun geçmesini beklemeniz gerekir. Havada don başlamadan birkaç hafta önce, kış aylarında ekilen sebzeleri değerlendirebilirsiniz. (Bu sebze ve çiçekleri sayfanın altında ayrı ayrı anlattık.)
Kışın bitki, çiçek veya sebze yetiştirirken; sadece hava sıcaklığını değil, toprak ısısını ve yağışı da göz önüne almalısınız. Aşağıda listelediğimiz sebze ve bitkilerin isimleri genel olarak verilmiştir. Birkaç sebze ismine yoğunlaştıktan sonra, bunların ekim koşullarının bölgeniz için uygun olup olmadığını daha detaylı değerlendirin.
Kışın çeşitli bitki, sebze, çiçek, ağaç hatta çim bile ekebilirsiniz. Mümkünse, sebze ve tohumları kışa girmeden önce, sonbahar aylarında ekin. (Eylül, ekim ve kasım) Fakat, kışın çiçek yetiştirmeyi düşünüyorsanız, iç mekan bitkileri daha uygun olacaktır.
Ayrıca, havada don geçene kadar veya kış ayları bitene kadar çiçekleri evinizde muhafaza edip, baharda bahçenize veya açık balkonunuza ekebilirsiniz. (Balkon çiçekleri hakkında daha fazla bilgi almak içini linke tıklayarak, Balkon çiçekleri, balkonda çiçek yetiştirme yazımızı okuyabilirsiniz.)
Öncelikle kışın hangi sebze ekilir? listeleyelim. Ardından, kışın ekilen çiçekler ve tohumlara geçelim.
Kış aylarına giriş aylarından başlayarak, eylül, ekim, kasım ve aralık aylarında ne ekilir? ayrı ayrı anlattık. Bu aylar için yazdığımız yazılarımızı okumak istiyorsanız; yukarıdaki linkleri tıklayabilirsiniz. Aşağıda ise, kış aylarında ekilen sebze ve bitkiler için, genel bir değerlendirme yaptık.
Kışın hangi sebzeler ekilir? Kışın ekebileceğiniz sebzeleri aşağıda listeledik. Bölgenizin sıcaklık ve yağış oranını ve don zamanlarını dikkate almayı unutmayın!
Sonbaharda ekilebilecek sebzeler nelerdir? Yukarıda listelediğimiz sebzelerin bir çoğu sonbaharda ekilir. Bazıları da yıllık sebzelerdir. Çok soğuk havalar hariç, tüm yıl ekilebilir. Sonbaharda ekilen sebzeler: Marul, turp, soğan, bezelye.
Kış sebzeleri ne zaman ekilir, kış sebzeleri ne zaman dikilir? Kış sebzelerini, ekimin başından başlayarak, mart ayına kadar ekebilirsiniz. Tabi, ekim ve hasat zamanı değişiklik gösterdiğinden, hangi kış sebzesinin ne zaman, hangi ayda ekileceğini ayrı ayrı söylemek daha doğru olacaktır.
Aşağıda bazı kış sebzeleri ne zaman ekilir, kış sebzeleri ekim zamanı ne zaman? listeledik. Kış sebzelerinin ekerken, bölgenizin sıcaklığına uygun sebzeyi seçmeyi unutmayın!
Çiçeklerinizi bahçeye nakletmeden önce, don ve soğuk havanın geçmesini bekleyin. Ayrıca, kış boyunca daha az suya ihtiyaç duyacaklardır. Yaz aylarında kısmen sulamayı arttırabilirsiniz. Kışın ekebileceğiniz çiçekleri aşağıda listeledik.
Kış tohumlarını da kışa girmeden ve don başlamadan ekmelisiniz. Kışın ekilebilen ve don başlamadan önce, ekebileceğiniz tohumları aşağıda listeledik.
Kışın ekilen sebze ve tohumlar ile ilgili tecrübe veya düzeltmelerinizi yorum kısmından yapabilirsiniz.
Bahçelerde ya da balkonlarda yalnzca sararm meyve sebze gövdelerinin kald, çiçeklerin bir bir solduu mevsime girdik. Hatta çoktan sonbaharda bahçe bakmn yapm, tüm bitkileri sökmü bile olabilirsiniz. Ancak unutmayn, sonbaharda da topraktaki gizli zenginlii görünür klabilir, bahçelerinizi yeniden canlandrabilirsiniz. Bahçe bakmnz henüz yapmadysanz da ¨Bahçenizi Unutmayn: Sonbaharda Bahçe Bakm¨ yazmz okuyabilirsiniz.
Hatta ilkbahar kadar çok yabani ot da büyümeyecei için daha kontrollü ekimler yapabilirsiniz. Baharda yeerecek meyveleri de imdiden ekerek kn ihtiyaç duyduklar souu almalarn salayabilirsiniz. Elbette mevsime uygun çiçeklerle yaam alannz renklendirebileceinizi de unutmayn.
Yani sonbaharn lman yapsndan faydalanmak için tam zaman! Peki, sonbahar çiçekleri hangileridir ve sonbaharda bahçeye ne ekilir? Gelin, hepsinin cevabna bakalm ve bu sonbahar bahçenize can gelsin.
Eylül aynda toprak hala scak olduu için sebze fideleri hzla filizlenir. Hava lman devam ederse büyüme dönemi birkaç hafta daha sürebilir. Ayrca bu dönemde ekilebilecek pek çok meyve türü de var. Bu meyvelerin güçlü bir ekilde büyümesi için kasmdan marta kadar souk yemeleri ve toprak altnda yeermeyi beklemeleri gerekiyor.
Çiçeklerin ise zamansz güzelliinden bahsetmeye bile gerek duymuyoruz. Onlar evlerin ve bahçelerin yl boyu vazgeçilmez güzelliklerinden. Hazrsanz sonbahara özel tohum ekim takvimi nedir, hangi çiçekler evimizi renklendirir bakalm. Önce sebzelerden balayalm:
Havuç yln birçok aynda ekilse de toprakta souu yiyen havuçlarn daha tatl olduunu biliyor muydunuz? Öyleyse bu sonbahar deerlendirin ve bu soua kar dayankl sebzeyi yetitirmeye balayn. Sadece havucun ekilme döneminde topran üzerini bir süre naylonla kapatarak tohumlarn lk ve nemli bir ortamda kalmasna dikkat edin.
Önce bir ipucu verelim: Fndk turp en hzl yetien türlerden birisi. Sonbaharda fndk turpu ekin ve yaklak bir ay sonra salatalarnz tatlandrsn. Sonbahardan ilkbahara kadar ekebileceiniz turpu, 15 cm aralklarla ekmeye ve dondan korumaya dikkat edin.
Sca sevmeyen yani sonbaharn serinlii için ideal bir sebzeyle tann: Ispanak. Austos scaklar geçip eylül lmanl balar balamaz spanak ekebilirsiniz. Üstelik hafta arasnda da ilk spanaklarnz hasat edebilirsiniz. Ancak hasat ederken spana kökten çkarmamaya dikkat edin. Çünkü spanak ayn gövdeden tekrar yaprak verip k boyu sizi besleyecek.
Yaz salatalarn süsledii için marulun sadece scak havalarda yetitiini mi düünüyorsunuz? Bir de eylül aynda marul ekmeyi deneyin. Ayn spanak gibi marul yapraklarn koparp bir sonraki hasad beklemeye balayacaksnz. Marul tohumlar arasnda en az 20 cm brakmaya özen gösterin. Eer don yaanan bir iklimde yayorsanz marullar balkon ya da bahçenizde naylonla koruyun.
Hzla yetien sebzelerden birisi de algam. Henüz sonbaharn yeni yeni kendini gösterdii eylül aynda algam tohumlarn toprakla buluturun. algam tohumlarn yaklak 10 cm aralklarla ekmeniz yeterli.
Sarmsak, az bakm isteyen, bol aromal bir sebze. Sarmsa eylül aynda ekebilirsiniz. Sarmsan tüm dilerini ayrp her bir dii yaklak 20 cm aralklarla ekmeniz yeterli.
Yazn itah açc pastalarnz süsleyecek ahududu için imdi hazrlk yapma zaman!
Souk aylardaki uyku dönemini geçirebilmesi için ahududunun ekim ayndan mart ayna kadar dikilmesi gerekir. Ahududu çok uzayan bir bitki. Bitkilerin birbirlerine gölge yapmamas için fidelerin arasnda cm boluk brakmaya özen gösterin.
Günei sevdii için de ahududular dier sebzelerde olduu gibi küme halinde deil, sra halinde dikin. Sralar arasnda ise yaklak 2 metre boluk brakn. Ahududuyu ektikten sonra da fideleri yerden 25 cm yüksekte olacak ekilde budayn. Bahara kadar da gübre ve su ihtiyacna dikkat edin.
Yaz meyveleri için kollar svama vakti! Armut fidanlar kasm ay bandan itibaren dikilmeye balanr. Böylece fidenin ya uygunsa armutun ilk filizlerini ilkbaharda görebilirsiniz.
Armut ekerken köklerden daha derin olmayan bir çukur açn. Çukurun çap ise armutun kök çapnn en az üç kat olsun. Böylece kökler gelimek için ihtiyaç duyduklar alan bulabilir. lkbahar balangcnda da armut fidesine gübre vermeyi ihmal etmeyin. Meyve sebzelerinize hayat katacak gübreler için Koçta’ ziyaret edebilirsiniz.
Yaz içeceklerinin en haval üyesi Frenk üzümü ekimi için kasm aynn sonundan nisana kadar olan dönemi deerlendirebilirsiniz. Az bakm gerektiren meyvelerden olan Frenk üzümünde yalnzca rüzgara dikkat etmeniz gerekiyor.
Frenk üzümünün kökleri rüzgardan zarar görebilecei için konumunu iyi ayarlamanz önemli. Frenk üzümünü 6 cm derinlie, fideler aras metre olacak ekilde ekin. Ayrca fidelerin güne almasna ve topraklarnn nemli olmasna dikkat edin.
Siz de yazn tezgahlarda kirazn görünmesini heyecanla bekleyenlerdenseniz kasm-nisan aylarnda ekim yapmay kaçrmayn deriz. Bu aylar arasnda kiraz fidelerini toprakla buluturabilir ve baharda ilk filizlerin açmasn bekleyebilirsiniz.
Kiraz fideleri arasnda 5 metre olmasna dikkat edin. Eer youn bir dikim yapacaksanz da sralar arasnda bir metre daha geni mesafe brakn, yani aral 6 metreye çkarn. ubat aynda ise kiraz fidesini gübrelemeyi unutmayn.
Yazn yol kenarlarnda mor rengiyle bize göz krpan böürtlen bahçede de harika bir ekilde yetiiyor. Üstelik al böürtlen alarak ellerinize diken batmadan bu lezzetli meyveyi toplayabilirsiniz. Böürtlen fidann ekim ay sonundan nisana kadar yapabilirsiniz.
Böürtlen, killi-kumlu topra sevmedii için dikim yapacanz topran uygunluunu deerlendirin ve gerekliyse gübre verin. lkbaharda da meyve fidanna gübre verin ve haftada bir ya da iki kez topra sulayn.
Meyve dikim zaman sebzelere göre daha belirgin. Çünkü yaprak dökümü sonras fideleri ekme veya bitkinin bahar sürgününe hazr olmas gibi durumlara dikkat etmek gerekir. Sebze ekimi aral ise genellikle daha geni bir zaman dönemde olur.
Çiçekler de genellikle mevsimlik olduu için onlarn da sonbahar aylarnda büyümeye elverili türler olmas yeterli. Biz yine de baz türlerin ekim tarihlerini kaçrmamanz için aylar belli meyve sebzeleri bir arada topladk:
¨Sebze ne zaman ekilir?¨ sorusunun cevaplarna baktk. Eer bu sonbahar ilk defa balkonunuzu bir tarlaya dönütürmeyi planlyorsanz önce Yeni Balayanlar çin: Balkon Bahçecilii Önerileri yazmz okumanz öneriyoruz. Sonbahara özel meyve ve sebze tohumlar ise Koçta’ta sizi bekliyor.
Lale, sümbül gibi soanl bitkilerin bahçeleri süslemesine alknz. Sizce de artk biraz deiiklik yapma ve yeni çiçek türlerini evinize davet etme zaman gelmedi mi? te, sonbaharda saksya ve bahçeye ekilebilecek çiçekler:
Toprak deiimi, saks seçimi, sulama gibi çiçek yetitirmede önemli olan konular hakknda bilgi almak için de ¨Doa ile Buluun: Bitki ve Çiçek Bakm çin Püf Noktalar¨ yazmz okuyabilirsiniz. Çiçeklerinizin balkonunuzu süsleyecei sakslar bulmak için ise Koçta saks ve aksesuarlar kategorisini ziyaret edebilirsiniz.
Sebze tohumları ne zaman ekilir? Aslında bu sorunun tek bir yanıtı yok. Çünkü her sebzenin ekim dönemi farklı olabiliyor. Şu an bazıları için geç kalmış olsanız bile hala ekebileceğiniz başka sebze tohumları sizi bekliyor olabilir. Sebze tohumları ne zaman ekilir sorusunun cevabının değişiklik göstermesinin bir sebebi de ev içerisinde oluşan sıcaklık veya açıkhavada yetiştirmeyle ortaya çıkan koşullar olabilir.
Sebze ne zaman ekilir karıştırmamak için hangi ayda ne ekilir diyorsanız sizin için hazırladığımız aylara göre ekim tablosuna bakabilirsiniz. İşte sebze tohumlarını ne zaman ekmelisiniz sorusuna kolaylık katacak tablo:
Ocak: Patlıcan, maydonoz, dereotu, çeri domates, karnabahar,
Şubat: Bezelye, patlıcan, çeri domates, maydonoz, roka, karnabahar, dereotu, çarliston biber
Mart: Domates, bezelye, havuç, çeri domates, çarliston biber, beyaz kabak, dereotu, karnabahar, patlıcan, salatalık, mısır, maydonoz, roka
Nisan: Domates, bezelye, havuç, çeri domates, çarliston biber, mısır, beyaz kabak, maydonoz, dereotu, roka, karnabahar, patlıcan, salatalık
Mayıs: Domates, bezelye, fasulye, havuç, brokoli, çarliston biber, mısır, beyaz kabak, maydonoz, dereotu, roka, karnabahar, salatalık
Haziran: Fasulye, havuç, brokoli, mısır, beyaz kabak, maydonoz, dereotu, roka, karnabahar, salatalık
Temmuz: Fasulye, havuç, brokoli, mısır, maydonoz, dereotu, roka,
Ağustos: Brokoli, mısır, maydonoz, dereotu, roka,
Eylül: Mısır, maydonoz, dereotu, bakla, biberiye, kekik, lavanta,
Ekim: Bakla, dereotu,
Kasım: Bakla,
Aralık: -