Çin Emlak Krizi

Çin’in 20’den fazla kentinde ev satın alan kişilerin ipotekli konut kredilerini ödemeyi reddetmesi ülkenin bankaları üstündeki baskıyı artırabilir ve emlak krizinin tehlikeli bir noktaya evrilmesine yol açabilir.

Sozcu.com.tr

Yayınlanma: 14:58 - 15 Temmuz 2022 Güncellenme:

Emlak krizinin pençesinden kurtulmaya çalışan Çin çok daha tehlikeli bir noktaya doğru adım adım ilerliyor.

ABD merkezli banka Citigroup'un bildirdiğine göre Çin'in 22 farklı şehrinde ev satın alan kişiler, inşaatı tamamlanmamış daireler için ipotekli konut kredilerini ödemeyi reddediyor.

Reuters'ın haberine göre emlak müşterilerinin protestosu, elinde 6 trilyon dolarlık ipotekli konut kredisi bulunduran bankaların denizaşırı emlak tahvillerinde temerrüde düşme riskini artırıyor.

Çin'de emlak firmalarının evleri tamamlamadan satmasına izin veriliyor ve müşterilerin yeni mülklerine sahip olmadan önce ipotekli konut kredilerini ödemesi gerekiyor. Bu ödemeler, emlak geliştiricileri tarafından inşaatları finanse etmek amacıyla kullanılıyor.

ÖDEME GREVİ TEMERRÜTLERİ ARTIRABİLİR

Ödeme boykotu, dev gayrimenkul geliştiricisi Evergrande'nin geçen yıl borcunu temerrüde düşürmesi ve diğer birçok şirketin alacaklılardan koruma talep etmesiyle sonuçlanan nakit sıkışıklığı yüzünden artan sayıda projenin ertelenmesi veya durdurulması nedeniyle geldi.

CNN International'ın haberine göre ev fiyatlarının düşme eğiliminde olması da alıcıların, ödemeyi taahhüt ettiklerinden daha az değerli mülklere sahip olacağı anlamına geliyor.

Uzmanlar ev satın alanların ödeme grevine gitmesinin daha fazla gayrimenkul geliştiricisinin temerrüde düşmesine yol açabileceğinden endişe ediyor.

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, Covid-19 pandemisinden kaynaklanan keskin yavaşlamadan kurtulmaya çabalarken konut krizi ülkedeki bankaların omzuna ek bir yük bindiriyor.

NOMURA: ÇİN'DE RİSK YÜKSEK

Japonya merkezli finans şirketi Nomura'nın analistlerinin perşembe yayımladığı araştırma raporunda, “Ön satışlar Çin'de ev satmanın en yaygın yolu, bu nedenle oradaki riskler yüksek” ifadeleri yer aldı.

Nomura analistleri emlak geliştiricilerin 2013 ve 2020 arasında önceden sattıkları evlerin yalnızca yaklaşık yüzde 60'ını teslim ettiğini ve aynı dönemde Çin'in ödenmemiş ipotekli konut kredilerinin 26,3 trilyon yuan (3,9 trilyon dolar) arttığını tahmin ediyor.

ÇİN'İN BÜYÜK BANKALARI: YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ

Çin Endüstri ve Ticaret Bankası (IDCBF), Çin İnşaat Bankası (CICHF) ve Çin Ziraat Bankası (ACGBF) dahil büyük yatırımcılar perşembe yaptıkları açıklamada risklerin yönetilebilir olduğuna inandıklarını ve durumu yakından izlediklerini söyledi.

Bloomberg ise Çinli yetkililerin bankalarla acil durum görüşmeleri yaptığını bildirdi.

Çin'in devlet medyalarında yayımlanan çok sayıda habere ve Şangay merkezli araştırma şirketi Çin Emlak Bilgisi Şirketi'nin (CRIC) derlediği verilere göreyse 18 bölge ve 47 şehirdeki alıcılar haziran sonundan bu yana ödeme yapmayı bıraktı.

CRIC ayrıca 2021’de 24 büyük şehirde satılan evlerin yaklaşık yüzde 10’unun inşaatının durduğunu bildiriyor.

‘SOSYAL HUZURSUZLUK DOĞABİLİR'

Uzmanlar, konut piyasasındaki problemlerin finansal ve sosyal huzursuzluğa yol açabileceğini söylüyor.

Citi analistleri, boykotun Çin bankalarındaki sorunlu kredileri 83 milyar dolar artırabileceğini ve ülkenin, küçük bankaların kötüleşen durumu nedeniyle artan protestolarla boğuştuğu bir zamanda sosyal istikrarsızlığa neden olabileceğini belirtti.

Avustralya merkezli banka ANZ’nin kıdemli Çin ekonomisti Betty Wang ise sorunun ölçeğinin çok daha büyük olduğuna inandığını ifade etti.

EV FİYATLARI AYLARDIR DÜŞÜŞ EĞİLİMİNDE

Çin Ulusal İstatistik Bürosu'nun son verilerine göre, 70 şehirde yeni ev fiyatları mayısta dokuzuncu ayında da düşmeye devam etti. Alıcılar işleri ve gelirlerine yönelik artan belirsizlikle piyasadan uzaklaştıkça emlak satışları da düşüyor.

Çin’in emlak sektöründeki sıkıntı, 2020’de Pekin’in emlak firmaları için kolay kredilere yönelik sıkı önlemler almaya başlamasıyla tetiklendi ve bu da birçok büyük geliştirici için nakit sıkıntısına neden oldu.

Pekin durumun tırmanmasını önlemek için ya ev satın alanların ipotekli konut kredisi ödemelerini ertelemesine izin verebilir ya da yerel yönetimlerin projeleri satın almasına olanak sağlayabilir.

ABDAvustralyabankaBloombergbüyümeÇinCNNDolarEkonomifaizJaponyaPerşembeReutersTürkiyeZiraat Bankası

Çin'de siyaset gündeminin de ilk sıralarına yerleşen gayrimenkul krizinde şirketlere çıkan fatura da netleşiyor.

Bloomberg Intelligence’in araştırmasına göre Çinli gayrimenkul şirketlerinin hisse değerlerinde 2022 başından bu yana hisselerinde yaklaşık 55 milyar dolar kaybetti.

Bloomberg tahvil endeksi baz alınarak yapılan hesaplamalara göre sektörün dolar bazlı tahvilleri de yaklaşık 35 milyar dolar değer kaybetti. Yaşanan kayıplarla Çinli şirketlerin hisseleri 10 yıldır görülmeyen seviyelere düşerken, dolar bazı tahvilleri de tarihi düşük seviyelere getirdi.

Pekin yönetiminin, gayrimenkul sektörünü istikrara kavuşturmak için önceliğinin geliştiriciler değil ev sahipleri olduğunu açıklaması sonrası endüstrinin görünümünde kötümserlik daha da hakim olmaya başladı.

Gayrimenkul sektörünün patlama yaşadığı dönem geride kaldı

Daha uzun vadede ise yaşlanan nüfus ve gayrimenkulü kamu malı olarak yeniden tanımlamayı hedefleyen politika değişiklikleri sektörün patlama yaşadığı dönemin çoktan geride kaldığına işaret ediyor.

“Kurtarma hamlesi gayrimenkul pazarını ve hane halkı güvenini hedefleyen önlemler içeriyor geliştiriceleri değil” diyen Natixis SA Kıdemli Ekonomisti Gary Ng Pekin’in son dönemde yarım kalan projelerin tamamlanması yönelik hamlelerine dikkat çekerek, “Kayda değer politika değişiklikleri görmek olası olmasa da hızlı gelir büyüme ve gayrimenkul geliştiricilerinin kaldıraçlı gelir elde ettiği dönemin son ermiş olması büyük bir ihtimal” ifadelerini kullandı.

Çinli geliştiricilerin servetleri, borçların azaltılması yönünde sonu gelmeyen kamu politikası ve ev satışlarında tüm yıl süren düşüşler sonrası bu yıl içinde kesin bir şekilde düşüş yaşadı. Bu durum finansal sisteme sıçrama riski de taşıyan benzerine rastlanılmamış bir nakit sıkışıklığına yol açmış ve sosyal istikrarı tehdit edilmesine neden olmuştu.