İnşaat mühendisi; yol, bina, havaalanı, tünel, baraj, köprü, kanalizasyon, arıtma sistemleri dahil olmak üzere büyük inşaat projeleri ve sistemlerini tasarlar, inşa eder, denetler ve sürdürür.
İnşaat M&#;hendisi Ne İş Yapar? G&#;rev ve Sorumlulukları Nelerdir?
İnşaat mühendisi, yapı, ulaşım, çevre, denizcilik ve jeoteknik sektörlerinden birinde çalışabilmektedir. Hizmet verdiği sektöre bağlı olarak görev tanımı değişiklik gösteren inşaat mühendisinin genel sorumlulukları şunlardır;
Projenin sorunsuz bir şekilde yürütülmesini, yapıların bütçe dahilinde ve planlanan zamanda tamamlanmasını sağlamak,
Saha incelemeleri de dahil olmak üzere teknik ve fizibilite çalışmaları yapmak,
İşçilik, malzeme ve ilgili maliyetleri hesaplayarak proje bütçesini belirlemek,
Temelin yeterliliğini ve sağlamlığını belirlemek için toprak testini gerçekleştirmek ve değerlendirmek,
Projenin, özellikle sağlık ve güvenlikle ilgili yasal gerekliliklere uygun olduğundan emin olmak,
Projenin sürdürülebilirliğini ve çevresel etkilerini değerlendirmek,
Detaylı tasarımlar geliştirmek için bir dizi bilgisayar yazılımı kullanmak,
Müşteri, mimar ve taşeronlar da dahil olmak üzere çeşitli profesyonellerle birlikte çalışmak,
Kamu kurumu ve planlama kurumlarına raporlama yapmak
İnşaat M&#;hendisi Olmak İ&#;in Hangi Eğitimi Almak Gerekir?
İnşaat Mühendisi olmak için üniversitelerin dört yıllık eğitim veren İnşaat Mühendisliği bölümünden lisans derecesi ile mezun olma şartı bulunmaktadır.
İnşaat M&#;hendisinde Olması Gereken &#;zellikler
AutoCAD, Civil 3D ve benzeri tasarım programlarına hakim olmak,
Metodolojik düşünebilme ve proje yönetebilme becerisine sahip olmak,
Problem çözme yeteneği göstermek,
Son teslim tarihine ve bütçeye uygun olarak çalışmak,
Takım çalışması ve yönetimine yatkınlığı olmak,
Sözlü ve yazılı iletişim becerisine sahip olmak,
Yoğun çalışma temposuna uyum sağlamak,
Erkek adaylar için askeri yükümlülüğü bulunmamak.
kaynağı değiştir]
Genel olarak, İnşaat Mühendisliği; büyüyen dünya ile birlikte, insan yapısı değişmez projelerin genel arayüzü ile ilgilenir. Genelde inşaat mühendisleri kendilerine verilen sınırlar içerisinde sabit projeler hazırlamak ve toplum, sınıflandırma, drenaj, kaldırım, su temini, kanalizasyon hizmetleri, iletişim kaynağı, elektrik ve arazi bölünmelerinde hizmet etmek için bilirkişi ve uzmanlaşmış inşaat mühendisleri ile yakın bir şekilde çalışır. Genel olarak mühendisler zamanlarının çoğunu proje sahalarını dolaşarak, toplumsal fikir birliklerini geliştirerek ve inşa planları hazırlayarak geçirirler. İnşaat mühendisliği alan mühendisliği olarak da düşünülebilir çünkü inşaat mühendisliğinin kolları genelde bir alanın kullanımının birisinden bir diğerine değişimi üzerinde çalışır. İnşaat mühendisleri, her boyut ve seviyede olan ticari, sanayi, konutsal ve toplumsal çalışma projelerin yapımında, geoteknik mühendisliği, yapısal mühendislik, çevre mühendisliği, ulaşım mühendisliğinin her türlü prensip ve kurallarını kabullenmiştir.
Çevre mühendisliği[değiştir
Henry Petroski “Bilim bilmekle, mühendislik ise yapmakla ilgilidir.” der. Mühendisler, bilimi, matemati&#;i, teknolojiyi ve yarat&#;c&#;l&#;klar&#;n&#; kullanarak insanl&#;&#;&#;n sorunlar&#;na çözüm bulan, sistem, proje ve ürün geli&#;tiren ki&#;ilerdir.
&#;n&#;aat mühendisleri de insanlar&#;n bar&#;nma, içme suyu, enerji, ula&#;&#;m vb. ihtiyaçlar&#;n&#; kar&#;&#;lamay&#; hedefler. Çevremizde gördü&#;ümüz konut, hastane, okul, yol, köprü, baraj, liman ve benzeri yap&#;lar, in&#;aat mühendislerinin tasarlad&#;&#;&#; ve in&#;a etti&#;i “yap&#;l&#; çevrenin (imar edilmi&#; çevre)” parçalar&#;d&#;r. &#;n&#;aat mühendisleri, deprem, sel, heyelan ve benzeri do&#;al afetlere kar&#;&#; dirençli yap&#;lar ve altyap&#; sistemleri geli&#;tirir; küresel &#;s&#;nma gibi insanl&#;&#;&#;n kar&#;&#; kar&#;&#;ya kald&#;&#;&#; sorunlar&#;n etkisini azaltacak, do&#;an&#;n dengesini bozmadan insanlar&#;n ya&#;am kalitesini art&#;racak mühendislik çözümleri üretirler. Örne&#;in, kendi tüketimi kadar enerji üreten net s&#;f&#;r enerjili binalar, ak&#;ll&#; köprüler ve geri dönü&#;türülebilir malzemeler kullan&#;larak üç boyutlu yaz&#;c&#;lar ile üretilmi&#; binalar, sürdürülebilir kalk&#;nma hedeflerine uygun olarak in&#;aat mühendisleri taraf&#;ndan geli&#;tirilmekte olan yap&#;lard&#;r. &#;n&#;aat mühendisli&#;i, her bir yap&#;n&#;n ko&#;ullara ve ihtiyaçlara göre özel olarak tasarland&#;&#;&#;, yarat&#;c&#;l&#;&#;&#;n önemli rol oynad&#;&#;&#; bir meslektir.
&#;n&#;aat mühendisleri yap&#;lar&#; ve sistemleri in&#;a ederken, kullan&#;m, dayan&#;kl&#;l&#;k, güvenirlilik gibi teknik performansa yönelik kriterleri ve sosyo-ekonomik ve çevresel etkileri, i&#;çi sa&#;l&#;&#;&#; ve i&#; güvenli&#;ini de göz önünde bulundururlar. &#;n&#;aat mühendisleri, jeoloji, jeofizik, harita, elektrik-elektronik ve makine mühendisli&#;i gibi çe&#;itli mühendislik alanlar&#;ndan ve mimarl&#;k, &#;ehir-bölge planlama, ekonomi, sosyoloji gibi farkl&#; disiplinlerden uzmanlarla birlikte çal&#;&#;&#;rlar.
Örne&#;in bir baraj&#;n in&#;aat&#;nda, baraj yerinin seçiminde jeolojik yap&#;, havzan&#;n hidrolojik, meteorolojik özellikleri ve benzeri konular ile birlikte baraj&#;n bölge halk&#;na, iklimine ve do&#;al hayata etkileri disiplinleraras&#; proje ekipleri taraf&#;ndan de&#;erlendirilir. Ekonomik yap&#;labilirlik çal&#;&#;malar&#; tamamland&#;ktan sonra, baraj yerinin topo&#;rafik ve jeolojik özellikleri harita mühendisleri ve jeoloji mühendisleri taraf&#;ndan belirlenir. Hidrologlar yeralt&#; sular&#;n&#; de&#;erlendirir. Zemin ko&#;ullar&#;n&#;n iyile&#;tirilmesi gerekiyorsa geoteknik alan&#;nda uzmanla&#;m&#;&#; in&#;aat mühendisleri taraf&#;ndan zemin güçlendirilir. Baraj&#;n boyutland&#;r&#;lmas&#;, bilgisayar ortam&#;nda gerçekle&#;tirilen analizlerle, depreme dayan&#;kl&#;l&#;k ve mevcut yönetmelikler gözetilerek, in&#;aat mühendislerince gerçekle&#;tirilir. Baraj&#;n elektro-mekanik tasar&#;m&#; makine ve elektrik-elektronik mühendisleri taraf&#;ndan gerçekle&#;tirilir. Yap&#;m&#;n öngörülen sürede ve maliyette tamamlanabilmesi için ayr&#;nt&#;l&#; i&#; planlar&#; haz&#;rlan&#;r, projenin büyüklü&#;üne ba&#;l&#; olarak yüzlerce ve hatta binlerce ki&#;inin çal&#;&#;aca&#;&#; &#;antiyeler kurulur. &#;antiyedeki yap&#;m yöntem ve süreçleri in&#;aat mühendisleri taraf&#;ndan planlan&#;r ve yönetilir.
&#;n&#;aat mühendisli&#;i, bir altyap&#; ya da üstyap&#; projesinin fikir olarak ortaya ç&#;kmas&#;ndan ba&#;layarak, ekonomik yap&#;labilirlik incelemesi, yap&#;sal tasar&#;m&#;, yap&#;m&#;, bak&#;m-onar&#;m&#;, i&#;letilmesi, hatta y&#;k&#;m&#; ve yeniden kullan&#;m&#;na kadar tüm süreçleri içeren, her a&#;amas&#;nda teknik bilgi ve yetkinlik, farkl&#; disiplinlerden insanlarla çal&#;&#;abilme becerisi, etkin ileti&#;im becerisi ve yarat&#;c&#;l&#;k gerektiren, heyecan verici bir meslektir. Bir in&#;aat mühendisinin en büyük ki&#;isel ödüllerinden biri, daha güvenli ve ya&#;anabilir bir çevre olu&#;turmak için yaratt&#;&#;&#; kal&#;c&#; yap&#;lardan duydu&#;u tatmindir.
Yap&#; mühendisli&#;i deprem ve di&#;er do&#;al afetlere dirençli yap&#;lar tasarlayan, yap&#; stati&#;i ve dinami&#;i prensipleriyle birlikte yap&#; malzemesi alan&#;ndaki güncel bilgileri kullanarak, çelik, betonarme, ah&#;ap vb. yap&#;lar&#;n analizini gerçekle&#;tiren uzmanl&#;k alan&#;d&#;r. Tasar&#;m s&#;ras&#;nda deprem ve di&#;er do&#;al afetler dikkate al&#;narak, betonarme, çelik, ah&#;ap veya y&#;&#;ma yap&#;lara özgü mekanik davran&#;&#; modelleri kurgulan&#;r ve uygun çözüm hedeflenir.
Geoteknik mühendisli&#;i in&#;aat mühendisli&#;inin zemin ile ilgilenen alt uzmanl&#;k alan&#;d&#;r. Zeminin özelliklerinin belirlenmesi, oturma ve ta&#;&#;ma gücünün hesaplanmas&#;, buna göre temel tasar&#;m&#;, gerekmesi durumunda zemin iyile&#;tirme yönteminin belirlenmesi gibi konular ile ilgilenilir. Zeminin dinamik davran&#;&#; özelliklerinin belirlenmesi ve sismoloji de uzmanla&#;&#;lan konular aras&#;ndad&#;r.
Hidrolik ve su kaynaklar&#; alanlar&#;nda uzmanla&#;m&#;&#; in&#;aat mühendisleri, su yap&#;lar&#;, su temini, at&#;k su toplama, sulama sistemleri gibi yap&#;lar&#;n tasar&#;m&#;n&#; ve yap&#;m&#;n&#; gerçekle&#;tirir; su yap&#;lar&#;n&#;n sosyo-ekonomik ve çevresel etkilerini de gözeterek su kaynakl&#; problemlere çözümler üretirler. Bu alanda, co&#;rafi bilgi sistemleri ve uzaktan alg&#;lama teknikleri yo&#;un olarak kullan&#;l&#;r. Hidromekanik alan&#;nda ak&#;&#;kanlar mekani&#;i prensipleri kullan&#;larak su ile yap&#;n&#;n etkile&#;imi modellenir, barajlar, kanallar gibi su yap&#;lar&#;n&#;n analizi ve tasar&#;m&#; yap&#;l&#;r.
Su yap&#;lar&#; ile ilgilenen alt uzmanl&#;k alanlar&#;ndan biri de k&#;y&#; ve deniz mühendisli&#;idir. Liman, k&#;y&#; koruma yap&#;lar&#;, deniz de&#;arj sistemleri ve benzeri deniz yap&#;lar&#;n&#;n analizi ve tasar&#;m&#;, k&#;y&#; alanlar&#;n&#;n yönetimi, tsunami, f&#;rt&#;na kabarmas&#; gibi deniz do&#;al afetlerin model çal&#;&#;malar&#; ve iklim de&#;i&#;ikli&#;i konular&#;nda uzmanl&#;klar&#;n oldu&#;u bir aland&#;r.
Ula&#;t&#;rma mühendisli&#;i karayollar&#;, rayl&#; sistemler ve benzeri ula&#;t&#;rma yap&#; ve sistemlerinin tasar&#;m&#;, trafik ak&#;m modellemesi, ula&#;&#;m ekonomisi, planlamas&#;, yönetimi, asfalt ve benzeri yol malzemeleri ile ilgili uzmanl&#;klar&#;n bulundu&#;u bir aland&#;r. Ak&#;ll&#; &#;ehirler ve sürdürülebilir ula&#;t&#;rma sistemleri de bu alan&#;n alt-uzmanl&#;k alanlar&#;ndand&#;r.
Yap&#; Malzemesi alan&#;nda, yap&#; malzemeleri (beton, çimento, ah&#;ap, çelik, polimerler vb.) ile ilgili deneysel ve hesaplamal&#; çal&#;&#;malar yürütülür. Bu alan; yap&#; malzemelerinin bile&#;imleri, mikro yap&#;lar&#;, makro özellikleri ve davran&#;&#;lar&#;yla ilgilidir. Uygun yap&#; malzemelerinin seçimi, kalite kontrol ve izleme, kullan&#;lacak malzemelerin mevzuat ve &#;artnamelerle uyumu, yeni malzemelerin geli&#;tirilmesi, bilinen malzemelerin yeni ve farkl&#; amaçlarla kullan&#;m&#;n&#;n ara&#;t&#;r&#;lmas&#;, modelleme ve prototip tasar&#;m&#; gibi birçok alt alan içerir. Malzeme davran&#;&#;lar&#;n&#;n dayan&#;m, mekanik özellikler, boyut kararl&#;l&#;&#;&#;, dayan&#;kl&#;l&#;k aç&#;lar&#;ndan modellenmesi, yüksek performansl&#; lifli malzeme teknolojisi, at&#;klar&#;n yap&#; malzemesi olarak de&#;erlendirilmesi, katmanl&#; üretim gibi birçok alt alanda ara&#;t&#;rma ve uygulama olanaklar&#; bulunur.
Yap&#;m mühendisli&#;i ve yönetimi alan&#;nda, in&#;aat projelerinin yap&#;labilirlik analizi, planlanmas&#; ve yönetimi ile ilgili konularda çal&#;&#;&#;l&#;r. Mühendislik ekonomisi, &#;antiye otomasyonu ve yönetimi, yap&#;m teknikleri, dijital tasar&#;m ve yönetim, yap&#; bilgi modellemesi, sürdürülebilir in&#;aat, i&#;çi sa&#;l&#;&#;&#; ve i&#; güvenli&#;i gibi konular uzmanl&#;k alanlar&#;ndand&#;r. &#;n&#;aat projeleri teknik ve ekonomik yap&#;labilirlik, sosyal, hukuksal ve sürdürülebilirlik bak&#;&#; aç&#;lar&#; ile irdelenir, yönetsel süreçler tasarlan&#;r, karar destek sistemleri ve teknolojik çözümler geli&#;tirilir.
&#;n&#;aat mühendisli&#;i e&#;itimi
&#;n&#;aat mühendisli&#;inin teknik temeli, matematik ve do&#;a bilimleridir. Üniversite e&#;itiminin ilk iki senesi, matematik, fizik ve kimya dersleri yan&#; s&#;ra, mühendislik mekani&#;i olarak adland&#;r&#;lan ve meslek derslerinin temellerini olu&#;turan kuramsal dersleri kapsar. Statik, dinamik, malzeme bilimi, yer bilimleri, kat&#; cisimler mekani&#;i ve ak&#;&#;kanlar mekani&#;i gibi derslerde ö&#;renciler, fizik kurallar&#;na dayanarak kurulan matematik esasl&#; modellerle tan&#;&#;&#;rlar. Üçüncü s&#;n&#;f ve dördüncü s&#;n&#;f&#;n bir k&#;sm&#;, teknik temellerin üzerine mesleki bilgi ve becerileri eklemeyi hedefler. Binalar&#;n, zemin yap&#;lar&#;n&#;n, ula&#;&#;m ve hidrolik sistemlerin hesap ve tasar&#;m&#; ile birlikte yap&#;m yöntemleri, proje planlama ve yönetimi konular&#;nda da dersler al&#;n&#;r. Belirsizlik alt&#;nda de&#;erlendirme ve karar verebilme becerilerini geli&#;tiren istatistik ve olas&#;l&#;k konular&#; da mühendislik e&#;itiminin ayr&#;lmaz bir parças&#;d&#;r.
Teknik e&#;itimin kuramsal k&#;sm&#; çe&#;itli laboratuvar çal&#;&#;malar&#;yla desteklenir. Yap&#; mekani&#;i, zemin mekani&#;i, yap&#; malzemeleri, hidrolik ve di&#;er laboratuvarlarda deneylere kat&#;lan ö&#;renciler hem deney tasarlama ve gerçekle&#;tirme konusunda hem de toplanan veriyi inceleyip sonuçlar&#; yorumlama konusunda deneyim elde ederler. &#;n&#;aat mühendisli&#;i için vazgeçilmez olan analiz, çizim, yap&#; bilgi modellemesi, süre planlamas&#; gibi farkl&#; alanlarda kullan&#;lan yaz&#;l&#;mlar ö&#;retilir.
&#;n&#;aat mühendisli&#;i e&#;itimi, teknik e&#;itim program&#;n&#; destekleyecek insan ve toplum bilimleri dersleri olmadan eksik kalacakt&#;r. Ekonomi, sürdürülebilirlik, meslek eti&#;i gibi konularda donan&#;m&#;n yan&#; s&#;ra, i&#; hayat&#;nda ba&#;ka disiplinlerle ortak çal&#;&#;mas&#; gereken in&#;aat mühendisleri için kazan&#;lmas&#; gereken en önemli becerilerden baz&#;lar&#; ileti&#;im, grup çal&#;&#;mas&#; ve liderliktir. E&#;itim program&#;n&#;n önemli bir hedefi, ö&#;rencilerin tasar&#;m problemleri üzerinde çal&#;&#;abilecek, ekip çal&#;&#;mas&#;yla mühendislik çözümleri üretebilecek ve en uygun çözümü hayata geçirmek için yönetim planlar&#; haz&#;rlayabilecek duruma gelebilmelerine destek olmakt&#;r. Ayr&#;ca, in&#;aat mühendisleri, lisans e&#;itimleri s&#;ras&#;nda, &#;antiye ve ofis stajlar&#; yapmakta, sektör ile ilgili bilgi ve deneyim kazanmaktad&#;r.
&#;n&#;aat mühendisleri hangi i&#;lerde çal&#;&#;&#;r?
Bir in&#;aat mühendisi, özel sektörde ve kamuda, i&#;veren, dan&#;&#;man, uygulamac&#; ve denetleyici rollerinde planlama, tasar&#;m, yap&#;m ve yönetim ile ilgili farkl&#; görevler üstlenebilir.
Tasar&#;m mühendisi olarak çal&#;&#;an in&#;aat mühendisleri, bilgisayar ortam&#;nda yap&#;sal analizleri yapan, standartlara uygun olarak projelendiren mühendislerdir. Tasar&#;m mühendisleri, uzmanl&#;k alanlar&#;na göre farkl&#; kamu kurumlar&#;nda (Devlet Su &#;&#;leri Genel Müdürlü&#;ü, Karayollar&#; Genel Müdürlü&#;ü vb.) ve özel mühendislik ve mü&#;avirlik &#;irketlerde istihdam edilir. &#;n&#;aat mühendisleri, i&#; geli&#;tirme, yap&#;labilirlik analizi, teklif haz&#;rlama, planlama, sözle&#;me yönetimi ve benzeri yönetsel i&#;leri yapmak üzere teknik ofislerde görevlendirilir. &#;n&#;aat mühendisleri, yap&#; denetimi firmalar&#;nda, in&#;aat otomasyonu-bili&#;imi ve yap&#;m yönetimi alanlar&#;nda dan&#;&#;manl&#;k hizmeti veren &#;irketlerde de istihdam edilir. Yap&#; malzemeleri alan&#;nda uzmanla&#;m&#;&#; mühendisler, yal&#;t&#;m malzemeleri, yap&#; kimyasallar&#;, yap&#; malzemelerinin geri dönü&#;ümü ile ilgili i&#;lerde çal&#;&#;abilir, haz&#;r beton üretim fabrikalar&#;nda istihdam edilebilir.
A&#;&#;rl&#;kl&#; olarak in&#;aat &#;irketlerinde istihdam edilen in&#;aat mühendisleri, faaliyet alan&#; in&#;aat olmayan ancak i&#;veren olarak büyük in&#;aat ve yat&#;r&#;m projeleri geli&#;tiren &#;irketlerde (örne&#;in finans, enerji, savunma &#;irketleri vb.) de çal&#;&#;abilir.
&#;antiyeler, uygulama sahalar&#;d&#;r. &#;n&#;aat mühendislerinin pek ço&#;u ulusal ve uluslararas&#; in&#;aat &#;antiyelerinde saha mühendisi/&#;efi, i&#; güvenli&#;i uzman&#;, kalite yöneticisi ve benzeri unvanlarla görev yapar. &#;&#; plan&#;n&#;n sahada uygulanmas&#;, i&#;lerin öngörülen biçimde gerçekle&#;tirilmesi, malzeme ve uygulama kalitesinin denetimi, i&#; güvenli&#;inin sa&#;lanmas&#; &#;antiyelerde çal&#;&#;an in&#;aat mühendislerinin görevlerindendir. &#;n&#;aat mühendisli&#;i yerel, yaln&#;zca e&#;itim al&#;nan ülkede icra edilen bir meslek de&#;ildir. &#;n&#;aat mühendisleri dünyan&#;n çok farkl&#; co&#;rafyalar&#;nda yürütülen projelerde yer al&#;r ve uluslararas&#; proje tak&#;mlar&#; ile birlikte çal&#;&#;&#;rlar.
Toplumun de&#;i&#;en ihtiyaçlar&#;na ve teknolojik ilerlemelere uygun olarak in&#;aat mühendisli&#;inin kapsam&#;, üretilen yap&#;lar ve yap&#;m yöntemleri de&#;i&#;iyor. Örne&#;in, in&#;aat mühendisleri NASA’n&#;n Ay’da ve Mars’ta yerle&#;im projesinde yer al&#;yor ve dünya d&#;&#;&#; yerle&#;im ile ilgili mühendislik çözümleri üretiyor. Sektörde dijitalle&#;me seviyesi (örne&#;in ak&#;ll&#; &#;antiyeler, yapay zekâ uygulamalar&#;, sanal gerçeklik vb.) artt&#;kça in&#;aat mühendislerinin çal&#;&#;ma ko&#;ullar&#; da de&#;i&#;iyor; çal&#;&#;ma alanlar&#;, otomasyon ve bili&#;im konular&#;n&#; da içerecek &#;ekilde çe&#;itleniyor.*
* De&#;erli katk&#;lar&#; icin Prof. Dr. Mehmet Ali Ta&#;demir ve seafoodplus.info Hilmi Lu&#;’a te&#;ekkürlerimi sunar&#;m.
&#;rem Dikmen Toker ODTÜ &#;n&#;aat Mühendisli&#;i Bölümü
Farkl&#; mühendislik alanlar&#;n&#; anlatan Sarkaç yaz&#;lar&#;na ula&#;mak için t&#;klay&#;n&#;z.
Bu eser Creative Commons At&#;f-GayriTicari Uluslararas&#; Lisans&#; ile lisanslanm&#;&#;t&#;r. Görseller Wikimedia Commons’dan temin edilmi&#;tir. &#;çerik kullan&#;m ko&#;ullar&#; için t&#;klay&#;n&#;z.
İrem Dikmen Toker
İrem Dikmen Toker, ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümünden yılında mezun olmuş, Yapım Mühendisliği ve Yönetimi alanında yüksek lisans ve doktora derecelerini ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden sırasıyla ve yıllarında…
