Irlanda Avrupa Birliği Üyesi Mi

Sunak, Blackpool kentinde düzenlenen İngiliz-İrlanda Konseyi kapsamında İrlanda Başbakanı Michael Martin'le bir araya geldi.

Başbakanlık Ofisi 10 Numara'dan görüşmeye ilişkin yapılan açıklamaya göre, Sunak, özellikle Rusya'nın Ukrayna'daki saldırganlığı ve buna bağlı enerji krizi karşısında, ülkesi ve İrlanda'nın ortak çıkarına ilişkin yakın çalışma ve bağları derinleştirme konusundaki kararlılığını dile getirdi.

Görüşmede, İngiltere Başbakanı Sunak, Belfast (Hayırlı Cuma) Anlaşması'nı tüm boyutlarıyla destekleme konusundaki kesin kararlılığını yineledi.

Başbakan Sunak, AB'yle gerginliğe neden olan Kuzey İrlanda Protokolü'nde ülkesinin güçlü tercihinin Birlik'le müzakere edilmiş bir çözüm olduğunu vurguladı.

İngiltere Başbakanı Sunak, ayrıca, Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü'ne ilişkin herhangi bir anlaşmanın, protokolün neden olduğu tüm sorunları çözmesi gerektiğini, ancak esneklik ve pragmatizm umduğunu dile getirdi.

"Kuzey İrlanda'daki halk ve işletmeler, anlaşmaya varılmış çözümler istiyor"

İrlanda Başbakanı Martin de görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, İngiliz mevkidaşı Sunak'la Rusya-Ukrayna savaşı, ekonomi ve Kuzey İrlanda Protokolü konularını ele aldıklarını belirtti.

Martin, ayrıca, Kuzey İrlanda'daki halk ve işletmelerin, protokole ilişkin sorunlar üzerinde anlaşmaya varılmış çözümler istedikleri konusunda çok net olduğunu ve şimdi bunu yapmanın zamanının geldiğini ifade etti.

Tartışmalı Kuzey İrlanda Protokolü

Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre, Brexit'e rağmen Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık'ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.

Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Anlaşması (Hayırlı Cuma Anlaşması) gereği, kontrollerin yapılabildiği fiziki bir kara sınırı oluşturulamıyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında sorunlar yaşanıyor.

İngiltere, ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini savunduğu protokolün geniş ölçüde değiştirilmesini istiyor. AB ise protokolün değiştirilmesine sıcak bakmıyor.

İngiltere ve AB arasında Brexit anlaşmasının bir parçası olan ve İngiltere’nin parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda arasındaki ticareti düzenleyen Kuzey İrlanda Protokolü konusunda yeni bir anlaşma sağlandı. İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, İngiltere’nin Windsor kentinde yaptıkları görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Sunak yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği ile İngiltere’nin Brexit sonrası Kuzey İrlanda için ticaret kurallarını belirleyen Kuzey İrlanda Protokolü konusunda anlaştığını duyurarak, protokolün artık Windsor Çerçevesi olarak bilineceğini aktardı. Yeni anlaşmanın İngiltere’nin tamamında sorunsuz bir ticaret akışı sağladığını ifade eden Sunak, Kuzey İrlanda'nın birlik içindeki yerini koruduğunu ve Kuzey İrlanda’nın egemenliği güvence altına aldığını belirtti. Anlaşmanın İngiltere'nin AB ile ilişkilerinde "yeni bir sayfa" olduğunu aktaran Sunak, anlaşmanın Kuzey İrlanda'daki tüm insanların "özlemlerini ve kimliğini" koruyan ’deki Belfast Anlaşması’ndaki (Hayırlı Cuma Anlaşması) "hassas dengeyi" koruyacağını ve Kuzey İrlanda'daki insanlar için "belirsizliği sona erdireceğini" açıkladı. Anlaşmayla üç büyük adım attıklarını aktaran Sunak, birinci adımın malların yeşil şerit ve kırmızı şerit olarak ayrıldığı "Birleşik Krallık içinde sorunsuz bir ticaret akışı" olacağını ifade etti. Yeşil şerit ile zahmetli gümrük bürokrasisinin rafa kaldırılacağını açıklayan Sunak, "İrlanda Denizi'ndeki herhangi bir sınır hissini ortadan kaldırdık" dedi.

Sunak, anlaşma ile ikinci adımda İngiltere’deki sağlık düzenleyicisi tarafından kullanımı onaylanan ilaçların otomatik olarak Kuzey İrlanda'da satışa sunulacağını aktardı. Anlaşma ile atılan üçüncü adıma değinen Sunak, anlaşma ile Kuzey İrlanda meclisine yasalar üzerinde yalnızca söz sahibi olmakla kalmayıp, aynı zamanda bunların Kuzey İrlanda'da uygulanmasını da durdurmasına izin verdiğini ifade ederek, "Bu, demokratik olarak seçilmiş meclisin AB mallarını ve günlük yaşamı etkileyen değişiklikler için acil durum freni çekebileceği net bir süreç oluşturuyor” dedi.
İngiltere hükümetinin bu konuda veto hakkı olacağını da ekleyen Sunak, bunun Kuzey İrlanda'da onlarca yıllık çatışmayı sona erdirmeye yardımcı olan Belfast Anlaşması’na "güçlü yeni bir koruma" sağladığını aktardı.

Von der Leyen ise, kendisinin ve Başbakan Sunak’ın birkaç ay önce verdikleri "önemli taahhüdü" yerine getirdiklerini aktararak, "İkili ilişkimizdeki zorluklar konusunda birbirimize karşı dürüst olduğumuzu da hatırlıyorum ve bunu doğru zemine oturtmak da hayati önem taşıyordu" dedi.

Windsor Çerçevesi üzerinde prensipte bir anlaşmaya vardıklarını ifade eden von der Leyen, anlaşmayı İngiltere ve AB ilişkileri için "yeni bir sayfa” olarak nitelendirdi. Von der Leyen, "AB'nin tek pazarının bütünlüğünü koruyacak güçlü önlemler üzerinde anlaştık" dedi.

Windsor Çerçevesi’nin Kuzey İrlanda'daki insanlara fayda sağladığını aktaran von der Leyen, AB-İngiltere ilişkilerini daha güçlü hale getireceğini açıkladı.

Kuzey İrlanda Protokolü

Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü, İngiltere’nin parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda arasındaki ticareti düzenliyor. Kuzey İrlanda, Brexit sonrası AB'nin Gümrük Birliği kurallarına tabi olmaya devam ederken, İngiltere’nin geri kalanı ile yaptığı ticarette ise gümrüğe tabi tutuluyor.

Varadkar, BBC'ye verdiği demeçte, AB ve İngiltere arasında ihtilafa yol açan Kuzey İrlanda Protokolü'ne dair değerlendirmelerde bulundu.

Varadkar, ulusalcılar ve birlik taraftarlarının desteği olmadan protokolün uygulanmasından dolayı pişmanlığını dile getirdi.

Kuzey İrlanda hükümetini "işlevsizlikle" suçlayan Varadkar, "Brexit'in tüm tarafların desteği olmadan dayatıldığı gibi Kuzey İrlanda Protokolü de dayatıldı" dedi.

Varadkar, söz konusu protokolün ekonomik olarak işlevsel olduğuna dikkati çekerek Kuzey İrlanda ekonomisinin İngiltere ekonomisini geride bıraktığını vurguladı.

Protokollerin Kuzey İrlanda ve İngiltere arasında birlikteliği zayıflattığına işaret eden Varadkar, AB ve İngiltere arasında yeni bir anlaşma yapılmasını ümit ettiğini belirtti.

AB, İngiltere'ye karşı yeni yasal süreç başlattı

AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Maros Sefcovic, protokolün önemli kısımlarına uymadığı gerekçesiyle İngiltere'ye yönelik yasal işlem başlatmaya karar verdiğini duyurmuştu.

İngiltere'ye karşı tarımsal ürünlerin gönderilmesi konusunda geçen yıl başlatılan hukuku ihlal sürecini ilerleteceklerini belirten Sefcovic, İngiltere'nin 2 ayda yanıt vermemesi halinde konuyu Avrupa Adalet Divanına götürebileceklerini bildirmişti.

Sefcovic, İngiltere'ye karşı Kuzey İrlanda'daki sınır kontrol noktalarında yeterli personel ve altyapı sağlamadığı, AB'ye gerekli ticari istatistik verilerini vermediği gerekçeleriyle iki yeni hukuku ihlal süreci başlattıklarını da kaydetmişti.

Tartışmalı Kuzey İrlanda Protokolü

Brexit anlaşmasının bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.

Protokole göre, Brexit'e rağmen Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık'ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.

Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Anlaşması (Hayırlı Cuma Anlaşması) gereği, kontrollerin yapılabildiği fiziki bir kara sınırı oluşturulamıyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında sorunlar yaşanıyor.

İngiltere, ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini savunduğu protokolün geniş ölçüde değiştirilmesini istiyor. AB ise buna sıcak bakmıyor.