Iskanı Olmayan Eve Elektrik Aboneliği

Samet YEMİŞLİ

Verimlilik odaklı kademeli tarifeye geçiş ile birlikte 1 Ocak tarihinden itibaren mesken aboneleri için aylık kWh'e kadar olan tüketim miktarları için nihai fiyat 1,37 TL/ kWh, aylık tüketimlerin kWh'ın üstündeki kısmı için ise 2,06 TL/ kWh olarak uygulamaya girdi. Kamuoyunun artan tepkileri üzerine bu kota kWh’e yükseltildi.

Kaçak Yapı ve İskânsız Bina (Ruhsatsız) Sayısı Oldukça Fazla!

TMMOB Kentleşme ve Yerel Yönetimler Çalışma Grubu’nun yılında yayınlanan makalesine göre Türkiye’deki kaçak bina oranı yüzde 38 olduğu belirtildi. (Planlama /3)

Güncel olarak da Türkiye’de Sayıştay raporlarına göre kaçak ve iskansız bina oranı yüzde 60’dan fazla olduğu belirtiliyor. Aynı raporlara göre İstanbul’da yüzde 70, Ankara’da yüzde 40 ve İzmir’de yüzde 60 oranından kaçak yapı var. İmar barışlarının çokluğu kaçak yapılaşmada insanlara daha çok cesaret veriyor.

Beş Yıl İçinde Ruhsatı Alınmayan Yapılar Kaçak Statüsüne Giriyor!

Ev alma hayaliyle yaşayan on binlerce hane halkının temel aşamasından ya da yapım aşaması esnasında evi ya da diğer bir ifadeyle kat irtifaklı arsayı daha ucuza mal etmesi sebebiyle satın alıyor. Önden satılan yapıların tamamlanma oranı daha da düşük. Dolayısıyla iskânsız ev sayısı her gün artış gösteriyor. İskân sorunu her alanda ev sahiplerini zorluyor. Doğalgaz, elektrik ve su gibi birinci dereceden ihtiyaçların sağlanmasında bile sorunlar yaratıyor. Bu tarz yapılar 5 yıl içerisinde ruhsatları alınmadığı takdirde kaçak yapı statüsüne düşüyor.    

Müteahhit ve İnşaat Firmalarının Bitiremediği İnşaat Projelerinin Yükünü Ev Sahipleri Ödüyor!

İskânsız ya da kaçak yapılarda şantiye elektriği kullanılıyor. Sadece elektrik değil su ve doğalgaz için de aynı durum söz konusu. Örneğin 20 daireli bir apartmanda tek bir elektrik aboneliği bulunurken dairelerin süzme sayaç kullanarak tek bir fatura üzerinden kendi payını ödüyor. Büyük siteler de de aynı durum söz konusu.

Örneğini verdiğim apartmanın 20 dairesi ortalama kWs elektrik tüketiminde bulunduğunda toplamda kWs elektrik tüketmiş olacak. Tek bir aboneliği bulunan bu apartman doğal olarak kWs’lik dilimi aşmış oluyor. Fatura kademeli birim fiyatı olan 2,06 ₺ (abonelik ticarethane olarak göründüğü durumda 1,,01 ₺ değişkenlik gösteriyor) üzerinden ₺ fatura gelecek ve ortalama ₺ daire başı fiyat olacak.

Ancak evlerin kendi abonelikleri olsaydı bu rakam ₺ olacaktı. Yani daire başına ₺ gibi bir bedel ile karşılaşacaklardı. Yani ortalama olarak daire başı ₺ fazladan elektrik ödeyecekler. Tabi bu tutarlar varsayım üzerinden her hane farklı tüketim oranına sahip olabilir ve kimi kendi kullanımına bağlı kademeyi aşabilir ya da altında kalabilir. Ancak ortadaki bu mağduriyet kaçınılmaz bir gerçek.

İskanı olmayan konutlara elektrik verilmesine ilişkin düzenleme daha önce Meclis'in gündemine sunulmuştu. Torba yasa içerisinde yer alan iskanı olmayan konutlar için önemli değişiklikler yapılması öngörülüyor.

İskanı olmayan evlere elektrik bağlanacak mı?

İskanı olmayan birçok bina için konut sahiplei elektriği şantiye elektriği üzerinden ödemekteydi. Bu konuda mağdur olan birçok kişi, iskanı olmayan evlere elektrik verilmesiyle ilgili taleplerini Meclis'e iletmişti.

İskanı olmayan binaların elektrik faturalarının şantiye elektriği üzerinden yansıtılması nedeniyle birçok ev sahibi durumdan muzdarip olmuş ve yüklü faturalar ödemek durumunda kalmıştı.

Meclis'te de gündeme getirilen konuya ilişkin torba yasada önemli bir düzenleme yer alıyor. Bu düzenleme ile artık iskanı olmayan konutlara ev elektriği verilecek.

TBMM gündemine getirilen yasa teklifinin yasalaşması halinde, içerisinde oturulan fakat imar ayrılıkları sebebiyle iskanı verilmeyen konutlar için elektrik ve su aboneliği bağlatılabilecek.

Fakat bu düzenlemeden inşaatı için ruhsatı alınmamış yani kaçak yapıların yararlanması mümkün olmayacak. İskan belgesinin olmadığı binalar için elektrik, su ve doğalgaz abonelikleri mesken tarifesinden değil, şu an şantiye tarifesinden ücretlendiriliyor. İskanı yani oturma izni olmayan binalara elektrik ve su aboneliği verilemezken, doğalgaz aboneliği ise bağlatılabiliyor.

Ekonomide yeni düzenlemeleri içeren torba yasa için alınacak karar, Meclis'in bir sonraki yasama dönemine yani 1 Ekim tarihine kaldı. Meclis'in tatile girmesiyle birlikte birçok kararın çıkması için ekim ayı beklenecek.

Elektrik ve su faturlarındaki bu detaya dikkat! Yeni ev kiralayacakları ilgilendiriyor! Binlerce lira fatura ödemenize neden olabilir. Birçok bina sahibi henüz iskân raporu almamış evlerini kiralıyor. Zaten ev bulmakta zorlandığı için 'iskân' detayının üzerinde fazla durmayan yeni kiracı ise elektrik faturasını görene kadar durumun vahametini kavrayamıyor. 'İskansız binalar' krizi git gide büyüyor. Kiracının üzerinde büyük yük haline gelen bu durum, “iskansız binalar neden kiralanıyor?” sorusunu yeniden gündeme geliyor. Hayat pahallılığının arttığı ve kiraların fahiş ücretlere kiralandığı bugünlerde kiracıların belini bir de artan elektrik ve su maliyetleri büküyor. Yüksek enerji maliyetleri sonrası 'tarifeli' Elektrik Faturası sistemine geçildi. Buna göre meskenlerde belirli bir seviyeye kadar indirimli tarife uygulanıyor. Bu uygulama sadece evlerle ilgili. Sanayi tipi elektrikte ise bu uygulama yok. İnşaatı yeni tamamlanmış binalarda da ev sahipleri maliyetlerini düşürmek amacıyla kiralamaya gidiyor. İskanı alınmamış evleri kiraya veren fırsatçı ev sahipleri, aya iskanın alınacağını taahhüt ederek kiralama yapıyor. Belediyeler de bu konuda denetleme yapmayıp, iskanın alınması 2 yılı bulunca da bu maliyetler kiracılara ödetiliyor. İskanı alınmamış binalara doğalgaz aboneliği verilirken, elektrik ve su abonelikleri ise verilmiyor. Bu da kiracı için büyük bir maliyete dönüşüyor.

ELEKTRİK VE SU ABONELİKLERİ NEDEN YAPILMIYOR?

Yapıların yasal olarak kullanılabilmesi için iskan belgesinin alınmış olması gerekiyor. Ancak iskan belgesi olmayan yapılar bazı olanaklardan mahrum kalıyor.

İskan belgesi; ruhsatlı binalar için ruhsat ve eklerine uygun olarak tamamlandığını gösteren; ruhsat bilgilerini inşaatın bitim tarihini, tapu kaydını, adresini, bağımsız bölümlerin cinslerini, numaralarını, arsa paylarını, metrekarelerini, sınıflarını, mal sahiplerini gösteren belge olarak karşımıza çıkıyor.

Bu belgenin alınmadığı yapılar, elektrik, su ve doğalgaz gibi abonelikleri mesken tarifesinden değil, şantiye tarifesinden ödeniyor. "İskân" yani oturma izni bulunmayan binalara elektrik, su verilemezken doğalgaz aboneliği yapılabiliyor. Bu karmaşa akıllara internet, telefon, tv ve doğalgaz aboneliği verilirken, elektrik ve su aboneliklerinin neden yapılamadığını sorgulanmasına neden oluyor.

Müteahhittin de bir sorumluluğu var. Sözleşmede ne kadar zamanda iskân alacağını beyan ettiyse müteahhit bunu sağlamak zorunda. Eğer sözleşmede belirttiği sürenin dışına çıkarsa artık sorumluluk müteahhitte yansımış olur ve siz de aradaki farkı ona yansıtabilirsiniz.

İSKANI OLMAYAN EVE ELEKTRİK ABONELİĞİ OLUR MU?

Bazı elektrik dağıtım şirketleri de iskan başvurusu belgesini yeterli görüp elektrik açma işlemlerini gerçekleştirebiliyor. Ev sahibinden bu başvuru belgesini temin edip elektrik dağıtım şirketine başvuru yapabilirsiniz.