Istemsiz Sıçrama

Tıp dünyasında Hypnic Jerk olarak bilinen Hipnik Sıçrama, halk arasında uykuda sıçrama ya da rüyada düşme olarak bilinmektedir. Hepimiz zaman zaman uykuya dalarken aniden irkiliriz. Fakat bazı insanlar, bu problemi çok daha sık ve hatta her gece yaşarlar. Ataşehir Avicenna Hastanesi Uyku Laboratuvarı, hipnik sıçrama gibi uyku bozuklukları teşhisi ve tedavisinde hizmet sunmaktadır.

Hipnik Sıçrama Nedir?

Hipnagogik bir sıçrama olarak da bilinen bu durum, uykuya dalarken sıçrama şeklinde kendisini gösterir. Hipnik Sıçrama, tam uykuya dalacağınız sırada uykudan irkilerek uyanma, rüyada düşme hissi yaşama ve durup dururken irkilmek gibi belirtilerle ortaya çıkar. Eğer uykuya dalarken aniden sıçrama ve vücut kasılması yaşıyorsanız, hipnic sıçrama yaşıyorsunuz demektir.

Uyku ile uyanıklık arasındaki süreçte görülen bu seğirmeler, korktuğumuz zaman yaşadığımız sıçramalara fazlasıyla benzemektedir. Hipnojik sarsıntılar oldukça yaygın görülen problemlerdir. Araştırmalar, beynin yüzde 70 gibi büyük bir bölümünde bu kasılmaların görüldüğünü ortaya koymaktadır. Fakat uyku esnasında yaşanan kasılmaların hepsi bizi uyandırmamaktadır. Birçok kasılma esnasında uyumaya devam ederiz. Uykudan irkilerek uyanma durumu, kimi insanlarda nadiren olurken, kimi insanlarda da hemen hemen her gece yaşanmaktadır.

Rüyada düşerken sıçrayarak uyanma gibi durumlar özünde istemsiz kas seğirmeleridir. İstemsiz kas seğirmelerine örnek olarak hıçkırığı da verebiliriz. Bu durumun ismi her ne olursa olsun, yaşayanlar için hayatı olumsuz etkileyen bir durumdur. Ciddi bir sağlık problemi olarak görülmese de, uykuya dalmada güçlük çekmeye neden olduğu için uykusuzluğa, uykusuzluk da çeşitli hastalıklara neden olur. Hipnik sıçrama sarsıntılarını önlemek mümkündür. Hipnik jerk tedavisi hakkında bilgi almak için yazımızı okumaya devam edin.

Hipnik Sıçrama Belirtileri

Öncelikle, Hipnik Sıçrama bir hastalık değildir. Bunu iyi anlamak gerekir. İnsan doğasına uygun bir durumdur ve çok yaygın görülür. Hemen hemen her insan bu istemsiz uyku sıçramalarını yaşar. Fakat bazı insanlar biraz fazla yaşar ve yaşam kalitesinde düşüş yaşar. Bu nedenle hypnic jerk belirtileri derken, aslında bu problemi yaşarken deneyimleyebileceğiniz şeylerden bahsetmek istiyoruz.

Uykuda istemsiz kas seğirmelerinin belirtileri genel olarak şunlardır:

• Bir kasın ya da tüm vücudun sarsılması
• Yüksekten düşme hissi veya rüyada düştüğünü görme
• Rüyada aniden oluşan ve sıçramaya neden olan kötü olaylar
• Rüyada korkma ya da bir yerden aşağıya atlamak zorunda kalma
• Uyurken hızlı nefes alma
• Uyurken kalbin hızlı atması
• Uykuda terleme

Hipnik Sıçrama Nedenleri?

Hypnic jerk yani uykuda sıçrama durumunun kesin nedenleri henüz belirlenemese de, bu durumun ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülen belirli faktörler vardır. Sağlıklı insanların dahi yaşayabildiği rüyada düşme durumu, aşağıda yer alan nedenler olmaksızın da yaşanabilir. Yapılan araştırmalar her ne kadar kısıtlı olsa da, hypnic jerk nedenleri aşağıdakilerden oluşur:

• Kaygı ve stres: Kaygılı düşünceler, stres veya endişe gibi nedenlerle, uykuya dalarken kaslar gevşerken beyin aktif kalabilir. Bu durum siz her ne kadar bedenen uyuyor olsanız da, beyninizin sinyaller göndermeye devam etmesine neden olur. Öte yandan, yaşanan istemsiz kas seğirmelerine bağlı olarak uykusuzluk problemi yaşamaya başlayabilirsiniz. Uykusuzluk, daha fazla kaygı ve endişe duymanıza sebep olur. Daha fazla kaygı ve endişe, daha fazla hipnik sıçrama demektir.
• Uyarıcı kullanımı: Kafeinli içecekler ve sigara kullanımı, bedenin uykuya dalma ve uykuda kalma kapasitesini düşürebilir. Uyarıcı madde ve içeceklerin kullanımı, beynin kimyasal dengesini değiştirerek, derin uykuya geçişi engelleyebilmektedir.
• Uykudan önce spor yapmak: Düzenli olarak spor yapmak, çok daha sağlıklı bir uykuya sahip olmanızı sağlar. Ancak, uykudan hemen önce yapılan spor, hipnik sıçrama yaşamanıza neden olabilir.
• Uykusuzluk: Uyku problemleri ve geç yatıp erken kalkma gibi alışkanlıklar uykusuzluğa neden olur. Uykusuzluk çeken insanlarda çok daha fazla hipnik sıçrama yaşandığı bilinmektedir.
• Evrimsel süreç: Amerika&#;daki Colorado Üniversitesi&#;nde, hipnik sıçrama durumunun kökeni araştırıldı. Araştırmaların sonucunda, evrimsel atalarımız olan primatların uykuya dalmadan önce yerini ve uyku pozisyonunu ayarlayabilmek için hipnik sıçrama yaşadığını ortaya koydu. Hipnik sıçrama yaşayan primatlar, yatma pozisyonunu daha iyi ayarlayarak, ağaçtan düşme ya da uyku esnasında zarar görme gibi tehlikelerden kendilerini korumuş olurlar.

Hipnik Sıçrama Tedavisi

Hipnik Sıçrama yaşayan insanlar için tedavi olmak şart değildir. Çünkü bu durum, sağlık açısından ciddi bir problem yaratmaz. Beraberinde çeşitli komplikasyonların ortaya çıkmasına da neden olmamaktadır. Ancak, rüyada düşme ve uykuda sıçrama gibi durumların sıklaşmasıyla beraber, uykusuzluk problemi ortaya çıkar. Bu durum beraberinde çeşitli sağlık problemlerinin görülmesine neden olabilir. Bu yüzden hipnik sıçrama tedavisi olmak gerekebilir. Hipnik sıçrama tedavisi aşağıdaki yöntemlerle yapılabilir.

• Kafeini azaltın: Sabahları bir fincan kahve ile güne başlamak ya da kahvaltı sonrası acı bir Türk kahvesi içmek bir problem değildir. Ancak, öğleden sonra içtiğiniz kahveler, akşamları uyku problemleri yaşamanıza neden olabilir. Genel kafein tüketiminize, öğleden sonraları ve özellikle akşamları dikkat etmenizde fayda vardır.
• Uyarıcılardan uzak durun: Kahveye ek olarak, öğleden sonra alacağınız nikotin ve alkol, akşam uykunuza zarar verebilir. Akşamları alkol almanın uykuya yardımcı olacağına dair çeşitli kaynaklar olsa da, huzursuz bir uyku çekmeniz ve gece sık sık uyanmanız daha olasıdır.
• Erken saatlerde spor yapın: Spor yapmak, uyku düzeni için oldukça faydalıdır. Fakat spor esnasında kasların zorlanması, gece uykuda kas seğirmelerine neden olabilir. Bu yüzden yoğun enerji harcadığınız sporları sabahları yaparak, hipnik sıçrama probleminden kurtulmanız mümkündür. Akşam saatlerinde yapılacak olan pilates ve yoga gibi egzersizler ise, daha iyi bir uyku çekmenizi sağlayabilir.
• Uyku öncesi rutininiz olsun: Geceleri uykuya dalmadan 30 dakika önce, teknoloji ile olan bağınızı kesin. Dişlerinizi fırçalayın, suyunuzu için veya diğer ihtiyaçlarınızı giderin. Bu esnada teknolojiyle olan bağınızı kopardığınız için, mental olarak yavaşlayacaksınız. Bu gevşeme ve diğer her şeyden uzaklaşma haliyle yatağa girdiğinizde, çok daha kolay uykuya dalacağınızı fark edeceksiniz.
• Nefes egzersizleri: Hipnik pislik problemi yaşayan hastalara nefes egzersizleri de önerilir. Yatağa girdikten sonra 10 saniye boyunca derin nefesler alıp verip, daha sonra 5 saniye boyunca nefesinizi tutmanız istenebilir. Bu rutini, belirli tekrarlarla devam ettirerek, kalp atış hızınızı, beyninizi ve nefes alış verişinizi yavaşlatabilirsiniz.
• Psikoterapi: Bazı psikiyatristler ve psikologlar, hipnik sıçrama hastaları için özel terapiler yaparlar. Terapilerin temelinde “şartlanma” bulunmaktadır. Kişinin, rüyada düşme ya da uykuda sıçrama gibi bir problem yaşamayacağına kendisini şartlaması sağlanır. Bu şekilde, hipnik sıçrama probleminin yenilebildiğine dair çeşitli araştırmalar bulunmaktadır.

Sonuç

Uykuya dalma ya da hipnik sıçrama sarsıntıları yaşıyorsanız ve endişe duyuyorsanız, yaşadığınız deneyimi ve endişelerinizi anlatmak için bir doktorla konuşmanızda fayda vardır. Öte yandan uyku bozukluğu problemi yaşıyorsanız da doktorunuzdan randevu almanız gerekmektedir. Uyku laboratuvarı testi ile, sorunun kaynağı bulunabilir ve tedavi süreci başlatılabilir. Doktorunuz, uykuya dalmanızı kolaylaştırabilecek uyku ilaçlarını ya da kas gevşeticileri size verebilir.

Unutulmamalıdır ki, Hipnik pislik ciddi bir hastalık değildir. Hatta nadir bir hastalık da değildir. Birçok insan uykusunda bu tarz durumları tecrübe etmektedir. Bu konuda özel olduğunuzu ya da ciddi bir hastalığınızın olduğunu düşünmeyin. Yine de endişelerinizi uzman bir doktorla paylaşmaktan da çekinmeyin. Farkında olmadığınız farklı bir probleminiz elbette olabilir.

Uykuya dalmadan önce kendinize zaman ayırmak, teknolojik cihazlarla tüm bağınızı koparmak ve yatmaya hazırlanmak çok önemlidir. Eğer hipnik sıçrama problemini sık sık yaşıyorsanız, günlük rutininizde birkaç değişiklik yapmanın faydasını göreceksinizdir.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Uyku Laboratuvarı Bölümü Doktorlarımız

Uyku Laboratuvarı bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır:

Moro refleksi, bebeklerin doğuştan sahip olduğu reflekslerden biridir. Doğumdan hemen sonra bebeğinizde bu istemsiz tepkiyi fark edebilirsiniz. Bu makalede, Moro refleksinin tıbbi tanımı ve nedenleri de dahil olmak üzere tüm detaylarını öğrenebilir, Moro refleksine sahip bebeğinizi sakinleştirmek için yapabileceklerinizle ilgili tavsiyeler alabilirsiniz.

Moro Refleksi Nedir?

Moro ya da diğer adıyla “sıçrama” refleksi, yenidoğanlarda ve bebeklerde, eller bükülü haldeyken kolların aniden yana, bacakların ise dışarıya doğru savrulduğu, boynun uzadığı ve hemen peşinden kolların yeniden bir araya getirildiği otomatik ve istemsiz reflekstir. Bu hareket serisinden sonra bebek ağlamaya da başlayabilir. Moro refleksi genellikle aşağıdaki durumlarda ortaya çıkar:

• Bebeğinizin başının pozisyonu aniden değişince

• Bebeğinizin başı geriye düşünce

• Bebeğiniz yüksek ses gibi ani bir uyarıyla irkilince

• Ani bir hareket sonucu bebeğinizin vücudunun dengesi bozulunca.

Moro refleksi prematüre bebeklerde ilk birkaç haftada zayıf olabilir.

Bebeğinizin Moro Refleksi Nasıl Sakinleştirilir?

Peki uykuda Moro refleksi nedir? Bazı durumlarda, bebeğiniz Moro refleksi nedeniyle uykudan irkilerek uyanabilir. Bunu önlemek için bebeğinizi yatmadan önce bir battaniye ile kundaklayabilirsiniz Kundaklama adımlarını aşağıdaki kılavuzdan öğrenebilirsiniz.

Bebeğinizi nasıl kundaklayacağınızı buradan öğrenebilirsiniz.

Bebeklerde Moro Refleksi Ne Zaman Kaybolur?

Bebeklerde Moro refleksi ne kadar sürer ve ne zaman kaybolur? Genellikle bebeğin ilk birkaç haftasında ortaya çıkan ve ilk ayda sıklaşan Moro refleksi, 2 aydan sonra kaybolur. Yenidoğan Moro refleksi kaybolurken bebeğinizin hareketleri daha bilinçli hale gelecektir.

Moro Refleksi Nasıl Anlaşılır?

Sağlık uzmanınız, doğumdan hemen sonra ve düzenli ziyaretleriniz sırasında şu adımları takip ederek bebeğinizde Moro refleksi olup olmadığını test eder: Önce bebeğinizi sırt üstü yerleştirir, sonra başını nazikçe kaldırır, ardından hızla serbest bırakır ve başı geriye düşerken onu eliyle destekler. Bebeğiniz bu hareketten sonra şaşırıp kollarını dışarıya doğru savurabilir ve kısa süreliğine ağlayabilir. Sonrasında kollarını içeriye çekip rahatlar. Eğer bebeğiniz aşırı abartılı veya asimetrik bir Moro refleksi ya da farklı bir tepki gösterirse, örneğin her iki kolla eşit tepki vermiyorsa, doktorunuz bu atipik reaksiyonunun nedenini bulmak için bebeğinizi daha detaylı muayene edebilir veya bazı testler yapılmasını isteyebilir.

Bebeğinizdeki Moro Refleksinin Geçmemesi Ne Anlama Gelir?

Her bebek kendi hızında gelişir; bebeğinizin Moro refleksinin 2 aydan sonra da devam etmesi sorun değildir. Refleks 4 ay sonra hala geçmezse bu gelişimsel bir gecikmenin belirtisi olabileceğinden sağlık uzmanına danışabilirsiniz. Sağlık uzmanı, bebeğinizin durumunu anlamak için farklı test ve değerlendirmeler yapacaktır.

Sonuç Olarak

Moro refleksi, bebeğinizin ilk birkaç haftasından 2 aylık olana kadar süren istemsiz bir "sıçrama" refleksidir. 2 ayın sonunda yok olan Moro refleksi, bazen geceleri uyku sırasında da gerçekleşebilir. Bebeğinizin sıçrayarak uyanmasını önlemek için onu kundaklayabilirsiniz. Bebeğinizin Moro refleksinin 4 aydan sonra da devam etmesi, gelişimindeki gecikmeye işaret edebileceğinden sağlık uzmanınızla görüşün. Her bebek kendi hızında büyüdüğü için bebeğiniz Moro refleksini daha erken veya geç bırakabilir.

Bu makaleyi nasıl yazdık?

Bu makaledeki bilgiler, American Academy of Pediatrics ve American College of Obstetricians and Gynecologists gibi güvenilir tıp ve devlet kaynaklarında bulunan uzman tavsiyelerine dayanıyor. Bu makalede kullandığımız kaynakların listesini aşağıda bulabilirsiniz. Bu sayfadaki içerik, profesyonel tıbbi tavsiyenin yerini almamalıdır. Tam teşhis ve tedavi için daima tıp uzmanlarına danışın.

Kaynaklar

• AAP

• MedlinePlus: Moro reflex

• MedlinePlus: Moro reflex – image

• NCBI: The Grasp Reflex and Moro Reflex in Infants: Hierarchy of Primitive Reflex Responses

• NCBI: Moro Reflex

• Healthy Children: Good Night Sleep Tight

• Healthy Children: Newborn Reflexes

Nöropsikiyatrik bir hastalık olan Tourette Sendromu; istemsiz bir şekilde ortaya çıkan ve çoklu motor hareketlerin yanı sıra bir ya da birden fazla sesle karakterize olan bir tik bozukluğudur. Hastalığın adı, yılında hastalarla çalışma yapan ve sendromu tanımlayan Fransız doktor Gilles de la Tourette’ten gelmektedir.

Tourette Sendromu’nun ilk belirtileri genel olarak yaş aralığındaki çocuklarda görülmektedir. Bu basit motor belirtiler genellikle boyun ve kafa bölgelerinde ve belirli aralıklarla kendini göstermektedir. İlk semptomlar arasında göz kırpma, omuz silkme ve başı ileri geri sallama gibi hareketler bulunmaktadır. Tourette’nin tanısı için de bu hareketlerin belirli bir süre devam etmesi gerekmektedir.

Bu tik bozukluğunun bilinen herhangi bir tedavisi olmasa da şiddetli semptomları en aza indirecek ilaç ve terapi gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu sayede, hastalar günlük hayatına devam edebilmekte ve sosyal olarak var olabilmektedir.

Tik Nedir?

Tik; kişilerin kontrol edemediği, düzensiz bir şekilde tekrar eden, kompleks ya da daha basit hareket veya seslerdir. Tik sahibi kişiler bu hareketleri yapma ihtiyacı hissetmektedir. Hareket ya da seslerin tekrarlanmasının ardından ise kişiler rahatlamaktadır. Tikler genel olarak her yaşta görülse de en sık küçük yaştaki çocuklarda görülmektedir. Özellikle ilköğretim yaşındaki çocuklar tiklerin en sık görüldüğü yaş grubudur.

Tikler, basit ya da karmaşık yapılı olmalarına göre birbirinden ayrılmaktadır. Birden ortaya çıkan ve bazı zamanlarda haftalar boyunca devam eden omuz kaldırma, göz kırpma, dudakları hareket ettirme gibi motor hareketlerin yanı sıra esneme ve öksürme gibi vokal tikler de basit tik kategorisine girmektedir.

Kompleks tikler ise daha ritmik ve belli bir amaca yönelik hareket ve seslerden oluşmaktadır. Düz çizgi üzerinde yürüme ya da daire çizme, tekme atma, çömelme, söylenen sözlerin tekrarlanması (ekolali) ve müstehcen konuşma (koprolali) uzun süreli ve karmaşık tiklerden bazılarıdır.

Tourette Sendromu, basit ve kronik tip bozuklukları ile birlikte tip bozukluğu çeşitlerinden biridir.

Neden Olur?

Tourette Sendromu’nun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörlerin bu hastalığın ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğu düşünülmektedir. Ailesinde tik bozuklukları ya da Tourette Sendromu görülenlerde bu hastalığın ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.

Sendromun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin yanı sıra nörobiyolojik, nörokimyasal, psikolojik ve çevresel faktörlerin de etkisi vardır. Nörobiyolojik ve nörokimyasal faktörlerin etkisini gösteren bazı araştırmalar beynin belli bölgelerinde görülen hasarlara işaret etmektedir. Dopamin, seratonin ve noradrenalin salgılarında görülen sorunlar Tourette Sendromu’na neden olabilmektedir.

Tourette Sendromu’nun nöropsikiyatrik bir hastalık olarak değerlendirilmesinde psikolojik ve çevresel faktörlerin etkisi bulunmaktadır. Kişilere stres, yorgunluk, heyecan ve panik yaratan aile, arkadaş, okul ya da iş ortamları gibi çevresel faktörler de tiklere neden olabilmektedir. Aynı zamanda, bu sendromdan muzdarip kişilerde bazı psikolojik rahatsızlıkların görüldüğü de yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Obsesif kompulsif bozukluk, hiperaktivite ve dikkat eksikliği, depresyon ve uyku bozuklukları gibi rahatsızlıklar da Tourette Sendromu ile ilişkilendirilmektedir.

Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?

Tourette Sendromu’nun belirtileri ağır ya da hafif tikler olarak kendini göstermektedir. Yalnızca saniye süren hafif tikler belli belirsizdir. Bazı tikler ise daha uzun süreli ve daha belirgindir. Bu farklı tikler şiddetine, sürelerine ve tekrar etme sıklıklarına göre basit ve karmaşık olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

Yüz kaslarının çok kısa bir süre oynaması, göz kırpma, burun çekme gibi aniden ortaya çıkan ve saniyeler süren tikler basit tik olarak adlandırılmaktadır. Karmaşık tikler ise daha kompleks bir yapıya sahiptir. Bu tiklerde aynı anda birden fazla kas harekete geçmektedir. Örneğin, göz kırpmak basit bir tikken aynı anda hem göz kırpmak hem de kafayı ileri ve geri hareket ettirmek karmaşık tik oluşturmaktadır.

Tourette Sendromu’nun genel belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Omuz silkme,
• Göz kırpma ve devirme,
• Başı sallama,
• Göz ve burunda seğirme,
• Dişleri sürtme,
• Titreme,
• Burna dokunma,
• Nesneleri elleme ve koklama,
• Hareketleri taklit etme,
• Eğilme, çömelme, zıplama ve tekme atma,
• Diğer insanlara dokunma,
• Havlama, bağırma ve çığlık atma,
• Burun çekme,
• Öksürme ve boğaz temizleme,
• Havaya üfleme,
• Müstehcen sözler ve deyimler kullanma.

Tourette Sendromu tikleri yapılarının yanı sıra motor ve vokal olmak üzere iki tipe ayrılmaktadır. Motor ve vokal tikler basit ya da karmaşık olabilmektedir.

Motor Tikler

Kas tikleri olarak da bilinen motor tikler bir ya da birden fazla kasın aynı anda çalışması ile oluşan tiklerdir. Omuz silkme, göz kırpma, kafa sallama gibi basit yapılı tiklerin yanı sıra bu tiklerin eş zamanlı görülmesi de motor tik olarak değerlendirilir. Kompleks motor tikler arasında çömelme, nesnelere dokunma, burna dokunma, nesneleri koklama, tekme atma gibi hareketler bulunmaktadır.

Vokal Tikler

Fonik tik olarak da bilinen vokal tikler ise ağız, burun ve boğaz bölgelerinde oluşan seslerle karakteristiktir. Burun çekme, öksürme, boğaz temizleme, havlama gibi basit yapılı vokal tiklerin yanı sıra daha karmaşık yapılı tikler de görülmektedir. Müstehcen ve aşağılayıcı sözler, küfürler ve deyimler kompleks yapılı vokal tiklerden bazılarıdır. Koprolali ve ekolali olarak da bilinen bu tikler hastaların genellikle sosyal ortamda zor durumda kalmasına neden olmaktadır.

Tanı Nasıl Koyulur?

Uzman hekimlerin Tourette Sendromu tanısı koyması bazı zamanlarda oldukça zor olmaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden biri tanı için doğrudan uygulanabilecek kan ya da idrar testi ve görüntüleme yönteminin bulunmamasıdır. Yalnızca, bazı çok şiddetli sendromlar için tomografi ve EEG gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılmaktadır.

Sendromun doğru teşhisi için kişilerde görülen istemsiz ve anlık motor ve vokal tiklerin en az 1 yıl boyunca devam etmesi gerekmektedir. Küçük yaşta görülen tikler bir süre sonra ortadan kalkmaktadır; sendromun doğru tanısı için de 1 senenin geçmiş olması gerekmektedir. Bununla birlikte obsesif kompulsif bozukluk ve hiperaktivite gibi psikolojik rahatsızlıkların varlığı da teşhis sırasında hekimlerin dikkat ettiği noktalar arasında bulunmaktadır.

Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tourette Sendromu’nda görülen hafif, orta ve ağır derecedeki tikler için farklı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Tedavi yönteminin seçiminde bireylerin sosyal ve psikolojik durumları da tikler kadar önemlidir. Özellikle sık sık tekrarlayan kompleks tikler kişilerin sosyal ortamlarda zor durumda kalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, tedavi yöntemleri seçilirken kişilerin sosyal ortamları, tikleri ve nöropsikiyatrik rahatsızlıkları detaylıca ele alınmaktadır.

Saniyeler içinde geçen ve belli belirsiz olan hafif tikler için genellikle herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Bireyleri sosyal olarak ve günlük hayatta çok fazla etkilemeyen hafif tikler için yalnızca eğitim ve destek yeterli olmaktadır.

Hafif-orta ve orta-ağır şiddette tikleri bulunanlarda ise günlük hayatın ne kadar etkilendiği, tiklerin sıklığı ve sosyal çevrede yaşanan sorunlar dikkate alınmaktadır. Bu aşamada, davranışçı çözümler ve terapiler uygun görülmektedir. Farkındalık eğitimleri ile paralel ilerleyen terapilerde genellikle tiklere neden olan psikiyatrik sorunlar ortadan kaldırılmaya çalışılmakta ve sendromların azalması sağlamaktadır.

Terapinin yeterli gelmediği durumlarda ise ilaçlı tedavi uygulanmaktadır. Özellikle dirençli çoklu kompleks tiklerden muzdarip olan kişilerin anksiyete, stres ve diğer nöropsikiyatrik sorunlarında ilaçlardan faydalanılmaktadır.

Sık Sorulan Sorular

• Tüm tikler Tourette Sendromu’na mı işaret eder?

Hayır. Tiklerin Tourette Sendromu içinde değerlendirilmesi için uzun yıllar boyunca devam etmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, Tourette Sendromu’nda belirgin tike eşlik eden başka tikler de bulunmaktadır. Özellikle küçük yaştaki çocuklarda ileride geçecek olan tiklerle sıklıkla karşılaşılmaktadır; Tourette Sendromu ise daha nadir görülmektedir.

• Tourette Sendromu ve tikler günlük hayatı etkiler mi?

Hem Tourette Sendromu belirtileri hem de tikler zaman içinde azalmaktadır. Çoğu hastada, ilerleyen yaşlarda belirtilerin tamamen ortadan kalktığı bilinmektedir. Bu nedenle, hastalar günlük hayatlarına normal seyrinde devam edebilmektedir. Bununla birlikte, şiddetli bir şekilde görülen tikler için bazı tedavi yöntemleri uygulanmaktadır.

• Tourette Sendromu’nda tikler kontrol edilebilir mi?

Çoğu kişi özellikle sosyal ortamlarda zor durumda kalmamak amacıyla tiklerini baskılamak ve kontrol altına almak eğilimindedir. Oysaki, bir ihtiyaç doğuran tiklerin yapılması ve vücuttaki gerginliğin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Tikleri kontrol etmeye çalışmak çoğu kişide daha şiddetli tiklere neden olabilmektedir.

• Tourette Sendromu’nun görülme sıklığı nedir?

Genel olarak çocukluk çağında görülen Tourette Sendromu, yapılan araştırmalara göre kişiden 4 ya da 5’inde görülmektedir. Ergenlikle birlikte azalmaya başlayan sendromlar yetişkinlikte genellikle tamamen ortadan kalkmaktadır. Yetişkinlikte bu tikler çok nadir görülmektedir. Bununla birlikte, sendromun kronik seyrettiği vakalar da bulunmaktadır. Uygun tedaviler sayesinde tikler tamamen giderilmese de kişilerin günlük hayatını etkilemeyecek seviyeye çekilmektedir.