Japonya Nın Kıyafetleri

JAPONYA HAKKINDA

KİMONO

Japonya'nın geleneksel kıyafeti kimononun kökeni 8. yüzyıla kadar uzanır. Çok çeşitli tasarımlarla kimono, Japonların güzelliğe yaklaşımını ifade eder.

İpek kimono kumaşlarının yaklaşık %70'i Kyoto eyaletinin kuzeyinde Tango bölgesinde üretilmektedir. Tango’daki fabrikaların ürettiği kumaşların özelliği, ışığı rahatça yansıtan, renklere benzersiz derinlik ve zenginlik katan dokulu bir yüzeye sahip olmalarıdır.

Günümüzde kimono tasarımlarında yüzlerce çeşit desen ve renk kullanılmaktadır. Dünyanın dört bir yanından, farklı kültürlerden ve stillerden etkilenen denizaşırı motifleri kullanan kimonoları bile görüyoruz. Bu şekilde her zaman yenilikçi kalabilen bu geleneksel giysi, daha geniş bir kitleyi çekmeye devam ediyor.

Japonların geleneksel kıyafetleri kimonoyu  nasıl giydiklerini basitçe tanıtan bu videoyu sizlerle paylaşıyoruz:
 

 

OBİ

Obi (帯) geleneksel Japon elbisesi kimononun kuşak kısmıdır. Farklı kumaşlardan farklı genişliklerde pek çok obi çeşidi vardır. Obinin rengi, genişliği ve bağlama biçimi, giyen kişinin yaşına, medeni durumuna ve nerede giydiğine göre değişiklik gösterir. Mesela en süslü ve en renkli obi, evlenmemiş genç kadınlar içindir. Ancak eğer o genç kadın resmi bir davete katılıyorsa obisini resmi bir biçimde bağlaması gerekir.

Burada kimono giymiş Japonların obilerinin ön tarafını görüyoruz.
 

Çay seremonisinde ipek kimono giyen kadın

Modern kimono, geleneksel kimono kadar karmaşık değildir. Festivaller ve diğer resmî olmayan durumlarda giyilen kimonolar yalnızca iki kattan ya da bir kat ve gizli ikinci yakadan oluşur. Resmî olmayan bu kimonolar basit desenli veya tek renkli obiler ile giyilir. Tam takım resmî kimonolar genellikle gelinler, geyşalar, hostesler tarafından veya çok resmî olaylarda giyilir.

Tipik bir kadın kimonosu on iki ya da daha fazla parçanın kuşanılmasıyla giyildiği için, Japon kadınların çoğu yardım almadan geleneksel kimonoyu giyemeyebilir. Her birinin kendine özgü giyinme ve kuşanma şekli vardır. Özel günlerde profesyonel kimono giyme uzmanları kadınların kimono giymelerine yardım eder. Kimono giydiricileri lisanslı olarak kuaför salonlarında çalışırlar ve evlere de giderler.

Kimono seçimi sembolizm ve ince sosyal mesajlarla yüklüdür. Yapılan seçim kadının yaşına, medeni hâline ve olayın resmiyet derecesine bağlıdır. Azalan resmiyet derecesiyle kimonolar şöyle sınıflanır:

Kimono giyen "maiko"lar(çırak "geiko"lar)

• Kurotomesode (黒留袖): Yalnızca bel altından itibaren desen konan siyah kimono. Evli kadınlar için en resmî kimono "kurotomesode"dir. Genellikle evlilik törenlerinde gelinin ve damadın annesi tarafından giyilir. Kurotomesodede, genellikle, kollarda, göğüste ve arkada olmak üzere beş tane kamon bulunur.
• Furisode (振袖): Furisode sallanan kollar diye çevrilebilir. "Furisode"nin kol uzunluğu genellikle 99-107 cm arasındadır ve evlenmemiş kadınlar için en resmî kimonodur. Kimononun tamamı desenlerle kaplıdır ve genellikle Seijin Shiki (成人式) adı verilen erginliğe giriş gününde ve düğünlerde gelinin evlenmemiş yakınları tarafından giyilir.
• Irotomesode (色留袖): Tek renkli ve yalnızca belden aşağısı desenli bir kimono çeşididir. Irotomesode, kurotomesodeden biraz daha az resmîdir ve genellikle düğünlerde gelinin ya da damadın yakın akrabası olan evli kadınlar tarafından giyilir. Bir "irotomesode"de üç ya da beş kamon bulunabilir.
• Hōmongi (訪問着): Hōmongi ziyarete giyilir diye çevrilebilir. Desenlerin omuzlardan, dikiş ve kollardan akmasıyla ayrılan hōmongi tsukesageden biraz daha resmîdir ve hem evli hem de evlenmemiş kadınlar tarafından giyilir. Genellikle gelinin yakın arkadaşları düğünde giyer. Ayrıca gala gibi resmî partilere de giyilir.
• Tsukesage (付け下げ): Belden aşağısı, daha resmî olan hōmongiye nazaran daha az desenli olan tsukesage hem evli hem de evlenmemiş kadınlar tarafından giyilir.
• Iromuji (色無地): Tek renkli ve hem evli hem de evlenmemiş kadınlar tarafından giyilen kimono. Genelde çay seremonilerinde giyilir. Boyalı ipek kumaş, jakar benzeri rinzu figürleri içerebilir ancak farklı renkli desenler bulunmaz.
• Komon (小紋): İnce desen. Küçük ve giysi üzerinde tekrarlanan bir desen taşır. Rahat kullanım için olan bu kimono güzel bir obi ile birlikte şehirde, lokanta için kullanılır. Hem evli hem de evlenmemiş kadınlar giyebilir.
  • Edo komon (江戸小紋): Edo komon küçük noktaların büyük bir desen oluşturarak öbeklenmesi ile kendini gösteren bir "komon" çeşididir. Edo komon boyama tekniği Edo döneminde samuray sınıfı ile birlikte ortaya çıkmıştır. Bu kimono resmiyet açısından iromuji ile aynıdır ve üzerine kamon işlendiğinde tsukesage veya hōmongi yerine de giyilebilir.
• Yukata (浴衣): Resmî olmayan, genellikle pamuklu, keten ya da kenevir kumaştan yapılan yaz kimonosu. Yukata her yaştan erkek ve kadın tarafından genellikle açık hava festivallerinde giyilir. Genellikle onsen adı verilen kaplıcalarda da giyilir. Her kaplıca konuklar için kendi deseniyle yukata bulundurur.

Kimononun deseni hangi mevsimde giyilmesi gerektiğini de belirleyebilir. Örneğin kelebekler ve kiraz çiçeği tomurcukları içeren desenli bir kimono ilkbaharda ya da yazın giyilmelidir. Sık kullanılan bir sonbahar deseni de Japon akçaağacının kızıl yaprağıdır. Kış için ise bambu, çam ve ume (japon kayısısı) tomurcukları gibi değişik desenler kullanılır.

• 

  Tokyo'da Yukata giyen kadınlar

Erkekler için kimono[değiştir küçük kol” adı verilen ve iç çamaşırı niyetine kullanılan giysiden türemiştir. Modern kimono Japonya’nın Heian döneminde (794–1192) günümüzdeki şeklini almaya başlamıştır. Kimono gerçek adını ise 18. yy.’da almıştır. Halen kullanılan kimonolar, Japonya’yı ziyarete gelen turistlerin de ilgisini çekmekte ve kısa süreli de olsa ziyaretçiler kimonoyu gerçek anlamda giyme fırsatı bulmaktadırlar.

Kimononun teknik tanımı: Kimono T şeklinde, kişinin ayak bileğine kadar uzanan düz hatlı, yakalı ve uzun kollu bir giysidir. Kollar özellikle bileklerde çok geniştir ve bu genişlik yaklaşık yarım metreye kadar varır.

Geleneksel olarak tüm kadın kimonoları tek bedendir. Kimono giyenler, kendi bedenlerine uydurabilmek için kumaşı katlayarak vücutlarına sararlar. Kimono tek bir kimono kumaşı topundan üretilir. Kumaş topları standart boyutlarda üretilir ve kumaşın tamamı tek bir kimono yapmak için kullanılır. Tüm geleneksel kimonolar elde dikilir ve hatta kimono kumaşları da genellikle elde dokunup bezenir. Kimono kumaşı üretilirken, pirinç kolası ile yapılan yüzen boya koruma tekniği, shibori ve el ile boyama teknikleri kullanılır.

yuki – kol ushiromigoro – arka ana bölge uraeri – iç yaka doura – üst astar	sodetsuke – omuz dikiş yeri fuki – ön kıvırım sode – kol bölgesi okumi – yaka altı
miyatsukuchi – kol altı açık bölge sodeguchi – kol açıklığı tamoto – kol cebi maemigoro – ana ön bölüm	furi – kol altı uzun parça tomoeri – yaka eri – yaka susomawashi – alt astar

Geçmişte kimonolar yıkanmak için tamamen sökülür, sonra tekrar dikilirmiş. Modern kumaşlar ve temizleme yöntemleri artık bu durumlara ortadan kaldırsa da, geleneksel kimono temizliği hâlâ uygulanmaktadır. Kimonoyu saklamak amacıyla bazen dış hatlara teyelleme yapılır; böylece buruşup kırışması önlenir ve kimononun katları düzgün şekilde korunmuş olur.

Peki kimono Japonya’da ne zaman, kimler tarafından ve nasıl giyilir?

Yeni yıl kutlamalarında, evlilik gibi özel günlerde, bayramlarda ya da mezuniyet günlerinde genç, yaşlı, kadın, erkek Japonlar çoğunlukla kimono giyer. Evlilik ve benzeri resmi törenlerde, damatla gelin siyah kimonolar giyerek sorguçlarını takarlar. Erkekler kimonolarının üzerine çok geniş paçalı pantolonlar (hakama) ve bol ceketler (haori) giyerler. Shiromuku düğünler için geline özel tasarlanmış beyaz renkli, çok kalın kumaşlı ve saç tokasına sahip ayrı bir kimono türüdür. Ölüm törenlerinde ise siyah kimonolar giyilir.

Gündelik hayatta kadınlar kimonolarını özellikle geleneksel çay ve ikebana törenlerinde giyerler. Genç kızlar ise furisode olarak adlandırılan çok renkli, kolları diğer kimonolara göre daha uzun, parlak obi(kemer)ye sahip olan kimonoları giymektedir. Fabrikalarda üretilen ve basit geometrik şekillere sahip, günlük hayat içerisinde sık kullanılan kimonolara Edo komon ismi verilmiştir.

Kimonoların renk, kumaş ve stil ile obi gibi aksesuarları zaman içerisinde çeşitlilik göstermiştir. Değişik kullanım yerleri için çok resmiden gündelik kullanıma çeşitli kimonolar vardır. Bir kadın kimonosunun resmiyet derecesini genellikle kumaşın cinsi, deseni ile rengi belirler. Genç kadınların kimonosu daha uzun kollu olur ve  işlemeleri daha fazladır. Erkek kimonoları genellikle tek bir stile sahiptir ve genellikle aşırıya kaçmayan renklerde olur. Resmiyet derecesi aynı zamanda aksesuarların tipi, rengi, kumaşın cinsi, kamonun (aile arması) sayısıyla belirlenir. İpek en çok arzulanan ve en formal kumaştır. Pamuk gündelik kimonolarda kullanılır. Günümüzde polyester kimonolar da gündelik amaçlı kullanılmaktadır.

Kimonoyu giymek zor mudur?

Geleneksel olarak kimono giyim teknikleri annelerden kızlarına aktarılır, fakat günümüzde bu teknikleri öğreten okullara rastlanmaktadır. Özel ipekten, yünden veya sentetikten üretilen kimonolar kış aylarında giyilmektedir. Japonya’da kimono ile hobi olarak ilgilenen birçok kişi vardır, hatta yalnızca kimononun nasıl giyildiğini öğreten kurslar bile bulunmaktadır. Bu sınıflarda mevsime ve özel günlere uygun desenlerin ve kumaşların seçilmesi, kimono içliklerinin ve aksesuarlarının uyumu, gizli anlamlarına dikkat ederek kimono ve hiyokuların giyilmesi, obi seçimi ve kuşanması ve diğer konular öğretilmektedir. Kimono de Ginza gibi yalnızca kimono kültürü ile ilgilenen klüpler de bulunmaktadır.

Kimono giyildiğinde normal ayakkabı ve çoraplar giyilmez. Ayakkabı yerine yüksek tahta nalınlar (geta) olabileceği gibi pamuklu ya da deriden yapılmış (zori) sandaletler giyilir. Kimono ile özel pamuklu çoraplar olan (tabi) giyilir. Bu çorapların en ayırt edici özelliği başparmak yerinin de örülmüş olmasıdır. Çorapta başparmak ile diğer parmaklar arasında sandalet bağının geçmesi için oyuk bulunur.

Kimono şu şekilde giyilir:  İlk önce beyaz çoraplar olan tabiler giyilir; daha sonra kimononun alt kısmını oluşturan yelek ve etek giyilir. Sonra kimononun altındakileri tutmaya yarayan nagajuban (bir çeşit iğne) ve datemaki kemeri bağlanır. Son olarak kimono giyimi yapılır ve obi ile bağlanır. En son olarak ise zoriler ayağa giyilir ve böylece kimono giyimi bitirilmiş olur.

Şimdilerde kimono…

Günümüzde artık hem erkek hem de kadın kimonoları değişik boy ve bedenlerde bulunmaktadır. Tek bir kumaş topundan kimono yapılma geleneği nedeniyle büyük bedenleri bulmak çok zordur ve ısmarlama yaptırmak da çok pahalıdır. Sumo güreşçileri gibi uzun boylu ya da iri yarı kişiler kimonolarını ısmarlama yaptırmak zorundadır.
Kimonolar pahalı olabilir. Bir kadın kimonosu kolaylıkla 10.000 Amerikan dolarının üzerine çıkabilir. Kimono ile birlikte, içlikler, obi, bağlar, çorap, sandal ve diğer aksesuarların tamamı 20.000 Amerikan dolarının üzerinde satılabilir. Bir tek obi birkaç bin dolara satılabilir. Tipik kimonolar ya da geleneksel sanatları icra edenlerin giydiği kimonolar çok daha ucuzdur. Bazı kişiler kimonosunu kendisi yapar ve eski kimonolarını tekrar tekrar kullanırlar. Daha ucuz ve makine ile dokunan kumaşlar el ile boyanan geleneksel ipek kumaşların yerini almaktadır. Japonya’daki kullanılmış kimono pazarında ikinci el kimonolar 500 yene satılmaktadır. Kadınlar için yapılan obi genelde pahalıdır. Erkekler için yapılan obiler ise ipek bile olsa daha ucuzdur. Çünkü erkekler kadınlardan daha dar ve kısa obi kullanırlar.

Japonya’da kimonolar hiçbir zaman israf edilmez. Eski kimonolar değişik şekillerde tekrar kullanılır. Değiştirilerek haori, hiyoku ya da çocuklar için kimono yapılabilir. Kimono kumaşı benzer kimonoları yamamak için, el çantası ya da benzeri kimono aksesuarları yapmak için kullanılır. Daha küçük parçalardan değişik örtü, çanta ya da çay seremonisinde kullanılan peçeteler yapılır. Bel bölgesinden aşağısı zarar görmüş kimonolar hakamanın altına giyilerek zarar görmüş bölge saklanır. Hatta eski kimonolardaki ipek ipliği çözüp, erkek kimonoları için heku obi genişliğinde kumaş dokuyanlar bile vardır. Bu çözme-yeniden dokuma tekniğine “Saki-Ori” denir.

Ve artık günümüzde kimono genellikle özel günlerde ve kadınlar tarafından giyilir. Az sayıda yaşlı adam ve daha da az sayıda erkek günlük olarak kimono giymektedir. Erkekler kimonoyu daha çok evlilik törenlerinde ve çay seremonisinde giyer. Kimono hem erkek hem de kadınlar tarafından kendo gibi bazı sporlarda giysi olarak da kullanılır. Profesyonel sumo güreşçileri de, ring dışında toplum önüne çıktıklarında geleneksel Japon giysileri giymeleri gerektiği için genellikle kimono giyerler. Japonya’da kimonoya benzeyen diğer bir giyecek ise Yukata‘dır. Yukata pamuklu, basit, yazları festivallerde ya da evlerde bornoz gibi giyilen giyeceklerdir. Diğer ülkelerde çoğunlukla kimono adı altında satılan ürünler aslında yukatadır. Genellikle yukatayla beraber getalar giyilmektedir. Günümüzde renkli renkli yukatalar yaz şenliklerinde birçok genç kızın ve erkeğin giysileri olmaya devam etmektedir.

Youtube AbonelikFacebook TakipInstagram Takip

(İçerik MinikJaponya, Vikipedi den yararlanılarak hazırlanmıştır.)