kaynağı değiştir]
Ana madde: Soğuk Savaş
Haziran 'de Kore Savaşı'nın patlak vermesi, birlikte çalışan tüm komünist ülkelerin belirgin tehdidini arttırması NATO'yu somut askerî planlar geliştirmeye zorladı.Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Karargâhı (SHAPE), Avrupa'daki kuvvetleri yönlendirmek için kuruldu ve Ocak 'de Yüksek Müttefik Komutanı Dwight D. Eisenhower'ın altında çalışmalarına başladı.[22] Eylül 'de NATO Askerî Komitesi, Sovyetler Birliği ile denge sağlamak için konvansiyonel kuvvetler kurulması çağrısı yaptı ve daha sonra Şubat 'de, Lizbon'daki Kuzey Atlantik Konseyi toplantısında bu durumu yeniden ifade etti. NATO'nun Uzun Dönem Savunma Planı için gerekli olan güçleri sağlamayı amaçlayan Lizbon konferansında tümen sayısının 96'ya çıkarılması çağrısı yapılsa da, bu gereklilik bir sonraki yıl nükleer silah kullanabilecek yaklaşık otuz beş tümene düşürüldü. O zaman için NATO, Orta Avrupa'da on beş civarı, İtalya ve İskandinavya'da ise on hazır tümeni çağırabiliyordu. Lizbon'daki konferansta örgütün en rütbeli sivil amirliği olan NATO Genel Sekreterliği pozisyonu da oluşturuldu ve bu göreve Hastings Ismay getirildi.[25]
Eylül 'de, Danimarka ve Norveç'in savunulmasının uygulaması olan ve gemi ile 'den fazla personelin katıldığı, NATO'nun ilk büyük deniz tatbikatlarından biri olma niteliği taşıyan Mainbrace Tatbikatı başladı.[26] Takip eden diğer büyük tatbikatlar arasında Akdeniz'de gerçekleştirilen deniz ve amfibik tatbikatları olan Grand Slam Tatbikatı ile Longstep Tatbikatı, Kuzey İtalya'da gerçekleştirilen hava-deniz-kara tatbikatı Italic Weld, İngiliz Ren Ordusu (BAOR), Hollanda Kolordusu ve Orta Avrupa Müttefik Hava Kuvvetleri'nin (AAFCE) katıldığı Grand Repulse, Merkez Ordu Grubu'nun katıldığı simüle edilmiş atomik hava-kara tatbikatı Monte Carlo ve ABD, Birleşik Krallık, İtalya, Türkiye ve Yunanistan deniz kuvvetlerinin katıldığı Akdeniz'deki amfibik karaya çıkma tatbikatı Weldfast yer aldı.[27]
'de ittifaka katılan Türkiye ve Yunanistan'ın askerî komuta yapısına nasıl dâhil edileceği konusu ABD ve Birleşik Krallık'ın başı çektiği bir dizi tartışmalı görüşmeye yol açtı.[22] Bu belirgin askerî hazırlık devam ederken başlangıçta Batı Avrupa Birliği tarafından yapılan ve başarılı bir Sovyet işgalinden sonra karşı koymaya devam edecek olan, aralarında Gladio Operasyonu'nun da bulunduğu gizli "stay-behind" düzenlemeleri NATO kontrolüne geçirildi. Sonuç olarak NATO'nun silahlı kuvvetleri arasında NATO Kaplan Birliği gibi gayriresmî bağlar ve Canadian Army Trophy gibi yarışmalar oluşmaya başladı.[28][29]
'te Sovyetler Birliği, Avrupa barışını korumak için NATO'ya katılması gerektiğini öne sürdü.[30] Sovyetler Birliği'nin ittifakı zayıflatmayı amaçladığından korkan NATO ülkeleri, bu öneriyi reddetti.
17 Aralık 'te Kuzey Atlantik Konseyi, NATO'nun nükleer düşüncesinin gelişimi ile ilgili olan MC 48 adlı belgeyi onayladı. MC 48, Sovyetler Birliği ile bir savaşın başlangıcından itibaren ilk olarak Sovyetler tarafından kullanılıp kullanılmadığına bakılmaksızın NATO'nun atom silahlarını kullanması gerekeceğini vurguladı. Böylece Avrupa müttefik kuvvetleri yüksek komutanına nükleer silahların otomatik kullanımı konusunda ABD'deki Strategic Air Command ile aynı yetkiler verilmiş oldu.
Batı Almanya'nın 9 Mayıs 'te örgüte dâhil edilmesi, dönemin Norveç Dışişleri Bakanı Halvard Lange tarafından "kıtamızın tarihinde kararlı bir dönüm noktası" sözleriyle tanımlandı.[31] Almanya'nın ittifaka katılmasının önemli bir nedeni Alman iş gücü olmadan bir Sovyet işgaline karşı koymak için yeterince konvansiyonel kuvvet göndermenin imkânsız olmasıydı. Bu hareketin ani sonuçlarından biri buna resmî bir yanıt olarak 14 Mayıs 'te Sovyetler Birliği, Macaristan, Çekoslovakya, Polonya, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk ve Doğu Almanya'nın imza koyduğu Varşova Paktı'nın kurulması oldu. Böylece Soğuk Savaş'ın iki tarafı da belirlenmişti.
sonbaharında, NATO tarafından kuzeyde eş zamanlı üç büyük tatbikat gerçekleştirildi. Norveç'ten Türkiye'ye kadar olan bölgede asker, gemi ve uçağın katıldığı Operation Counter Punch, Operation Strikeback ve Operation Deep Water tatbikatları ittifakın bugüne kadarki en iddialı girişimleriydi.[33]
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü North Atlantic Treaty Organization (İngilizce) Organisation du Traité de l'Atlantique Nord (Fransızca) | |
---|---|
Slogan | Animus in consulendo liber |
Kuruluş | |
Tür | Askerî ittifak |
Merkez | Brüksel, Belçika |
Ana maddeler: NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması ve KFOR
KKO ayrılıkçıları ve Kosova'daki Arnavut sivillere Slobodan Milošević'in Sırp güçleri tarafından yapılan baskıları durdurmak için, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 23 Eylül 'de ateşkes talep eden sayılı kararı geçirdi. ABD Özel Temsilcisi Richard Holbrooke öncülüğünde yapılan müzakereler 23 Mart 'da koptu. Holbrooke konuyu NATO'ya devretti[88] ve örgüt 24 Mart 'da, 78 gün sürecek olan bir bombardıman başlattı.[89] Müttefik Güç Harekâtı o zamanki Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nin askerî gücünü hedef aldı. Kriz sırasında NATO, uluslararası tepki güçlerinden biri olan Avrupa Müttefik Komutanlığı Mobil Kuvveti'ni de Albania Force (AFOR) adıyla, Kosova'dan gelen mültecilere insani yardım yapması için Arnavutluk'a konuşlandırmıştı.[90]
Operasyon aralarında Belgrad'daki Çin Büyükelçiliği'nin bombalanmasının da bulunduğu yüksek sivil kayıplardan dolayı eleştirilse de, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Milošević'in 3 Haziran 'da uluslararası bir barış planının şartlarını kabul etmesiyle Kosova Savaşı sona erdi. 11 Haziran'da ise Milošević, BMGK'nin sayılı kararını kabul etti ve NATO'nun KFOR barış gücü BM öncülüğünde kuruldu. Bir milyona yakın mülteci Kosova'yı terk etti. Şiddet caydırıcılığının yanında KFOR, insani görevleri korumakla da görevliydi.[90][91] Ağustos-Eylül 'de ittifak ayrıca Makedonya'daki etnik Arnavut milisleri silahsızlandırmak için Zorunlu Hasat Harekâtı'nı başlattı.[92] 1 Aralık itibarıyla 31 ülkeden KFOR askeri, bölgede görev yapmaya devam etmektedir.[93]
ABD, Birleşik Krallık ve pek çok diğer NATO üyesi, 'da Sırbistan'a karşı gerçekleştirilen eylem gibi NATO askerî müdahalelerinin BM Güvenlik Konseyinin onayına gereksinim duyduğu yönündeki çabalara karşı çıkarken Fransa ve diğerleri, ittifakın BM onayına ihtiyacı olduğunu iddia etti.[94] ABD-Birleşik Krallık tarafı bunun ittifakın otoritesini sarsacağını, Çin ile Rusya'nın Güvenlik Konseyi'ndeki veto haklarını Yugoslavya'ya yapılan müdahaleyi engellemek için kullanabileceğini ve aynısını NATO müdahalesi gerektiren gelecekteki çatışmalarda da yapabileceğini, böylece kuruluşun tüm gücünün ve amacının etkisiz hâle geleceğini belirtti. Soğuk Savaş sonrası askerî ortamı tanıyan NATO, Nisan 'daki Washington zirvesinde çatışmaların önlenmesi ve kriz yönetimini vurgulayan İttifak Stratejik Konsepti'ni kabul etti.[95]