Kağıdı Bulan Çinli

Artokoloro/Alamy

Günümüzde bilgi edinmek için çoğunlukla dijital teknolojileri kullanıyoruz. Öyle ki araştırmalar basılı dergilerin ve gazetelerin gün geçtikçe daha az okunduğunu gösteriyor. Diğer taraftan e-kitaplar ve sesli kitaplar giderek yaygınlaşıyor. Ancak yakın zamanlara kadar bilgi aktarımı için kullanılan en etkili ve kalıcı yol bir kâğıt üzerine yazılan yazılardı. 

selimaksan/iStock

Peki bilginin nesilden nesile aktarılarak bilim, sanat, kültür ve teknolojinin gelişmesine katkı sağlayan kâğıt ne zaman kullanılmaya başlandı? Kâğıttan önce ne tür malzemeler kullanılıyordu? Gelin şimdi kâğıdın icadıyla ilgili tarihî bir yolculuğa çıkalım. 

Kâğıttan Önce 

Zev Radovan/Alamy

Kil tablet üzerine yazılan yazılar

Kâğıdın henüz icat edilmediği eski çağlarda insanlar mağara duvarlarına semboller ve resimler çiziyorlardı. Yine aynı amaçla zaman içerisinde taşlar, ağaç kabukları, metal levhalar ve hayvan kemikleri de kullanıldı. yıl önce ilk yazılı metinler ise Mezopotamya’da kil tabletler üzerine kazındı. Ancak ağaç kabuğu gibi bazı malzemelerin kısa sürede çürümesi, bazı malzemelere istenilen şeklin verilememesi, çoğunun kolayca işlenememesi ve ağırlıktan dolayı taşınamaması insanları daha hafif ve daha elverişli malzemeler aramaya itti.

İpek ve Bambu 

Phongsaya Limpakhom/Alamy

Bambu kamışı üzerine yazılan yazılar

Çin’de insanlar yazı yazmak için daha hafif malzemeler olan ipek kumaşları ve bambu kamışlarını kullanıyordu. Bambu kamışlarının dik bir şekilde kesilmesi, Çin yazısının dikine yazılmasına neden oldu.

Papirüs Ruloları

The Print Collector/Alamy

Papirüs rulosu üzerine yazılan Mısır yazısı

Mısırlılar papirüs rulolarının üzerine yazı yazdılar. Papirüs ruloları, papirüs bitkisinin gövdesinin iç kısmında bulunan süngerimsi bölümden yapılıyordu. Bu bölüm çıkarıldıktan sonra ince şeritler şeklinde kesiliyor ve bu şeritler üst üste getirilerek kurutuluyordu. Diğer yandan kâğıdın birçok Batı dilindeki karşılığı olan kelimeler de, örneğin İngilizce paper ve Almanca papier, papirüse dayanıyor.

Parşömen

JG Photography/Alamy

Parşömen üzerine yazılan yazılar

Avrupa’da yazı yazmak için daha çok hayvan derilerinden elde edilen ve parşömen olarak adlandırılan malzeme kullanılıyordu. Bunun için hayvan derileri kirece yatırılıyor; kıllardan, et ve yağ parçalarından arındırıldıktan sonra yıkanıyordu. Ardından bir zemin üzerine gerilen deri kazınarak inceltiliyor ve güneşte kurumaya bırakılıyordu.

Kâğıdın İcadı

Kâğıda dair en eski kalıntılar Tibet’te bulunsa da milattan önce 2. yüzyıla tarihlendirilen bu kâğıt parçalarının kim tarafından yapıldığı belli değil. Bu nedenle MS yılında kendi kâğıt yapma tekniğini geliştiren Çinli saray görevlisi Ts’ai Lun birçok kaynakta kâğıdın mucidi olarak anılıyor. 

Kâğıt Yapımı

CPA Media Pte Ltd/Alamy

Ts’ai Lun’un icat ettiği kâğıt yapım tekniğinde önce dut ağacının kabuğu küllü su ile kaynatılıyor, dövülüyor ve hamur hâline gelene kadar yoğruluyordu. Ardından hamur, kalburun üzerine yayılıyor ve sıkıştırılarak içindeki su süzüldükten sonra kurutuluyordu. 

Kâğıdın Dünya Geneline Yayılması

Kâğıdın Çin’de kullanılmaya başlamasıyla birlikte zaman içerisinde kâğıt yapım tekniği önce Japonya, Kore ve Vietnam gibi Çin’in etrafındaki ülkelere yayıldı. 

Müslümanlar yılında Talas Savaşı’nda Çin ordusuyla mücadele sırasında İslam coğrafyasına getirilen ustalar sayesinde kâğıt yapımını öğrendiler. Başta Bağdat olmak üzere birçok şehirde kâğıt üretilmeye başlandı. Müslümanlar kâğıt yapımı için kenevir ve keten kullandılar. Doğudan batıya doğru kullanımı yaygınlaşan kâğıt o dönemde Müslümanların kontrolü altında olan İspanya ve Portekiz’e yani Avrupa kıtasına da ulaştı. yılında İspanya’nın Valencia şehrinde ilk kez bir kâğıt fabrikası kuruldu. Ardından kâğıt üretimi başta İtalya, Almanya ve İngiltere olmak üzere tüm Avrupa’ya yayıldı. 

Kâğıt İhtiyacı Artıyor

Lanmas/Alamy

Johannes Gutenberg’in matbaa makinesi 

’li yıllarda Almanya’da Johannes Gutenberg’in metal harflerle basma tekniğini bulması ve bunu matbaa makinesinde kullanması, zaman içerisinde kitaplara dolayısıyla da kâğıda olan talebi de artırdı. Bunun sonucunda farklı ham madde arayışlarına gidildi ve ilerleyen zamanlarda ağaçlar ve ağaçlardan elde edilen selüloz kâğıt yapımında kullanılmaya başlandı.

İlk Kâğıt Yapma Makinesi

gameover/Alamy

yüzyılda kullanılan bir kâğıt yapma makinesi

Genç bir Fransız öğrenci olan Nicholas Robert kâğıt yapım hızını artırmak ve maliyetini azaltmak için deneysel çalışmalar yapıyordu. yılında Robert ve Londralı Fourdrinier kardeşler ilk kâğıt makinesini geliştirdi. 

Günümüzde Durum Ne?

Ts’ai Lun’dan günümüzde kâğıt yapım tekniği çok fazla değişmedi. Bitki lifleri bugün de hamur hâline getiriliyor, sonra nemli bir tabaka elde etmek için süzgeçten geçiriliyor ve ardından preslenip kurutuluyor. Temel fark günümüzde bu işler makineler kullanılarak yapılıyor. Ayrıca birçok ülkede doğayı korumak ve israfı önlemek adına kâğıt geri dönüşümünü teşvik eden uygulamalar yapılıyor. 

_/iStock

Kaynaklar:

• İcat Dünyamızda İslam Mirası, Ed: S. T. S. Al-Hassani, Türkçe Yardımcı Ed: T. Alp, S. Aydüz, Çev: S. Tahir, Foundation for Science Technology and Civilisation,
• Ellyard, D., Kim Neyi Ne Zaman İcat Etti, Çev.: U. Mutlu, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları,
• Stoyles, P. ve Pentland, P., A’dan Z’ye İcatlar ve Mucitleri, Çev.: Turan Parlak, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları,
• Turner, T., Mills, A., Gifford, C., Tarih Yazan İcat Dünyamızı Şekillendiren Parlak Buluşlar, Çev.: F. C. Dansuk, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları,
• seafoodplus.info
• seafoodplus.info
• seafoodplus.info?f=sem1_pdf
• seafoodplus.info

Nemli ağaç lifleri, yosun, saman ya da otların kalın gövdelerinden elde edilen selüloz hamurunun preslenmesiyle oluşan kağıt, tabaka şeklindedir. Genel olarak yazı yazma, resim çizme ve not alma gibi işlemlerde kullanılan ürün, her türlü basın yayın faaliyetlerinde mutfakta, mobilya ve ambalaj sektöründe de önemli rol oynar. İnsan hayatında büyük önemi olan kağıdın icadı Milattan önceki dönemlere dayanır. Bilimsel çalışmaların ve dünya kültürlerinin birbirleriyle tanışması, gelişmesi ve yayılmasında önemli bir işleve sahip olan kağıt, ilk para mantığının oluşumunun da başlangıcıdır. Taşınması ve korunmasının kolaylığı sayesinde dünyanın her tarafında çok kısa sürede yayılan kağıt kullanımı bugünkü gelişmiş dünyanın temellerinin atılmasını sağlamıştır. Şimdilerde kağıt dünyanın en önemli sanayi ürünlerinden biridir ve günlük hayatta en çok kullanılan maddelerin başını çeker.

Kağıt Ne Zaman İcat Edildi?

Kağıdın bulunuşu ile ilgili ilk kalıntılar günümüzden yaklaşık 4 bin yıl öncesine yani M.Ö 2.yüzyıla aittir. Yapılan arkeolojik çalışmalarda rastlanan kalıntılara göre ilk kağıt kil tablet, parşömen, ahşap tablet gibi malzemelerden yapılmıştır. Mısırda bulunan ve Cyperius (papirüs) olarak adlandırılan bitkinin saplarının belirli boyutlarda kesilerek dövülüp hamuru haline getirilmesiyle oluşturulan ilk kağıt papirüstür. Daha sonra hayvan derilerinden yapılan ve pergament kağıdı olarak da bilinen parşömen, bugün bile kullanılan uzun süre dayanıklı yazı yazmaya ve resim yapmaya uygun bir kağıt çeşididir. Bugünkü kağıt hamurunun milattan sonra yılında Çinli bir saray görevlisi tarafından bulunduğu kabul edilir. Orta Asya’da yapılan arkeolojik çalışmalarda Milattan sonra 3. ve 7. yüzyıllarda dut ağacı kabuğu, kenevir, kendir ve pamuktan yapılan kağıtlara rastlanmıştır.

Kağıt Kimler Tarafından İcat Edildi?

İnsanlık için büyük bir öneme sahip olması insanların kağıdı kim buldu sorusunu sormasına neden olur. Kağıdın bulunuşu ile ilgili çeşitli rivayetler bulunsa da arkeolojik kalıntılara ve tarihsel bilgilere göre kağıdı kim buldu sorusuna cevap Çinli Caiz Lund’dur. Kağıdı ilk kullanan kişi olarak da bilinen Caiz Lun, ürünün günümüzdeki formuna en yakın şekli olan selüloz kağıdı icat etti. Çin mahkemelerinde saray görevlisi olarak çalışan Cai Lun, ilk kağıt kullanımını ağaç kabuklardan ve bez parçalarını kullanarak gerçekleştirdi. Ağaç kabuklarını ve bez parçalarını ezerek hamur haline getiren Cai Lun elde ettiği hamuru su ile karıştırarak kağıdı elde etti.

Kağıt Hangi Uygarlık Tarafından İcat Edildi?

Kağıdın icadı Çin’in dünyada söz sahibi olduğu dönemlere rastlar. O dönemin en gelişmiş kültürüne sahip Çin’in büyümesine ve gelişmesine katkı sağlayan kağıt kullanımına diğer medeniyetler ’lü yıllarda başladı. Cai Lun’un keşfettiği kağıt yapma metodu; Orta Asya’ya , Bağdat’a yılında ulaştı. Ancak kağıt yapma metodunun Avrupa’ya ulaşması uzun bir zaman aldı. yılında İspanya’nın kağıt üretimine başlaması ile birlikte Avrupa’da kağıt yapma metodu ile tanıştı. Matbaanın da icat edilmesi kağıdın önemini arttırdı ve yüzyılın sonlarında bir ihtiyaç olarak kağıt makinesi icat edildi. Bu makine o dönemde kullanılabilen ve kağıt üretimi yapabilen tek seafoodplus.infoğıt, şuan kullandığımız formuna ulaşana kadar çok farklı yapılara bürünmüştür.

Avantajlı Kağıt Ürünleri Fiyatları İçin Doğru Adres: Avansas

Avansas’ın stoklarında bulunan birbirinden farklı kağıt çeşitleri ile ihtiyacınıza en uygun kağıdı bulabilirsiniz. Avantajlı ödeme seçenekleri ile 2 adımda beğendiğiniz ürünleri sipariş verebilir ve 1 iş günü içerisinde ürününüze ulaşabilirsiniz. Ürünü beğenmediğinizde ise kolaylıkla iade edebilir ya da değişiklik talep edebilirsiniz. Üstelik Avansas, müşterilerini bekletmemek adına stoklu ürün prensibi ile çalışıyor. Bu sayede ürünleriniz aynı gün kargoya verilebiliyor hem de ücretsiz kargo avantajıyla! Siz de ihtiyacınız olan kağıtlara Avansas farklı ile sahip olmak için acele edin!

Avansas

Avansas, her ölçekteki işletmenin tüm işyeri ihtiyaçlarını karşılayan Türkiye'nin ilk ve en büyük alışveriş platformudur. Avansas Blog'da ise iş hayatına dair ilginizi çekebilecek öğretici ve eğlenceli yazıları sizler için hazırlıyoruz.