Kadinlarin Tupleri Neden Tikanir

Kadınlarda doğal yollarla gebeliğin oluşabilmesi için fallopian tüplerin mutlak açık ve çalışıyor olması gerekir. Gebelik oluşumunda sperm ve yumurtanın karşılaştığı ve döllenmenin başladığı yer tüpler yani kanallardır. Yumurtalıktan serbest kalan yumurta, tüplerin ucundaki fimbria denilen tüysü hücreler tarafından yakalanır ve kanal boyu ilerler ve spermle karşılaştığında sağlıklı bir birleşme olursa döllenip embriyo olarak rahmin içine yuvalanmak üzere hareketine devam eder. Kadında bunu sağlayan iki adet tüp ve iki adet yumurtalık vardır.

İşte bu kanalların herhangi bir sebeple, iki taraflı bloke olması durumunda doğal yollarla gebelik şansı ortadan kalkar. Tüplerin tıkalı olmasının bazı ön görülebilir sebepleri vardır. Az bir kısmı da doğuştan itibaren ya kapalı ya da yoktur. Tüplerin kapalı olduğunu en iyi HSG denilen tüp rahim filmi, histerosalpingografi ile anlayabiliriz.

Tüpler ya rahme ile bağlandığı yerden tıkalı olabileceği gibi, uzak ucu olan ampuller *fimbrial taraftan da tıkanmış olabilir. Tedavi yaklaşım farklılıkları yüzünden bu iki nokta önemlidir.

Tıkanmaya sebepler arasında;

• iyi tedavi edilmeyen genital enfeksiyonlarki özellikle clamidia, üreoplanzma ve gonore sayılabilir.
• karın içi geçirilen kanamalı ya da iltahabi hastalıklar (patlamış apandisitten, kolanjit ataklarına, abseye, kanamalı kistlere kadar geniş bir spektrum vardır)
• endometriozis hastalığının ileri evreleri
• tüberküloz hastalığı gibi granülomatöz hastalıklar
• dış gebelik gibi direkt tüplere ait sorunlar
• doğum kontrol yöntemi olarak tüplerin bağlanması durumu

Bunlar ilk akla gelen sebepler olabilir.

Tüplerin rahme uzak uçtan tıkalı olması durumunda hidrosalpenks denilen ve tüpün hem kapalı hem de içindeki sıvı dolayısıyla hastalıklı olduğu haller özel durumlardır.
Gelelim tedavisine. Tüpler adezyon dediğimiz basit çevre dokulara yapışıklık sebebiyle kapalı ya da bozuk fonksiyonlu ise genellikle laparoskopik yöntemlerle kolaylıkla açılabilir. Eğer bir dış gebelik sebebiyle ameliyat yapmak gerekirse durumun klinik aciliyetine göre tüp alınmadan sadece dış gebelik ürünü çıkartılabilir. Hidrosalpenks durumunda tüplerin çıkartılması önerilir. Hatta hasta tüp bebek hastası bile olsa, yani tüplerin çalışma zorunluluğu olmasa bile transfer edilen embriyonun rahim içine tutunup gebeliğin sağlıklı devam edebilmesi için içi sıvı dolu ve tıkalı olan tüpler alınmalıdır.

Tüplerin açılması için mikrocerrahi ameliyatları laporoskopik yöntemlerle yapılabiliyor olsa da günümüzde böyle çiftlere bu ameliyatlar yerine başarı şansı daha yüksek olan tüp bebek tedavilerinin önerilmesi daha kabul gören bir yaklaşım haline döndü.
Her zaman söylediğim gibi hastalar için prensipte belli yaklaşımlar olmakla birlikte her hastanın hikayesi, beklentileri ve tıbbi olabilirlikleri bir arada değerlendirilerek kişiselleştirilmiş yaklaşımlar başarıyı daha kolay getirir.

Rahim tüpleri kad&#;n sa&#;l&#;&#;&#; için önemlidir. Do&#;um Uzman&#; Op. Dr. &#;hsan Atabay rahim tüplerinin t&#;kal&#; olmas&#; hakk&#;nda bilgi verdi.
Rahim tüpleri olarak da bilinen Fallop tüpleri, insan di&#;i üreme sisteminde yumurtal&#;klardan uterusa uzanan tüplerdir. Bir uçta spermin rahimden tüpe geçmesini, di&#;er uçtan ise yumurtal&#;ktan at&#;lan yumurtan&#;n tüp içine geçmesini sa&#;lar. Sperm ve yumurta tüp içinde bulu&#;ur ve döllenme burada meydana gelir. Döllenen yumurta yine tüp yard&#;m&#; ile rahim içine do&#;ru itilir ve rahim duvar&#;na tutunur. Böylece gebelik ba&#;lam&#;&#; olur. Dolay&#;s&#;yla gebelik olu&#;mas&#;nda tüpler oldukça önemli bir role sahiptir.

2- TIKANIKLIK KISIRLI&#;A SEBEP OLUR MU?

E&#;er bir kad&#;nda her iki tüp de t&#;kal&#; ise, sperm ve yumurta hiçbir zaman bulu&#;amayacakt&#;r ve bu durumda da do&#;al yollardan gebelik mümkün olmayacakt&#;r. Bazen tüpler t&#;kal&#; olmasa bile, geçirilmi&#; enfeksiyonlara ba&#;l&#; olarak, a&#;&#;r&#; derecede geni&#;lemi&#; ve içi iltihapl&#; s&#;v&#; ile dolmu&#; olabilir. Bu durumda da tüpler görevini yapamayabilir ve do&#;al yolla gebelik olu&#;mayabilir.

3- TÜPLER NEDEN TIKANIR?

Fallop tüplerinin t&#;kanmas&#;na yol açan sebeplerin baz&#;lar&#; &#;öyledir:
· Pelvik enfeksiyon (P&#;D) · Gonore (ya da s&#;k bilinen ad&#;yla bel so&#;uklu&#;u) ve klamidya gibi enfeksiyon hastal&#;klar&#;, ilerleyerek tüplere ula&#;abilir ve tüplerin t&#;kanmas&#;na sebep olabilir. Bu enfeksiyonlar bazen ki&#;ide ciddi bir hastal&#;k tablosu olu&#;turmaks&#;z&#;n sessiz seyreder ve tüpleri t&#;kayarak k&#;s&#;rl&#;&#;a neden olabilir. · Endometriozis (çikolata kisti hastal&#;&#;&#;): Bu hastal&#;kta kar&#;n zar&#; ve kar&#;n içi organlar&#;nda yayg&#;n yap&#;&#;&#;kl&#;k olu&#;abilir. Bu yap&#;&#;&#;kl&#;klara ba&#;l&#; olarak tüpler görevlerini yapamaz hale gelebilir.
· Geçmi&#;te kar&#;n ameliyat&#; öyküsü: Kar&#;n ameliyat&#;na ba&#;l&#; geli&#;ebilen yap&#;&#;&#;kl&#;klar nedeniyle tüplere serbest geçi&#; bozulabilir.
· Hidrosalpinks (Fallop tüplerinin s&#;v&#; ile tamamen dolmas&#;, geni&#;lemesi ve görev yapamaz hale gelmesi durumudur.): Bu durumda asl&#;nda tüp t&#;kal&#; olmasa bile, görevini yapamaz hale gelmesi sebebiyle do&#;al yollardan gebelik elde edilemeyebilir.

4- TÜPLER&#;N TIKALI YA DA AÇIK OLDU&#;UNU ANLAMAK &#;Ç&#;N NE YAPILIR?

Tubal aç&#;kl&#;&#;&#;n test edilmesi için baz&#; yöntemler mevcuttur:

*Histero-salpingo-grafi: HSG ya da rahim filmi olarak da bilinir. Genellikle anestezi alt&#;nda uygulan&#;r. Radyoopak bir s&#;v&#; rahim bo&#;lu&#;una verilir ve bu s&#;v&#;n&#;n tüplerden geçip kar&#;n bo&#;lu&#;una rahatça ula&#;&#;p ula&#;mad&#;&#;&#; de&#;erlendirilir. Bu sayede olas&#; bir t&#;kan&#;kl&#;k tespit edilmi&#; olur. Oldukça pratik ve ba&#;ar&#;l&#; bir yöntemdir. Fakat s&#;v&#;n&#;n tüplerden geçi&#;i esnas&#;nda a&#;r&#; ortaya ç&#;kabilir. Bu nedenle i&#;lem genellikle anestezi alt&#;nda tamamlan&#;r. Rahim filmi sonras&#; ki&#;iler çal&#;&#;ma hayatlar&#;na ayn&#; gün dönebilir.

*Ultrason: Ultrason ancak hidrosalpinks gibi a&#;&#;r&#; büyümü&#; ve s&#;v&#; dolu tüpleri saptamada faydal&#;d&#;r. Fakat e&#;er tüpler normal boyutlarda ise, tüplerde bir t&#;kan&#;kl&#;k olup olmad&#;&#;&#;n&#; saptamada ultrason tek ba&#;&#;na yetersiz kalacakt&#;r.

*Kapal&#; ameliyat (Laparoskopi) ile tüplerin de&#;erlendirilmesi: Laparoskopi ameliyat&#;nda göbek deli&#;inin hemen alt&#;ndan 1 cm ’lik bir kesi ile kar&#;n bo&#;lu&#;una bir kamera yerle&#;tirilir. Ayn&#; zamanda bir kateter yard&#;m&#; ile rahim a&#;z&#;ndan rahim içine boyar bir madde (ço&#;u zaman bu amaçla metilen mavisi kullan&#;l&#;r) gönderilir. E&#;er metilen mavisi s&#;v&#;s&#; rahim bo&#;lu&#;unu doldurup, sonras&#;nda tüpleri geçip kar&#;n içine dökülürse, bu kar&#;na yerle&#;tirilen kamera ile gözlenir ve tüplerin aç&#;k oldu&#;u tespit edilmi&#; olur.

Bu yöntem tüplerin aç&#;kl&#;&#;&#;n&#; de&#;erlendirmede alt&#;n standartt&#;r ve HSG ye göre daha ba&#;ar&#;l&#;d&#;r. Ayr&#;ca e&#;er tüplerde t&#;kan&#;kl&#;k tespit edilirse, e&#; zamanl&#; olarak bu t&#;kan&#;kl&#;&#;&#;n aç&#;lmas&#; da laparoskopi sayesinde yap&#;labilir. Ancak bu yöntem en nihayetinde bir ameliyatt&#;r ve HSG’ den daha zahmetlidir. HSG’ den sonra ki&#;iler hemen çal&#;&#;ma hayatlar&#;na geri dönebilir ancak laparoskopi sonras&#;nda bir gün hastanede kal&#;nmas&#; gerekir. Bu nedenle tüplerin t&#;kal&#; olup olmad&#;&#;&#;n&#; de&#;erlendirmede ilk seçenek ço&#;u zaman HSG’ dir. Fakat daha ileri inceleme için bazen HSG sonras&#;nda laparoskopiye de ba&#;vurulabilir.

5- HER &#;K&#; TÜP DE TIKALIYSA NE YAPILAB&#;L&#;R?

* TIKALI TÜPLER&#;N AMEL&#;YAT &#;LE AÇILMASI

Bu yöntemde cerrahi olarak tüplerin aç&#;lmas&#; hedeflenir. Ancak tüpler fonksiyonu olmayan hareketsiz düz borular gibi dü&#;ünülmemelidir. Tüpler, döllenmi&#; yumurtan&#;n hareketini (transportunu) sa&#;layan bir faaliyet içinde olmal&#;d&#;r. Bir tüpte olan t&#;kan&#;kl&#;k cerrahi olarak aç&#;lsa bile, tüpün transport faaliyeti bozulmu&#; olabilir. Bazen tüp ameliyat ile aç&#;lsa bile, o tüpte d&#;&#; gebelik geli&#;ebilir. Ayr&#;ca ameliyat ile t&#;kal&#; tüplerin aç&#;lmas&#; her zaman ba&#;ar&#;l&#; olmamaktad&#;r. E&#;er tüplerde ileri derecede deformasyon mevcutsa, tüp açma ameliyat&#;n&#;n ba&#;ar&#;s&#; oldukça azalmaktad&#;r. Bu nedenle günümüzde her iki tüpü de t&#;kal&#; olan ki&#;ilerde ilk tercih bazen tüp bebek yöntemi olabilir.

*TÜP BEBEK YÖNTEM&#;

&#;VF ( Tüp bebek yöntemi), yumurtan&#;n sperm taraf&#;ndan vücut d&#;&#;&#;nda (laboratuvar ortam&#;nda) döllenmesi ve sonras&#;nda döllenmi&#; yumurtan&#;n (zigot) ba&#;ar&#;l&#; bir gebelik amac&#;yla hastan&#;n rahmine transfer edilmesidir. Böylece bu yöntemde tüplere ihtiyaç kalmamaktad&#;r.

ANASAYFAYA DÖNMEK &#;Ç&#;N TIKLAYINIZ