Kandaki Co2 Miktarının Artması

Dünya genelinde farklı üniversitelerden bilim insanları tarafından gerçekleştirilen araştırmada atmosferdeki karbondioksit seviyesindeki artışın tarım ürünlerinin protein, vitamin, mineral gibi besin değerlerini etkilediği anlaşıldı.

Sera etkisine neden olan gazlardan biri olan karbondioksitin atmosferdeki oranının artması Dünya’nın ortalama sıcaklığının artmasına yani küresel ısınmaya katkıda bulunuyor. Atmosferdeki karbondioksit seviyesi yılından bu yana %30 arttı. Enerji kaynağı olarak fosil yakıtların kullanılması, ormanların azalması gibi insan kaynaklı etkinlikler bu artışın en önemli nedenlerinden.

Ancak atmosferdeki karbondioksitin ekosistem üzerindeki tek etkisi küresel iklim değişikliklerine neden olması değil. Sera gazları ve sebep oldukları küresel ölçekteki iklim değişiklikleri toprakta bulunan minerallerin miktarında, hava sıcaklığında ya da yağış miktarında değişime neden olarak tarım ürünlerinin besin değerlerini etkileyebiliyor.

Sonuçları Scientific Reports dergisinde yayımlanan araştırmada bilim insanları atmosferdeki karbondioksit miktarının artmasının pirincin besin değerlerini örneğin içindeki protein, vitamin ve minerallerin miktarını nasıl etkilediğini belirlemeye çalıştı.

Bu amaçla Çin’deki ve Japonya’daki pirinç yetiştirilen alanlarda 18 farklı pirinç türüyle bir deney yapıldı. Deney sırasında havadaki karbondioksit oranı ppm ile ppm arasında değiştirildi. Günümüzde atmosferdeki karbondioksit oranı ise ppm seviyesinde.

Sonuçta havadaki karbondioksit oranı arttıkça pirinçlerin yapısındaki protein ile demir ve çinko minerallerinin miktarının azaldığı belirlendi. Ayrıca B1, B2, B5 ve B9 vitaminlerinin miktarının da karbondioksit oranındaki artışa bağlı olarak azaldığı anlaşıldı. B6 vitamininin miktarı aynı kalırken, E vitamininin miktarı ise arttı.

Bitkiler havadaki karbondioksiti, topraktaki suyu ve mineralleri güneş ışığı etkisiyle oksijene ve besin maddelerine dönüştürür. Bu süreç fotosentez olarak isimlendirilir. Bitkilerin fotosentezle ürettiği besin maddelerinin türleri ve miktarları topraktaki minerallerin ve atmosferdeki karbondioksitin seviyesiyle yakından ilişkilidir. Atmosferdeki karbondioksitin topraktaki minerallerin miktarıyla orantılı olarak artmaması bir dengesizliğe neden olur. Araştırmacılar atmosferdeki karbondioksitin tarım ürünlerinin besin değerlerini etkilemesinin nedeninin bu durum olduğunu düşünüyor.

Çoğunluğu Asya Kıtası’nın güneyinde yaşayan dünya genelinde yaklaşık milyon insanın temel besin kaynağı pirinç. Dolayısıyla insan kaynaklı etkinliklerin atmosferde neden olduğu değişimler sağlıklı kalabilmek için ihtiyaç duyduğumuz besinlerin niteliğini de etkiliyor.

Kaynak:

• Zhu, C. ve ark., “Carbon dioxide (CO₂) levels this century will alter the protein, micronutrients, and vitamin content of rice grains with potential health consequences for the poorest rice-dependent countries”, Science Advances, Cilt 4, Sayı 5, Makale No: eaaq,

Kandaki Karbondioksit Miktarı Artarsa Ne Olur?

Kandaki karbondioksit miktarı artarsa ne olur başlıklı yazıya geçmeden önce kısaca bazı bilgiler verelim. Karbondioksit zehirlenmesi olarak da bilinen patolojik vaka, metabolizmada dış etken kaynaklı virüs ya da bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle oluşabileceği gibi kişinin metabolizmasına bağlı olarak da oluşabilen bir rahatsızlıktır. Metabolizmada meydana gelen enfeksiyonel faktörlerin dışında mevsimsel ve dış etkenler de karbondioksit zehirlenmesine yol açan yaygın etkenler arasında yer alır.

Özellikle çevre kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde maruz kalınan kirli gazlar ve karbondioksit, kanda zehirlenmeye ve patolojik durumların oluşmasını tetikler. Öte yandan karbondioksit başta olmak üzere zehirli gazları solumanıza neden olan mesleki koşullar da kan zehirlenmesi gibi vakaların ortaya çıkmasında rol oynar. Oysa vücudun belirli bir miktarda ihtiyacı olan karbondioksit seviyesi dış etken kaynaklı bir şekilde yükselmeye başladığında kanda zehirlenme başta olmak üzere çok çeşitli komplikasyonlar meydana gelir.

Solunum yolu sisteminde önemli bir rolü olan karbondioksit, fazla solunması durumunda akciğer ve böbrekleri hayati tehlikeye sokacak boyutta zarar verebilir. Solunum sisteminde karbondioksit seviyesini sağlayan Bikarbonat isimli maddenin zarar görmesi, karbondioksit zehirlenmesi olarak tanımlanır.

Karbondioksit Miktarı Artarsa Ne Olur?

Kanda zaten belirli miktarda olan karbondioksit, Bikarbonat maddesinin fonksiyonunu yitirmesi ve karbondioksit seviyesinin ayarlayamaması sonrası kanda zehirlenme meydana gelir. Çok çeşitli komplikasyonları bulunan karbondioksit zehirlenmesi genellikle saptanmış bazı ipuçları verir. Bu belirtiler yaş, cinsiyet, maruz kalınan karbondioksit seviyesi ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte doğurduğu sonuçlarda da farklılık göstermesi mümkündür. Peki, söz konusu karbondioksit miktarı artarsa ne olur?

Kardüyovasküler Etkiler: Solunan yüksek miktarda karbondioksit gazı kanın zehirlenmesine ve Hiperkapi adı verilen patolojik durumun ortaya çıkmasına neden olur. Kanda yer alan pH seviyesinin artması ve asidik bir hâle gelmesi karbondioksit zehirlenmesinin ilk belirtileri ve zararları arasında yer alır. Asidemi adı verilen bu zehirlenme türü sonrası kan hücreleri zarar görür ve kalp-damar sisteminde hayati riskler oluşur. Fonksiyon kaybına uğrayan kalp, asidoza neden olur. Asidoz ise beraberinde düşük kan basıncını meydana getirir. Kişi halüsinasyon görmeye, baygınlık geçirmeye, hâlsiz hissetmeye ve müdahale edilmedikçe bilincini yitirmeye başlar.

Sinir Hasarı: Maruz kalınan karbondioksit gazı, kanda meydana gelen zehirlenmeyle birlikte sinirlerde hasar oluşumunu da tetikler. Sinirlerde meydana gelen tahribat halüsinasyon görmeye, solunum yetmezliğine, nöbet geçirmeye, komaya ve hatta ölüme sebebiyet verebilir.

Boğulma: Yapısı itibariyle fiziksel bir hasar vermediği düşünülse de, boğulma hissiyle birlikte özellikle solunum yolu kanallarında ölümcül hasarlar veren karbondioksit gazı, beraberinde iç organlarda ciddi hasarlar yaratır. Solunan havada yeter miktarda oksijen olmaması solunum işlemlerinde güçlük çekmenize ve boğulma hissi vermeye neden olur. Aşırı miktarda karbondioksit solunumu ise ölümcül olarak sonuçlanır.

Kan Zehirlenmesi: Aşırı karbondioksit solunumu kanda zehirlenmeye, kanın pıhtılaşmasına, hatta kansızlığa yol açabildiği gibi beyin hasarı gibi ciddi sorunlara da yol açabilir. Beyne yeter miktarda oksijen gitmemesi, göz kararmaları, sinir hasarı, temel motor hareket kabiliyetinin sınırlı hâle gelmesi, reaksiyon kabiliyetinin yitirilmesi gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

Kandaki Karbondioksit Miktarı Artarsa Ne Olur?

Yukarıda verilen ölümcül sonuçların dışında patolojik açıdan çeşitli evreleri bulunan kandaki karbondioksit zehirlenmesi ile ilgili saptanan bazı belirtiler mevcut. İşte ilgili zehirlenme ile ilgili en yaygın belirtiler:

Tansiyon: Anlık olarak yükselebildiği gibi sağlıksız bir ritme sahip olabilir. Genellikle ilk evrelerinden biri olarak bilinir.

Çarpıntı: Solunum ve kalp-damar yollarına yeter miktarda oksijen gitmemesi ile meydana gelir.

Baş Ağrısı: Beyne yeter miktarda oksijen gitmemesi ile ortaya çıkan en yaygın belirtilerden biridir.

Kusma ve Titreme: Solunan gaz nedeniyle vücut sistemi kendini korumaya almak için çeşitli reaksiyonlar ve savunma sistemleri geliştirir. Bunlarda biri de solunan gazı vücuttan atmak için başvurduğu kusma isteğidir. Kusma ya da bulantı sonrası titreme de sıkça gözlemlenen belirtilerden biridir.

Kasılma: Aşırı karbondioksit solunumu kaslarda fonksiyon kaybına yol açabildiği gibi beraberinde kasılmalar ve temel motor hareket kabiliyetinin de yok olmasına neden olur.

Bilinç Kaybı: Solunan karbondioksit gazı nedeniyle kişi halüsinasyon görmeye ve bilincini yitirmeye ve sonunda tepki vermemeye başlar. Devam etmesi durumunda ölüm ile sonuçlanması kaçınılmazdır.

Görme Kaybı: Beyne yeter miktarda oksijen gitmemesi nedeniyle beyin vücuda çeşitli sinyaller göndermeye ve bazı hayati organlarda kısıtlamaya gitmeye başlar. Özellikle göz kanamasıyla birlikte ortaya çıkan görme kaybı, kişinin bilincini yitirmesiyle birlikte sıkça ortaya çıkan bir durumdur.

Göğüs Ağrısı: Solunum yollarında meydana gelen tahribatın en yaygın ve belirgin özelliklerinden biri de göğüs ağrısıdır. Kan zehirlenmesi ve karbondioksit solunumu sonrası oksijensiz kalan sistem çeşitli kasılmalarla birlikte göğüs ağrısı gibi reaksiyonlar verebilir.

Ölüm: Aşırı derecede karbondioksit gazına maruz kalmak ve kan zehirlenmesi sonrası gerekli müdahalenin yapılmaması ölüm ile sonuçlanabilir.

Halüsinasyon: Genellikle bilinç kaybı sonrası ortaya çıkan en yaygın komplikasyonlardan biridir. Beyne yeter miktarda oksijen gitmemesi nedeniyle sistem hayati fonksiyonları sınırlandırmaya başlar. Bu durum sonrası kişi olayları idrak etmekte ve tepki vermekte güçlük çeker.

Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.

Bu Başlıklar İlginizi Çekebilir: