Karaciğer Kaç Santimdir

Vücudu toksinlerden arındırma, farklı enfeksiyon türlerine karşı mücadele etmek, vitamin ve enerji depolanması, sindirim aktivitesi için gerekli olan safra maddesini salgılamak ve kanı temizlemekten sorumlu olan karaciğerin büyümesi çeşitli belirtilerle ortaya çıkar. Peki, Karaciğer büyümesi (hepatomegali) neden ve nasıl olur? Merak edilen tüm detaylar haberimizde...

Sozcu.com.tr

Yayınlanma: 16:49 - 11 Temmuz 2019 Güncellenme:

Eğer doktorunuz size genişlemiş bir karaciğeriniz olduğunu söylerse, normal boyutunun ötesinde şişmiş demektir. Karaciğer büyümesinde Hepatit gibi genellikle buna neden olan başka bir durum vardır. Sarılık ve iştahsızlık birçok karaciğer hastalığında ortaya çıkabilecek semptomlardır. Şimdi, Karaciğer büyümesi neden ve nasıl olur? Gelin hep birlikte öğrenelim…

KARACİĞER BÜYÜMESİ (HEPATOMEGALİ) NEDEN OLUR?

Karaciğer tüm vücudu temizleyen organdır ve vücudun tek başına işleyemediği toksinleri ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Karaciğer, karnınızın sağ üst kısmında bulunan büyük, futbol topu şeklinde bir organdır. Karaciğerin büyüklüğü yaş, cinsiyet ve vücut boyutuna göre değişir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok koşul karaciğer büyümesine neden olabilir:

Karaciğer hastalıkları

– Siroz
– Hepatit A, B ve C de dahil olmak üzere bir virüsün neden olduğu hepatit veya bulaşıcı mononükleozun neden olduğu
– Alkolden bağımsız karaciğer yağlanması
– Alkolik yağlı karaciğer hastalığı
– Karaciğerinizde anormal protein birikmesine neden olan bir hastalık (amiloidoz)
– Karaciğerinizde bakır birikmesine neden olan genetik bir hastalık (Wilson hastalığı)
– Karaciğerinizde demir birikmesine neden olan bir hastalık (hemachromatosis)
– Yağlı maddelerin karaciğerinizde birikmesine neden olan bir bozukluk (Gaucher hastalığı)
– Karaciğer kistleri
– Hemanjiyom ve adenom da dahil olmak üzere kanserli olmayan karaciğer tümörleri
– Safra kesesi veya safra kanallarının tıkanması

Kanserler

– Vücudun başka bir yerinde başlayan ve karaciğere yayılan kanser
– Lösemi
– Karaciğer kanseri
– Lenfoma

Kalp ve kan damarı problemleri

– Karaciğeri boşaltan damarların tıkanması (Budd-Chiari sendromu)
– Kalp yetmezliği
– Kalbi saran dokunun iltihabı (perikardit)
– Toksik hepatit

KARACİĞER BÜYÜMESİ BELİRTİLERİ

Çoğunlukla, biraz genişlemiş karaciğeriniz varsa, herhangi bir belirti görmezsiniz. Şiddetli bir şekilde şişmiş ise, aşağıdakileri hissedebilirsiniz:

– Dolgunluk hissi
– Karnınızda ağrı

Büyümüş karaciğerinizin nedenine bağlı olarak, aşağıdaki gibi belirtilerle de karşılaşabilirsiniz:

– Derinin veya gözlerin sararması (sarılık)
– Yorgunluk ve halsizlik
– İştahsızlık
– Mide bulantısı
– Kilo kaybı

AğrıFutbolgenetikHataykabızlıkkanser

Karaciğer büyümesi veya tıbbi adıyla hepatomegali, bedendeki en büyük iç organ olan karaciğerin büyümesidir ve karaciğer bedende şu konularda görev alır:

• yağların sindirimi
• şekerlerin glikojen formunda depolanması
• enfeksiyonlar ile savaş
• protein ve hormon üretimi
• kan pıhtılarının kontrolü
• ilaç ve toksinlerin parçalanmaları

Karaciğer ameliyattan sonra tekrar büyüyebilen tek iç organdır ve bu da karaciğer bağışını mümkün hale getirir. Eğer karaciğerinizin bir kısmını bağışlarsanız, tekrar orijinal boyutuna dönecektir. Nakil edilen kısım da büyüyecektir.

Eğer karaciğerde büyüme varsa, bunun anlamı şu olabilir:

• karaciğer hastalığı
• lösemi gibi kanser türleri
• genetik hastalıklar
• kalp ve damar problemleri
• enfeksiyon
• zehirlenme

Karaciğer büyümesine sebep olan belirtilerin büyük kısmı karaciğerin işlev göstermesini ve bedene yardımcı olmasını etkileyebilir.

Büyüme daima bir tıbbi değerlendirme gerektirse de, sebeplerinin hepsi tıbbi aciliyet olarak görülmüyor. Karaciğer büyümesinin işaret ve belirtileri konusunda doktorunuzla görüşün.

Karaciğer Büyümesinin İşaret ve Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer büyümesi tek başına bir belirti vermeyebilir. Ancak büyümeye tıbbi bir rahatsızlık sebep oluyorsa, aşağıdakiler gibi ciddi belirtiler yaşayabilirsiniz:

• sarılık
• kas ağrıları
• bitkinlik
• kaşıntılar
• bulantı
• kusma
• karın ağrısı ve kitlesi
• kötü iştah
• ayak ve bacaklarda şişkinlik
• kolayca morarma
• kilo kaybı
• karın boyutunda artış

Bu belirtilerin hepsi doktor değerlendirmesi gerektirir.

Eğer şu durumlara sahipseniz hemen acili arayın:

• ağır karın ağrısı
• ateş ve sarılık
• kanlı ve tanecikli kusma
• nefes darlığı
• siyah veya açık kırmızı kanlı dışkı

Bu belirtiler tıbbi olarak acil durumları ifade ederler.

Karaciğer Büyümesinin Sebepleri Nelerdir?

Karaciğer büyümesi genelde karaciğerdeki bir dokunun doğru şekilde işlev göstermemesinin bir işaretidir. Belli ilaçları kullanmak da karaciğer hasarına sebep olabilir.

Yaygın sebepleri şöyle:

• metastatik kanser, yani başka organlarda başlayan ve karaciğere bulaşan kanser türleri
• alkol kaynaklı olmayan karaciğer yağlanması
• kalp ve damar problemleri veya karaciğere kan getirip götüren damarlardaki rahatsızlıklar
• karaciğer kanseri veya karaciğer içerisinde büyüyen bir kanser türü
• siroz, yani karaciğerin alkol gibi toksinler sebebiyle hasar görmesi
• viral hepatit veya virüs kaynaklı başka karaciğer enfeksiyonları
• alkolik karaciğer hastalığı yani alkol tüketimi kaynaklı yağ birikimi, inflamasyon ve yaralanma

Konjestif kalp iflası da kanın hepatik damarlarda birikimine sebep olabilir. Bu damarlar kanın karaciğerden toplanmasını sağlarlar. Doldukları zaman karaciğer tıkanır ve büyür. Buna konjestif karaciğer büyümesi adı verilir.

Karaciğer büyümesinin daha az yaygın olan bazı sebepleri şöyle:

• lenfoma, lenf sistemindeki bir kan kanseri
• lösemi, kemik iliğindeki kan kanseri
• çoklu miyeloma, plazma hücrelerine özel bir kan kanseri türü
• hematokromatoz, karaciğerde demir birikimi
• Wilson hastalığı, karaciğerde bakır birikimi
• Gaucher hastalığı, yağlı bileşenlerin karaciğerde birikimine sebep olur
• toksik hepatit, yani kimyasal zehirlenme sebepli karaciğer inflamasyonu
• safra kesesi tıkanması, safra birikimine sebep olur ve genelde taşlardan dolayı olur
• hepatik kistler, karaciğerde çeşitli sebeplerden sıvı dolu keseler olması

Bazı enfeksiyonlar ve belli tıbbi rahatsızlıklar karaciğerde oluşumlara sebep olur. Bu oluşumlar iyi veya kötü huylu olabilirler. Genel olarak karaciğerde büyümeye sebep olurlar.

Karaciğer Büyümesi İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı insanlarda karaciğer büyümesi riski genetik olarak daha fazladır. Eğer ailenizde şu rahatsızlıklara dair bir geçmiş varsa daha fazla risk altında olabilirsiniz:

• özellikle karaciğeri etkileyen otoimmün hastalıklar
• inflamatuvar bağırsak hastalıkları
• kronik karaciğer hastalığı
• karaciğer kanseri
• orak hücre anemisi
• obezite

Yaşam tarzı faktörleri de karaciğer büyümesi riskini arttırabilir. Bu faktörler şöyle:

• aşırı alkol tüketimi
• dövme, kan nakli, korunmasız cinsel ilişki kaynaklı HIV ve hepatit B ve C
• sıtma riskine sahip ülkelere seyahat etmek
• bazı bitkileri tüketmek

Eğer karaciğer büyümesine dair endişeleriniz varsa doktorunuzla konuşun. Doktora aldığınız ilaç ve bitkisel takviyelerden de bahsedin.

Doktor Karaciğer Büyümesini Nasıl Teşhis Eder?

Karaciğer üçgen bir organdır. Diyaframın altında, sağ kaburga kemiğinin alt kenarına doğrudur. Doktor fizik muayene sırasında onu hissederse büyümüş bir karaciğeriniz olabilir. Normal bir karaciğer parmakla hissedilememeli.

Karaciğerin boyutu ve ağırlığı yaşla birlikte artar. Çocuklarda çapı ile ölçülür, yetişkinlerde ise boyuyla.

2003 yılında ultrason ile yapılan bir çalışmada yetişkin karaciğerinin ortalama boyutu ölçülmüş. Aşağıdaki veriler 18-88 yaş aralığındaki 2080 kişiden elde edilmiş. Kişilerin sadece %11’inde karaciğer 16 santimetreden daha uzun çıkmış.

Yaşa bağlı karaciğer boyutları şöyle olabilir:

• 1-3 ay: 6.4 cm
• 4-9 ay: 7.6 cm
• 1-5 yaş: 8.5 cm
• 5-11 yaş: 10.5 cm
• 12-16 yaş: 11.5-12.1 cm
• yetişkin kadınlar için 13.5 cm +/- 1.7 cm
• yetişkin erkekler için 14.5 cm +/- 1.6 cm

Beden şekli, kilo ve cinsiyet de karaciğer boyutuna etki eder. Doktor karaciğer büyümesi işaretlerine bakarken bunları da dikkate alacaktır.

Neden karaciğer büyümesine sahip olduğunuzu tespit etmek için doktor aşağıdaki testlerin de bazılarını kullanabilir:

• tam kan sayımı ile kan hücreleri adetlerindeki anormalliklerin tespiti
• karaciğer enzimlerini değerlendirerek fonksiyon testi
• karın röntgeni
• tomografi taraması
• MR taraması
• ultrason

Doktor daha ciddi bir rahatsızlığa dair şüpheye sahip olursa, karaciğer biyopsisi isteyebilir. Bu testte karaciğerden küçük bir numune alınır ve mikroskopla incelenir.

Karaciğer Büyümesinin Muhtemel Komplikasyonları Nelerdir?

Büyümüş bir karaciğeri hissetme ihtimali düşüktür. Ancak karaciğer hasarı karında sıvı birikimine sebep olabileceğinden midenizin normalden daha fazla dışa dönük olduğunu fark edebilirsiniz.

Ayrıca sarılık, iştah kaybı, mide ağrısı gibi başka belirtileriniz olabilir. Eğer karaciğer büyümesi belirtileriniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla görüşün.

Karaciğer temel bir organdır. Onun sağlığını korumanın en iyi yolu doktorun sağlıklı uygulamalara dair talimatlarını takip etmektir. Daha fazla spor, daha az alkol ve dengeli beslenme temeldir.

Karaciğer Büyümesi Tedavileri

Tedaviniz büyümeye sebep olan rahatsızlığa göre değişecektir. Bazı tedavi seçenekleri şöyle:

• hepatit C gibi enfeksiyonlardan kaynaklanan karaciğer iflasına karşı ilaçlar ve tedaviler
• karaciğer kanseri için kemoterapi, ameliyat veya radyasyon
• karaciğer hasarı için karaciğer nakli
• metastatik kanserin kaynağını tedavi etme
• lenfoam veya lösemi için tedavi
• alkol ve uyuşturucu kullanımını bırakma

Doktor karaciğer büyümesini onayladıktan sonra muhtemelen bazı yaşam tarzı değişimleri önerecektir. Bunların bazıları şöyle:

• alkol almaktan kaçınmak
• sağlıklı beslenme
• düzenli spor
• fazla kiloluysanız kilo verme

Karaciğer Büyümesi Nasıl Önlenebilir?

Karaciğer büyümesine sebep olan pek çok yaşam tarzı faktörü var. Bu faktörlerin yönetimi riski azaltabilir.

Yapabileceğiniz bazı şeyler şöyle:

• Sağlıklı bir yaşam tarzı ve sağlıklı kiloyu korumak
• Diyabet varsa kan şekerini kontrol altında tutmak
• Alkol tüketimini sınırlandırmak veya hiç tüketmemek. Doktor aşırı alım konusunda uyaracaktır
• Vitamin takviyesi almadan önce doktorla konuşun çünkü karaciğere etki edebilirler
• Bitkisel takviyeleri doktora danışın. Anksiyeteyi önleme, kilio verme ve kas yapma odaklı bazı takviyeler karaciğere hasar verebiliyorlar
• Kimyasallar ile uğraşırken iş yerinizin güvenlik talimatlarına uyun

Rahatsızlığın Uzun Vadeli Görünümü Nedir?

İyileşme ve gerileme belirtileri karaciğer büyümesinin sebebine bağlı. Erken aşamalarda teşhis edilirse daha iyi sonuç alınabilir.

Konjestif kalp iflası ve karaciğer iflası için belirtileri azaltabilecek ilaçlar mevcut.

Bazen belirtiler rahatsızlığın son aşamasına kadar kendilerini göstermezler. Ağır karaciğer hasarı yaşam boyu sürecek komplikasyonlara sebep olabilir.