Türkiyenin Başlıca Akarsuları ve Özellikleri,Türkiye’nin Akarsuları Nelerdir?, Türkiye’deki Akarsuların İsimleri,Türkiye’deki Akarsular
a)- Karadeniz’e Dökülen Akarsular
♦ Karadeniz Bölgesi en geniş açık havzaya sahip olan bölgemizdir.
♦ Türkiye akarsularının yaklaşık üçte biri Karadeniz’e dökülür.
♦ Kıyıdaki dağlardan kaynağını alarak denize dökülen akarsuların boyları kısadır.
♦ İç bölgelerden doğup Karadeniz’deki dağ sıralarını aşıp denize dökülen akarsular ise Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Yenice (Filyos), Bartın çayı, Sakarya Nehri’dir.
Yeşilırmak ise Çekerek ve Kelkit Çayları ile bileşerek Canik Dağlarını geçer ve Çarşamba deltasını oluşturduktan sonra Karadeniz’e dökülür.
b)- Marmara Denizi’ne Dökülen AkarsularMarmara Denizi’ne dökülen akarsuların çoğu, Güney Marmara kıyılanndan denize ulaşır. Ancak bu alandaki akarsular genellikle küçük akarsular şeklindedir. Bunların en önemlisi Susurluk Çayı’dır.
c)- Ege Denizine Dökülen Akarsular
♦ Büyük bir kısmı geniş çöküntü alanları (graben) boyunca doğu-batı ğoğrultusunda akarlar.
♦ Denize ulaştıkları yerlerde önemli delta ovaları oluşturmuşlardır.
♦ Yatak eğimleri az olduğu için menderesler yaparak akarlar.
♦ Kış mevsiminde bol su taşırlar. Yazın ise debileri azalır.
♦ Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes, Büyük Menderes ve Meriç Nehri Ege Denizi’ne dökülen başlıca akarsularımızdır.
♦ Kızılırmak, kendi topraklarımızdan doğan ve denize dökülen en uzun akarsuyumuzdur ( km). Delice, Devrez ve Gökırmak kollarını aldıktan sonra Bafra deltasında denize ulaşır.
NOT:
Meriç Nehri: Kaynağını Bulgaristan topraklarından alır. Edirne’de Tunca ve Arda kolu ile birleştikten sonra Türkiye-Yunanistan sınırını oluşturur Ergene Çayı ile birleştikten sonra Enez yakınlarında Ege Denizi’ne dökülür.
d)- Akdeniz’e Dökülen Akarsular
♦ Asi dışındaki Akdeniz’e dökülen akarsular, Toros dağlarından gelen sulardır. Bunların başlıcaları batıdan doğuya doğru, Dalaman, Aksu, Manavgat, Köprüçay, Göksu, Seyhan ve Ceyhan şeklinde sıralanır.
♦ Asi Nehri ise Lübnan’dan doğar, Hatay’da Amik Ovası’ndan geçerek Akdeniz’e dökülür.
e)- Basra Körfezi’ne Dökülen Akarsular
Fırat Nehri: Kaynağını topraklarımızdan alan ve sınırlarımız dışında denize dökülen en uzun akarsu- yumuzdur. En önemli iki kolu Karasu ve Murat Su- yu’dur. Üzerinde Atatürk, Karakaya, Keban barajları vardır.
Dicle Nehri: Kaynağını Elazığ yakınlarından ve Güneydoğu Toroslar’dan alır. Irak sınırına yönelerek Fırat ile birleşir. Üzerinde başta Devegeçidi Barajı olmak üzere çok sayıda baraj vardır.
Akarsularımızın Genel Özellikleri
1)- Türkiye, iklim koşulları ve yerşekillerinin doğal yapısına bağlı olarak sık bir akarsu ağına sahiptir. Ancak akarsularımızın uzunlukları fazla değildir.
2)- Akarsularımızın taşıdıkları su miktarı azdır. Bunda daha çok Türkiye’nin büyük bir bölümünde yarı kurak bir iklimin görülmesi nedeniyle az yağış alması etkili olmuştur. (Doğu Karadeniz Bölümü hariç)
3)- Akarsularımızın rejimleri düzenli değildir. Bunda, Türkiye’de yağış rejiminin düzensiz oluşu, ilkbahardaki kar erimeleri ve yazın buharlaşmanın fazla olması etkili olmuştur.
4)- Akarsularımızın yatak eğimlenfazladır. Bu nedenle akış hızları, enerji potansiyelleri ve dolayısıyla erozyonu hızlandırıcı etkileri fazladır.
5)- Türkiye’de akarsular genellikle denge profilini almamıştır. Bunda; Türkiye’nin jeolojik devirde şekillenmiş olması başka bir deyişle genç arazi yapısında olması etkili olmuştur.
6)- Akarsularımız akış hızları fazla, rejimler düzensiz olduğu için ulaşıma elverişli değildir.
7)- Akarsularımızdan daha çok sulama, içme ve kullanma suyu elde etmede ve elektrik enerjisi üretiminde yararlanılır.
Tags:Türkiyenin Başlıca Akarsuları ve Özellikleri
Bu miktar Kuzey Denizine akan bütün tatlı sulardan fazladır. Türkiyeden ise belli başlı dört ırmak Karadenizde sonlanır: Sakarya Nehri, Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh (sonuncusunun büyük bölümü Türkiyede olmasına karşın Gürcistanda Batumdan denize dökülür).
Karadeniz, Atlas Okyanusunun kenar denizi ve Güney Bug Nehri, Tuna Nehri, Dinyester Nehri, Dinyeper Nehri, Rioni Nehri ve Don Nehrince besleniyor. Avrupadaki nehirlerin yaklaşık üçte biri Karadenize dökülüyor. Karadeniz, Akdeniz için de bir tür su kaynağı.
Karadeniz Bölgesi, ismini Karadenizden alan, Sakarya Ovasının doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiyenin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur.
Karadenize diğer ülkelerden dökülen büyük nehirler
Nehir Adı | Getirdiği Su miktarı (km³) | Gelen su yüzdesi |
---|---|---|
Çoruh | % | |
Kızılırmak | % | |
Sakarya | % | |
Yeşil Irmak | % |
•6 Ara
Karadenizde kirlilik yaratan unsurların önemli bir bölümünün Tuna Nehrinden geldiğine dikkate çekilen çalışmada, Tuna Nehri, Karadenizdeki kirliliğin yüzde 48ine neden olmaktadır. Ayrıca, Karadenize komşu ülkelerin atıkları da Karadenizi kirletmektedir deniliyor.
Karadenizin en önemli özelliği metre derinliğin altındaki sularda oksijen bulunmaması ve dip sularının H₂S (Hidrojen Sülfür) yüklü olmasıdır.
Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağında Propontis, Karadenizi, Ege Denizi ve Akdenize bağlayan bir iç denizdir. Karadenize İstanbul Boğazı, Ege Denizine Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiyenin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır.
Akdeniz (Osmanlı Türkçesi: بحر سفيد Bahr-i Sefīd, آق دڭيز Akdeñiz ya da بحر متوسط, Bahr-i Mutavassıt), Atlas Okyanusuna bağlı, kuzeyinde Avrupa, güneyinde Afrika, doğusunda Asya kıtaları bulunan deniz. 2,5 milyon km² civarında alanı kaplayan deniz, Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusundan, Çanakkale Boğazı ile
Coğrafi Konumu Bölge, Türkiyenin kuzeyindedir. İsmini kuzeyindeki Karadenizden alır. Bölge, doğuda Gürcistan sınırından başlayarak, batıda Sakarya Ovası ile Bilecikin doğusunda kadar uzanır.
Türkiyede günlük ve yıllık sıcaklık farkının en az olduğu iklim tipidir. Kışlar Akdeniz İkliminde olduğu gibi ılık, iç ve yükseklerde soğuk geçer. Yazlar fazla sıcak değildir. Doğal bitki örtüsü kıyılarda geniş yapraklı nemcil ormanlar, yükseklerde sıcaklık düşüklüğüne bağlı, karışık ve iğne yapraklı ormanlardır.
Akdenize Dökülen Nehirler;
Ege Denizine Dökülen Akarsular: Ege denizine dökülen akarsular, Marmara ve Ege bölgesi toprakları üzerindedir. Bunların başlıcaları kuzeyden güneye doğru Meriç, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ırmaklarıdır.
Marmara Denizinin karşı karşıya kaldığı deniz salyası olarak adlandırılan müsilaj, Karadenizde de gözlendi. Ordunun Fatsa ilçesi Yalıköy Limanında önceki gün küçük çaplı alanda deniz salyası görüldü. Balıkçıların ihbarı ile belediye ekipleri, deniz yüzeyindeki kirliliği temizledi.
sözlük-başlık altında ve internette arandığı zaman karadenizin isminin nereden geldiği hususunda yaygın olan görüş; osmanlı zamanında yönlerin renklerle belirlendiği, kuzey yönünü de siyah renk temsil ettiği için karadenizin isminin buradan geldiği vurgulanır.
Karadenizin en önemli özelliği metre derinliğin altındaki sularda oksijen bulunmaması ve dip sularının H₂S (Hidrojen Sülfür) yüklü olmasıdır.