Kasik Ve Bel Agrisi

Kasık ağrısı; tüm yaş grubundaki kadınlarda sıklıkla görülebilen bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Kasık ağrısının birçok nedeni olabilmekle beraber sıklıkla rahim ve yumurtalık kaynaklı olmaktadır. Kadınlarda kasık ağrıları ani başlayan şiddetli ağrılar olabilirken, bazı durumlarda bu ağrılar uzun süreli belirli aralıklarla ortaya çıkabilen kronik ağrılar olabilmektedir. 

Kadınlarda kasık ağrısı; rahim, yumurtalık, tüplerden kaynaklı kadın hastalıklarına bağlı nedenleri olabildiği gibi bunun dışında kasık ağrısının bağırsak, idrar torbası vb.. organlardan kaynaklı nedenleri de olabilmektedir. 

Öncelikle “kasık nedir?”, “kasık neresi” sorularının cevabı için kasık bölgesini tanımlamak gerekmektedir. Kasık bölgesi; sağlık biliminde “pelvis” olarak tanımlanmaktadır, kasık ağrısı da “pelvik ağrı” olarak ifade edilmektedir. 

Kasık bölgesi kısaca göbek bölgesinin alt tarafındaki karın bölgesidir. bu alanda kadınlarda rahim, yumurtalık,tüpler, idrar torbası ve bağırsaklar bulunmaktadır. Bu organlarda ki enfeksiyonlar, kitleler hafif veya şiddetli kasık ağrılarına neden olmaktadır. Kadınlarda kasık ağrısının en sık nedenleri;

• rahimde yerleşmiş miyomlar
• rahim kaynaklı enfeksiyonlar
• rahimdeki polipler
• adete bağlı kasık ağrısı
• tüplerdeki enfeksiyon, sıvı birikimi
• idrar yolu enfeksiyonları
• yumurtalık kaynaklı kistler
• yumurtalık kaynaklı enfeksiyonlar
• yumurtalık ve tüplerdeki apse
• çikolata kisti hastalığı (endometrioma, endometriozis)
• yumurtlama döneminde kasık ağrısı 
• yumurtalığın kendi etrafında dönmesi (over torsiyonu)
• dış gebelik
• gebelikte düşük riski
• hamilelikte erken doğum riski

Kadınlarda Kasık Ağrısının Nedenleri

Kadınlarda kasık ağrılarına neden olan en sık nedenleri başlıklar halinde detaylı olarak sıraladık. 

Enfeksiyonlar

Kadınlarda rahim içi, tüpler ve yumurtalıklar steril bölgelerdir, bu bölgelerde zararlı mikroorganizmalar bulunmamaktadır. Bu nedenle zararlı mikroorganizmalar bu bölgelere yerleştiğinde enfeksiyonlara neden olmaktadır. Enfeksiyon sadece rahimde olabilirken, tedavisi gecikmiş durumlarda enfeksiyon, tüplere ve yumurtalıklara yayılabilmektedir. İleri düzeyde ki enfeksiyonlarda tüpte ve yumurtalıklarda apse gelişebilmektedir, çok şiddetli kasık ağrılarına neden olmaktadır.

Enfeksiyonlar, adet öncesi kahverengi akıntı, adet dışı kanama, bel ve kasık ağrısına neden olmaktadır. Bunun dışında kasık ağrısına; ateş, halsizlik, kötü kokulu vajinal akıntı, mide bulantısı,kusma eşlik edebilir.    

Rahim ağzındaki enfeksiyonlar bir süre sonra rahim ağzında yaraya yol açmaktadır. Rahim ağzındaki enfeksiyon (servisit), rahim ağzındaki yaralar (servikal erozyon) adet öncesi dönemde kahverengi, sarı-yeşil renkli akıntılara ve kasık ağrılarına neden olmaktadır. Ayrıca; ilişkiden sonra kasık ağrısı ve lekelenme şeklinde kanamalar ortaya çıkar. 

Adet dışı kanama ve kasık ağrılarında, kadınlar mutlaka rahim ve rahim ağzındaki enfeksiyonlar açısından bir hekim tarafından değerlendirilmeli ve gerekli durumlarda antibiyotik tedavileri doktor denetiminde başlanmalıdır. 

Miyomlar

Miyomlar rahim düz kas tabakasından köken alan iyi huylu kitlelerdir. Miyomlar adet düzensizliklerine ve kasık ağrısına neden olmaktadır. 

Miyomlar özellikle büyük boyutlara ulaştığında, yerleşim yerine göre sağ veya sol kasık ağrısına neden olmaktadır. Rahmin arka tarafında yerleşen miyomlar bele vuran kasık ağrısına neden olur. 

Yoğun ve düzensiz adet kanamaları, adet dışı kanama ve kasık ağrısı şikayeti olan kadınlar ultrasonla miyom varlığı açısından değerlendirilmelidir. 

Yumurtalık Kistleri

Yumurtalık kistleri; basit veya kompleks tipte olmak üzere iyi huylu veya kötü huylu olarak derecelendirilmektedir. Basit yumurtalık kistleri bile yumurtalık ağrısına bağlı gelişen kasık ağrısına neden olmaktadır. Büyük yumurtalık kistleri şiddetli kasık ağrısına yol açar. Yumurtalık kistlerinin iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığı ultrason ve tümör markerları ile anlaşılabilmektedir. 

En sık yumurtalık kistleri basit folikül kisti denilen bir önceki aydan çatlamamış yumurtacıklardır. Basit folikül kistleri; adet dışı kanama, adet öncesi kahverengi akıntı ve kasık ağrısına neden olmaktadır.

Adet döneminde veya adet dönemi dışında kasıklarda ağrı varsa endometriozis (çikolata kisti hastalığı) hastalığı açısından değerlendirme yapılmalı, ultrasonla çikolata kistleri rahatlıkla saptanabilmektedir. 

Yumurtlama döneminde kasık ağrısı

Sıklıkla “yumurtalık ağrısı” olarak tarif edilen durum yumurtlama döneminde yumurtaların çatlamasına bağlı olarak gelişen ağrıdır. Yumurtlama döneminde kasık ağrıları yaklaşık olarak adet kanamasından gün sonra ortaya çıkar, gün devam eder. Yumurtalar adet kanamasıyla birlikte büyümeye başlar yaklaşık olarak mm boyutlarına ulaştığında çatlar, bu yumurtlama döneminde kasık ağrısı görülür. Özellikle yumurta içine kanama olursa yumurtlama döneminde şiddetli kasık ağrıları ortaya çıkar. 

Yumurtalığın kendi etrafında dönmesi (over torsiyonu)

Yumurtalıklar özellikle de yumurtalık kisti varlığında kendi etrafında dönerek kanlanmaları bozulabilmektedir ve buna bağlı olarak kasık ağrısı ortaya çıkmaktadır. Over torsiyonu olan kadınlarda başlangıçta mide bulantısı ve şiddetli kasık ağrısı görülmektedir.  Yumurtalıkların kanlanması azalınca yumurtalık hücreleri ölmeye başlar ve şiddetli karın-kasık ağrısı, ateş, mide bulantısı, kusma ortaya çıkar. Over torsiyonuna erken müdahale edilmezse yumurtalıkların kanlanmasının bozulmasına bağlı olarak yumurtalıklar kaybedilebilir.

İdrar yolu enfeksiyonları

İdrar yaparken kasıklarda ağrı ilk olarak idrar yolu enfeksiyonlarını ve idrar yollarında taş varlığını düşündürmektedir. Kasık ağrısı ve idrardan kan gelmesi durumunda idrar testi ve gerekirse idrar yolu ultrasonu yapılmalıdır. Başlangıç aşamasındaki idrar yolu enfeksiyonu idrar yaparken kasık ağrısı yaparken, ilerlemiş idrar yolu enfeksiyonlarında mide bulantısı, ateş, böğür ağrısı ve kasık ağrısı ortaya çıkar. İdrar yolu enfeksiyonları uygun antibiyotiklerle tedavi edilmektedir.

Dış gebelik

Adet gecikmesi, adet dışı kanamave kasık ağrısı varlığında mutlaka gebelik testi bakılmalıdır. Özellikle korunmasız ilişkiden sonra kasık ağrısıdurumunda dış gebelik ihtimali dışlanmalıdır; çünkü dış gebelik tanısı geç konulduğunda ve tedavisi geciktiğinde, dış gebelik ciddi sonuçlara neden olmaktadır. Dış gebelikte bazen ilişkiden sonra kasık ağrısı başlayabilmektedir. 

Dış gebelik tanısı; gebelik testi ve ultrason muayenesi konulmaktadır. Tedavisi ilaçla veya ameliyatla gerçekleştirilmektedir. 

Sol Kasık Ağrısı Neden Olur?

Sol kasık ağrısına; sol taraftaki yumurtalık ve tüplerden kaynaklı problemler neden olmaktadır. Sol taraftaki yumurtalıklarda gelişen kistler, bu kistlerin büyümesi, kistlerin yırtılması, yırtılma sonrası kist içine kanama olması ciddi sol yumurtalık ağrısına neden olmaktadır. Bunun dışında rahim içinde başlayıp tüplere ve buradan da yumurtalıklara yayılan enfeksiyonlar yumurtalıkları da içine alan apselere neden olmaktadır. Yumurtalıkta gelişen apseler ateş, bulantı, kusma, şiddetli kasık ve karın ağrılarına sebep olur. Yumurtalık kaynaklı apseler kadınlarda sağ veya sol kasık ağrısına neden olmaktadır.

Üreme çağındaki kadınlarda kasık ağrısı şikayetinde mutlaka bir gebelik testi yapılmalıdır. Sağ veya sol tüpte yerleşmiş dış gebelikler şiddetli kasık ağrılarına neden olabilmektedir, zamanında tedavi edilmediğinde tüplerin yırtılmasına ve şiddetli iç kanamaya neden olmaktadır. Dış gebeliğe bağlı ağrıların yeri, dış gebeliğin yerleştiği yere göre değişmektedir. Sol tüpteki dış gebelik odağı sol kasık ağrısına, sağ tüpteki dış gebelik sağ kasık ağrısına neden olmaktadır.

Sağ Kasık Ağrısı Neden Olur?

Sağ kasık ağrısının nedenleri, sol kasık ağrısına benzer şekilde sıklıkla sağ taraftaki yumurtalık ve tüplerden kaynaklanmaktadır. Bunun dışında, apandisitin sağ tarafta olması nedeniyle sağ kasık ağrılarında mutlaka apandisit ihtimali detaylı bir şekilde genel cerrahi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Bu nedenle sağ kasık ağrısı olan kadınlar; rahim, yumurtalık ve tüplerdeki problemler açısından kadın doğum uzmanı tarafından, ayrıca apandisit kaynaklı ağrı problemler için genel cerrahi uzmanı tarafından da değerlendirilmelidir. Kadınlarda sağ kasık ağrısının sadece kadın hastalıklarından kaynaklı olacağını düşünerek, apandisit gibi önemli bir durumun atlanması hayati risklere neden olmaktadır. 

Sağ veya sol kasık ağrısına rahimdeki miyomlar da neden olmaktadır. Kadınlarda kasık ağrısının hissedildiği bölge, miyomun yerleştiği bölgeye göre değişmektedir. Rahmin sağ tarafında yerleşmiş büyük miyomlar sağ kasık ağrısına neden olurken rahmin sol tarafına yerleşmiş miyomlar sol kasık bölgesinde ağrıya neden olur. 

Hamilelikte Kasık Ağrısı Neden Olur?

Üreme çağındaki kadınlarda kasık ağrılarının en sık nedenlerinden biri hamileliğe bağlı problemlerdir. Hamilelikte kasık ağrısı; 

• düşük riski 
• dış gebelik ve 
• erken doğum riskinden kaynaklanmaktadır. 

Hamilelikte düşük riskine bağlı olarak vajinal kanama ve kasık ağrısı ortaya çıkmaktadır. İlk olarak hafif başlayan kanama ve kasık ağrısı giderek şiddetlenir ve parça düşürme şeklinde kanamalara dönüşür. Düşük sırasında tüm kasık bölgesine yayılan genel bir ağrı oluşur. Özellikle ilk haftalık gebelikte kasık ağrılarını ihmal etmemek gerekir.

Dış gebelikte kasık ağrısına, adet gecikmesi veya vajinal kanama eşlik etmektedir.  Kasık ağrıları, sağ ve sol kasık bölgesinde olmak üzere tek tarafta daha fazla hissedilmektedir, çünkü dış gebelik odağı hangi taraftaki tüpe yerleşmiş ise o tarafta ağrı daha şiddetli hissedilir. 

Hamilelikte kasık ağrısının bir diğer nedeni erken doğum riskidir. Erken doğum sırasında, kasık ağrıları bele vurmaktadır ve ağrı şikayetine karın bölgesindeki kasılmalar eşlik eder. Erken doğuma bağlı kasık ağrısının en önemli özelliği bele vurmasıdır. Erken doğum riski olan kadınlarda rahim ağzındaki açılmaya bağlı olarak hafif pembe renkli vajinal akıntı ve kanamalar ortaya çıkmaktadır. haftalık gebelikte kasık ağrısı olmasa dahi rutin gebelik takibiniz yapılırken ultrasonla rahim uzunluğu ölçülmelidir. Eğer kasık ağrısı yoksa ve yine de rahim ağzında kısalma saptanırsa erken doğum riskini önlemek için ilaç tedavisi ve/veya rahim ağzına dikiş atmak gerekebilir. 

Menopozdaki Kadınlarda Kasık Ağrısı Neden Olur?

Menopozda kasık ağrısı sıklıkla yumurta ve tüplerdeki problemlerden kaynaklanmaktadır. Menopoz dönemindeki kadınlarda kasık ağrısına yumurtalıkta gelişen basit bir kist veya rahimdeki basit bir enfeksiyon neden olabilir iken bu dönemde kasık ağrılarına yumurtalık kanseri gibi ciddi durumlar da neden olabilmektedir. Bu nedenle menopoz dönemindeki kadınlarda kasık ağrıları detaylı değerlendirilmeli,ihmal edilmemelidir. Rahim ve yumurtalıklar ultrasonla değerlendirilmeli, herhangi bir kitle dışlanmalıdır. 

Kadınlarda Kasık Ağrısına Ne İyi Gelir?

Kasık ağrısına ne iyi gelir sorusunun cevabını verebilmek için öncelikle kasık ağrısının nedenini tespit etmek gerekiyor. Bu nedenle kasık ağrılarınız varsa mutlaka deneyimli bir doktora başvurmanız gerekiyor. 

Enfeksiyon kaynaklı kasık ağrılarında mutlaka enfeksiyon kaynağına ve tipine uygun antibiyotik tedavisinin uygun dozda ve sürede uygulanması gerekiyor. 

Basit, iyi huylu yumurtalık kistlerinden kaynaklı ağrılarda ağrı kesici ilaçlar ve yakın takip önerilmektedir. 

Şüpheli veya kötü huylu olabileceği düşünülen yumurtalık kistlerinde ameliyatla kistlerin çıkarılması ve patolojik incelemeye gönderilmesi gerekmektedir. 

Çikolata kistlerinin neden olduğu kasık ağrılarında öncelikle hormon içerikli ilaçlar ve ağrı kesicilerle tedavi başlanmaktadır, eğer ağrılar çok ciddi düzeylerde ise ve ilaç tedavisine cevap vermiyorsa ameliyat gerekebilir; ancak ameliyatın yumurtalık rezervi üzerinde olumsuz etkisi olduğu unutulmamalıdır. 

Tüplerde sıvı birikimine (hidrosalpenks) bağlı kasık ağrılarında öncelikle antibiyotik tedavisi uygulanmalıdır, eğer tüplerdeki sıvı birikimi çok ciddi düzeylerde ise ameliyat gerekebilmektedir. 

Kadınlarda Kasık Ağrısı İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Kasık ağrısı için kadın hastalıkları doğum ve genel cerrahi bölümüne başvurmanız gerekir. Çünkü kasık ağrılarına neden olan problemler sadece rahim, yumurtalıklar gibi kadın hastalıklarına bağlı durumlardan kaynaklanmaz; bağırsak,apandisit karın zarı gibi genel cerrahinin değerlendirmesi gereken durumlanlardan da kaynaklanmaktadır.

Kadınlarda Kasık Ağrısı Gebelik Belirtisi mi?

Kadınlarda kasık ağrısı gebelik belirtisi olabilir, ancak daha önemlisi kasık ağrısı dış gebelik belirtisi olabilir. Dış gebelikler zamanında tedavi edilmezse kanama gibi ciddi sonuçlara yol açıyor. 

Hamileliğin ilk haftalarında kasık ağrısı, bebeğin rahime yerleşmesine, rahmin gebelik döneminde büyümesine bağlı olarak gerçekleşir, bu kasık ağrıları çok hafif düzeyde olup geçicidir, kısa sürelidir. Ancak; gebelikte kasık ağrıları düşük riski, erken doğum riski, idrar yolu enfeskiyonları, apandisit gibi ciddi problemlerin habercisi olduğu için ihmal edilmemeli ve mutlaka doktorunuz tarafından değerlendirilmeli. 

Bele Vuran Kasık Ağrısı Nedenleri?

Kadınlarda bele vuran kasık ağrısı nedenleri; hamileliğe bağlı nedenleri ve hamilelik dışı nedenleri bulunmaktadır. 

Hamileliğe bağlı bele vuran kasık ağrıları; dış gebelik, erken doğum riski, düşük riskinden kaynaklanmaktadır. 

İdrar yolu enfeksiyonu, rahim ve yumurtalık enfeksiyonları, yumurtalığın kendi etrafında dönmesi, rahmin arka tarafındaki büyük miyomlar da bel bölgesine yayılan kasık ağrılarına neden olmaktadır.

Bele vuran kasık ağrılarında ultrason, kan ve idrar tetkikleri yapılarak ağrının nedeni saptanmaktadır. Ani başlayan şiddetli, bele vuran kasık ağrılarında detaylı değerlendirme yapılmalı; çünkü bu ağrıların altında yatan nedenlere yönelik acil tedavi gerekmektedir ve tedavi için geç kalınmamalıdır. 

Erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülen bel ağrıları kadınlarda aktif hormon olan östrojenin eklemlerde gevşemeye yol açması ve sonucunda olur. Kadına özgü nedenlerle meydana gelen ağrıları gebelikle ilişkili ve diğer jinekolojik yani diğer kadın hastalıkları ile ilişkili bel ağrıları olarak gruplandırabiliriz.

Gebelik ve Bel Ağrısı

Bu ağrılar 3. Aydan itibaren başlayabileceği gibi genellikle 5 – 7. Aylar civarında yoğunlaşmaktadır. Kısa süreli olabileceği gibi aylarca da sürebilir.

Kadın Hastalıkları ve Bel Ağrıları

Ağrılı Adet Görme (dismenore)

Ağrılı adet görme iki şekilde oluşabilir. Birincisi altta başka bir neden yatmaksızın, adet döneminde ortaya çıkan ağrılar; ikincisi ise altta yatan organik bir neden olduğu için adet döneminde ortaya çıkan ağrılardır (endometriozis ile beraber dismenore görülmesi gibi)

Endometriozis ve Adenomyozis

Endometriozis rahmin içini kaplayan endometrium dediğimiz dokunun olmaması gereken bir yerde gelişmesidir. Bu doku overlerde, tüplerde, karın içindeki organlarda, karnı örten zarda, kalbi çevreleyen zarda hatta göz gibi tahmini düşük organlarda bile olabilir kısacası ektopik endometriyum dokusu her yerde gelişebilir. Genellikle yumurtalıklar, tüpler ve karın içinde olduğundan bel ve karın ağrısına yol açar. Adenomyozis ise endometriyum dokusunun rahmin kas dokusu içine doğru gelişmesidir. Bel ağrısı ve karın bölgesinin altında içinde mesane, rahim gibi organların bulunduğu pelvik bölgede ağrıya neden olur.

Miyomlar :
Rahmin kas tabakasından ve değişik oranlarda bağ dokusundan oluşan tümörleridir. Rahim üzerinde değişik noktalarda yerleşebilir. Bu durum komşu organlara yaptığı bası ya da büyürken rahmi yerinde tutan ligamentleri germesi ile bel ağrısı ve pelvik ağrıya neden olur. Ortaya çıkaracağı semptomlar miyomun büyüklüğü ve yerleşimi ile yakından ilişkilidir.

Yapışıklıklar (Adezyonlar):

İltihabi hastalıklar, endometriozis, geçirimiş pelvik cerrahi gibi nedenlerle pelvik dokular arasında yapışıklıklar olabilir. Bu durum organların doğal hareket kabiliyetini kısıtlar ve sonuç olarak bel, kasık ve pelvik bölgede ağrıya neden olur.

Pelvik Enflamatuar Hastalık:

Pelvik bölgede iltihabi bir durumdur. Karnı örten zar (periton 'ı uyararak peritonite ve sonucunda da bel ve kasık ağrısına neden olur.

Rahmin Pozisyon Bozuklukları:

Rahmin pelvik bölgede belli bir pozisyonu vardır, mesane üzerine doğru yatmış ve öne eğik durumdadır. Bu duruş hem komşu organların rahatı hem de rahmi yerinde tutan bağların gerginliği açısından ideal pozisyondur fakat her kadında bu şekilde değildir. Aşağı sarkmış durumda olması, ön yerine arkaya eğilmiş halde olması gibi değişimler mevcut olabilir. Bu durumda uterus komşu organların da konum ve fonksiyonunu etkiler. Sonuç olarak bel ağrısı, pelvik ağrı, ağrılı adet görme, ağrılı cinsel ilişki, mesane ve barsak fonksiyon bozuklukları ortaya çıkabilir.

Bel ağrısı tek başına bir hastalık değildir, sadece bir rahatsızlık hissi, bir yakınma türüdür. Bel ağrısı neden olur konusunda yapılan bütün ciddi araştırmalar, bu yakınmanın altında çoğu zaman önemli bir hastalık bulunmadığını ortaya çıkartmıştır.

Bel ağrısı riskini azaltmak için günlük hayatımızda dikkat etmemiz gereken son derece basit kurallar vardır. Önlemlere rağmen ağrı ile karşı karşıya kalırsak, evde uygulayacağımız basit yöntemler ve basit bel egzersizleri ile ağrıların kısa sürede kaybolma ihtimali oldukça yüksektir.

Ameliyatsız bel ağrısı tedavisi modern teknoloji yardımı ile son derece başarılı sonuçlar vermektedir. Sadece çok küçük bir hasta grubu ameliyata kadar uzayabilecek önemli tedavilere ihtiyaç duyarlar.

Bel Ağrısı Sık Görülür mü?

Hayatı boyunca hiç beli ağrımamış birisini tanıyor musunuz? Ben pek tanımıyorum. Neredeyse hiç öksürmemiş ya da hiç hapşırmamış birisine rastlamak kadar zor. Ne kadar sağlıklı olursak olalım, bazen ağır bir yük kaldırmakla, ters bir hareketle, kötü bir yatakta yatmakla bu sevimsiz sürpriz  ile karşı karşıya kalabiliriz.

Bilimsel yazılara, istatistiklere göre az gelişmiş ülkelerde yaşayan insanların yaklaşık % 40’ı, daha zengin ya da gelişmiş ülke insanlarının ise % 90’ı yaşamları boyunca en az bir kez bel ağrısı ile karşılaşırlar. Zenginlik ile değişen yaşam biçimi, hareketsizlik, kilo fazlalığı gibi nedenler bel bölgesinde ağrı görülme sıklığını anlamlı bir biçimde arttırırlar. Bu kişilerin yarısında şikayetler daha sonra tekrar ortaya çıkar.

Herhangi bir zaman diliminde, örneğin siz bu yazıyı okurken, toplumun yaklaşık % 5’inde bel ağrısı vardır. Bu oran şu anda ülkemizde 3,5 milyon kişinin üzerinde insanın bel bölgesinde ağrı yakınması olduğu anlamına gelir. 

Bel bölgesinde ağrı, doktora başvurma nedenleri, istirahat ve işgücü kaybına nedenleri arasında ilk sıralarda yer alır.

Bel Ağrısı Neden Olur?

Bel ağrısının altında bel bölgesinde bulunan birçok farklı dokunun sorunları yatabilir. Bel ağrısı neden olur sorusunu doğru cevaplayabilmek ve ağrının gerçek kaynağını anlayabilmek için bel bölgesinin yapısını kısaca gözden geçirelim;

Bel bölgesi, birbirleri üzerinde belli bir denge ve düzen ile dizilmiş, aralarında birçok bağlantı olan farklı dokuların bir bütün olarak çalıştığı hareketli bir bölgedir;

• Omurga kemikleri
• Omurlar arasındaki eklemler ve bağlar
• Omurilik ve omurilikten çıkan hassas sinirler
• Omurgayı çevreleyen kaslar

Omurga sistemini oluşturan yukarıda tarif ettiğimiz yapılardan herhangi bir tanesinin zorlanması, yıpranması, ya da iltihaplanması ağrıya neden olabilir. Ayrıca karın içi organların ya da cildin bazı hastalıkları da bel bölgesinde ağrı nedeni olabilir.

Omurga kemiklerinin arasında bulunan omurilik kanalından çıkan hassas sinir kökleri, bel bölgesinden daha aşağıya, kalça ve bacağa, ayağa dek uzanarak ağrının bu bölgelere de yayılmasına neden olabilirler.

İlginizi çekebilir: Bel Ağrısı için Yatak Seçimi ve Yatış Pozisyonu Nasıl Olmalı?

Her Bel Ağrısı Ciddi Midir?

Bel ağrılarının yaklaşık % 98’inde şikayetlerin altında yatan bir hastalık yoktur. Ani başlayan, çoğunlukla ağır kaldırmak ya da ters bir hareket sonrasında gelişen kas tutulmalarına bağlı ağrılar neredeyse hiçbir tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden kısa bir süre sonra kaybolurlar.

Çok az bir hasta grubunda, yaklaşık olarak % 2’ sinde ise, ağrılı duruma neden olan bir hastalık saptanabilir.

Ağrı tıp dilinde akut veya kronik olarak iki ayrı sınıfa ayrılır;

• Akut ağrı birkaç saat, birkaç gün hatta bazen birkaç haftaya kadar uzayabilen, kalıcı olmayan ağrıdır
• Kronik ağrı ise üç aydan daha uzun süren, bazen hayat boyu devam edebilen, kalıcı ağrıdır

Basit Bel Ağrısı Nedenleri Nelerdir?

Bel bölgesinde ağrı hissetmeye başlayan ve ağrısı biraz uzayan birçok kişi hemen ağır bir hastalığa sahip olduğu ya da bel fıtığı olduğu endişesini duymaya başlar. Gerçekte ise yapılan tüm detaylı testlere, laboratuvar tahlillerine, gelişmiş radyolojik incelemelere rağmen çok büyük bir çoğunlukla ağrı masumdur, arkasında hiçbir hastalık saptanamaz, kısa sürede,  bazen tedaviye dahi gerek kalmadan kaybolur.

Fazla Kilolar

En sık gördüğümüz neden kilo fazlalığıdır. Fazla kilolar, bele gereksiz bir yük binmesine, belin aşırı zorlanmasına, eklemlerin ve bağların gerilmelerine, yavaş yavaş yıpranmalarına, kasların zorlanmalarına neden olabilirler. Fazla kiloların geri verilmesi bele daha az yük binmesine, kasların ve eklemlerin daha az zorlanmalarına, tedavinin daha kolay ve kısa sürede sonuç vermesine yardımcı olur. Birçok kişide sadece kilo vermek, herhangi bir ilaç tedavisine gerek kalmadan ağrının kolaylıkla ortadan kalkmasına yardımcı olmaktadır.

Hareketsiz Yaşam Biçimi

Spor ve egzersizin içinde bulunmadığı hareketsiz yaşam biçimi, kas ve eklemlerimizin güç ve esnekliklerini kaybetmelerine neden olur. Özellikle bel kaslarının güçsüz olmaları ve esnek olmamaları bel bölgesinin ağrılı olması için zemin hazırlar. Bel egzersizleri kasları daha güçlü ve esnek hale getirerek omurga çevresinde güçlenen sağlıklı kaslar ile biyolojik bir korse oluşturur, bel bölgesindeki yükün sadece omurgaya binmesini engeller, omurgaya destek olur, omurganın dik durmasını sağlar. Bel egzersizleri ağrı riskini azaltmak ve ağrının daha kolay kaybolması için son derece önemlidir.

Yanlış Eğilmek

Öne eğilip ağır kaldırmak, belimizdeki eklemlerin içindeki basıncı ileri derecede arttırarak çabuk yıpranmalarına neden olur. Ağır kaldırmaktan kaçınmak, mutlaka kaldırmamız gerekir ise belimizi değil dizlerimizi kırarak yere eğilmek belimizi korumaya yardımcı olacaktır.

Uygun Olmayan Masa ve Çalışma Koltuğu

Masa başında, özellikle bilgisayar kullanırken, öne doğru eğik şekilde oturmak omurganın dengesini bozar. Uzun saatler boyunca masa başında çalışanların kullandıkları koltukların, bel bölgesinde bulunan normal eğimi destekleyecek özellikte olması, çalışma koltuğu bele yeterince destek verecek eğime sahip değilse belin ince bir yastık ile desteklenmesi, masa yüksekliğinin çok düşük olmaması,  bel sağlığı açısından önemlidir.

Yanlış Oturma Pozisyonu ve Uzun Süre Oturmak

Masa başında, ya da koltukta uzun süre hareketsiz bir şekilde oturmak masum bir bel ve sırt ağrısı nedeni olabilir. Oturur pozisyon esas olarak insan vücudu için doğal ve anatomiye uygun pozisyon değildir. İnsanlık tarihi boyunca hiç bir dönemde insan ırkı bugün sahip olduğumuz yaşam biçiminde olduğu kadar uzun oturmamıştır. Otururken omurlar arasındaki bulunan, yastık görevi gören disk eklemleri içindeki basınç artar, eklemler daha kolay yıpranır, kaslar tutulmaya başlar ve bel ağrısı daha kolay ortaya çıkar. Çalışırken, seyahat ederken sık sık ara vermek, oturduğumuz yerden kalkmak, hareket etmek ve olanak var ise basit bel egzersizleri yapmak, bel kaslarını esnetmek ağrının ortaya çıkmasını engeller. 

Yanlış Ayakkabı Seçimi

Aşırı topuklu bir ayakkabı ayakta dururken ve yürürken omurganın dengesini bozar. Tamamen tabanı düz bir ayakkabı da aynı biçimde bele rahatsızlık verebilir. Bir ya da en fazla iki santimetre kalınlığında bir ayakkabı topuğu, bel sağlığı için idealdir.

Uygun Olmayan  Yatak Seçimi

Son yıllarda sık olarak karşılaştığımız sorulardan bir tanesi de doğru yatak seçimi üzerinedir. Nasıl bir yatak seçmeleri konusunda kararsız kalan, ortopedik yatak olarak adlandırılan yatakların kendileri için uygun olup olmadığını öğrenmek isteyen bir çok kişi vardır. Yatağınız, sırt üstü yatar pozisyonda vücudunuzun tüm noktalarına eşit destek vermeli, yatak ile beliniz arasında boşluk kalmamalıdır. Ortopedik yatak, tam ortopedik yatak kavramları bazen gereksiz kafa karışıklıklarına neden olmaktadır. Yatak seçiminde dikkat edilmesi gereken konu vücut ağırlığıdır, vücudumuzun yatağa ne kadar yük bindireceğidir. Herkes için standart bir ortopedik yatak yoktur. Vücut ağırlığı yüksek hastalar, ağırlıklarını yatağın dengeleyebilmesi için daha sert yataklar kullanmalı, kilo sorunu olmayan kişiler orta sertlikte kullanmalıdır. Vücut ağırlığına uygun olmayan aşırı derecede sert ya da  yumuşak yataklar da bel ve sırt ağrısı nedeni olabilirler.

Ağır Çantalar

Omurganız, elinizde taşıdığınız ya da omzunuza astığınız ağır bir çantanın ağırlığını dengelemek için karşı tarafa doğru eğilir. Omurganın yana doğru eğilmesi omurlar arasında bulunan eklemlerin ve çevredeki kasların üzerinde dengesiz bir yük oluşturur, bel ve sırt bölgesinde ağrı ortaya çıkabilir.  Daha hafif bir çanta taşımak doğru bir davranış olacaktır.

Sigara Kullanımı

Sigara, omurlar arasında bulunan disk eklemi hücrelerine daha az oksijen ulaşmasına ve eklemlerin kolay yıpranmalarına yol açarak ağrının ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Aynı zamanda sigara kullanan kişiler kullanmayanlara oranla daha fazla öksürürler, öksürük beldeki eklemlerin daha kolay yıpranmalarına neden olur.

Stres

Stres bel kaslarını gerer, tedaviye rağmen uzun süre geçmeyen kas tutulmalarına yol açar. Stres, her geçen gün daha fazla sıklıkla karşılaştığımız fibromiyalji hastalığının temel nedenlerinden bir tanesidir. Ağrı tedavisinin temel kurallarından bir tanesi de stres kontrolü ve gerekirse destek tedavisidir.

Bel Ağrısına Neden Olan Hastalıklar

En sık karşılaşılan hastalıklar şunlardır;

• Bel fıtığı
• Omurlar arasında bulunan eklemlerin yıpranmaları
• Bel kaymaları
• Omurga kanalı darlığı
• Kireçlenmeler 
• Omurganın yapısal bozukluk ve eğrilikleri
• Sakroiliak eklem hastalıkları
• Omurga kemiklerinde travmaya ya da kemik erimesine bağlı kırıklar 
• Kemik ya da omuriliği çevreleyen dokuların iltihapları
• Fibromiyalji

Gençlerde Bel Ağrısı Neden Olur?

Kas Ağrıları

Genç yaşlarda, özellikle aktif çalışan kişilerde bel ve sırt bölgesinde görülen ağrıların çok büyük kısmı kas tutulmalarına bağlıdır. Ağır iş yapmak, ağır kaldırmak, ani hareket yapmak bel kaslarının zorlanmasına ve tutulmasına neden olabilir. Bel bölgesindeki kasların ve bağların ani kasılmaları, zorlanmaları çok küçük, ancak mikroskop ile görülebilecek boyutta yırtıklara neden olabilir. Zorlamanın şiddetine ve kas spazmının şiddetine bağlı olarak ağrı şiddeti değişebilir. 

Ağrılar yürümeye, oturmaya, hareket etmeye engel olacak şiddette ulaşabilir, yaşam kalitesini bozabilir. Bel hareketleri kısıtlı ve ağrılı olabilir, hastalar ‘’kilitlenip kaldım’’ şeklinde ifade ettikleri ani kas tutulmaları ile karşı karşıya kalabilirler. 

Ağrılar bazen belden aşağıya kalça, kasık, uyluk gibi bölgelere yayılsa da, diz altına kadar inmezler. Bel muayenesinde ağrılı noktalar vardır, bazen hastalar bellerine dokunulmasına dahi tahammül edemeyecek şiddette ağrı çekerler.

Bel Fıtığı ve Siyatik Ağrısı

Bel ağrısı kalça, bacak ve ayağa doğru yayılıyorsa siyatik ağrısı söz konusu olabilir. Siyatik ağrısı terimi siyatik sinirinin kökünün omurganın bel bölgesinde sıkışması, baskı altında olmasına bağlı olarak siyatik sinirin dallarının uzandığı kalça, bacak ve ayakta ağrı, karıncalanma, uyuşma hissinin varlığını ifade eder.

Siyatik ağrısı genellikle uzun süren devamlı bir ağrıdır, kas tutulmalarında olduğu gibi aniden alevlenip birkaç gün içinde çözülen ağrılardan değildir. Siyatik ağrısı belden çok kalça, bacak ve ayakta hissedilebilir. Ağrı genellikle tek taraflı kalça ve bacak ağrısıdır. Siyatik ağrısı genellikle uzun süre ayakta kalmak ya da oturmak ertesinde ortaya çıkar, yürümek ağrıyı arttıracağı gibi bazen ağrıyı hafifletebilir. Siyatik ağrısı ile beraber bazen bacak ve ayakta hissizlik, uyuşma, karıncalanma ya da kuvvet kaybı görülebilir. Siyatik ağrısının en sık görülen nedeni bel fıtığıdır. 

Dejeneratif Disk Hastalığı

Dejeneratif disk hastalığı terimi, omurga kemiklerinin gövdeleri arasında bulunan disk eklemi dediğimiz eklemin ağrı yapacak şekilde yıpranmasını tarif eder.  Disk eklemi yıpranmaya başladığı zaman yıpranmış olan bu eklem bel ağrısı, yatarken belde ağrı, kas tutulması, belden kalçaya vuran ağrı ve bazen siyatik ağrısı ortaya çıkarabilir.

Ağrılar bazı pozisyonlar ya da hareketlerle daha da artıyor olabilir. Hafif ya da orta dereceli, devamlı, sabit bir ağrı, bazen birkaç gün ile birkaç ay arasında süren ciddi kas tutulmaları ve aralıklı olarak daha fazla ağrılı dönemlerle beraber seyredebilir.

Bel Kayması

Bel kayması, omurga kemiklerinin birbirleri üzerinde normal dizilimlerini kaybetmiş olmaları durumudur. Bir omurga kemiği diğerine göre daha öne yada arkaya kayar ve bel kayması nedeniyle bir yandan omurganın dengesi bozulur, eklemlerin zorlanıp yıpranmalarına bağlı, geçmeyen bel ağrısı ortaya çıkar, diğer yandan da omurga kemikleri arasından çıkan sinirlerin sıkışmasına bağlı siyatik ağrısı gelişebilir.

Romatizmal Hastalıklar

Romatizmal hastalıklar vücuttaki bütün eklemleri tutabilecekleri gibi omurganın bel bölgesindeki eklemleri de tutabilirler. Bu durumda bazı kişilerde sadece bel ve sırt ağrısı, bazılarında ise iyice yıpranan omurga eklemleri nedeniyle omurga kanalı darlığı ortaya çıkabilir.

Omurga Eğrilikleri

Omurganın yana doğru olan eğrilikleri ( skolyoz) ya da önden arkaya doğru olan eğrilikleri ( kifoz ) omurganın dengesini bozarak bel ve sırt ağrısına neden olabilir.

60 Yaş Üzerinde Bel Ağrısı Nedenleri

Yaş ilerledikçe saçımızın beyazlaması, cildimizin kırışması gibi, kemik ve eklemlerimizde de yaşa bağlı bazı değişiklikler olmaktadır. Kemikleri birbirlerine bağlayan bağlar kireçlenmeye ve kalınlaşmaya, disk eklemleri kurumaya, yıpranmaya ve yavaş yavaş çökmeye başlarlar.

60 yaş ve üzerindeki kişilerde bel bölgesindeki ağrı genellikle omurganın arka kısmında bulunan faset eklem adını verdiğimiz eklemlerin yıpranmalarına bağlı olarak gelişir. Omurga sisteminin yaşlanmaya başlaması nedeni ile gelişen kireçlenme bu dönemde ön plandadır. Omurgadaki yaşlanma ve kireçlenme genellikle;

• Faset eklem sendromu
• Omurga kanalı darlığı gibi hastalıkların gelişmesine yol açar

Kemik erimesine bağlı omurga kırıkları da ileri yaştaki hastalarda sık görülmektedir.

Ne Zaman Doktora Gitmeliyiz?

Yakınmaların çok büyük bir bölümü evde alınacak basit önlemler ile birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Aşağıdaki durumlarda bir uzman doktor ile görüşmeniz önerilir;

• Ağrınız birkaç haftadan daha uzun sürerse
• Ağrı istirahate rağmen hafiflemez ise
• Ağrı yaşam kalitemizi ve günlük aktivitelerimizi etkilemeye başlarsa
• Ağrı belden bacağa doğru yayılmaya başlar ise
• Bacakta güçsüzlük, uyuşma ya da his kaybı var ise

Ağrı bazı durumlarda önemli sağlık sorunlarının habercisi olabilir;

• Dışkı ya da idrar yapmak ile ilgili sorunlarınız ortaya çıkmışsa
• Ateş ya da kilo kaybı ile beraber seyrediyorsa
• Düşme, çarpma gibi bir darbeden sonra ağrı başlamışsa

Bel Ağrısını Çeken Bilir

Ağrı hissi, sadece sizin hissettiğiniz, subjektif bir histir. Doktorunuz sizi ne kadar detaylı olarak muayene etse de, filmlerinizi incelese de, ağrınızı filmlerde tahlillerde göremez, ölçüp biçemez. Bu nedenle ağrıyı çeken, canı yanan kişi olarak sizin ağrınız ile ilgili anlatacaklarınız, vereceğiniz bilgiler  doktorunuzun sizi anlaması için çok önemlidir, Doktorunuzun ağrınızın nereden kaynaklandığını doğru biçimde anlayabilmesi için yaşadığınız sevimsiz ağrı hissini yeteri kadar detaylı olarak anlatmanız çok değerlidir.

Bel ağrısı neden olur sorusunu cevaplamak her zaman kolay olmayabilir. Doktorunuzun şikayetlerinizi tam olarak anlayabilmesi ve size uygun, doğru bir tedavi planı sunabilmesi için ona ağrınızın bazı özellikleri hakkında detaylı bilgi vermeniz doğru olacaktır.

• Ağrı ne zaman başladı, yaptığınız bir hareket ile ilişkili mi
• Ağrı tam olarak nerede, kalça ya da bacağa yayılıyor mu
• Ağrının şiddeti nedir
• Hangi hareketlerle, ne yaparken ağrınız artıyor

Doktorunuz, vereceğiniz bilgilere göre ağrınızı aşağıdaki üç gruptan bir tanesi içinde sınıflamaya çalışacaktır;

Saf Bel Ağrısı

Bel bölgesi ile sınırlıdır, ağrı kalça ya da bacaklara yayılmaz. Ani ve keskin bir ağrı olabileceği gibi, oturmak, öne eğilmek, yürümek gibi günlük hareketleri etkileyen daha hafif ve devamlı bir ağrı da olabilir. Genellikle bazı fiziksel aktiviteler ile ya da ayakta durmak, yürümek, eğilmek gibi pozisyonlarda ortaya çıkar, istirahat ile hafifler.

Siyatik Ağrısı

Bel bölgesinde ağrıya yol açan nedenin siyatik sinirinin kökünü bel bölgesinde sıkıştırıp tahriş etmesi sonucunda ağrının belden kalça ve bacağa doğru yayılmasıdır. Belden kalçaya vuran ağrı belde hissedilen ağrıya göre daha şiddetli olabilir. Bacakta ağrı dışında uyuşma, karıncalanma, yanma hissi görülebilir. Bel ve bacak ağrısı genellikle tek bir bir bacağa yayılır, ayağa ve parmaklara kadar yayılabilir.

Belin Yansıyan Ağrısı

Yansıyan ağrı olarak adlandırdığımız ağrı ise bel merkezli ağrının kasık, uyluk ya da kalçaya doğru yansıması durumudur, ağrı diz kapağının altına kadar inmez.

Ağrının yeri dışında, ne kadar zamandan beri devam ettiğini bilmek de önemlidir;

Teşhis İçin Yardımcı Testler Nelerdir?

Hastanın şikayetleri 6 haftadan daha uzun sürerse ağrının tam olarak nedenini detaylı olarak araştırmak doğru tedavi planı için gereklidir. Doktorunuz yakınmalarınızı ve ağrınız hakkında verdiğiniz bilgileri dikkatle dinledikten ve sizi muayene ettikten sonra elde ettiği bulgular ışığında uygun gördüğü testler ile ağrının nedenini ortaya çıkarmaya çalışacaktır.

Röntgen İncelemeleri

Öncelikle omurga kemiklerinin yapısı ve dizilişleri hakkında bilgi verirler. Omurlar arasındaki disk eklemleri normal röntgen incelemeleri ile görünmezler, sadece eklemde çökme olup olmadığı, eklem yüksekliğinde azalma olup olmadığı, eklemlerde kireçlenme olup olmadığı bu filmlerde görünebilir. Röntgen filmleri aynı zamanda omurga kemiklerindeki kırıklar, omurga eğrilikleri ve bel kaymaları hakkında da bilgi verirler.  Sadece röntgen filmleri ile ve bel fıtığı teşhisi konulması doğru değildir.

Bilgisayarlı Tomografi

İnce kesitler ile kemik ve eklem dokular hakkında detaylı bilgi verir. Özellikle kireçlenmeler, kemikleşmiş fıtıklar, omurga kırıkları, omurga kanalının kireçlenmeye bağlı darlıklarının incelenmesi için değerli bir testtir.

MR

Bel bölgesinde bulunan sinirler, bağlar, kaslar, gibi dokuları detaylı ve 3 boyutlu olarak inceler. Sinirlerin kemik ve diğer dokular ile ilişkisi, disk ekleminin yıpranıp yıpranmadığı, bel fıtığının ve omurga kanalı darlığının özellikleri gibi sorulara net olarak cevap verebilen bir incelemedir.

EMG

EMG incelemesi sinirlerin normal olarak çalışıp çalışmadığı konusunda bilgi verir, sinirlerin ne ölçüde, ne kadar zamandan beri etkilendiğini, sinir üzerinde hasar olup olmadığını objektif olarak ölçen bir elektrofizyolojik incelemedir.

Kan Tahlilleri 

Doktorunuzun değerlendirmesine göre gerekli olabilir.