Kimyasal enerjiyi, mekanik enerjiye dönüştüren sistemdir. Kasılabilirlik birçok hücre tipinde görülebilen bir özelliktir. Ancak bu özellik kas hücrelerinde çok yüksek seviyelerde gerçekleşir. Sistem kasıldığında güç, enerji ve ısı üretir; böylece hareket meydana gelir. Hareketler kasılma ve gevşeme şeklinde gerçekleşir.
Kaslar, aynı zamanda vücudu ve organları çevreden gelebilecek darbelere karşı koruyarak destek görevini de üstlenir. Kasın durumunun değerlendirilmesinde, sinir ileti hızı hesaplanmasında, refleks muayenelerinde kullanılan kasın elektriksel aktivitesinin yazdırılmasına elektromiyogram (EMG) denir.
Kas doku hücreleri, diğer bazı doku hücrelerine göre değerlendirildiğinde daha uzundur; bu şeklinden dolayı kas lifi (kas hücresi) adını alır. Kas doku hücrelerinin zarına sarkolemma, sitoplazmasına sarkoplazma, endoplazmik retikulumuna sarkoplazmik retikulum denir. Hücrelerin enerji ihtiyacı fazla olduğu için sarkoplazmada çok sayıda mitokondri ve sarkoplazmik retikulum bulunur.
Ayrıca sarkoplazmada kasılıp gevşeme özelliği olan, birbirine paralel uzanmış miyofibril denilen telcikler vardır. Miyofibriller, aktin ve miyozin adı verilen protein iplikçiklerden (miyofilament) oluşmuştur. Aktin birbiri üzerine sarmal yapmış iki protein zinciridir. Her aktin molekülünde miyozin ve kalsiyum iyonları için bağlanma yeri vardır. Miyozin moleküllerinin her biri büyük küresel başla sonlanmış, birbiri üzerine sarılı iki protein zinciridir.
Miyofibril: Kas dokusunda bulunan ve kas dokusunun en önemli özelliği olan kasılmayı ve gevşemeyi sağlayan protein iplikçiklerinin oluşturduğu topluluktur. İnce aktin filamentleri ve kalın mi- yozin filamentleri içeren miyofibriller, kas hücresinde uzunlamasına demetler biçiminde görülür. |
Kas dokuyu oluşturan miyofibriller açık ve koyu bölgelerden oluşan bantlaşma şeklinde görülüyorsa çizgili kas adını alır. İskelet kasları ve kalp kası çizgili kas yapısındadır. Miyofibrilleri bantlaşma yapmayan kaslar ise düz kas olarak isimlendirilir.
Aktin ve miyozin olarak adlandırılan miyofilamentler, tüm kas çeşitlerinde kasılıp gevşemeyi sağlayan yapılardır. |
Sartorius kası, insan vücudunda yer alan diz ve kalça bölgesinin hareketi için oldukça önemlidir. İnsan vücudunun en uzun kası olma özelliğine sahip olan sartorius kası, 60 cm’ye kadar ulaşabilmektedir. Vücutta yer alan farklı doku ve organlar gibi farklı sistemler ve kaslar yer almaktadır. Bu kasların sağlıklı ve güçlü olabilmesi, canlıların hareket edebilmelerini sağlamaktadır. Görevleri bununla da kalmayan kaslar, bulundukları yerlerde yer alan organ diğer vücut sistemlerinin çalışmasına da katkı sağlamaktadır.
Vücudun hemen hemen her noktasında kas yapısı mevcuttur. Görme, üreme, boşaltım ve sindirim gibi hayati öneme sahip vücut sistemlerinin çalışmasına kas yapıları yardım etmektedir. En önemlisi ise kemik eklemlerinin istenilen hareketleri yerine getirmesini sağlamalarıdır. Tüm bu işlemlerin sağlanabilmesi için vücudun her alanında kas yapıları bulunmaktadır. Vücutta yer alan kas sisteminin bir parçası olan sartorius kasının bulunduğu yer ise; omurga tabanı ile dizin medial tarafıdır. Omurganın alt tarafından başlayan sartorius kası, bacağı dizin medial tarafına doğru iter ve tibianın proksimal bölgesine doğru ilerler.
Her kasın kendine ait özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler; bulundukları alanın yapısına, kasların lif sistemlerine, kasların şekillerin ve görevlerine göre değişiklik göstermektedir. Tüm bu belirtiler, kasların farklı başlıklar altında toplanarak incelenmesini sağlamaktadır. Anatomistler tarafından tespit edilen bu özellikler, kasların sınıflandırılmasını da sağlamaktadır. Aynı başlık altında toplanan kaslar, farklı görevlere sahip olabilmektedir. Sartorius kasının özellikleri ise şu şekilde belirlenmiştir;
Canlıların vücudunda yer alan tüm kasların belirli görevleri bulunmaktadır. Kasların görevlerini yerine getirebilmesi ile kişilerin yürümeleri, hareket etmeleri ve vücut sistemlerinin düzgün bir şekilde çalışması gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle, kas sisteminin sağlıklı ve güçlü olması son derece önemli bir noktadır. Ancak bu şekilde, vücudun sahip olduğu çalışma mekanizması düzgün bir şekilde işleyişini sürdürebilir. Sartorius kasının görevleri şu şekildedir;
Kas sisteminde yer alan kaslar, farklı egzersizler ile geliştirilmektedir. Kol, bacak, sırt ve karın gibi bölgelerde yer alan kaslar için belirlenmiş farklı egzersiz hareketleri mevcuttur. Bu egzersizlerin düzenli bir plan ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Her kas için belirlenen hareketlerin, uzman kişiler tarafından ayarlanan programlar ile gerçekleştirilmesi, kasların doğru bir şekilde çalıştırılması için oldukça önemlidir. Aynı zamanda, kasların sağlıklı olması adına doğru bir beslenme programına da uyulması, kasların güçlenmesini kolaylaştıracaktır. Sartorius kasını çalıştırmak için tercih edebileceğiniz ve uzmanlar tarafından belirlenmiş bazı egzersiz hareketleri şunlardır;
Vücudun yaşamsal fonksiyonlarını gerçekleştirmesini sağlar ( kalp atışı gibi).
Vücut yapımızın belirli bir şekil içerisinde tutulması kaslar sayesindedir.
İskelet sisteminin dik bir pozisyonda durmasını sağlar.
Vücudumuzdaki kemik yapısına destek görevindedir.
Vücudumuzun her türlü hareketi yapabilmesini sağlar.
Kan akışına destek olur.
Kadınlar için doğum esnasında esner ve doğurmaya yardımcıdır.
Vücuda alınan enerjiler kaslarda depolanır.
Vücuttaki organların hareketlerini düzenler.
İskeleti oluşturan kemiklerin ve eklemlerin hareket kabiliyetini sağlar.
Günlük eylemlerimizde (konuşmak, nefes almak gibi) etkin rol oynar.
Vücudumuzda işlevsel olarak ve aynı zamanda şekilsel olarak birbirinden ayrı olan 3 ayrı kas yapısı vardır. Bu kaslar kalp kası, düz kaslar ve çizgili kaslardır. Çizgili kaslar vücuttaki insan tarafından kontrol edilebilen tek kas yapısıdır. Bu kaslar kollarımızda, sırtımızda ya da bacak gibi bölgelerimizde yer almaktadır. Bu kaslar belirli bir enerji harcadıktan sonra yorulma özelliğine sahiptirler. Bir diğer kas çeşidimiz olan kalp kasımız ise kendine özel bir dış dokuya sahiptir. Kendi kendine hareket ederek insanın yaşamının son bulacağı saniyeye kadar hiç durmadan çalışmaya devam eder. En son kas çeşidimiz olan düz kaslar ise vücudumuzun sindirim sisteminde önemli rol oynarlar. İstem dışı hareket ederek vücutta oluşan sindirim olaylarında etkin rol oynarlar. Tüm bu saydığımız sebepler sonrasında bu üç farklı kas yapısının da kendi aralarında olan ortak olan özellikleri ise; elastik bir yapıya sahip olma, kasılabilme, uyarılabilme ve iletkenlik özellikleridir.