Katalizör Işığı Neden Yanar
Katalizör sensörü ışığını tamamen söndürmek istiyorum. Nasıl yapabilirim?
- Çavuş
95 Mesaj
Merhabalar. Aracım sanayideydi, o ara usta kataliz&#;r&#; temizletmiş, i&#;indeki iki par&#;adan biri rezalet haldeymiş, fotoğrafını g&#;rd&#;m. Biri sanırım &#;&#;pe gitmiştir, g&#;rmedim. Geri takılmış. Şimdi arıza ışığı yakıyor. Arızaya baktık, kataliz&#;r d&#;ş&#;k verim gibi bir şey diyordu. Sildik, yanarsa tekrar bir şeyler yapalım dedi. Ertesi g&#;n tekrar yandı, cihazım olmadığı i&#;in silemedim. Bug&#;n pazar malum ve sanayide egzozcu bir usta bilmiyorum da arayıp sorayım 2 dakika telefonda. O y&#;zden size soracağım. Araştırırken sens&#;r yanıltıcı diye bir şey duydum. yıllarındaki forum konularında &#;r&#;nle ilgili linkler falan verilmiş ama arıyorum arıyorum bulamıyorum artık satışı yok galiba. Aranızda egzozcu olan veya tanıdığı olan varsa hala b&#;yle bir aparatın olup olmadığını s&#;yleyebilir mi? İ&#;ime dert oldu. Obd cihazı alıp silip durmak istemiyorum. Muayenesi de yaklaşıyor birka&#; aya. Sens&#;r olmazsa iyi k&#;t&#; bir &#;ıkma alıp takacağım ya da Euro 5 motora ucuz yollu bir Euro 4 kataliz&#;r taktırsam herhangi bir sıkıntı olur mu? Işık s&#;ner mi? Bilen anlayan arkadaşlar l&#;tfen bilgilerini paylaşabilirler mi? Ge&#;miş olsun konu hakkında pek bilgim yok ancak bu t&#;r işlemlerde sanayi esnafı pek iyi değil. - Binbaşı
Ne yaparsan yap o ışığı s&#;nd&#;remezsin. En azından ben Lada da s&#;nd&#;remedim ve bug&#;n yeni kataliz&#;r&#;m&#; aldım. Ağar Eksoz Fabrikasını ararsan aracına uygun kataliz&#;r&#; bulursun. Şu 1 hafta i&#;inde fiyatlar bir miktar y&#;kseldi ama haberin olsun. - Çavuş
- BinbaşıMesaj
Ben focus 2 aracimla 1 seneye yakin isik yakin gezdim. 50 km s&#;nukse 20 km yanik olarak gidiyordum. Denemedigim bisey kalmadi oksijen sensoru degismeler vs vs. En son bir beyinci buldum silecem bir daha yanmayacak dedi bu yuzden, baska bir ariza olursa yanacak sadece dedi lirami aldi ve bir daha yanmadi ariza lambasi. - Çavuş
- Çavuş
Yazılım işini bana da dediler tl tutar en az diye. Ama işte işin emisyon kısmını falan d&#;ş&#;nd&#;m ben. Cepten ₺ para &#;ıktı ama en azından emisyon kısmı kolay olacak vakti geldiğinde. - Yüzbaşı
- Binbaşı
Hadi g&#;z&#;n aydın. Bende d&#;n akşam taktırdım, bi s&#;re g&#;zlem yapıp bayramdan sonra konu a&#;acağım yakıt, performans, arıza ışığı, karışım değerleri vs.quote:
Orijinalden alıntı: Mayonnaisse
Kataliz&#;r&#;n i&#;i boştu. Eksik malzemeyi doldurduk. Işık s&#;nmedi. Obd ile baktık meğerse usta motor arkasındaki oksijen sens&#;r&#; fişini &#;ıkık bırakmış. Geri oturttu arıza ışığını silen usta. Motoru kapattım birka&#; saat sonra km kullandım arabayı bir daha da ışık yanmadı. Ucuz kurtuldum. Sens&#;rleri değişip chip tuningcilere kadar gidecektim artık. - Çavuş
- Çavuş
- Er2 Mesaj
Erkan bey merhaba
Lpg den kaynaklı benimde aracımda kataliz&#;r motor ışığı yanıyor.
Sise yardımcı olan kişi bilgilerini paylaşabilirmisiniz? Ve kesin &#;&#;z&#;m oldu mu? Yardımcı olursanız memnun olurum. - Er2 Mesaj
Veya değerli forum sakinleri,
toyota auris lpg li ara&#; kullanıcısıyım yaklaşık 4 yıldır.
Aracımda son bir senedir motor arıza ışığı yanıyor.
Baktırdığımda kataliz&#;r hatası olduğu Lpg kaynaklı olduğu,
Bir&#;ok usta boşuna uğraşma sana veya arabana hi&#;bir zararı yok dedi. Bu arıza ışığı yandıktan 6 ay sonra aracım muayene egsoz dan da ge&#;ti.
Ama ışığın yanıyor olması beni rahatsız ediyor. Yardımcı olabilecek kimse var mı? Aracınız yakıtı benzin olarak g&#;rm&#;yor bu y&#;zden arıza ışığını yakıyor seafoodplus.infoiye gidip o arıza kodlarını iptal ettirmekten başka bir &#;aresi yok malesef.
LPG'niz fakir karışım olduğu i&#;in kataliz&#;r&#; eritmiş.quote:
Orijinalden alıntı: Emrahk33
Veya değerli forum sakinleri,
toyota auris lpg li ara&#; kullanıcısıyım yaklaşık 4 yıldır.
Aracımda son bir senedir motor arıza ışığı yanıyor.
Baktırdığımda kataliz&#;r hatası olduğu Lpg kaynaklı olduğu,
Bir&#;ok usta boşuna uğraşma sana veya arabana hi&#;bir zararı yok dedi. Bu arıza ışığı yandıktan 6 ay sonra aracım muayene egsoz dan da ge&#;ti.
Ama ışığın yanıyor olması beni rahatsız ediyor. Yardımcı olabilecek kimse var mı?
Fakir karışım sanılanın aksine ısı artışına sebep olur. Ustalar &#;ok bilmiş olduğu i&#;in birşey olmaz der. Uzun vadede motorda da sorunlar a&#;abilir.
&#;ncelikle aracınızın bakımları yeni/yakın zamanlarda(bin km &#;nce yapılmış olsun), bujiler eski ise yenilensin. Ardından LPG AFR ayarı yaptırın. Bunu sanayide değil facebook gruplarından bulun. İstanbul, izmir gibi yerlerde bu işi hakkıyla yapan adamlar var. Ardından kataliz&#;r&#; universal bir kataliz&#;r ile değiştirin bir daha yanmaz. İşini d&#;zg&#;n yapan bir egzozcu da olabilir. Carviser youtube kanalında bile porsche i&#;in kataliz&#;r&#; a&#;ıp i&#;ini değiştirdiler
Ben aracıma lpg taktırdığım gibi akşamına 1saat yolda AFR ayarı yaptırdım. 17bin km ge&#;ti arıza ışığım filan yanmıyor.
Bir arkadaşımın da kataliz&#;r problemi vardı. Bujileri bin km boyunca değişmemiş. fabrika bujileri vardı. onları değiştirdim. Yakında AFR ayarı yaptıracak. Işık şimdilik s&#;nd&#;, ayardan sonra hi&#; tekrarlamayacağını d&#;ş&#;n&#;yorum.
< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Sadece Sürücü -- 13 Mayıs ; >- Yarbay
Mesaj
- Yüzbaşı
Mesaj
Konuyu hortlatmış olacağım ama bu bela benim başımda da var katalitik konvertoru değiştirdim (universal) oksijen sens&#;r&#;n&#; değiştirdim (orijinal) ama lamba yinebelirli aralıkla (km) yanıyor. Sorunu nerede aramam gerekiyor? - Er1 Mesaj
Aracımda P kodlu arıza var arabanın çekişi acayip düşük nerdeyse gitmiyor özellikle 1 ve seafoodplus.infoerde çok bağırıyor atmıyor kendini ileriye zorla gidiyo gibi ustaya götürdüm oksijen sensörü bozulmuş dedi orijinal pahalı geldi malum yan sanayiyle değiştirdik bi süre sonra tekrar yandı araçta düzelme olmadı son olarak gaz ayarı yapılması lazım dendi brc yetkili servisine götürdüm ayarı iyi dedi ordan egzozcuya gidip katalizör e bakıp temiz burda sıkıntı yok dedi acaba ne yaparsam bu iş çözülür orijinal oksijen sensörü bu sorunu kökten çözer mi?
Benzer içerikler
Katalitik konvertör arıza lambası söndürme nasıl yapılır sorusu, araçlarında bu problemle karşılaşan kişilerin sorduğu bir sorudur. Diğer panel ışıkları gibi bu arıza lambası da ciddi bir soruna işaret ediyor olabilmektedir. Genellikle enjeksiyon ışığı veya motor arıza lambası olarak da bilinen ve katalitik konvertör arızasını işaret eden lamba; elektronik enjeksiyon sistemi ile ilgili bir sorun olduğunu gösterir. Bu ışığın yanıp sönmesi veya sabit bir şekilde yanıyor olması, aracınızı en kısa zamanda servise götürmeniz gerektiğine işaret eder.
Katalitik Konvertör Arıza Lambası Neden Yanar?
Lamba, standart dışı ve kalitesiz yakıt alımı sonrasında, aracın yakıtı tanımadığından ötürü yanar. Aracınız hala düzgün çalışıyor olsa dahi, sorunu çözmek için doğrudan servise gitmeniz önerilir. Bunun nedeni, ışık açıkken katalitik konvertörün hasar görebilmesidir ve ayrıca yakıt tüketiminde bir artış meydana gelecektir.
Bazı durumlarda bu arızayı işaret eden lamba su birikintilerinin üzerinden geçtikten sonra da yanabilmektedir. Araçlarda ne tür yakıt kullanıldığını algılayan O2 sensörünü bulunmaktadır. İlgili sensörün yağışlı hava koşullarından etkilenmesi, katalitik konvertör ikaz lambasının yanmasına sebebiyet verebilmektedir.
Arıza ateşleme bobininden kaynaklıysa, ağır bir sonuç oluşabilmektedir. Bu tür durumlarda genellikle aracınız çalışmayacaktır. Ayrıca, aşırı ısınma veya kablo arızalarında da yine katalitik konvertör arızası meydana gelebilir.
Düşük bir ihtimal olsa da aracınızda gösterge lamba arızası bulunuyor olabilir. Dolayısıyla bu durumda arızayı işaret eden lambanın yanıyor olmasının bir anlamı olmayacaktır. Bu nedenle de , aracı çalıştırmadan önce kontağı çevirirken test yapmanız önerilir. Böylece panelinizin herhangi bir sorun olmadan çalışıyor olduğunu bu şekilde test edebilmeniz mümkündür.
Konvertör Arızası Nasıl Giderilir?
Arızaya bağlı olarak, deponun boşaltılması ve tamamen temizlenmesi tavsiye edilir. Bu işlem zaman alır, genellikle iki saat süren bir işlemdir. Ancak sorunun nedeni ortadan kaldırıldığında arıza giderilecek ve lamba yanmayacaktır.
Araç tarafından sorun tespit edildiğinde, arıza düzeltilene kadar ışık sarı renkte yanıp söner. Serviste arızanın tespiti için aracın markasına ve modeline uygun bir cihaz kullanır. Bu cihaz, hata kodunu okur ve sorunun ne olduğuna kapsamlı bir yanıt verilmesini mümkün kılar.
Katalizör Nedir ve Katalitik Konvertör Arızası Nasıl Anlaşılır?
Katalitik konvertörler motor egzoz sistemleri parçası olup egzoz gazındaki çevreye zararlı gazları daha az zararlı gazlara çeviren parçalardır. Katalizör olarak anılan ekipmanın aslında ismi katalitik konvertör &#;dür. Katalizörler, katalitik konvertör ekipmanının içerisinde bulunan maddelere verilen isimdir. Bu maddeler Platin, Palladyum veya Rodyumdur. Bu kimyasal maddelere katalizör denir. Kısaca tanımları yaptığımıza göre sayfa hakkında bilgi vermeye başlayabiliriz. Bu yazımızda
&#; Katalitik konvertör arızası nedir?
&#; Katalitik konvertör arızası nasıl anlaşılır?
&#; Katalitik konvertör arızası nedenleri nelerdir?
&#; Katalitik konvertör iptali nasıl yapılır?
&#; Kat iptali nedir ve sonrasında meydana gelecekler nelerdir?
&#; Kat iptali sonrası yazılım gerekirmi?
&#; Katalitik konvertör temizleme yapılabilirmi?
&#; Katalizör tamiri nasıl yapılır?
&#; P Katalitik Konvertör Arıza kodu nedir?
gibi sorulara cevap verilecektir.
Başlıklara başlamadan önce söylemek gerekirse çevreye duyarlı olmanız ve geleceğimizi atmosferi kirleterek tehlikeye atmamak için yapılacak işlemleri iyi düşünmeli ve fırsatınız var ise iyi parçalar kullanmalısınız.
*Egzoz sistemleri parçalarına ve görevlerine bakmak için burayı tıklayabilirsiniz.
Katalitik Konvertör (Katalizör) Arızası Nedir?
Katalitik konvertörde görülen en yaygın arızalar
- Tıkanma ve dolma
- Seramik petek yapıdaki etkin maddelerin özelliğini kaybetmesi
- Seramik petek yapının gövde içerisinde kırılması
Bu gibi nedenlerden kaynaklı katalizör arızaları meydana gelmektedir. Sağlıklı çalışan bir motorda böyle sorunların olmayacağını unutmamak gerekir. Katalitik konvertör arızası düşük kilometreli araçta meydana geliyorsa motorun sağlıklı olmadığı sonucu çıkarılabilir. Çünkü katalizor iyi bir kondüsyona sahip arabada kolay kolay tıkanmaz. Sağlıklı bir motorda katalizör tıkanması &#;nı gerektirecek bir kurum oluşumu olmayacaktır. Aynı zamanda yine sağlıklı bir motorda katalitik konvertör içerisindeki seramik yapıya sıcaktan dolayı zarar verecek etkenler ortadan kalkacaktır. Bu nedenle arabanız en az bin kilometrenin altındaysa ve katalizör arızası yaşıyorsanız mutlaka motor yağlama sistemleri, motor yakıt sistemleri ve motor hava sistemlerinizi kontrol ettiriniz. Motorun yağ yakması veya hava yakıt karışım oranında bozukluklar katalizor arızalarını hızlandırmaktadır.
Katalitik Konvertör (Katalizör) Arızası Nasıl Anlaşılır?
Katalitik konvertör arızası belirtileri
- Egzozdan kötü koku gelmesi (Genelde çürük yumurta kokusu)
- Yüksek egzoz emisyon değerleri (Muayeneden geçemez)
- Fazla yakıt tüketimi (yüzde 10 ile 20 arası artış)
- Motor performansının azalması
- Motor devirlenmesinde zorluklar
- Katalizör içerisinden tıkır tıkır ses gelmesi
Yukarıdaki belirtiler görülmeye başladığı zaman katalitik konvertörden şüphelenilmelidir. Katalizörün çalışma performansı oksijen (lambda) sensörlerinin sinyalleriyle kontrol edilir. Oksijen sensörleri motor egzoz sistemleri sayfasında anlatıldığı gibi yanma gazı içerisindeki oksijen miktarını ölçerek milivolt cinsinden motor kontrol ünitesine sinyal yollar. Ayrıca ölçülen değerlere göre de motor kontrol ünitesi hava-yakıt karışımını ayarlar.
Katalitik konvertör olan egzoz sistemlerinde 2 adet oksijen sensörü bulunmaktadır. Bu sensörlerden ilki katalizör öncesi ikincisi ise katalizör sonrası değerleri okumaktadır. Katalizör öncesindeki oksijen (Lambda) sensörünün okuduğu değere göre hava yakıt karışım oranı belirlenir. Katalizör sonrasındaki sensör ise katalitik konvertör ün performansını değerlendirir. Konvertörün düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Böylelikle katalitik konvertör arızası meydana geldiğinde iki numaralı oksijen sensörü hata verecektir.
Katalitik Konvertör Neden Arızalanır?
Katalitik konvertör arızası nedenleri
1 &#; Motorun Yağ Yakması; Motor yağ yakıyorsa katalizör kısa sürede tıkanacak ve arıza verecektir. Motorun yağ yaktığını egzozdan mavi duman atmasından anlayabilirsiniz. Motorun yağ yakma sebeplerini ayrıntılı bir şekilde egzozdan mavi duman atmasının nedenleri sayfasında incelediğimiz için burada tekrar behsetmeyeceğiz. Eğer incelemek isterseniz burayı tıklayınız.
2 &#; Motoru Yüksek Devirlerde Zorlamak; Motor uzun süre zorlandığı takdirde egzoz sıcaklığı yükselecek ve katalizor içerisindeki seramik yapıya zarar verecektir. Bu nedenle devirli kullanımlarda ara ara gaz keserek egzozun soğutulması gerekmektedir. Bu durum aynı zamanda egzoz sübaplarının erimesine de yol açacağından dikkat edilmesi gerekmektedir.
3 &#; Motor Ateşleme Sistemleri Arızaları; Motor ateşleme sistemleri olan bujilerde oluşacak arıza yakıtın ateşlenmeden sıvı bir şekilde katalitik konvertöre yollanmasına ve katalizör içerisindeki maddelerin erken bozulmasına neden olacaktır. Bu nedenle bujilerden kaynaklı bir arıza yaşadığınızda arabayı çok uzun süre çalıştırmadan mutlaka çözüme kavuşturmalısınız.
4 &#; Oksijen Sensöründeki Arıza; Katalitik konvertör öncesindeki lambda sensöründe oluşacak arıza veya yanlış okuma hava yakıt karışım oranının bozulmasına neden olacaktır. Zengin karışım ile yanan motor kurum oluşumunu hızlandıracak ve katalitik konvertör ömrünü kısaltacaktır.
5 &#; Katalitik konvertöre Alınan Darbe; Engebeli yollarda seyir halindeyken katalitik konvertöre alınabilecek bir darbe yüzünden yapısı bozulan katalizor görevini yerine getiremez.
*Oksijen sensörü hakkında ayrıntılı bilgi almak için oksijen sensörü nedir ve arızası nasıl anlaşılır sayfasına bakabilirsiniz.
Katalitik Konvertör İptali (Kat İptali) Nasıl Yapılır?
Katalizör iptalini genelde egzoz modifiyesi yapmak isteyen kullanıcılar yapmakta olsa da bazı ustaların kolaya kaçarak verdikleri akıl doğrultusunda yapılmaktadır. Katalizör iptalinin avantajlarından çok dezavantajı bulunmaktadır. Bu nedenle katalizör iptali yaptırmadan önce iyi araştırılmalı ve öyle karar verilmelidir. Katalizör iptali iki şekilde olmaktadır. Bunlardan bir tanesi katalizöre delik açılarak içi boşaltılır ve açılan delik kapatılır. Bir diğer yöntem ise katalizör yerinden sökülerek yerine düz boru takılır.
Kat İptali Avantajları: Kat iptali veya popüler olarak bilinen ismiyle kat iptali sonrası motorda yüksek devirlerde performans artışı gözlenecektir. Bunun nedeni egzozun çıkışı biraz olsun rahatlayacaktır.
Kat İptali Dezavantajları: Kat iptali sonrası yanmamış gazlar dışarı atılacağından dolayı çevreye verilen zarar göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Bu durum aracın muayene sırasında egzoz emisyon değerlerini etkileyeceği için sıkıntı yaşatması söz konusu olacaktır. Aynı zamanda yakıt tüketiminde de artış gözlenecektir. Motorun egzoz seside artacaktır. Fazla ve kalitesiz egzoz, sistem parçalarından geçeceği için ömürlerini kısaltacaktır. Katalizör iptali sonrası düşük devirlerde motorun performansı azalacaktır.
Katalizör İptali Sonrası Yazılım Gerekir mi?
Kat iptali sonrası yazılım yüklenmesi durumunda çevre kirliliği dışındaki dezavantajlarından kurtulmak mümkündür. Bu nedenle profesyonel bir yere kat iptal ettirilmeli ve arkasından yazılım yükletilmelidir. Konvertör içi kırılarak yapılan kat iptali fazla ses çıkarması nedeniyle pek tavsiye edilen bir durum değildir. Bu nedenle iptal ederken katalizörün sökülerek alınması en mantıklısı olacaktır.
Katalitik Konvertör Temizliği Yapılabilir mi?
Katalizör temizliğinin yapıldığını savunan ustalar olsa da kullanıcılar genelde bu işlemden memnun kalmamaktadır. Özel solüsyonlar ile temizliği yapılan katalizörlerin tıkanıklık gibi arızalarda çözümü söz konusu olsa da içerideki kimyasalların yapısının bozulması veya seramik yapının hasarlanması gibi arızalarda değişimi gerekmektedir. En güzeli maddi durum el veriyorsa mutlaka yenisi ile değiştirmekte fayda var.
P Katalitik Konvertör Arıza kodu nedir?
P Arıza Kodu: Katalitik konvertör sistemi çalışma verimi alt sınırdan daha düşük (Catalyst System Efficiency Below Threshold Bank 1)
Yukarıda anlattığımız gibi motor kontrol ünitesi ECU katalitik konvertör verimini anlayabilmek için 2 adet oksijen sensörü kullanmaktadır. Bu sensörlerden biri katalizör öncesi diğeri sonrası kullanılmaktadır. İlk sensör yani katalizör öncesi oksijen sensörü motorda hava-yakıt karışımını ayarlar. İkinci sensör yani katalik konvertör sonrasında ki sensör ise katalitik konvertör içerisinde depolanan oksijen miktarını ölçmektedir. Eğer katalizörün çalışmasında bir kötüleşme, egzoz gazlarının dönüşümünde bir verim düşmesi oluşursa, ECU motor arıza lambasını yakar ve hafızaya arıza kodunu kaydeder.
*Dizel partikül filtresi temizliği ve çalışma prensibi hakkında bilgi sahibi olmak için burayı tıklayınız.
Bu sayfanın faydalı olduğunu düşünüyorsanız değerlendirme yapmayı unutmayınız. Eğer eksik olduğunu düşündüğünüz veya eleştirdiğiniz noktalar var ise yorumlar kısmından yazmayı unutmayınız.
Kat iptali için yazılım atılması motorun verimli çalışması açısından önemli olacaktır. İptal işleminden sonra egzoz geri basıncının azalması nedeniyle düşük devirlerde motorun verimsiz çalışmasına neden olur.
Fakat atılması zorunlu değildir. Yazılım hakkında bilgi almak için burayı tıklayabilirsiniz.
Diğer motor arızaları hakkında bilgi almak için motor arızaları sayfasına gidebilir veya burayı tıklayarak ana sayfaya gidebilirsiniz. Çalışma prensipleri sayfasına giderek site hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.
Kaynak: Bu sayfa Carstechnic tarafından oluşturulmuştur.
Click to rate this post!
[Total: 42 Average: 5]
Katalitik Konvertör Nedir Ne İşe Yarar? (Katalizör Nedir?)
Katalitik konvertörün görevi, egzozdan çıkan zararlı egzoz gazlarını (emisyonları) zararsız hale dönüştürmektir. Katalitik konvertör, egzoz gazında bulunan ve zararlı olan: yanmamış hidrokarbonları (HC), Karbonmonoksiti (CO), Nitro oksitleri (NOx) kimyasal reaksiyona sokarak zararsız hale getirir.
Egzoz emisyonlarının yasal düzenlemelerle sıkı bir şekilde takip edilmesiyle, araçlarda katalitik konvertörün kullanılması zorunlu hale gelmiştir. Artık üretilen otomobiller belirli egzoz standartlarını karşılamak zorundadır, emisyon kontrollerinden geçemeyen otomobillerin trafiğe çıkışı yasaklanmıştır. Egzoz emisyon standartlarında, ülkelerin belirlediği yasal limit değerler veya avrupadaki gibi Euro normları (Euro 4, Euro 5, Euro 6 gibi) referans alınmaktadır.
Katalitik Konvertör Nasıl Çalışır ? (Benzinli Motorlarda)
Günümüzde kullanılan katalitik konvertörler &#;Üç Yollu Katalitik Konvertör : TWC: Three-WaycatalyticConverters&#; tipidir. Üç farklı egzoz gazını birden zararsız hale çevirebilen katalitik konvertörlere üç yollu katalitik konvertör denir. Bunlar karbonmonoksit, hidrokarbonlar ve nitro oksitlerdir. (Nitro oksit ve azot oksit aynı şeydir. )
Üç kimyasal reaksiyon şöyledir:
1) Önce nitro oksitlerden oksijen ayrışır (indirgeme reaksiyonu), böylece geriye N (azot zararsız) ve Oksijen (zararsız) kalır. Buradan açığa çıkan N (azot) atmosfere salınır, zaten havanın %78&#;i azottur. Oksijen ise, sonraki reaksiyonlarda karbon monoksit ve hidrokarboları yakmak için kullanılır. Zararlı Azot oksitler (NOx) indirgenerek; zararsız Azot (N) ve Oksijene (O2) dönüşür. (İndirgenme) Karbon monoksit (CO) ve hidrokarbonların (HC) oksitlenmesi için gerekli olan Oksijen (O2), Azot oksitlerin (NOx) indirgenmesi soncu oluşan oksijenden sağlanır. (Azot oksit = nitro oksit = nitrik asit)
* Nitro oksit (NOx) > Oksijene (O2) ve Nitrojen&#;e (N2) dönüştürür.
Not: İndirgeme: Bir maddenin başka bir maddeye kimyasa reaksiyon sonucu oksijen atomlarını vermesine, indirgeme denir. Burada Azot oksit (NOx), Azota indirgenmektedir, yani oksijen atomunu kaybetmektedir.
Aşağıdaki iki reaksiyonsa, oksidayson (oksijen vererek yakma) reaksiyonudur, yukarıdaki reaksiyondan oluşan oksijenle;karbonmonoksitler (CO) ve hidrokarbonlar (HC) yakılır. Geriye su ve karbondioksit kalır ve egzozdan atılır.
2) Karbon monoksit (CO) oksitlenerek; karbondioksite dönüşür (CO2). (Yükseltgenme)
* Karbonmonoksit&#;i (CO)> Karbondioksit&#;e (CO2)
3) *Hidrokarbonlar (HC) oksitlenerek; karbondioksit (CO2) ve su buharına (H2O) dönüşür. (Yükseltgenme)
* Yanmamış Hidrokarbonlar&#;ı (HC) > Karbondioksit (CO2) ve Suya (H2O) dönüşür.
Not: Oksidasyon (yükseltgenme): maddelerin (element veya bileşik) oksijenle reaksiyona girerek kimyasal olarak birleşmesidir. Motorda yakıtın yanması buna örnektir.
Yukarıdaki 3 işlemi yerine getiren kanvertörlere, &#;Üç Yollu Katalitik Konvertör&#; (TWC) denir. Konvertör çalışma sıcaklığı: - derecedir. Kurşunsuz yakıt kullanılmalıdır, aksi halde kurşun yüzeye yapışır ve delikleri tıkar (günümüzde kurşunlu benzin satılmamaktadır). Katalitik konvertödeki kimyasal reaksiyonları hızlandıran katalizörler: Platin, Paladyum, İridyum, Radyum'dur.
Katalitik konvertörün içerisinde çok küçük deliklere sahip seramik bir petek yapı vardır, seramik peteğin üzerin katalizör elementlerle kaplıdır ve bu petek yapı sayesinde, egzoz gazlarının katalizör elementlere temas yüzeyi arttırılmıştır. Katalitik konvertörün peteksi yapısı açılmış olsa, yüzey alanı olarak bir futbol sahası büyüklüğüne ulaşılabilir.
Katalitik konvertörün içerisinde, egzoz gazlarını kimyasal reaksiyona sokan katalizör elementler vardır, bunlar Platin, Paladyum, İridyum, Radyum&#;dur. Katalizör: Bir kimyasal reaksiyonu hızlandıran ve kendisi kimyasal yapısı değişmeyen maddelere denir.
Katalitik konvertörler soğukken çalışamazlar, içerisindeki kimyasal elementler yüksek sıcaklıklarda aktif olabilmekte ve görevlerini yapabilmektedir. Bu sebeple, çabuk ısınsın diye konvertörler motora daha yakın konuma takılır. Katalitik konvertör çalışma sıcaklığı: 0C - 0C&#;dir.
Ayrıca kurşunlu benzin kullanılması yasaktır. Kurşunsuz yakıt kullanılmalıdır, kurşun yüzeye yapışır ve delikleri tıkar.
Katalitik Konvertör Çalışma Verimi
Üç yollu katalitik konvertörde, zararlı gazların dönüştürülebilmesi için; motorun lambda=1 değerinde (stokiyometrik oran) veya bu değere yakın olarak çalışması gerekir. Lambda=1 olduğunda, katalitik konvertörün çalışma verimi maksimum olur. Bu sebeple katalitik konvertörün girişine, egzozdaki oksijen oranını ölçen bir oksijen sensörü yerleştirilmiştir. Oksijen sensörü, egzozdaki oksijen oranını algıllayıp ECU&#;ye bildirir, ECU enjeksiyon sistemini kumanda ederek hava-yakıt karışım oranının ayarlanmasını sağlar.
Katalitik konvertörler, karbonmonoksik, hidrokarbon ve nitro oksitleri (azotoksitleri) % 90 oranında, zararsız olan nitrojene (N2) , suya (H2O) ve karbon dioksite dönüştürür. Egzoz hattında bulunan lamda (oksijen) sensörleri sayesinde, egzoz gazındaki oksijen miktarı sürekli takip edilir (buna kapalı devre çalışma denir). Egzozdaki bu oksijen miktarının takip edilmesiyle, hava yakıt oranı ECU tarafından her zaman ideal hava-yakıt oranına (14,7hava/1yakıt) yakın aralıkta tutulur, bu işlem alınan hava (gaz kelebeği) ve yakıt enjeksiyonunun (enjektör) ayarlanmasıyla sağlanır, böylece katalitik konvertörün verimi maksimum olur. Katalitik konvertörden önceki birinci lambda (oksijen) sensörü, hava yakıt oranını lambda=1 ve yakın değerlere getirir. Böylece katalitik konvertör verimi maksimum olur. Katalitik konvertörden sonraki ikinci lambda (oksijen) sensörü ise, katalitik konvertörün çalışma verimini denetler.
Dizel Araçlarda Kullanıla Katalitik Konvertör
Dizel motorlarda kullanılan katalitik konvertöre, &#;Dizel Oksidasyon Katalizörü" denir. (Bkz: Dizel Oksidasyon Katalizörü)
Katalitik Konvertör Arızası Nasıl Anlaşılır ? Arıza Belirtileri Nelerdir ?
Arıza lambasının yanması, kötü koku, motor performansının azalması (çekişin düşmesi), kötü motor devirlenmesi, yüksek egzoz emisyon değerleri, fazla yakıt tüketimi gibi belirtiler; katalizörün arızalı olduğuna işaret eder.
Yeni nesil araçlarda iki adet lamda sensörü bulunmaktadır. Katalitik konvertörün hem önünde (girişinde) hem arkasında (çıkışında), birer tane adet lamda sensörü kullanılmaktadır.
Egzoz hattında iki tane oksijen (lambda) sensörü bulunur.
Katalitik konvertörden önceki 1. sensör; hava yakıt karışımının ayarlanmasını, motorun çalışmasının düzenlenmesini sağlar.
Katalitik konvertörden sonraki 2. sensör ise, katalitik konvertörün çalışmasını denetler. Konvertörün düzgün çalışıp çalışmadığını, zararlı gazları zararsız hale dönüştürüp dönüştüremediği kontrol eder ve ECU'ye bildirir. Bu sensörün lambda değer aralığı daha azdır. Bu sensör kaynaklı bir hata kodu alınırsa; katalitik konvertör arızalı olabilir.
Katalitik konvertör arızalandığında, sarı renkli motor arıza lambası (check engine) veya ayrı yanacaktır. Konvertörün arızalı olduğu bilgisi, lamda sensörü sayesinde anlaşılır.
(Katalitik Konvertör Arıza Lambası)
Katalitik konvertörde görülen en yaygın arızalar: tıkanma-dolma, seramik petek yapıdaki etkin maddelerin erimesi ve özelliğini kaybetmesi veya seramik petek yapının gövde içinde kırılmasıdır.
Katalitik konvertörün içindeki petek yapı kırıldığında, motorun altından tıkır tıkır titreşimli sesler gelir. Bu durumda konvertör değiştirilmelidir. Kırılan parçalar egzoz borusunu tıkayabilir, egzoz gazı geri basınç miktarını arttırır ve motor çekişi düşerken, yakıt sarfiyatı artar. Normal sağlıklı çalışan bir motorda katalitik konvertör tıkanmaz ve kirlenmez.
Katalitik konvertör arızası ve çözümü hakkında daha fazla bilgili için (Bkz:P Arıza Kodu Katalitik Konvertör Arızası)
Katalitik Konvertör Tıkanmasının Sebepleri Nelerdir ?
Eğer motorunuz yağ yakıyorsa, katalitik konvertör tıkanacak ve arızalanacaktır. Motorun mavi duman atması, yağ yaktığına işarettir. Motorun yağ yakmasının sebebi ise, piston segmanlarından, supap yuva ve yataklarından, supap yağ keçelerinden yanma odasına yağ kaçağı olması olabilir.
Ayrıca supapların aşınması, supapların yanması, supap ayarının bozuk olması, yani supapların tam olarak kapanmıyor ve kompresyon kaçırıyor oluşu da, motorun yağ yakmasına (yağ eksiltmesine), egzoza yanmamış hidrokarbon ve motor yağının geçmesine sebep olabilir. Bu durumda katalitik konvertör kirlenip tıkanabilir.
Benzin ve motor yağından kaynaklanan ve katalitik konvertörü tıkayan başlıca maddeler: kurşun (kurşunlu benzin bu yüzden kaldırıldı), sülfür manganez, silikon ve fosfordur. Bu sebeple kaliteli yakıt ve motor yağı kullanmak önemlidir.
Motoru uzun süreli yüksek devirlerde çalıştırmak, egzoz gazı sıcaklığını aşırı yükselteceğinden, katalitik konvertörün seramik peteklerinde bulunan katalizör malzemenin erişmesine sebep olacağından, katalitik konvertörün bozulmasına yol açabilir.
Bozuk ya da yanlış bujinin kullanılması, yanma kalitesini bozacağından, katalitik konvertörün tıkanmasına sebep olabilir.
Motorun fazla zengin karışımla çalışması da yanmamış yakıtın egzoza karışmasına sebep olacağından, katalitik konvertörde aşırı sıcaklık artışına ve arızaya sebep olabilir.
Lamda sensörünün arızalı olması, hava-yakıt karışımının doğru ayarlanamamasına, sonuç olarak kötü yanmaya ve fazla hidrokarbon salınımına sebep olacağından, katalitik konvertör tıkanmasına sebep olabilir.
Katalitik Konvertör Fiyatları
Katalitik konvertör fiyatları marka ve modele göre değişmektedir. Yetkili serviste orjinal katalitik konvertör fiyatları oldukça yüksektir. Bununla beraber üçte bir fiyatına fakat kısa ömürlü yan sanayi konvertörler bulmak mümkündür.
Ana konu (Bkz: Egzoz Emisyon Sistemi)