Kağıttan Icatlar
İşte Tarihin Seyrini Değiştiren Müslümanların İcatları!
Müslüman mucitlerin Avrupa'yı ve dünyayı değiştiren icatları!
Müslüman mucitlerin dünyaya kazandırdığı buluşlar hem Avrupa'yı hem de dünyanın diğer ülkelerini değiştirmeye yetti. İngiltere'nin önde gelen gazetelerinden The Independent, bununla ilgili bir liste çıkardı. Çıkardığı listeyle Müslüman mucitlerin Avrupa'yı ve dünyayı nasıl değiştirdiğini anlattı.
Müslümanların dünyayı değiştiren 20 icadına yer verilen listede cerrahi aletlerin dizaynından ilk uçma deneyimine kadar pek çok gelişmeler yer aldı.
İşte Independent'a göre Müslümanların en büyük icatları...
Antik Yunan'da insanlar gözümüzden ışınların çıktığını ve bu sayede görebildiğimizi düşünürdü.
Dünyada ilk kez ışığın göz içine girerek kırılması sonucunda dünyayı gördüğünü keşfeden 10. yüzyılda yaşamış bir Müslüman alim olan İbni Haytam'dı. Karanlık odayı ve ışık oyunlarıyla görüntü elde etmeyi ilk olarak İbni Haytam keşfetmişti.
Satrançın bugün oynanan formu ilk kez İran'da geliştirildi ve buradan Batıya yayıldı.
10. yüzyılda İspanyollar Emeviler aracılığıyla satrançla tanıştı.
Wright Kardeşlerin ilk uçma denemesinden 1000 yıl kadar önce 852 yılında Abbas İbn Firnas adlı bir Arap Cordoba'daki Ulucaminin minaresinden tahtadan kanatlarla atladı.
Uçmayı umuyordu, tabii uçamadı. Ama tahta kanatların yarattığı paraşüt etkisi sayesinde hafif bir şekilde yere düştü. 875 yılında 70 yaşındayken bu kez ipek ve kartal tüylerinden yaptığı kanatlarla bir uçurumdan atladı. 10 dakika kadar havada kalmayı başardı.
SABUN Haçlı Seferlerindeki Hıristiyan askerleri gören Müslümanları dehşete düşüren şey onların saldırganlığı değil Avrupalıların çok nadir banyo yapmaları ve vücutlarının çok kötü kokmasıydı.
Sıvıları dağişik kaynama noktalarına göre birbirinden ayırma da ilk kez Müslüman bilim insanı Jabir ibni Hayyan tarafından bulundu.
Yaptığı deneylerle de modern kimyanın kurucusu sayıldı.
MİL SİSTEMİ Düz hareketi döner harekete çeviren mil sistemi de ilk kez bir İslam bilgili olan El Ciziri tarafından geliştirilmiş ve içten ateşli motorun icadına kadar tüm dünyadaki mekanik cihazların temel presibini oluşturmuştu.
Düz hareketi döner harekete çeviren mil sistemi de ilk kez bir İslam bilgili olan El Ciziri tarafından geliştirilmiş ve içten ateşli motorun icadına kadar tüm dünyadaki mekanik cihazların temel presibini oluşturmuştu.
KAHVE Rivayete göre Güney Etiyopya'nın Kaffa bölgesinde Arap bir çoban olan Halid koyunlarının bir bitkiyi yedikten sonra canlandığını gördü. Halid bu bitkiden topladı ve götürüp kaynarak içti.
İlk olarak geceleri uyanık kalıp çalışmak ya da dua etmek isteyen Sufi alimler tarafından kullanıldığı tahmin edilen kahve ancak 1645 yılında Venedik'e ulaştı. İngiltere'nin başkenti Londra'daki ilk kahvehaneyi ise bir Türk açtı.
KUBBE VE KEMER Kubbe ve kemer şeklindeki yapılar İslam mimarisinin ürünüdür. Özellikle kubbe mimarisi konusundaki teknikler Avrupa'ya İslam bilginleri aracılığıyla taşınmıştır.
İngiltere Kralı V Henry'nin sarayının mimarı da bir Müslümandı.
CERRAHİ ALETLER Dünyada bugün kullanılan cerrahi aletlerin tümünün nihai dizaynları Endülüs Emevilerinden El Zehravi'ye aittir. Neşter, kemik testereleri, göz ameliyatı makaslarının da aralarında bulunduğu 200 cerrahi alet modern tıpta da kullanılır.
Hayvan bağırsaklarından yaptığı iplikle attığı dikişlerin kendi kendine kaybolduğunu da Zehravi keşfetmiş ve yine hayvan bağırsaklarından ilk kapsülü yapmıştır. 13. yüzyılda İbn Nafis de dolaşım sistemini tanımlamıştır.
RÜZGAR DEĞİRMENİ Rüzgar değirmeni ilk olarak İran'da keşfedilmiş ve Arap ülkelerinde de geliştirilmiştir.
Avrupa'da ilk rüzgar değirmeni bundan tam 500 yıl sonra kullanılmaya başlamıştır.
AŞI İlk aşı da İslam dünyasında geliştirildi.
Çiçek aşısının Avrupa'da kullanılmasından 50 yıl önce Osmanlı'daki çocuklar Çiçek hastalığına karşı aşılanıyordu.
DOLMAKALEM İlk dolmakalem de 953 yılında ellerini mürekkeple kirletmekten bıkan Mısır Sultanı'nın isteği üzerine icat edildi.
ALGORİTMA Algoritma ve Trigonometri de İslam dünyasından Avrupa'ya gitti.
Ali İbni Nafi, Irak'tan İspanya'nın Cordoba şehrine geldiğinde Avrupa ilk kez bir öğünde üç çeşit yemek kültürüyle tanıştı.
İbni Nafi'nin menüsü çorba, ardından balık ya da et, onun da ardından meyve ve çerezden oluşuyordu. Avrupa'ya ilk cam bardaklar da bu dönemde geldi.
HALI Halı da Müslümanlar tarafından Avrupa'ya taşındı.
Halı dokumasındaki tekniklerin hemen hemen tümü de Avrupalılar tarafından Müslümanlardan alındı.
ÇEK Modern banka çekinin kökeni de Araplarda kullanılan ve "sak" olarak adlandırılan bir kağıttı.
Araplarda eskiden kervan soygunları çok olunca uzak yerlerdeki mallarını insanlar küçük yazılı kağıtlarla satmaya başladı. Dokuzuncu yüzyılda Müslüman bir tüccar Çin'de elindeki "sak"ları bozdurabiliyordu.
İŞTE DÜNYANIN EN İLGİNÇ BİLGİLERİ Albert Einstein dokuz yaşına kadar düzgün konuşamamıştı.
Amerika'da her saat 40 kişi kanserden hayatini kaybediyor.
Bir cam kırıldığında, ufalanan parçalar saatte üç bin millik bir hızla etrafa saçılır.
Başkan John F. Kennedy, yirmi dakikada dört gazete okuyabilirdi.
Açık bir gecede, çıplak gözle iki bin ayrı yıldızı görmek mümkündür.
ABD'de, yaşları 20 ile 29 arasında olan zenci erkeklerin üçte biri ya hapiste ya da gözaltında tutulmaktadır.
Amerika'da satışa sunulan ilk cd, Bruce Springsteen`in "Born in Theusa" albümüdür.
Bir insan yaşamı boyunca iki yüzme havuzunu dolduracak kadar tükürük salgılar.
Amerikan havayolları, uçuşlarda yolculara sunduğu kahvaltılarda her tepsiden bir zeytini kaldırarak 1987 yılında 40 bin dolar kar etmiştir.
Atların insanlardan 18 tane fazla kemiği vardır.
Avustralya'daki tuvaletlerin sifon suları saat yönünde akar.
Ayı inlerinin girişleri her zaman kuzeye bakar.
Baykuş mavi rengi görebilen tek kustur.
Beethoven beste yapmadan önce kafasını soğuk suya sokardı.
Bir Big Mac hamburgerin ekmeğinde ortalama 178 adet susam bulunuyor.
Bir devekuşunun gözü beyninden büyüktür.
18 Şubat 1979 yılında Sahra çölüne kar yağmıştı.
Bir hamamböceği kafası koptuktan sonra açlıktan ölmeden dokuz gün yaşayabiliyor.
Bir Erkek Hayatının Ortalama 3350 Saatini Tıraş Olmak İçin Harcar.
Bir karınca kendi ağırlığının elli kati ağırlığı kaldırabilir.
Bir karıncanın koku alma yeteneği en az bir kopeğinki kadar gelişmiştir
Bir kilo limonda bir kilo çilekten daha fazla şeker vardır.
Bir kromozom bir genden daha büyüktür.
Bir okyanusun en derin yerinde, demir bir topun dibe çökmesi bir saatten uzun sürer.
Bir timsahın gözlerinin arasındaki mesafe, ayaklarının büyüklüğüne eşittir.
Birinin yüzünü hatırlamak için beynin sağ tarafı kullanılır.
Buckingham sarayında 602 oda bulunuyor.
Bugüne kadar bilinen en ağır böbrek taşı 1.36 kg
Tarih boyunca yeryüzünde bulunan altın 200 kat daha fazlası okyanuslarda saklı durmakda.
Bugüne kadar kaydedilmiş en büyük dalga, 1971 yılında Japonya'nın İshigaki Adası'nda 85 metre yüksekliğine ulaşmıştır.
Bugüne kadar ölçülmüş en büyük buz dağı, 200 mil uzunluğunda ve 60 mil genişliğindedir ve Belçika'dan daha büyük bir yüzölçümüne sahiptir.
HaberSon DakikaÇok OkunanlarGündemÖne ÇıkanlarFoto GaleriVideo Galeri
MemurlarKamu PersoneliKPSSHaberlerMevzuatÖğretmenÖzel KonularSeçim
İlanGünün İlanlarıÇok OkunanlarDaimi İşçi Alım İlanlarıAkademik İlanlarKPSS-A İlanları4/B İlanları
ForumEn Yeni KonularEn Yeni CevaplarKamu PersoneliKamu Personeli Ortak KonularKPSS ve Diğer SınavlarGündem
HesaplamaMemur Maaş HesaplamaSözleşmeli Maaş HesaplamaMemur Emekli MaaşEmeklilik Yaşı HesaplamaAsgari Geçim İndirimi
DiğerAnketBecayiş İlanlarıKararSınavSoru/CevapSözlükBi'Mola
www.memurlar.net internet sitesinde yayınlanan yazı, haber, video ve fotoğrafların her türlü hakkı memurlar.net'e aittir.
İzin alınmadan, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez.
Copyright © 2023 Tüm hakları saklıdır www.memurlar.net
Kâğıt Uçak Yapalım
Bilmekte Fayda Var!
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, A4 kâğıdından bir uçak yapıp bu uçağı farklı bir yöntem kullanarak hızlı bir şekilde uçurmaya çalışıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- A4 kâğıdı
- Makas
- Askılı tükenmez kalem
- Paket lastiği
- Ataş
- Cetvel
Uyarı:
Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım.
Ne Yapıyoruz?
1- Önce aşağıdaki fotoğraflara bakarak A4 kâğıdından bir uçak yapalım. Dilerseniz etkinlikteki uçak modeline bağlı kalmayıp kendi uçağınızı tasarlayabilirsiniz.
2- Fotoğrafta görüldüğü gibi cetvel yardımıyla uçağın arka bölümünde tabandan 3 cm, burun bölümünde ise tabandan 2 cm yükseklikte olacak şekilde birer nokta belirleyelim. Bu noktaları cetvel ve tükenmez kalemle birleştirip bir doğru oluşturalım ve kanatları bu doğruya denk getirerek katlayalım.
3- Uçağı tuttuğumuz noktanın uç kısmına yakın bir yerden makasla bir çentik keselim.
4- Ataşı uçağımızın uç kısmına takalım.
5- Paket lastiğini kalemin askı bölümüne geçirelim.
6- Lastiğin diğer ucunu uçağın çentiğine takalım. Kalemi sol elimizle uçağı sağ elimizle tutup lastiği iyice gerdirelim.
7- Son olarak istediğimiz yöne nişan alıp uçağı serbest bırakalım. Uçağı fırlatırken kimseye zarar vermemeye özen gösterelim. Dilerseniz kâğıt uçağınızı kullanarak arkadaşlarınızla aranızda yarışmalar da düzenleyebilirsiniz.
Kâğıt: Kim, Ne Zaman İcat Etti?
Artokoloro/Alamy
Günümüzde bilgi edinmek için çoğunlukla dijital teknolojileri kullanıyoruz. Öyle ki araştırmalar basılı dergilerin ve gazetelerin gün geçtikçe daha az okunduğunu gösteriyor. Diğer taraftan e-kitaplar ve sesli kitaplar giderek yaygınlaşıyor. Ancak yakın zamanlara kadar bilgi aktarımı için kullanılan en etkili ve kalıcı yol bir kâğıt üzerine yazılan yazılardı.
selimaksan/iStock
Peki bilginin nesilden nesile aktarılarak bilim, sanat, kültür ve teknolojinin gelişmesine katkı sağlayan kâğıt ne zaman kullanılmaya başlandı? Kâğıttan önce ne tür malzemeler kullanılıyordu? Gelin şimdi kâğıdın icadıyla ilgili tarihî bir yolculuğa çıkalım.
Kâğıttan Önce
Zev Radovan/Alamy
Kil tablet üzerine yazılan yazılar
Kâğıdın henüz icat edilmediği eski çağlarda insanlar mağara duvarlarına semboller ve resimler çiziyorlardı. Yine aynı amaçla zaman içerisinde taşlar, ağaç kabukları, metal levhalar ve hayvan kemikleri de kullanıldı. 5.000 yıl önce ilk yazılı metinler ise Mezopotamya’da kil tabletler üzerine kazındı. Ancak ağaç kabuğu gibi bazı malzemelerin kısa sürede çürümesi, bazı malzemelere istenilen şeklin verilememesi, çoğunun kolayca işlenememesi ve ağırlıktan dolayı taşınamaması insanları daha hafif ve daha elverişli malzemeler aramaya itti.
İpek ve Bambu
Phongsaya Limpakhom/Alamy
Bambu kamışı üzerine yazılan yazılar
Çin’de insanlar yazı yazmak için daha hafif malzemeler olan ipek kumaşları ve bambu kamışlarını kullanıyordu. Bambu kamışlarının dik bir şekilde kesilmesi, Çin yazısının dikine yazılmasına neden oldu.
Papirüs Ruloları
The Print Collector/Alamy
Papirüs rulosu üzerine yazılan Mısır yazısı
Mısırlılar papirüs rulolarının üzerine yazı yazdılar. Papirüs ruloları, papirüs bitkisinin gövdesinin iç kısmında bulunan süngerimsi bölümden yapılıyordu. Bu bölüm çıkarıldıktan sonra ince şeritler şeklinde kesiliyor ve bu şeritler üst üste getirilerek kurutuluyordu. Diğer yandan kâğıdın birçok Batı dilindeki karşılığı olan kelimeler de, örneğin İngilizce paper ve Almanca papier, papirüse dayanıyor.
Parşömen
JG Photography/Alamy
Parşömen üzerine yazılan yazılar
Avrupa’da yazı yazmak için daha çok hayvan derilerinden elde edilen ve parşömen olarak adlandırılan malzeme kullanılıyordu. Bunun için hayvan derileri kirece yatırılıyor; kıllardan, et ve yağ parçalarından arındırıldıktan sonra yıkanıyordu. Ardından bir zemin üzerine gerilen deri kazınarak inceltiliyor ve güneşte kurumaya bırakılıyordu.
Kâğıdın İcadı
Kâğıda dair en eski kalıntılar Tibet’te bulunsa da milattan önce 2. yüzyıla tarihlendirilen bu kâğıt parçalarının kim tarafından yapıldığı belli değil. Bu nedenle MS 105 yılında kendi kâğıt yapma tekniğini geliştiren Çinli saray görevlisi Ts’ai Lun birçok kaynakta kâğıdın mucidi olarak anılıyor.
Kâğıt Yapımı
CPA Media Pte Ltd/Alamy
Ts’ai Lun’un icat ettiği kâğıt yapım tekniğinde önce dut ağacının kabuğu küllü su ile kaynatılıyor, dövülüyor ve hamur hâline gelene kadar yoğruluyordu. Ardından hamur, kalburun üzerine yayılıyor ve sıkıştırılarak içindeki su süzüldükten sonra kurutuluyordu.
Kâğıdın Dünya Geneline Yayılması
Kâğıdın Çin’de kullanılmaya başlamasıyla birlikte zaman içerisinde kâğıt yapım tekniği önce Japonya, Kore ve Vietnam gibi Çin’in etrafındaki ülkelere yayıldı.
Müslümanlar 751 yılında Talas Savaşı’nda Çin ordusuyla mücadele sırasında İslam coğrafyasına getirilen ustalar sayesinde kâğıt yapımını öğrendiler. Başta Bağdat olmak üzere birçok şehirde kâğıt üretilmeye başlandı. Müslümanlar kâğıt yapımı için kenevir ve keten kullandılar. Doğudan batıya doğru kullanımı yaygınlaşan kâğıt o dönemde Müslümanların kontrolü altında olan İspanya ve Portekiz’e yani Avrupa kıtasına da ulaştı. 1120 yılında İspanya’nın Valencia şehrinde ilk kez bir kâğıt fabrikası kuruldu. Ardından kâğıt üretimi başta İtalya, Almanya ve İngiltere olmak üzere tüm Avrupa’ya yayıldı.
Kâğıt İhtiyacı Artıyor
Lanmas/Alamy
Johannes Gutenberg’in matbaa makinesi
1450’li yıllarda Almanya’da Johannes Gutenberg’in metal harflerle basma tekniğini bulması ve bunu matbaa makinesinde kullanması, zaman içerisinde kitaplara dolayısıyla da kâğıda olan talebi de artırdı. Bunun sonucunda farklı ham madde arayışlarına gidildi ve ilerleyen zamanlarda ağaçlar ve ağaçlardan elde edilen selüloz kâğıt yapımında kullanılmaya başlandı.
İlk Kâğıt Yapma Makinesi
gameover/Alamy
18. yüzyılda kullanılan bir kâğıt yapma makinesi
Genç bir Fransız öğrenci olan Nicholas Robert kâğıt yapım hızını artırmak ve maliyetini azaltmak için deneysel çalışmalar yapıyordu. 1789 yılında Robert ve Londralı Fourdrinier kardeşler ilk kâğıt makinesini geliştirdi.
Günümüzde Durum Ne?
Ts’ai Lun’dan günümüzde kâğıt yapım tekniği çok fazla değişmedi. Bitki lifleri bugün de hamur hâline getiriliyor, sonra nemli bir tabaka elde etmek için süzgeçten geçiriliyor ve ardından preslenip kurutuluyor. Temel fark günümüzde bu işler makineler kullanılarak yapılıyor. Ayrıca birçok ülkede doğayı korumak ve israfı önlemek adına kâğıt geri dönüşümünü teşvik eden uygulamalar yapılıyor.
10255185_880/iStock
Kaynaklar:
- 1001 İcat Dünyamızda İslam Mirası, Ed: S. T. S. Al-Hassani, Türkçe Yardımcı Ed: T. Alp, S. Aydüz, Çev: S. Tahir, Foundation for Science Technology and Civilisation, 2010.
- Ellyard, D., Kim Neyi Ne Zaman İcat Etti, Çev.: U. Mutlu, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 2017.
- Stoyles, P. ve Pentland, P., A’dan Z’ye İcatlar ve Mucitleri, Çev.: Turan Parlak, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 2019.
- Turner, T., Mills, A., Gifford, C., Tarih Yazan 100 İcat Dünyamızı Şekillendiren Parlak Buluşlar, Çev.: F. C. Dansuk, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, 2019.
- https://www.thoughtco.com/invention-of-paper-195265
- https://www.worldhistory.org/article/1120/paper-in-ancient-china/
- https://cdn.istanbulc.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=sem1_21.pdf
- https://www.webtekno.com/kagidi-kim-ne-zaman-icat-etti-h119073.html