Güzel tadı, hoş kokusu ve ağızda bıraktığı aroması ile yaz ve sonbahar aylarında en çok tüketilen meyvelerden biri olan kavun, zengin besin içeriğiyle ön plana çıkıyor. Kavun, lifli ve sulu yapısı ile kilo vermeye yardımcı olurken, pek çok sağlık sorunun önlenmesi sürecine de katkıda bulunuyor. Diyetisyen Merve Sır, kavunun faydaları ve nasıl tüketilmesi gerektiği hakkında bilgi verdi.
KALORİSİ DÜŞÜK, VİTAMİN VE MİNERAL İÇERİĞİ YÜKSEK
Kavun düşük kalorili ve oldukça lifli bir meyvedir. gramında yani bir porsiyon kavunda 1,5 gram lif bulunur. Kavunun gramı tat ve su durumuna göre kilokalori (kcal) içerir. Çok miktarda sarı ve turuncu meyve beta karoteni açısından zengindir. Lif içeriği yüksek olan kavun bağırsakların çalışmasına da yardımcı olur.
İçeriğinde türüne göre değişebilen çok sayıda önemli mineral ve vitamin vardır. A, C, B1, B2, B5 vitamini ile potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, fosfat açısından zengindir. Fitokimyasallar da içermektedir. Likopen ve beta-karoten gibi bitkisel besinler bulunmaktadır.
Bir porsiyon kavunda 11,84 karbonhidrat (g), 2,00 protein (g), 0,18 yağ(g), 1,62 lif (g), 16,20 sodyum (mg), ,60 potasyum (mg) ve 19,80 kalsiyum (mg), 0,61 vardır.
Kavun, vücut hücrelerini UV ışınlarından koruyan özellikle yüksek bir E vitamini içeriğine sahiptir. Bu fitokimyasallar serbest radikalleri yakalar ve hücre hasarını önler. A vitamini karpuzlarda ve tatlı kavunlarda bol miktarda bulunur. Cildi ve saçı esnek tutar, göz sağlığı için önemlidir.
Ayrıca kavun çekirdekleri; A, B ve C vitaminleri ile magnezyum içermektedir. İçeriğinde demir, kalsiyum ve değerli yağlar bulunmaktadır. Kavun çekirdekleri bütün olarak yutulmamalı, çiğnenmeli, öğütülmeli veya doğranarak tüketilmelidir.
Olgun tatlı bir kavunda % 10 oranında şeker vardır. Bu nedenle gram posa başına yaklaşık 55 kilokaloriyle önemli bir enerji kaynağıdır. Yüksek oranda potasyum ve provitaminin yanı sıra A vitamini ile değerli kalsiyum, C, B1 ve B2 vitamini, fosfor ve demir değerleriyle dikkat çeker. Kavunun ana kısmı yaklaşık % 85’i sudan oluşur.
Özellikle spor aktivitelerinden sonra veya aralarda harika bir susuzluk gidericidir.
KAVUNUN FAYDALARI
Kavunun en çok bilinen faydaları şöyle sıralanmaktadır:
1. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Düzenli olarak tüketildiğinde içeriğindeki potasyum ve C vitamini bağışıklık sistemini destekler. Bağışıklık sistemi güçlendirdiği için hastalıklara karşı vücut direnci sağlar.
2. Damar tıkanıklığını önlemede etkilidir. Kalbe ve kansızlığa iyi gelir, tansiyonu düzenler. Kavunu aşırıya kaçmamak şartıyla kalp hastalarının tüketmesi gerekir. Zengin besin değerleri nedeniyle kansızlık sorunu olanlarda etkilidir. Ayrıca kalp krizi riskini düşürür. Kalp damar sorunu olanların özellikle yaz aylarında kavunu düzenli olarak tüketmeleri önerilir.
3. Böbrek taşları ve kumlarının düşmesine yardımcı olur.
4. Yatıştırıcı etkisi nedeniyle sinir sistemi üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Uyku sorunu olanlara iyi gelir.
5. İdrar söktürücü özelliği vardır. Kabızlığa iyi gelir.
6. Cildi nemlendirir, romatizma ağrılarını hafifletir.
7. Sindirilmesi kolay olan meyveler arasında yer alan kavun, kilo vermek isteyen ancak metabolizma hızı yavaş olanlara önerilir. Diyet programlarında yer alan kavun hızlı bir şekilde kilo vermeyi sağlamakta ve metabolizmayı da hızlandırmaktadır.
KAVUN ALIRKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER
Olgunlaşması uzun süren kavunu alırken bazı kriterler göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikle olgun olanları tercih edilmelidir. Ancak kabuğu nedeniyle olgunluk derecesi belirlenememektedir. Ancak koku ve kabuğu olgunluğu konusunda ipuçları vermektedir. Bu nedenle kavun alırken kabuğu çok sert olmayan, kabuğunda çatlak veya ezik bulunmayan, hoş ve tatlı kokulu olanları tercih edilmelidir. Kabuğa bastırıldığında hissedilen yumuşaklık olgunluk derecesini belirtmektedir. Olgun kavunlar aromatiktir. Bu nedenle satın alırken yoğun bir koku yayanlar belirlenip alınmalıdır.
KAVUNU İKİYE BÖLÜP STREÇLEYEREK MUHAFAZA EDİN
Kabuğu sağlam olarak dilimlenmemiş kavun, serin bir yerde bir hafta saklanabilir. Dilimlenmiş kavunlar yakından incelenmeli ve küf kontrolü yapılmalıdır. Küçük ebatta dilimlenen kavunlar çok çabuk bozulur. İkiye kesilmiş kavun buzdolabında sorunsuz bir şekilde saklanabilir ancak streç film ile kaplanmalıdır. Çabuk bozulmaması için dilimleme sırasında kavunun çekirdekleri tamamen çıkarılmalıdır. Kavunlar, üretim sırasında ya da sonrasında kötü hijyen koşullarında patojenlerle temas edebilir. Ayrıca, enfekte kişiler, uygun şekilde hijyenik değillerse patojenleri doğrudan kavuna bulaştırabilir.
Patojenler eller yoluyla veya kontamine mutfak eşyaları (bıçaklar, tahtalar) yoluyla insanlara bulaşabilir. Gıda enfeksiyonu riskini en aza indirmek için, kavun dilimlerken genel mutfak hijyeni kurallarına uyulması önemlidir: Ellerin yıkanması, temiz bıçak ve kesme tahtaları kullanılması çapraz bulaşmayı önleyecektir. Bu kurallar toplu yemek yapan işletmelerde de kesinlikle uygulanmalıdır.
ÇOCUKLAR İÇİN DE ÇOK YARARLI
Aşırıya kaçmamak şartıyla kavun her öğün tüketilebilir. Kavun kahvaltıda tüketilebileceği gibi yemeklerden sonra ve tokluk hissi vermesi nedeniyle ara öğün olarak tercih edilebilir.
A ve C vitamini açısından zengin olan kavun, potasyum ve kalsiyum içeriği nedeniyle çocukların kesinlikle tüketmesi gereken bir besindir. Kolay yenebilir olması, tadı ve kokusu nedeniyle çocuklar tarafından da tercih edilmektedir. aylık bebeklerde diğer meyveler gibi ezildikten sonra az miktarda verilmelidir. Çocukların kavuna karşı herhangi bir alerjisi yoksa tüketmeleri kesinlikle önerilmektedir.
ŞEKER HASTALARI DİKKAT ETMELİ
Şeker içeriği yüksek olan kavunun aşırı tüketimi bazı sorunlara neden olabilir. Şeker hastaları fazla tüketmemeli, en azından ne kadar tüketeceği uzman doktor ve diyetisyenler tarafından belirlenmelidir. Kavun alerjisi olanlar bu meyveden uzak durmalıdır. Kavuna karşı aşırı seviyede alerjisi olanlarda ‘anafilaksi’ olarak bilinen şiddetli bir reaksiyon ortaya çıkabilmektedir.
Nazan DOĞANER HALICI
Yayınlanma: - 29 Ağustos Güncellenme:
Yaz aylarında diyet yapanların en lezzetli ve pratik kurtarıcısı karpuz-peynir ikilisidir. Peki bu diyeti yaparken hangi bazı önemli noktalara dikkat etmeniz gerektiğini biliyor muydunuz? Uzman Dr. Ender Saraç, bu soruyu yanıtlarken, 3 günde 2 kilo vermeyi sağlayan diyet programı da verdi…
Uzman Doktor Ender Saraç
ŞEKERLİ OLMASIN
Karpuz–peynir diyeti yaz aylarının en gözde diyetlerinden biridir. Ancak karpuz çok miktarda yenirse ve bir de kan kırmızı ve şekerli olursa bedene fazla şeker yüklenmiş olur. Peynir de eğer yağlıysa ve fazla tuzluysa o zaman bu ikili fazla yağ ve şekerle kilo aldırabilir. Karpuz-peynir ikilisinin yanına eğer ekmek de eklerseniz o zaman bu masum gibi görünen yaz ara öğünü veya akşamı karpuz-peynir-ekmekle geçiştiririz düşüncesi tam bir kilo faciasına dönüşebilir. Ancak birkaç kurala dikkat ederseniz karpuz-peynir ikilisini yazın kilo almadan tüketebilirsiniz.
İŞTE O KURALLAR
– Karpuz-peynirin yanına simit, ekmek gibi hızlı bir karbonhidrat eklemeyin.
– Karpuz bir dilimden fazla olmamalı. Peynir kendi parmağınızla 4 parmaktan fazla tüketilmemeli.
– Karpuzun daha çok kırmızı, şekerli olan tarafı değil, daha pembe, az şekerli, diri olan kısmı hatta çok yararlı olan beyaz kısımları da tüketilmeli.
– Peynirler taze lor, çökelek, suda mozzarella gibi az tuzlu, az yağlı olmalı. Eğer karpuz sevmiyorsanız ama meyve peynir ikilisinden de vazgeçemem diyorsanız o zaman seçtiğiniz meyveler sert, diri, aşırı şekerlenmemiş, taze mevsim meyveleri olsun. Erik, şeftali, nektarin, karadut, çilek, vişne, kiraz gibi.
3 günde yaklaşık 2 kilo vermeyi sağlayan karpuz-peynir diyetiyle sağlıklı bir şekilde kilo vermeniz mümkün. Ancak bu diyet 3 günden fazla yapılmamalı. Şeker hastaları, ciddi bir tıbbi rahatsızlığı olanlar ve ilaç kullananlara bu programı tavsiye etmem. Ayrıca bu programı uygularken günde bir saat yürüyüş yapmayı ve iki litre kadar su içmeyi unutmayın.
Karpuzun gramında yaklaşık 45 kalori var. Bu da günlük enerji alımıyla kıyaslandığında aslında düşük bir miktar. Aynı miktar karpuzda günlük C vitamini ihtiyacının 5'te 1'i vardır. En gözde antioksidanlardan biri olan likopen için hep domates ön plana çıkarıldı. Bu doğru ama karpuzun da hakkını yememek lazım. Özellikle kalp ve prostat sağlığı için hatta son çalışmalara göre kemik sağlığı için de yararlı olan bu madde karpuzda da bol miktarda bulunuyor.
– SABAH: Önce bir bardak ılık su içilecek. Kahvaltıda iki ince dilim karpuz, dört yemek kaşığı çökelek peyniri üzerine bir çay kaşığı çörek otu, bir çay kaşığı zeytinyağı, 2 adet hafif acı sivri biber doğranacak, yanına adet tuzsuz zeytin, bir ince dilim kızarmış tam çavdar ekmeği ve bol yeşillik eklenecek.
– ÖĞLEN: Birinci gün tavuk, ikinci gün ekmeksiz ızgara köfte,üçüncü gün balık (ton balığı da olabilir) birlikte yeşil salata tüketilecek.
– ARA ÖĞÜN: Karpuzlu smoothie (Bu bilindiği gibi dondurmalı, şekerli, kremalı bir smoothie değil sadece süt ve karpuzun kullanılacağı serinleten, tatlı ihtiyacını karşılayan ve tok tutan bir smoothie…) Tarifi: Bir su bardağı az yağlı sütün içine 2 ince dilim karpuz eklenip, blendırlanır. Buz eklenerek ya da oda sıcaklığında tüketilir.
– AKŞAM: Üç ince dilim karpuz, kendi elinizle avuç içiniz kadar az yağlı ve az tuzlu peynir, birinci gün bir tabak yeşil mercimek, ikinci gün bir tabak nohut, üçüncü gün barbunya fasulyesi. Geç uyuyorsanız; yine bir bardak karpuz smoothie içilebilir.
BalıkbarbunyabeyazÇaydiyetdoktorkilo vermekpeynirprostatşekerSözcüsützeytinyağı
Yaz aylarnn gözdesi olan karpuzu sevmeyenimiz yoktur diye düünüyorum… Karpuz, dünyada ve Türkiye’de en çok üretilen ve tüketilen meyvelerden biridir. Bu besin çekirdeinden kabuuna kadar deerlendirme olanana sahip olduu için çok önemli bir yere sahiptir. Karpuz, taze olarak tüketimi dnda çekirdei çerez olarak kullanlabiliyor, ilaç ve kozmetik sektöründe kabuuna kadar kullanlabiliyor.
Çin’den sonra en fazla karpuz üretimi Türkiye’de yaplmaktadr. Bu bakmdan ülkece çok anslyz. Karpuz aslnda Cucurbitaceae familyas bitkileri içerisinde Citrullus cinsine bal bir sebzedir.
Bu yazda sizler için yazn favori meyvelerinden karpuz kilo aldrr m sorusunu detaylaryla cevapladm, keyifli okumalar!
Karpuzdan çeitli tarifler yapabilirsiniz. Örnein karpuz pizza, salkl karpuz sorbe.. (Tariflerimde mevcut, bakabilirsiniz.)
Tarif için: Karpuz Pizza
Tarif için: Salkl Karpuz Sorbe
Bir baka örnek olarak, suyunuzun içine ekleyerek suyunuzu hem aromal hem de mineralli bir ekilde tüketebilirsiniz.
Tarif için: Aromal Su
Hatta buzlu yapp serinletici aromal bir su elde edebilirsiniz. Scak yaz aylar için terle kaybettiimiz su ve mineral dengesi için iyi gelir.
Tarif için: Aromal Buzlar
Salkla kaln, sevgilerimle!
Diyetisyen Esengül IIK
Tarifleri için: Diyetisyenden Lezzetli Tarifler
Instagram: @diyetisyenesengul
Web: seafoodplus.info
lginizi çekebilir: Kefir Ne Zaman çilir? Eer Ara Öünlerde Düzenli Kefir çerseniz