Kedilerin, pek çok farklı parazite karşı hassas olduklarını hepimiz az çok biliyoruz. Bu parazitlerin ise iç ve dış parazit olmak üzere iki ana sınıfa ayrıldığını belirtmeliyiz. İç parazitler kedilerin vücudunun içerisinde yaşarken, dış parazitler ise kedilerin derisinde, kulaklarında ya da vücudun dışarıdaki herhangi bir bölgesinde yaşarlar. Bu parazitlerin hiçbiri de iyi parazitler değillerdir. Peki kedi parazitleri nelerdir? Gelin hep birlikte öğrenelim.
İçindekiler
Akarlar, ya da diğer adıyla maytlar, kenelerle akraba olan minik eklembacaklılardandır. Dış parazit olan akarlar, mikroskopla bakılmadan görülmez ve aynı zamanda kedilerde farklı bölgeleri enfekte ederler. Aylık olarak kullanılan önleyici ilaçlar sayesinde akarları önlemeniz mümkün. Peki kedilerde görülen akar türleri hangileridir?
Kedilerin derisi üzerinde ya da içerisinde yaşayan bu akarların enfeksiyonu demodikozis olarak adlandırılıyor. Köpeklere nazaran daha nadir görülse de kedilerde bu hastalığa neden olan türler demodex cati ve demodex gatoi olmak üzere iki tanedir. Tanımlanmamış olan üçüncü bir tür de bildirilmiştir. Sağlıklı bir kedide çok az miktarda görülen bu akarlar, kedilerin bağışıklık sisteminin kötü olduğu zamanlarda çoğalır (özellikle demodex cati) ve kaşıntı, saç dökülmesi, cilt iltihabı ve kabuklanma gibi semptomlar gösterir.
Kedinizde bu akarların olup olmadığını ancak derin deri kazıntısı alınarak yapılacak mikroskobik muayene sonucunda anlayabilirsiniz.
Cheyletiella olarak bilinen bu akarların enfeksiyonu cheyletiellosis olarak adlandırılıyor. Kedilerin bulaşıcı bir hastalığıdır ve insanlara da bulaşabilir. Bu akarlar çok küçük olmalarına rağmen, mikroskop ya da otoskop olmadan da kedilerin üzerinde hareket halindeyken görülebilirler. Kaşıntı ve ciltte pullanma gibi semptomları olan yürüyen kepek akarı, topikal ilaçlar sayesinde tedavi edilir.
Kedi uyuzu olarak da adlandırılan notoedres cati, kedilerin derisine giren bir parazit türüdür. Yoğun bir kaşınmaya neden olan notoedres cati, ilk olarak kulağın üst kısmında lezyonlar oluşturur. Daha sonrasında hızlıca kulağın geri kalan kısmına, yüze, göze ve boyna doğru yayılır. Bulaşıcılık oranı çok yüksek olan bir parazittir.
Kedilerin kulaklarında çok yaygın olarak görülen kulak uyuzu, bir diğer adıyla da bilinen kulak akarları, yukarıda bahsettiğimiz akarlar gibi kaşıntıya yol açar. Asıl etki ettiği bölge kulak olsa da çevresinde de lezyonlar meydana getirebilmektedir. Çok az sayıdaki etken bile şiddetli reaksiyonlara yol açabilmektedir. Kulak uyuzuna sahip kedilerle temasa geçmiş bütün hayvanlarda hastalığın oluşma riski vardır.
Hem köpeklerde hem de kedilerde çok sık görülen dış parazitlerden biridir pireler. Kedinizin üzerinde bir tane bile pire olması hem derisinde reaksiyon oluşmasını hem de hızlıca çoğalabilmesini sağlayabilir. Şiddetli pire enfestasyonları durumunda kedinizde anemi oluşabilir ve pirelerin taşıdığı hastalıklarla enfekte olabilir. Pireleri önlemek için ise topikal ilaçların yanı sıra pire tasmaları, spreyler, tozlar ve bunun gibi daha pek çok tedavi yöntemleri kullanılabilir.
Kedilerde kaşıntı ve tüy dökülmesine sebep olan pireler, aynı zamanda ciddi hastalıklara da sebep olabilir. Bu yüzden kedinizin üzerinde bir pire keşfettiyseniz, bir an önce kurtulmanız gerektiğini söylemeden geçmeyelim. Ayrıca hem evinizi hem de kedinizi pirelerden nasıl kurtaracağınızı bilmiyorsanız, Kedinizdeki pirelerden nasıl kurtulursunuz? adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Bağırsak parazitleri yumurta, solucan ve tek hücrelilerden (Protozoa) oluşan iç parazit türlerinden biridir. Kedilerin bağırsak yolunda ve midesinde yaşayan bu küçük parazitlerden sadece solucan çıplak gözle görülebilir. Diğer parazitler ise, veteriner hekim tarafından rutin kontrol yapılarak dışkı örneklerinden bulunabilir. Bağırsak parazit enfeksiyonları için kedinin tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
Hem hayvanlar hem de insanlar için bir sorun olan giardia, kedilerin bağırsak duvarlarına tutunurlar. İshale yol açan bu parazit, kirli toprak ya da sudan insanlara ve hayvanlara bulaşır.
Başka bir mikroskobik parazit olan coccidia, kedilerde ishale neden olur. Mikroskobik, spor oluşturan, tek hücreli zorunlu intrasellüler parazitlerdir. Özellikle yavrularda, immunosupresif hayvanlarda ve başka bir hastalığı bulunanlarda ishal şekillendirir. Arakonakçı olan hayvanların etinin yenmesi yenilmesi veya parazit yumurtalarının bulunduğu çevreden bulaşma söz konusudur.
Trichuris campanula, Trichuris serratatürlerinin dahil olduğu, whipworm ismiyle bilinen kamçılı kurtlar, kediler üzerinde görülebilir. Ancak yumurtaları mikroskobik olarak görülebilen bir larva ya da solucan aşamasına sahiptir. Bu parazit de yukarıdaki kedi parazitleri gibi ishale neden olur.
Bir başka bağırsak parazit türü olan hookworms yani kancalı kurtlar, ishale neden olduğu gibi kedilerin mide ve bağırsaklarını da etkiler.
Çok yaygın bir bağırsak parazit türü olan yuvarlak kurtlar, kedilerin dışkısında görünürler. Mikroskobik bir yumurta aşamasına sahip olan yuvarlak solucanlar, kedilerde şişkin ve yuvarlak bir karna neden olurlar. Bu semptomların yanı sıra kedilerde ishal ve kusma gibi reaksiyonlar da meydana gelebilir.
Uzun, düz ve beyaz kurtlardan oluşan tenyalar, kedilerin ince bağırsaklarına yapışan bir tür bağırsak parazitidir. Kedinin yediği mamanın besinleri ile beslenen bu parazitlerin pek çok belirtisi vardır. Daha detaylı bilgi sahibi olmak isterseniz, kedilerde tenya enfeksiyonu yazımızı okuyabilirsiniz.
Akarlardan ve pirelerden daha büyük olan keneler, kedilerin kanından beslenen bir dış parazit türüdür. Çeşitli hastalıklar taşıyan keneler, koruyucu ilaçlar sayesinde hem tedavi edilebilir hem de enfeksiyonun oluşması engellenebilir. Kenelerin özellikle taşıdığı hastalıklardan korunmak için düzenle koruyucu uygulamaların yapılması önemlidir. Ayrıca birçok farklı kene türünün bulunduğunu da ekleyelim. Birçok kene türü bulunmakla birlikte, bu kenelerin cografi dağılımları da farklıdır.
Aedes, Anopheles ve Culex türü sivrisinek ısırıkları ile bulaşan kalp kurtları, genel olarak köpekleri enfekte etse de kedilerin de risk altında olduğunu hatırlatmakta fayda var. Bulaşma sivrisineklerin kan emmesi sırasında gerçekleşir. Etken vücuda girdikten yaklaşık gün sonra kalbe ve pulmoner damarlara yerleşim görülür. Yaklaşık günde ise etkenin kanda görülmesi mümkündür.
Eğer kedinizde kalp kurtları yer edinmişse ve bu parazitler olgunlaşmamış büyümemişse bunu teşhis etmeniz biraz zor olabilir. Kedilerde yer edinen bu kurtlar çoğalmasa bile kedilerin solunum ve dolaşım sistemine zarar verebileceğini belirtelim. Kedilerde kalp kurdu hastalığının tedavisi uzun süreli ve zorlayıcıdır. Bu sebeple, korunma çok önemlidir.
Bot sineklerinin larvalarının sebep olduğu hastalıktır. Yetişkin sinekler yumurtalarını çimenler üzerine bırakırlar. Yumurtalar açılır ve parazitler konağa geçerek derisinin içine doğru ilerler. cm boyutlarına erişebilen bu parazitler konağın derisinde kendi yollarını oluşturabilirler. Kedinizin derisinin altında küçük bir delik bulunan şişlik görürseniz, bunun en belirgin özellikleri olduğunu bilmelisiniz. Eğer bu parazit hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz, evcil hayvanlarda cuterebra nasıl tedavi edilir adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Yaygın olarak "solucanlar" olarak da adlandırılan bağırsak parazitleri, arkadaşlarınız için her türlü sağlık sorununa neden olabilir. Kedinize bağırsak parazitleri konulduktan sonra, veterineriniz, Fluffy'ye saldıran spesifik parazit türünü hedef alan bir ilaç yazabilir. Bu ilaçlar birden fazla doza ihtiyaç duyabilir ve tipik olarak oral yolla verilir. Veterineriniz kitty parazitinizi serbest bırakmanız için size kesin talimatlar verecektir.
Bazı yavru kedi ilaçları öldürmek için çok genç olabilir.
Piramit pamoat, fenbendazol, emodepsid, milbemisin oksim, moksidektin ve selamektin, çoğu reçeteli çiy giderici ilaçlarda yaygın olarak bulunan içerik maddeleri, kedinizin yuvarlak kurtlarını öldürür. Diğer bir bileşen olan piperazin, reçetesiz satılan ürünlerde yaygın olarak bulunur ve yuvarlak kurtları da öldürür. Bu ilaçların çoğu yuvarlak solucan türlerini öldürürken, bazıları selamektin ve milbemisin oksimi gibi bazı Toxocara cati, Toxascaris leonina'yı öldürmezler. Bu ilaçlar yuvarlak kurtları uyuşturur ve kedinin bağırsaklarına tutunmalarını yitirmelerine neden olur. Kediniz daha sonra dışkıdaki yuvarlak kurtları yok eder, böylece tedavi sırasında onları dışkıda bulabilirsiniz. Bu ilaçların çoğu oral olarak tek bir dozda verilir ve her iki ila üç haftada bir ikinci veya üçüncü doz gerektirebilir.
Kanca kurtları, aynı anda her iki zararlıdan kurtulabilen yuvarlak kurtlardan kurtulan aynı maddelerden birçoğu tarafından öldürülür. Bu ilaçlar arasında fenbendazol, emodepsit, pirazin pamoat, milbemisin oksim, moksidektin ve selamektin bulunur. Kanca kurtları aynı zamanda kalp kurtlarını da öldüren bir ilaç olan ivermektin ile tedavi edilebilir. Tüm kancalı kurt ilaçları kancalı kurtları yalnızca sindirim kanalında ortadan kaldırır. İki ila üç hafta sonra verilen ikinci bir doz, ilk çiğneme zamanında kedinizin dokularından geçen parazitleri öldürür.
Kancalı kurtları ve yuvarlak kurtları yok eden ilaçların çoğu, ten kurtlarından kurtulmaz. Praziquantel kedilerde tenyaları öldüren ilaçlardan biridir. Genellikle tablet formunda kedinize tek bir doz olarak verilir. Bu ilaç, kedinizin bağırsaklarındaki tapeworları çözer. Diğer nem giderici ilaçlarda olduğu gibi, kedinizin sisteminde kalan herhangi bir tapewor'u öldürmek için iki ila üç hafta sonra dozu tekrarlamanız gerekebilir. Çoğu zaman, praziquantel, yuvarlak kurtları ve kancalı kurtları öldürmek için geniş spektrumlu nemlendiricilerdeki pirara pamoat ile birleştirilir. Veterineriniz muhtemelen kitiniz için pire önleyici ilaçlar önerecektir, çünkü bazı tenya türleri pire tarafından yayılır.
Kedinizin çevresini temizleyin, erişebileceği dış alanlardan dışkı çıkarın. Veterineriniz, kedinizi parazitsiz tutmak için, kedinizin omuz bıçaklarının arasına topikal olarak uygulanan selamektin gibi koruyucu bir ilaç almanızı önerebilir. Selamectin kancalı kurtları ve yuvarlak kurtları öldürür. Aynı zamanda pire öldürür, ki bu da tapeworları önlemeye yardımcı olur, ancak kedinizin sisteminde tapewor öldürmez.
Tüm susturucu ilaçlar hamile ve emziren kediler veya çok küçük yavru kediler için güvenli değildir. Prazikuantel, ivermektin ve milbemisin oksim gibi çoğu oral ilaç sadece en az 6 haftalık yavru kedilerde kullanım için güvenlidir. Selamektin, en az 8 haftalık yavru kedilerde ve hamile ve emziren kedilerde kullanım için güvenlidir. Pyrantel pamoate, ivermectin ve praziquantel'in hamile ve emziren kedilerde kullanımı güvenlidir. Her zaman veterinerinize reçete ettiği ilacın hamile, emziren veya yavru kedi için güvenli olup olmadığını sorun. Kediler için köpekler için asla zararlı ilaçları kullanmayınız, çünkü içerikleri ve dozları kedigiller için güvenli olmayabilir.
Saçkıranın bağırsak paraziti değil, kedilerde fungal cilt enfeksiyonu olduğuna dikkat edin. Veterineriniz tedavi etmek için topikal bir anti-mantar ilacı önerecektir.
Kedilerde iç parazit tedavisi: Kedilerde iç parazit meydana gelmesi durumunda oral yolla alınan ilaçlar kullanılarak tedavi planlanması yapılır. Macun, tablet, toz ya da şurup formundaki ilaçların düzenli kullanımı ile iç parazit tedavisi yapılabilmektedir.
Kliniğimizde 2 veya 3 ayda bir iç parazit ilaçlanması yapılmaktadır. Buna halk arasında ''kist aşısı'' denir fakat bu bir aşı değildir, uzun etkili de değildir. Parazitin alındıktan sonra enfektif hale geçene kadar bağırsakta geçirdiği süre aydır.
Kedilere bağırsak kurdu nasıl bulaşır? Kurt istilası kurt türlerine göre farklı olabilir ancak bir kedi veya yavru kediye bağırsak kurtlarının bulaşmasının en sık görülen yolu, enfekte olmuş başka bir kedideki yumurtalar veya bu kedinin dışkısı ile temas etmektir.
Genel olarak iç parazitler yavru kedilere anne sütünü emdiği sırada geçer. Yetişkin kedilerde ise, kedinin tükettiği yiyeceklerde bulunan solucan yumurtaları ya da solucanlar aracılığıyla geçer.
Ağız yolu ile iç parazit hapını içirme – Kediye iç parazit hapı içirmek. Baktık yaş mama içinde yemiyor, ikinci yöntem olarak tıpkı veterinerler gibi hapı ağız yoluyla içirmeyi denedik. Eğer veterinerden iç parazit hapı aldıysanız veterineriz size bu hapı 2'ye bölerek 1'er hafta aralıklarla içirmenizi tavsiye edecek.
Kedi kemirgeni tükettiğinde bulaşıcı dokuyu kendi vücuduna enjekte ederek kurtların kedinin bağırsağında bir yaşam ağı kurmasına yol açar. Yuvarlak solucanlar/yuvarlak kurtlar, kedi bağırsaklarında en sık görülen kurt türlerinin başında gelir.
Bu yolla alınan parazit insanda hastalık yapabilir. Kedinin dışkısı ile atılan ookist formdaki parazitlerin ağız yolu ile alınması sonucunda barsaklarda kistler açılır. Trofozoid forma dönüşerek epitel hücrelerinde çoğalırlar. Bu hücreleri eriterek , kan ve lenf dolaşımına geçerek tüm vücuda yayılırlar.
Kanca benzeri dişleri ile bağırsak duvarını tahrip ederek bölgeye yapışan bu iç parazitler kedilerde bağırsak iltihabına, kansızlığa, kanamaya ve kilo kaybına neden olabilir. Bu iç parazit deriden, özellikle de patilerden vücuda girebilir ve kan yolu ile vücuda yayılabilir.
Sindirim sistemi zayıf olan kedilerin dışkılarında solucan veya parazit gözlemlenebilir. Bu durum kedilerde kusma nedenlerinden biri olarak rahatlıkla gösterilebilir. Eğer kedinizin dışkısında bu gibi canlılar görüyorsanız ve kediniz belli aralıklarla kusuyorsa hemen bir veterinerden destek almalısınız.
Çoğu zaman doktora gitme gereksinimi doğurmayan hafif bir soğuk algınlığı şeklinde atlatılır.” Diyerek sözlerini şöyle sürdürüyor: “Hafif kas ve eklem ağrıları, halsizlik, yorgunluk, lenf düğümlerinde şişlik gibi belirtiler görülebilir. Belirtiler birkaç hafta ile birkaç ay içinde kendiliğinden geriler.
Kedilerde bulunan bazı kurtlar, mikroplar ve parazitler insanlara bulaşabilmektedir. Ayrıca kedisi sık sık dışarıya çıkan kişiler için bu risk çok daha yüksek seviyede olur.
✔ - Iki Evcil Hayvan Için 21 Muhteşem Ikili Kostüm
✔ - Pokémon Kedileri
✔ - Ev Yapımı Bir Köpek Düdüğü Nasıl Yapılır
Köpeğin Anal Bezleri Nerede?
Hayvanlar sevimli ve sıcak yapılarıyla insanlara mutluluk verirler. Özellikle evcil hayvanlar her an yanınızda olan bir arkadaş gibidirler. Yakınlıkları ve sevecenlikleri ile aranızda güçlü bağ kuran evcil hayvanlarınızın sağlığı son derece önemlidir. Her canlı için sorun olan hastalıklar, özellikle hayvanların dışa bağımlı yaşam sürmeleri ile fark edilmediğinde üzücü olabilir. Bu sebeple sorumluluğunu taşıdığınız evcil hayvanlarınızın sağlık kontrollerini aksatmamak son derece önemlidir. Evcil hayvanlarınızın sağlığı hakkında bilgi sahibi olmak büyük önem taşır. Kedi ve köpekler dışarı çıktıklarında gezerken başka hayvanların dışkılarından, yemek artıklarından, su birikintilerinden iç parazit alma olasılıkları yüksektir. Dino Pet Butik Aksesuar Biheldon iç parazit bağırsak rahatlatıcı tablet kedi ve köpek için sorun oluşturan iç parazitleri gidermeye yardımcı olur.
Kedi ve köpeklerde sık görülen parazitler, askarid denilen yuvarlak kurtlar, kancalı kurtlar, tenyalar, kamçılı kurtlar olarak sınıflandırılır. Köpeklerde karın şişliği, aşırı gaz oluşumu, kusma, ishal, kanlı ishal ve kilo kaybı gibi belirtiler ile ortaya çıkan parazitler kedilerde ek olarak tüylerde parlaklık kaybı ve yavru kedilerde gelişim geriliğine sebep olabilir. Veterinerlerine danışarak Dino Pet Butik Aksesuar Biheldon iç parazit bağırsak rahatlatıcı tablet kedi ve köpek için kullananlar evcil hayvanlarının bu sıkıntılardan uzaklaşarak iyileşmelerini sağlayabilirler. Ürün, bağırsakları rahatlatan etkisi ile kedi ve köpeklerinizin huzursuzluğunun giderilmesine yardımcı olur. Bağırsaktaki parazitleri dökerek iyileşme sağlayabilir. Aynı zamanda parazitlerin oluşmasını engelleyerek evcil dostlarınızın sağlıklı olmalarını sağlayabilir. Her bir tablet 10 kg için etkilidir. Veterinerinize danışarak kedi ve köpeklerinizin kilosuna bağlı olarak uygun dozajı belirleyebilirsiniz.
Farklı parazitlere maruz kalan evcil hayvanlar birçok sağlık sorunu yaşayarak sahiplerini üzerler. Bu tip olumsuz durumlarla karşılaşmamak için koruyucu sağlık önlemleri almak önemlidir. Bu sebeple evcil hayvan dostlarınızın sağlık durumları hakkında yeterli bilgiye sahip olmak, hastalıkların takibi açısından önemlidir. Yaşanan iç parazit durumlarında veteriner eşliğinde belirlenen tedavi yöntemleri ile sorunların giderilmesini sağlayabilirsiniz. Dino Pet Butik Aksesuar Biheldon iç parazit bağırsak rahatlatıcı tablet kedi ve köpek için yorumları incelendiğinde evcil hayvanlarının iç parazit sıkıntıları durumunda kullanılan bu tablet ile sorunlarından kurtulmalarından memnuniyetle bahsettikleri görülür. Oldukça fazla yapılan ürün değerlendirmeleri, ürünün etkisi hakkında diğer hayvanseverlere bilgi verir. Veteriner hekime danışarak yapılan ilaç uygulamasından evcil hayvanınızın dışkısını 1 hafta boyunca takip etmeli ve insanlara bulaşmasını önlemek için kamusal alanlardan derhal uzaklaştırmanız gerekir.
Evcil hayvanlarınızın sağlığını korumak ve gerekli bakım hizmetlerini vermek sizin sorumluluğunuzdadır. Düzenli kontrollerini yaptırmak hayvan dostlarınızın sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmelerini etkiler. İç parazit belirtileri yaşayan kedi ve köpeklerinizi vakit kaybetmeden bir veteriner hekime götürmek hastalığın hızlı tedavisi bakımından büyük önem taşır. Dino Pet Butik Aksesuar Biheldon iç parazit bağırsak rahatlatıcı tablet kedi ve köpek için fiyatı evcil hayvan dostlarınızın sağlığı karşılığında oldukça uygundur. Veteriner hekiminize danışarak kullandığınız Biheldon tablet ile kedi ve köpekleriniz iç parazitlerinden kurtularak sağlıklarına kavuşabilirler. İki ayda bir veteriner eşliğinde vereceğiniz tablet ile parazit sıkıntıları yaşamalarını önleyebilirsiniz. Siz de değer verdiğiniz evcil hayvanlarınız için Trendyol’dan kolaylıkla Dino Pet Butik Aksesuar Biheldon iç parazit bağırsak rahatlatıcı tablet kedi ve köpek için satın alarak sağlıklı olmalarını destekleyebilirsiniz.
EVCİL HAYVANLARIMIZ
Konuyu Hazırlayan: seafoodplus.info Niksarlı
Üniversitemizin bulunduğu kampus ortamında çeşitli hayvanlar bulunmaktadır. Özellikle de sahipsiz yada lojman çevrelerinde özel olarak beslenen kedi ve köpekler yaşantımızın içinde yer almaktadır.
Hijyenik şartların yeterli düzeyde sağlanamadığı durumlarda sağlığımız açısından sorunlar yaşayabiliriz. Bu hayvanların sağlığını tehdit eden unsurlar olan pireler, keneler ve bağırsak kurtları insanlara da geçebilmektedir.
Kedi, köpek gibi evcil hayvanların barsaklarında gelişen bazı solucan tiplerinin dişileri, yumurtalarını bu hayvanların dışkısına bırakırlar. Dışkı ile dışarı atılan yumurtalar etrafa yayılırken; aynı zamanda hayvanların tüyleri arasına da girerler. Bunlar hayvanlarla temasta bulunun insanlara çeşitli yollardan bulaşarak enfeksiyona neden olur.
Genel olarak parazitler tek hücreliler ( protozoanlar ) ve çok hücreliler (metazoalar) olarak iki grupta incelenebilir. Kedi ve köpek gibi evcil hayvanlardan insanlara geçen iç parazitler aşağıdaki şemada gösterilmektedir.
1) Protozoonlar (Tek hücreli) · Sporozoalar (Sporlular) *Toxoplazma gondii
|
Toxoplazma gondii |
Kamçılılar *Leishmania donovani *Leishmania tropica | Leishmania |
Leishmania tropica |
2) Metazoalar (Çok hücreliler) Plathelminthes (Yassı solucanlar) **Sestodlar (Şeritler) *Echinococcus granulosus (kist hidatik )
| Plathelminthes
| Echinococcus granulosus |
Nemahelminthes (Yuvarlak solucanlar) *Ancylostoma caninum *Toxocara canis
| Ancylostoma caninum | Toxocara canis |
Yukarıdaki belirtildiği üzere Toxoplasma gondii ve Leishmania adı verilen iki önemli parazit tek hücreliler grubunda yer alır.
(Toxoplasma gondii) (Leishmania)
Toxoplasma gondii kedi barsağında mevcut olup dışkısı ile bulaştırıcı olduğu saptanmıştır. Bu yolla alınan parazit insanda hastalık yapabilir. Kedinin dışkısı ile atılan ookist formdaki parazitlerin ağız yolu ile alınması sonucunda barsaklarda kistler açılır. Trofozoid forma dönüşerek epitel hücrelerinde çoğalırlar. Bu hücreleri eriterek , kan ve lenf dolaşımına geçerek tüm vücuda yayılırlar. Başta beyin ve retina olmak üzere karaciğer, akciğer ve dalakda yerleşerek kistik forma dönerler.
Gebelik sırasında bu durumu yaşayan anneden fetusa transplasental yolla geçebilir. Toxoplasma gondii’ ye karşı çok duyarlı olan fetusda anomalilere sebebiyet verir. Düşüğe ya da ölü doğuma neden olabilir. Bu durumun önlenmesi için gebelikten önce testlerin yapılması gerekir.
Çocuklarda bağışıkık sistemi yetersiz olduğu için daha ağır enfeksiyonlara yol açabilir. Beyin ve göz iltihabı yapabilir.
Diğer bir parazit türü olan Leishmania köpekler aracılığı ile bulaşabilir. Bu grubun alt türü olan Leishmania donovani kalaazar (visseral leishmaniazis) hastalığının etkenidir. Diğer bir alt türü olana Leishmania tropica ise şark çıbanı etkenidir. Bu parazitler için köpekler rezervuar görevi yapar. Flebotomlar(kene ve pire) ise vektör yani taşıyıcılardır.
Tablo:1 - Leishmania'nın yaşam döngüsü
Leishmania donovani insan vücuduna girişinden 2 yada 8 ay sonra etkisini gösterebilir. Dalağın büyümesine neden olur.
Leishmania tropica flebotomların ısırdığı yerden deri üzerine lokalize olarak kalır. Cilt hastalığı şeklinde belirti verir. Derinin retiküloendotelial hücrelerinde ve lenfoit dokularında yerleşerek hastalık nedeni oluşturur.
Parazitlerin ikinci grubu olan çok hücreliler yassı solucanları içine alır.
Yassı solucan (Plathelminthes) grubundaki sestodların (şeritler) bir türü olan Echinococcus granulosus köpeklerde bulunur. Köpek dışkısı ile atılan yumurtaların ağızdan alınması ile insana bulaşabilir. Yumurtalar barsaklarda açılarak larvalar açığa çıkar. Kan dolaşımı ile çeşitli organlara geçerek hastalık yapar. Bu parazit türü kist hidatik denilen hastalığa neden olur. En sık karaciğer, ikinci sıklıkta akciğer olmak üzere beyine de yerleşebilir. Tedavide ilaç uygulaması yapılır. En etkin yöntem ise cerrahi müdahale ile kistin parçalanmadan çıkartılmasıdır.
Tablo: 2 - Kist Hidatik (Echinococcus granulosus) yaşam döngüsü
Yuvarlak solucan (Nemahelminthes) grubunda incelenen Ancylostoma caninum türü köpek veya kedi barsak parazitidir. Hayvan dışkısı ile kirlenmiş toprakta bulunur. Özellikle de çocukların toprağa çıplak ayakla basması durumunda parazit larvalarının deri yolu ile alınması mümkündür. Bu duruma kutanöz larva migrans denir. Larvalar deri altında dolaşır ve şişliklere neden olur. Vücuda giriş yerinde şiddetli kaşıntı ve değişik derecelerde anemi olabilir.
Tablo:3 - Ancylostoma caninum'un yaşam döngüsü
Yuvarlak solucanların bir diğer türü olan Toxocara canis köpek ve daha az sıklıkla kedilerde askariazis seafoodplus.info hayvanların dışkısı ile toprağa bulaşan yumurtalar insanlar tarafından ağız yolu ile alınır. Bu durum özelliklede çocukların kirli toprakla temas ettikten sonra ya da insanların hayvanların dışkısını temizledikten sonra ellerini yıkamayı ihmal etmesi sonucunda bulaşabilir. Sindirim sistemimizde yumurtalardan çıkan larvalar erişkin hale geçemezler. İnsanda viseral larva migrans ya da toxocariasis adı verilen hastalığı yapar. Karaciğer, akciğer, beyin ve göz gibi organ tutulumları görülür.
Tablo:4 - Toxocara canis'in yaşam döngüsü
KENELER VE PİRELER
Dış parazitler hayvanın üzerinde ya da derisinin içinde yaşar. Bazılarını görebilirsiniz bazılarını ise göremezsiniz. Keneler ve pireler bu grupta yer alır. Keneler küçük, kanatsız ve normalde dışarıda yaşayan böceklerdir. Her köpek için ciddi tehlike oluştururlar. Keneler insanlardan ve hayvanlardan kan emebilir. Ayrıca viral ve bakteriyel hastalıkların taşıyıcısı olabilirler.
(Kene)
Pireler kan ile beslenen asalak böceklerdir. Çıplak gözle görülebilen kahverengimsi kırmızı böceklerdir. Köpekler ve köpek sahibi olan aileler pirelerden etkilenebilir. Deride kaşıntı ve alerjiye neden olmalarının yanı sıra hastalıkta taşıyabilirler.
ÖNLEMLER
Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta bu sorunlar ile karşılaşmadan önce hayatımızın içinde olan bu dostlarımızın yaşantısına daha yakından ilgi göstererek gerekli tedbirleri almaktır.
Parazit taşıma ihtimali olan ev hayvanları ilaçlanmalı, temizliklerine dikkat edilmeli ve vaktinde aşıları yaptırılmalıdır. Bazı durumlarda dış ortamların ve evlerinde ilaçlanması gerekebilir.
Hayvan dışkıları ile kontamine olmuş toprağa konan sivrisinek ve hamam böcekleri taşıyıcı olabilecekleri için bunlarla da mücadele önemlidir.
Ev hayvanları doğada sahipleri tarafından dolaştırılırken dışkılama olduğu durumda bunun ortamda bırakılmaması, eldiven giyilerek toplanması uygundur.
Hayvanlarla dostluğumuz sırasında kendi sağlığımızı da korumaya özen gösterelim.
Kaynaklar
Hacettepe Mikrobiyoloji Ders Notları: Uzm. Dr. Alper TÜNGER-Uzm. Dr. Ahmet BASKAN
Tusem Mikrobiyoloji: Uzm. Dr. Bahri TEKER
Enfeksiyon Hastalıkları: Dr. Behiç ONUL
Tıbbi Mikrobiyoloji: Ernest JAWETZ, Joseph L. MENICK, Edward A. ADELBERG
seafoodplus.info
Web sayfasının dizaynı ve resimlendirilmesi Aytuna Devrim Canbul tarafından yapılmıştır.